Sygn. akt: IX GC 115/16
Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 2 137 zł tytułem odszkodowania z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, które zostało nabyte od poszkodowanego. Szkoda stanowiła koszt wynajmu pojazdu zastępczego na czas naprawy uszkodzonego pojazdu S. (...) oraz koszt 200 zł z tytułu poniesionych przez powoda kosztów analizy prawnej przedmiotowej sprawy pod kątem zasadności roszczenia.
Wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany zaskarżył w części tj. co do kwoty 200 zł z odsetkami oraz kosztów postępowania, wnosząc o oddalenie powództwa w zaskarżonej części.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Powództwo w zaskarżonej części tj. co do kwoty 200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 października 2015 r. do dnia zapłaty podlegało oddaleniu.
W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, iż cofnięcie pozwu co do kwoty 1936,80 zł było nieskuteczne, albowiem dotyczyło roszczenia które zostało już prawomocnie rozstrzygnięte – nakaz w tej części był prawomocny.
Przedmiotem rozpoznania po wniesieniu sprzeciwu jest zatem kwota 200 zł oraz koszty procesu.
Powód formułuje ją jako koszt analizy prawnej (przed procesem), która miałby wynikać z faktury VAT – k. 20 i załącznika do niej – k. 30. W pierwszej kolejności, abstrahując od jej zasadności podnieść należy, iż powód nie ma legitymacji czynnej do jej dochodzenia. Swe uprawnienia powód wywodził od poszkodowanego, zaś umowa cesji wierzytelności z dnia 2 lutego 2015 r. (k. 12) obejmuje prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Nie obejmuje kosztów analizy prawnej, a z całą pewność koszt ten to nie jest prawo związane ściśle z najmem.
Niezależnie od braku legitymacji czynnej, wskazać należy, iż nie jest spełniona jego zasada.
Kwota ta nie może być brana pod uwagę jako koszt procesu, nie jest to bowiem element kosztu z art. 98 § 1 k.p.c. Możliwa podstawa prawna do oceny rozstrzygnięcia to art. 361 § 1 k.c. Wskazać należy iż zgodnie ze wskazanym przepisem zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zdaniem sądu wskazany koszt nie ma związku bezpośredniego ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Oczywiście poszkodowany (jego następca prawny) może korzystać z obsługi prawnej na etapie przedsądowym. Nie oznacza to jednak, iż koszt ten to element odszkodowania. Wskazać należy zwłaszcza na dość typowy charakter roszczenia powoda – koszty najmu pojazdu zastępczego oraz przedmiot działalności powoda z którego wynika, m, in sprzedaż samochodów, leasing , najem i dzierżawa samochodów. (k. 10 – 11). Przyznanie owego kosztu stanowiłoby w zasadzie przerzucenie kosztu prowadzonej działalności gospodarczej na ubezpieczyciela, a nie o to chodzi w regulacji art. 361 k.c.
Zdaniem sądu uznanie kosztu analizy roszczenia odszkodowawczego sprzed procesu jako elementu odszkodowania może mieć miejsce, ale tylko wyjątkowo, gdy charakter zdarzenia, wysokość szkody, ustalenie odpowiedzialności ma na tyle skomplikowany i specjalistyczny charakter czy to z punktu widzenia prawa, czy też innych dziedzin wiedzy, iż zachodzi konieczność skorzystania ze specjalisty. Na pewno nie jest to sytuacja z niniejszej sprawy , gdzie wskazana analiza to w zasadzie element przedmiotu działalności powoda.
Teza uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., III CZP 75/11, zgodnie z którą uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z 22.5.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) (OSNC 2012 nr 7-8, poz. 81, str. 1, Biul. SN 2012 nr 3, www.sn.pl, GP, Prok. i Pr. 2012 nr 12, poz. 34, Legalis) nie może być rozumiana generalnie.
Zwłaszcza, iż dalej czytamy w niej, iż odwołanie się do kazuistyki skłania do ostrożności w formułowaniu stanowczych ocen, że w każdym wypadku skorzystanie z pomocy pełnomocnika - specjalisty pozostaje z wypadkiem w związku przyczynowym, który może być uznany za adekwatny. Samo dążenie do wygody i ujęcia obowiązków poszkodowanemu nie uzasadnia takiego związku, gdyż niedogodność stanowi dolegliwość o charakterze niemajątkowym, nie podlegającą reżimowi odszkodowawczemu. W normalnym związku pozostaje natomiast sięgnięcie po pomoc prawną w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego. Tego rodzaju koszty będą poniesione wprawdzie także zgodnie z wolą poszkodowanego, jednak decyzja o konieczności wydatków nie będzie swobodna, lecz wymuszona przez zdarzenie sprawcze, usunięcie skutków którego wymaga skorzystania z pomocy pełnomocnika.
Biorąc powyższe pod uwagę nie można uznać, iż wskazany koszt to element odszkodowania, dlatego powództwo podlegało w tej części oddaleniu na podstawie art. 361 k.c.
O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Zatem przedmiotem rozstrzygnięcia jest całościowa ocena kosztów procesu, albowiem wskutek wniesienia sprzeciwu choćby do części nakazu, rozstrzygnięcie o kosztach traci moc. Powód wygrał proces w 90,64 % (tj. co do kwoty niezaskarżonej sprzeciwem - w tym zakresie pozwany dał powód do wytoczenia sprawy, zwłaszcza iż jej wniesienie poprzedziło bezskuteczne wezwanie do zapłaty, zapłata zaś nastąpiła po wniesieniu pozwu). Przegrana powoda nastąpiła co do kwoty 9,36 % , tj. owych 200 zł kosztów analizy prawnej. Po wyciągnięciu proporcji z kosztów każdej ze stron, ich różnica należna powodowi od pozwanego wyniosła 655,77 zł
- (...)