Sygnatura akt VI U 201/16
Dnia 24 maja 2016 roku
Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń
Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 maja 2016 roku
sprawy z odwołania E. C.
od decyzji z dnia 18 lutego 2016 roku
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o przyznanie emerytury
I. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 18 lutego 2016 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje E. C. prawo do emerytury od 1 lutego 2016 roku,
II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz E. C. 360zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
SSO Tomasz Korzeń
VI U 201/16 UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 18 lutego 2016 r., znak: ENS/10/011044066, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił E. C. prawa do emerytury.
Ubezpieczony E. C. złożył odwołanie od tej decyzji. Podniósł, że łącznie pracował w warunkach szczególnych przez okres 20 lat, 8 miesięcy i 1 dzień. W okresie od 26.07.1996 r. do 31.12.1998 r. ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym 3,5 tony. W okresie od 1.03.1978 r. do 26.07.1996 r. również pracował w warunkach szczególnych jako operator sprzętu ciężkiego, operator koparki. Wniósł o zmianę decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury.
Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że skarżący nie udokumentował wymaganego 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. od 26.07.1996 r. do 31.12.1998 r. z uwagi na brak zapisu w świadectwie pracy z dnia 30.04.2012 r. o tym, że praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz wobec braku wskazania wykazu, działu i pozycji właściwego rozporządzenia. Wnioskodawca nie złożył do akt świadectw potwierdzających pracę w szczególnych warunkach u innych pracodawców. Co do okresu pracy od 1.07.1982 r. do 27.07.1996 r. to w świadectwie pracy z 27.07.1996 r. pracodawca nie wskazał, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczony E. C. urodził się (...) Na dzień 31.12.1998 posiada łączny staż ubezpieczeniowy wynoszący 26 lat, 2 miesiące i 2 dni. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W dniu 8 lutego 2016 r. wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Decyzją z dnia 18 lutego 2016 r. organ rentowy odmówił mu prawa do tego świadczenia. /bezsporne/
Od dnia 2 kwietnia 1976 r. E. C. posiada uprawnienia klasy III do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych. Od 22 stycznia 1981 r. posiada prawo jazdy: kat. A (motocykle), kat. B (samochody osobowe), kat. C (pojazdy samochodowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony), kat. D (autobusy), kat. E. pojazdy wymienione w posiadanym przez kierowcę prawie jazdy kat. B, C lub D z przyczepą).
Wnioskodawca zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy:
1/ od 1 marca 1978 r. do 30 czerwca 1982 r. (4 lata i 4 miesiące), w (...) Przedsiębiorstwie (...),
2/ od 1 lipca 1982 r. do 27 lipca 1996 r. (14 lat i 27 dni), w Państwowym Gospodarstwie Rolnym R. (później jako: Gospodarstwo (...). M. Zakład (...)),
3/ od 26 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. (2 lata, 5 miesięcy i 6 dni), w I.– (...) sp. z o.o. w G..
Nie korzystał z urlopów bezpłatnych.
W okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) ubezpieczony pracował na koparce linowej jednonaczyniowej Star 66 k125p. Przygotowywał wykopy pod rury kanalizacyjne i deszczowe. Gdy nie pracował na koparce jeździł samochodem ciężarowym.
W okresie zatrudnienia w Państwowym Gospodarstwie Rolnym R. skarżący pracował jako kierowca operator sprzętu ciężkiego, operator koparki, spycharki gąsienicowej DT-75, przy ładowaniu rozrzutników, kierowca autobusu o liczbie miejsc ponad 30.
W okresie zatrudnienia w I.– (...) sp. z o.o. w G. ubezpieczony pracował jako kierowca samochodu ciężarowego: volvo i mercedes o ładowności do 24 ton i masie całkowitej 40 ton.
Ubezpieczony legitymuje się łącznym okresem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 20 lat, 10 miesięcy i 3 dni.
dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: tom II: świadectwa pracy k. 14-17 legitymacja ubezpieczeniowa k. 21
dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego E. C. k. 24-25, 27
zeznania ubezpieczonego E. C. k. 35-35v
zeznania świadka A. K. k. 35v
zeznania świadka H. M. k. 35v
zeznania świadka P. Z. k. 35v-36
zeznania świadka Z. Ż. k. 36
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.
W sprawie ustalić należało, czy ubezpieczony E. C. posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący co najmniej 15 lat.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748; dalej jako ustawa) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz
2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
W art. 32 ustawy określono zasady ustalania prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodnie z tym artykułem, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.
Warunki wymagane do uzyskania prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej jako rozporządzenie). Rodzaje prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie może uprawniać do emerytury wcześniejszej, wymienione są w wykazach A i B stanowiących załączniki do rozporządzenia.
Emerytura wcześniejsza przysługuje na zasadach określonych w § 3 i 4 rozporządzenia, jeżeli kobieta udowodni co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a mężczyzna 25 lat tych okresów, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej w ramach stosunku pracy, przy czym wymagane jest osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze uwzględnia się jedynie te okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Z treści przytoczonych przepisów wynika zatem, że pracą w szczególnych warunkach jest praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., III UK 92/11).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić trzeba, że ubezpieczony udokumentował ponad 15 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych.
Na okoliczność pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych w spornym okresie, sąd dopuścił dowód z dokumentów w aktach organu rentowego, dokumentów w aktach niniejszej sprawy, a także dowód z zeznań świadków i ubezpieczonego. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego potwierdziła wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych łącznie przez 20 lat, 10 miesięcy i 3 dni, w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), Państwowym Gospodarstwie Rolnym R. i I. (...) sp. z o.o. w G.. Skarżący pracował jako: kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, operator sprzętu ciężkiego, operator koparki (wykaz A, dział VIII, poz. 2 i 3 oraz wykaz A, dział V, poz. 3).
Świadkowie: A. K., H. M., P. Z. i Z. Ż. zgodnie zeznali, że w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) i w Państwowym Gospodarstwie Rolnym R. skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych, w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca operator sprzętu ciężkiego, operator koparki, spycharki. Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie ci są osobami obcymi dla odwołującego. Nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają tworząc logiczną całość. Świadkowie pracowali ze skarżącym w jednym zakładzie pracy, a zatem posiadają wiedzę w przedmiocie charakteru jego zatrudnienia. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w zeznaniach ubezpieczonego, a nadto w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, zwłaszcza w aktach osobowych skarżącego pochodzących z okresu jego zatrudnienia, którym to dokumentom sąd nadał przymiot wiarygodności. Autentyczność tych dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Walor wiarygodności przyznał sąd także zeznaniom ubezpieczonego, gdyż były one zbieżne z treścią archiwalnych dokumentów znajdujących się w jego aktach osobowych i zeznaniami świadków.
Co do okresu zatrudnienia skarżącego wI.– (...) sp. z o.o. w G. od 26 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r., sąd nie znalazł żadnych podstaw by kwestionować prawdziwość danych zawartych w przedłożonym przez ubezpieczonego świadectwie pracy z dnia 30.04.2012 r. Świadectwo to jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 K.p.c., stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Jak każdy dokument prywatny świadectwo pracy podlega ocenie sądu zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 K.p.c.). W ocenie sądu dokument ten zawiera wszystkie niezbędne elementy do uznania, że ubezpieczony w okresie od 26 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W szczególności zawiera wskazanie, że pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych, stanowisko pracy oraz pozycję z rozporządzenia. Pracą wykonywaną w warunkach szczególnych jest jedynie praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jeśli skarżący nie spełniałby tych kryteriów to pracodawca nie byłby upoważniony by taka informację wpisać do świadectwa pracy ubezpieczonego. Taką informację zawarł jednak w świadectwie pracy z dnia 30.04.2012 r. Organ rentowy natomiast by zakwestionować treść tego dokumenty winien był wskazać dowody na nierzetelność tego dokumentu, czego w toku postępowania nie uczynił. W sytuacji gdy organ rentowy nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych, sąd uznał to świadectwo za dowód wiarygodny, na którym można oprzeć ustalenia o wykonywaniu przez odwołującego się zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie od 26 lipca 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. NA taki charakter zatrudniania wskazują także dokumenty w aktach osobowych wnioskodawcy.
E. C. posiada ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze: 26 lat, 2 miesiące i 2 dni, nie należy do OFE i ukończył 60 lat. Na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 20 lat, 10 miesięcy i 3 dni. Tym samym spełnił przesłanki do nabycia prawa do emerytury.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, i tak zgodnie z art. 6 K.c. obowiązek dowodzenia powoływanych przez stronę okoliczności koresponduje z wyrażoną w art. 232 K.p.c. zasadą inicjatywy procesowej stron. Ubezpieczony z tego obowiązku się wywiązał i wykazał, że świadczył przez ponad 15 lat pracę w warunkach szczególnych. Na pozwanym spoczywał zaś obowiązek wskazania merytorycznych i logicznie zasadnych argumentów podważających stanowisko ubezpieczonego i z tego obowiązku pozwany się nie wywiązał. Podkreślić należy, że to strony procesu, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik.
Samo spełnienie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia nie rodzi po stronie organu rentowego zobowiązania z tytułu powstałego świadczenia, gdyż zależy to od złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku. Ustawa emerytalna odróżnia bowiem moment powstania prawa (tj. spełnienie warunków - art. 100) od momentu wypłaty świadczenia (tj. nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku lub wydania decyzji z urzędu - art. 129 ust. 1). Ogólną zasadą prawa ubezpieczeń społecznych jest bowiem wypłata świadczenia na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Ubezpieczony skończył 60 lat w dniu (...) lecz wniosek o emeryturę złożył w dniu 8 lutego 2016 r., dlatego też sąd przyznał mu prawo do emerytury począwszy od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek, czyli od dnia 1 lutego 2016 r.
Z uwagi na to, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 KPC orzekł jak w punkcie I wyroku.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 KPC w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz.1804).
SSO Tomasz Korzeń