UZASADNIENIE:

Zarządzeniem z dnia 15 lutego 2013 r. dokonano zwrotu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po S. S. oraz opłaty od tego wniosku. W uzasadnieniu zarządzenia podano, iż wnioskodawczyni reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po S. S., zmarłym w dniu 2 czerwca 2012 r., lecz nie wskazała uczestników postępowania. Odpowiadając na zarządzenie z dnia 26 stycznia 2013 r. o wskazanie takowych pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o uchylenie zarządzenia wyrażając pogląd, że nie ma on obowiązku wskazywania uczestników postępowania, których sąd powinien ustalić z urzędu. Przewodniczący wskazał, iż co prawda zgodnie z art. 670 k.p.c., sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą, jednakże obowiązku działania z urzędu nie należy mylić z obowiązkiem prowadzenia dochodzenia czy wyręczania uczestnika postępowania, w szczególności reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika. Przytoczony przepis nie wyłącza ogólnych przepisów dotyczących postępowania dowodowego i nie zwalnia zainteresowanych z obowiązku udowodnienia twierdzeń, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki prawne ani nie nakłada na sądy orzekające obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu, lecz chodzi przede wszystkim o zbadanie z urzędu, stosownie do treści zebranego materiału dowodowego, kto jest spadkobiercą. Nie ma podstaw aby sąd wyręczał strony postępowania i z urzędu podejmował za nie wszelkie działania w sprawie, tym bardziej że w sprawie wnioskodawczyni jest reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. Do kanonu działania profesjonalnego pełnomocnika należy ustalanie w odpowiednich bazach (np. Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA ) danych osób – potencjalnych spadkobierców, ponieważ kolejność dziedziczenia wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego.

O zwrocie opłaty orzeczono na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Zażalenie na zarządzenie o zwrocie wniosku złożył wnioskodawca żądając uchylenia tego zarządzenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do dalszego rozpoznania oraz zwrócenia opłaty od zażalenia na zarządzenie naruszające prawo w sposób oczywisty. Skarżący zarzucił zaskarżonemu zarządzeniu naruszenie:

1. art. 511 § 1 k.p.c., art. 130 k.p.c., art. 136 § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na błędnym przyjęciu, iż w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku wnioskodawca nie będący spadkobiercą obowiązany jest wskazać uczestników postępowania,

2. naruszenie art. 670 k.p.c. i art. 672 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy Sąd ma obowiązek z urzędu zbadać kto jest spadkobiercą, zaś w sytuacji gdy jedynym uczestnikiem jest wnioskodawca niebędący spadkobiercą, obowiązkowo wezwać spadkobierców przez ogłoszenie, albowiem nie jest możliwe złożenie zapewnienia spadkowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie było zasadne.

Aczkolwiek słuszne są uwagi zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia, iż do kanonu działania profesjonalnego pełnomocnika należy ustalanie w odpowiednich bazach (np. Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA) danych osób – potencjalnych spadkobierców, ponieważ kolejność dziedziczenia wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego, gdyż takie czynności świadczyły by o dbałości o interesy wnioskodawcy, tym niemniej normą określającą zakres obowiązków dowodowych sądu spadku jest art. 670 zd. 1 k.c. stanowiący, iż sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. Wnioskodawca w niniejszej sprawie jest wierzycielem, a więc osobą która nie może złożyć zapewnienia spadkowego. Abstrahując już od motywów braku aktywności wierzyciela w poszukiwaniu spadkobierców S. S., zwrócić należy uwagę, iż wnioskodawca w piśmie z dnia 29 stycznia 2013 r. złożył wniosek umożliwiający nadanie sprawie biegu - zażądał wezwania spadkobierców przez ogłoszenie w trybie art. 672 k.p.c.

Analizując treść uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. wydanego w sprawie III CK 420/02, na którego rozważaniach wnioski swoje oparł Przewodniczący sądu spadku, zauważyć należy, iż aktywność proceduralna wynikająca z treści art. 232 k.p.c. związana była w tej sprawie z twierdzeniami uczestniczki o tym, iż zmarły posiadał również inny majątek oprócz opisanego w testamencie, które nie zostały jednak wykazane. A zatem, stan faktyczny przywołanej sprawy był odmienny niż w niniejszej. W kontekście tym stwierdzić wypada, iż Sąd Okręgowy w Szczecinie w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie podziela poglądu prawnego wyrażonego w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23 lutego 2011 r. w sprawie o sygn. akt II Cz 115/11, gdyż przyjęcie odmiennej koncepcji obowiązków uczestników postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku stanowiło by zaprzeczenie idei działania sądu spadku z urzędu wyrażoną w art. 670 zd. 1 k.p.c.

Faktem pozostaje, iż postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku zostało w niniejszej sprawie wszczęte na wniosek zainteresowanej osoby. Potem jednak sąd nie może polegać wyłącznie na aktywności stron. Jest zobowiązany podjąć wszelkie czynności, jakie okażą się konieczne do ustalenia zarówno kręgu spadkobierców, jak i wysokości ich udziałów (zob. Piotr Borkowski „Komentarz do ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw - art. 670 k.p.c.”, za SIP LEX/el., 2009).

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Zarządzenia:

1. odnotować i zakreślić;

2. zmienić termin posiedzenia niejawnego z dnia 23 sierpnia 2013 r. na dzień 27 czerwca 2013 r.

3. odpis postanowienia doręczyć pełn. wnioskodawcy,

3. akta odesłać SR po nadejściu zwrotek

4. do zbioru.

Dnia 27.05.2013 r.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE: