UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 marca 2012 r. organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu A. S. prawa do emerytury wobec nieudokumentowania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji pełnomocnik ubezpieczonego, kwestionując odmowę uwzględnienia ubezpieczonemu stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 15.08.1973 r. do 31.05.1978r. i od 16.07.1979 r. do 14.02.1991 r. domagał się przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W.. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 4 października 2012 r. oddalił odwołanie pełnomocnika ubezpieczonego.

Z ustaleń stanowiących podstawę faktyczną rozstrzygnięcia wynika, że ubezpieczony A. S. urodził się (...)r. oraz legitymuje się okresem ubezpieczenia 27 lat, 5 miesięcy i 8 dni. Sąd I instancji ustalił nadto, że ubezpieczony pracował w okresach od 15.08.1973 r. do 31.05.1978r. i od 16.07.1979 r. do 14.02.1991 r. w Przedsiębiorstwie (...) w G., w pierwszym z okresów na stanowisku majstra budowy, a w drugim jako kierownik robót. Do obowiązków ubezpieczonego należało wykonywanie prac remontowo – budowlanych w zakresie których mieściły się takie czynności jak remont i konserwacja ziemnych urządzeń melioracyjnych, remont i konserwacja maszyn w stacjach pomp – w tym demontaż i montaż silników pomp, a także prace typowo budowlane jak malowanie ścian i naprawa dachów budynków mieszczących stacje pomp i budynków mieszkalnych pracowników zakładu pracy.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy zważył, że odwołanie okazało się niezasadne.

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy przez pryzmat przepisów z art. 184, art. 32 i art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.09.153.1227 j.t.) oraz regulacji § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8 poz.43 ze zm.), Sąd przyjął, że ubezpieczony nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych przez okres wymagany ustawą (15 lat), tym samym nie spełnił przesłanek wynikających z wymienionych wyżej przepisów, które nie powinny być poddawane wykładni rozszerzającej. Zdaniem Sądu Okręgowego ubezpieczony nie wykazał, że w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach określoną w wykazie A Dział X poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych. Czynności związane z zakładaniem urządzeń melioracyjnych ponad wszelką wątpliwość są bowiem związane z pracami o znacznej szkodliwości dla zdrowia ze względu na konieczność stałego kontaktu z wodą i błotem. Takiej konieczności nie zawsze stwarzały wykonywane przez ubezpieczonego prace związane z demontażem, naprawą i montażem silników pomp lub śluz oraz związane z remontem zabudowań (prace malarskie i murarskie). Odwołując się do materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, Sąd I instancji wskazał, że obok wskazanych wyżej prac, nawet gdyby uznać je za prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, to ubezpieczony wykonywał także prace remontowe i malarskie budynków mieszkalnych pracowników zakładu pracy, a to nie pozwala przyjąć, że wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Bezpodstawne było także odwołanie się przez pełnomocnika ubezpieczonego do wykazu C, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. i powołanie się na zasadę ochrony praw nabytych. Stanowiska pracy wymienione w tym załączniku uprawniały bowiem jedynie do wzrostu emerytury i nie stanowiły przesłanki do nabycia prawa do emerytury określonej w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych i nie spełnił przesłanek warunkujących prawo do przyznania emerytury. Dlatego też na podstawie art.477¹⁴§ 2 k.p.c. Sąd odwołanie oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pełnomocnik ubezpieczonego i zarzuciła:

a) obrazę przepisów prawa materialnego tj.:

- art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, iż ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów, podczas gdy prawidłowa analiza stanu faktycznego sprawy prowadzi do wniosków odmiennych,

- wykazu C działu III części VI pkt 3 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez jego niezastosowanie pomimo zaistnienia ustawowych i faktycznych przesłanek jego zastosowania, a w konsekwencji odmówienie przyznania skarżącemu emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach;

b) obrazę przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażającą się w przyjęciu, iż ubezpieczony nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, o których mowa w wykazie A, w dziale X poz. 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podczas gdy prawidłowa analiza przeprowadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosków przeciwnych.

Zdaniem skarżącej z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków wynika, że prace remontowo – budowlane były pracami sporadycznymi, które zawsze wykonywane były obok prac związanych z angażem ubezpieczonego i dotyczyły prac przy urządzeniach melioracyjnych. Miały charakter drugorzędny i nigdy nie mogły kolidować z pracami faktycznie wykonywanymi przez ubezpieczonego w ramach łączącego go stosunku pracy. Zarówno ubezpieczony jak i świadkowie wskazywali konsekwentnie, że prace w wodzie, w rowach melioracyjnych odbywały się każdego dnia, często przekraczając godzinowy wymiar czasu pracy. Niezależnie od tego podstawą do przyznania ubezpieczonemu emerytury powinien być fakt, że zgodnie z wystawionymi ubezpieczonemu zaświadczeniami z zakładu pracy, ubezpieczony wykonywał pracę określoną w wykazie C dział III część VI pkt 3 stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., który obowiązywał, gdy ubezpieczony osiągnął 15 – letni staż pracy w warunkach szczególnych. Skarżąca podniosła nadto, że Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę wyszedł poza granice decyzji ZUS, której podstawą była wyłącznie kwestia wykreślenia wykazu C, a w odpowiedzi na odwołanie organ rentowy nie kwestionował zakresu i rodzaju prac wykonywanych przez ubezpieczonego
w ramach stosunku pracy.

Wskazując na powyższe apelująca domagała się zmiany zaskarżonego wyroku
i przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury ewentualnie uchylenia wyroku
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja pełnomocnika ubezpieczonego okazała się bezzasadna. Wbrew twierdzeniom apelacji zaskarżony wyrok jest prawidłowy, a treść uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w konfrontacji z zebranym w sprawie materiałem dowodowym prowadzi do jednoznacznego wniosku, że Sąd ten z przeprowadzonych dowodów wyciągnął właściwe i zgodne z zasadami logicznego rozumowania wnioski co do tego czy praca ubezpieczonego A. S., mogła być traktowana jako praca w szczególnych warunkach, uprawniająca do uzyskania emerytury w obniżonym wieku. Sąd Apelacyjny podziela też w całości zaprezentowaną przez Sąd Okręgowy ocenę prawną przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) zwanego dalej rozporządzeniem z dnia 7 lutego 1983 r.

W pierwszej kolejności za niezasadny należało uznać zarzut wskazany co prawda tylko w uzasadnieniu apelacji, ale niewątpliwie najdalej idący, a polegający na wykroczeniu przez Sąd Okręgowy poza granice decyzji organu rentowego, której podstawą, wedle apelującej, miała być jedynie kwestia nieuznania przez organ rentowy wykonywanej przez ubezpieczonego pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie C do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Jakkolwiek rzeczywiście organ rentowy podstawą odmowy ubezpieczonemu emerytury uczynił eksponowaną przez apelującą kwestię, to jednak zauważyć należy, że
w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zakres rozpoznania i orzeczenia wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego, która została zaskarżona do sądu ubezpieczeń społecznych, ale w drugim rzędzie także zakresem odwołania od decyzji organu rentowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r., sygn. II UK 314/09, LEX 604214). Sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznając uprawnienia danej osoby do określonego świadczenia, ma obowiązek ustalić wszystkie jego warunki, nawet gdyby organ rentowy w decyzji negatywnej ocenił tylko niektóre z nich, bez rozpoznania pozostałych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., sygn. I UK 195/05, OSNP 2007, nr 3-4, poz. 55). Przedmiotem decyzji organu rentowego w rozważanej sprawie była zaś odmowa przyznania ubezpieczonemu emerytury w warunkach szczególnych, gdzie obok konieczności osiągnięcia wieku emerytalnego i stażu ubezpieczeniowego, istotne znaczenie miało zajmowane przez ubezpieczonego stanowisko pracy oraz czy praca ta wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, które to okoliczności były kwestionowane także w odwołaniu z powołaniem się na wykaz A, dział X poz. 1 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Przechodząc dalej wskazać trzeba, że nie jest trafny zarzut apelacji pełnomocnika ubezpieczonego naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci załącznika C do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (niezależnie od tego, że zarzut ten został niewłaściwie sformułowany, skoro załącznik stanowił jedynie wykaz określonych prac, a dopiero przepisy ustawy i cytowanego rozporządzenia łączyły z wykonywaniem wymienionych w tym załączniku prac określone skutki prawne). Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2009.153.1227 j.t.) zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Zgodnie zaś z § 4 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zatem nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku możliwe jest po spełnieniu wskazanych warunków przy osiągnięciu odpowiedniego wieku i stażu emerytalnego. Sąd Apelacyjny podziela przy tym stanowisko Sądu Okręgowego, że praca na stanowiskach wymienionych w wykazie C do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. uprawniała jedynie do wzrostu emerytury, nie stanowiąc wbrew temu co twierdzi apelująca, przesłanki do jej wcześniejszego przyznania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., sygn. II UK 344/03). Zresztą wykaz ten został skreślony przez § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 maja 1996 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (Dz.U. Nr 63, poz. 292), które weszło w życie w dniu 7 czerwca 1996 r. W tym kontekście za pozbawioną znaczenia, ale też i nie do przyjęcia ze względu na fakt, że w czasie obowiązywania załącznika C ubezpieczony nawet nie osiągnął na wieku emerytalnego, należy uznać argumentację skarżącej, że za przyznaniem ubezpieczonemu prawa do emerytury powinna przemawiać zasada ochrony praw nabytych. Nie dość, że wykonywanie prac wymienionych w wykazie C nie uprawniało nigdy do przyznania wcześniejszej emerytury, to jeszcze do dnia uchylenia wspominanego wykazu ubezpieczony nie uzyskał na jakichkolwiek podstawach praw do emerytury, co jednoznacznie przeczy zarzutom skarżącej o naruszeniu nabytych przez ubezpieczonego jakichkolwiek praw.

W niniejszej sprawie spornym zaś również było, czy wnioskodawca będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku majstra i kierownika budowy wykonywał prace określone w wykazie A dziale X poz. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. – „Prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych”, a tym samym czy możliwe było zaliczenie wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w wymienionym przedsiębiorstwie od 15.08.1973 r. do 31.05.1978 r. oraz od 16.07.1979 r. do 14.02.1991 r.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że zgodnie z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/2007 OSNP 2009/5-6 poz. 75, z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/2007, z dnia 4 października 2007 r., I UK 111/2007, Lex nr 375689, z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 329, z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 325). Chodzi zatem o prace wymienione w załączniku do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., gdzie w załączniku A wymieniono konkretne stanowiska pracy, uznając je ze względu na ich charakter oraz warunki wykonywania za prace w szczególnych warunkach.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy w pierwszej kolejności stwierdzić trzeba, że praca majstra i kierownika budowy nie została w ogóle wymieniona w załączniku A, dział X Prace w rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym. Również pracodawca ubezpieczonego – Przedsiębiorstwo (...) w G. W.. – potwierdził, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku majstra i kierownika robót, które to stanowiska zakwalifikowano w wydanych ubezpieczonemu świadectwach pracy, jako prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie C, dziale III, poz. 6, które jak już wyżej wspominano nie uprawniały do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku, a jedynie do wzrostu emerytury. Wnioskodawca nie dysponował zatem świadectwem pracy potwierdzającym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, które uprawniałoby do wcześniejszej emerytury. Okoliczność ta chociaż ważka, bo zgodna z nazewnictwem zawartym w załączniku C do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., to jednak nie uniemożliwiała w toku procesu na podstawie dostępnych dowodów ustalenia charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego. W wykazie A dziale X na który powołuje się apelująca została wymieniona praca przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, która jednak kwalifikowana jest jako praca w warunkach szczególnych, gdy wykonywana jest wyłącznie na stanowiskach typowo robotniczych, takich jak kopacz, robotnik, a nie na stanowisku majstra czy kierownika, które kwalifikowane były jako prace z zakresu nadzoru budowlanego, wymienione w załączniku C do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6.05.2004 r., sygn. II UK 344/03, OSNP 2004/23/407, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.02.2006r., sygn. I UK 164/05, Lex nr 272579). Powyższą interpretację potwierdza także zarządzenie Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r., w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.Urz. MRiRW. z 1988 r. nr 2, poz. 4), które uszczegółowiając rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r. w zakresie stanowisk pracy uprawniających do wcześniejszej emerytury, w Dziale X „Prace w rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym pod pozycją 1 „Prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych” wymieniało m.in. takie prace jak kopacz, ładowacz, układacz rurociągów drenarskich, konserwator urządzeń melioracyjnych, robotnik melioracyjny, a zatem prace typowo robotnicze.

W tej sytuacji celem oceny charakteru pracy ubezpieczonego Sąd Okręgowy prawidłowo przeprowadził dowody z akt osobowych i rentowych ubezpieczonego oraz zeznań świadków.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd meriti w kontekście wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, zgromadzone dowody ocenił bez naruszenia granic zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Zarzuty apelacji w zakresie naruszenia wymienionego tutaj przepisu są niezasadne i stanowią w istocie polemikę z prawidłowymi i nie budzącymi wątpliwości ustaleniami Sądu Okręgowego. Nie jest zaś wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Skarżący ma bowiem obowiązek wykazania naruszenia przez sąd zasad oceny dowodów wynikających z art. 233 § 1 k.p.c., a zatem wykazania, że sąd wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów - grupy dowodów (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2013r., sygn. I ACa 1075/12, Lex nr 1267341). Tymczasem apelująca żadnych takich argumentów nie wskazała, a zatem powołanie się przez skarżącą na naruszenie dyrektyw określonych w art. 233 k.p.c. było nieprzekonujące.

Należy natomiast wskazać, że z akt osobowych ubezpieczonego, a szczególnie świadectw pracy wynika jednoznacznie, że jego stanowisko pracy w spornych okresach zakwalifikowane było jako kierowanie i nadzór techniczny nad budowami urządzeń wodnych najpierw na stanowisku majstra (15.08.1973 r. – 31.05.1978 r.), a następnie na stanowisku kierownika robót (16.07.1979 r. – 14.02.1991 r.). Z wymienionymi stanowiskami zajmowanymi przez ubezpieczonego związane były dodatki funkcyjne, a praca ubezpieczonego zakwalifikowana została w wydanych mu przez pracodawcę świadectwach pracy jako prace wymienione w dziale III wykazie C do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. jako majster i kierownik robót, a zatem bezspornie prace z zakresu nadzoru nad innymi pracownikami. Na takie zadania wskazywali również przesłuchani w sprawie świadkowie, którzy podali, że ubezpieczony pełnił funkcje nadzorcze, chociaż również wykonywał prace w innymi pracownikami. Znamiennym jednak jest, że świadkowie nie potrafili wskazać dokładnego zakresu obowiązków ubezpieczonego, chociaż byli zgodni, że był to zakres bardzo szeroki. Również dokumentacja osobowa wnioskodawcy nie dostarcza informacji, jaki był dokładny zakres obowiązków i czas pracy wnioskodawcy. W ocenie Sądu Apelacyjnego prawidłowo zatem Sąd Okręgowy uznał, że zebrany materiał dowodowy nie dostarczył podstaw dla przyjęcia, że ubezpieczony zatrudniony na stanowisku majstra i kierownika robót stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności związane z pracami przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, w których jako podstawowe wykonywane były prace typowo robotnicze, które mogłyby być zakwalifikowane jako prace przyporządkowane do wykazu A załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Słusznie bowiem Sąd Okręgowy dostrzegł, że ubezpieczony obok pracy przy urządzeniach melioracyjnych wykonywał również bardzo wiele obowiązków, w tym zupełnie niezwiązanych z pracami
w zakładaniu urządzeń melioracyjnych. Jak wynika z zeznań świadków, w tym szczególnie Z. S. oraz R. R., ubezpieczony wykonywał także prace budowlane i remontowe, dotyczące budynków przepompowni, a nawet budynków, gdzie zamieszkiwali pracownicy. Były to prace takie jak tynkowanie, uzupełnianie ubytków w ścianach czy malowanie. Słusznie zatem Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczony nie przebywał stale w miejscach, gdzie wykonywano prace związane z zakładaniem urządzeń melioracyjnych. Należy także wskazać, że prace przy urządzeniach melioracyjnych z natury rzeczy nie były raczej możliwe w okresach zimowych, kiedy występował mróz bądź pokrywa śniegu, lub w okresach, gdy dochodziło do pojawienia się wysokiego stanu wody, ale te okoliczności nie były uwzględniane przez skarżących, którzy jednocześnie nie byli w stanie wykazać kiedy i w jakim czasie ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienioną załączniku A, dział X, pkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Skarżący nie byli w stanie również podważyć zakwalifikowania pracy ubezpieczonego jako kierownika robót i majstra oraz przyporządkowania jej do wykazu C załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r., które to stanowiska pracy nie uprawniały do uzyskania wcześniejszej emerytury. Argumentów w tym zakresie nie dostarczają bowiem ani dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, ani też zeznania świadków, które to nie pozwalają na przyjęcie, że praca ubezpieczonego w spornych okresach ściśle wypełniała dyspozycję pracy określonej w załączniku A, dział X, pkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Należy zaś wskazać, że przepisy regulujące system zabezpieczenia społecznego ze względu na swoją istotę i konstrukcję podlegają wykładni ścisłej i nie powinno się więc stosować do nich żadnych innych metod wykładni, czyli wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, jeżeli ta ostatnia prowadzi do jednoznacznych rezultatów interpretacyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012r., sygn. II UK 164/11). Regulacja dotycząca emerytur w obniżonym wieku ma przy tym charakter szczególny i wszelkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia powinny być również ściśle interpretowane. Po przeprowadzonej ocenie dowodów z akt osobowych ubezpieczonego oraz zeznań świadków uznać zatem należało, że chociaż ubezpieczony mógł wykonywać pewne czynności przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, to jednak nie sposób uznać, że przez cały czas zatrudnienia w spornym okresie wnioskodawca wykonywał pracę w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym szczególnie zeznania świadków, nie pozwalają na jakiekolwiek dokładne i stanowcze ustalenia w tym zakresie, a dokumenty pracownicze w ogólne na pracę wnioskodawcy w warunkach szczególnych, uprawniających do wcześniejszej emerytury (wykaz A) nie wskazują, a wręcz wprost dowodzą, że wykonywał on pracę zakwalifikowaną do wykazu C, która nie uprawniała do wcześniejszej emerytury.

Reasumując, należy stwierdzić, że dokonana przez Sąd Okręgowy ocena wszystkich zgromadzonych dowodów pod kątem uznania pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych była prawidłowa. Uwzględniała ona bowiem kompletną treść dowodów, szczególnie z zeznań świadków i dokumentów i ocena ta dokonana została zgodnie z dyspozycją art. 233 k.p.c. Należało zatem uznać, że wnioskodawca nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach i w konsekwencji należało oddalić apelację.

W zgodzie z powyższą argumentacją Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, orzekając jak w sentencji.

SSA Barbara Białecka SSA Jolanta Hawryszko SSA Zofia Rybicka - Szkibiel

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE