UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa jest powtórnie przedmiotem rozpoznania albowiem wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 03 listopada 2014r. został – wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt VI Ka 131/15 - uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania (k.2247).

M. Ś. (1) został oskarżony o to, że:

1) w dniu 17 października 2011 roku w O., woj. (...) dokonał rozboju na osobie M. Z. w ten sposób, że po wejściu do placówki E. (...) przy ul. (...) w O. grożąc wymienionej natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w jej stronę przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia stanowiący własność M. Z. telefon marki L. (...) o nr IMEI (...)wartości 200 złotych oraz stanowiący własność R. W. telefon komórkowy maki N. o wartości 10 złotych,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k.,

2) w dniu 10 sierpnia 2012 roku w W., woj. (...), dokonał rozboju na osobie K. N. oraz B. M. w ten sposób, że po wejściu do placówki Banku (...) S.A. przy ul. (...) w W. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę wymienionych przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną a także kierując wobec nich słownie groźby pozbawienia życia zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 10 180,80 złotych,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k.,

3) w dniu 28 lutego 2013 roku w S., woj. (...), dokonał rozboju na osobie K. P. (1) i M. G. w ten sposób, że po wejściu do placówki banku (...) S.A. przy ul. (...) w S. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę M. G. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 2 440 złotych stanowiące własność banku (...) S.A., następnie zaś przeszedł do drugiego pomieszczenia placówki banku gdzie grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę K. P. (1) przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia stanowiący własność K. P. (1) portfel o wartości 100 złotych wraz z zawartością w postaci pieniędzy w kwocie 1000 złotych, dowodu osobistego wystawionego na dane K. P. (1), prawa jazdy wystawionego na dane K. P. (1), dowodu rejestracyjnego oraz karty pojazdu marki M. model 121 stanowiącego własność K. P. (1), a także należącej do niej karty bankomatowej banku (...) S.A. gdzie łączna wartość strat na szkodę K. P. (1) wyniosła 1100 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

4) w dniu 20 marca 2013 roku w W. W., woj. (...), dokonał rozboju na osobie A. C. oraz M. D. w ten sposób, że po wejściu do placówki Banku (...) przy ul. (...) w W. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę A. C. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 21 520 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu.

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

5) w dniu 08 kwietnia 2013 roku w N., woj. (...), usiłował dokonać rozboju na osobie J. C. w ten sposób, że po wejściu do placówki banku (...) przy ul. (...) w N. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę J. C. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zażądał od niej wydania pieniędzy, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę J. C.,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k.,

6) w dniu 27 maja 2013 roku w M., woj. (...), dokonał rozboju na osobie K. J. oraz K. W. w ten sposób, że po wejściu do placówki banku (...) przy ul. (...) w M. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę K. W. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną, ponadto grożąc wymienionym słownie pozbawieniem życia zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 13 259,47 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

7) w dniu 26 czerwca 2013 roku w W., woj. (...), dokonał rozboju na osobie D. S. w ten sposób, że po wejściu do placówki banku (...) przy ul. (...) w W. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę D. S. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 8 900 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

8) w dniu 19 lipca 2013 roku w S., woj. (...), dokonał rozboju na osobie B. K. i I. Z. w ten sposób, że po wejściu do placówki (...) Banku (...) S.A. przy ul. (...) w S. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę I. Z. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 15 000 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

9) w dniu 01 sierpnia 2013 roku w M., woj. (...) dokonał rozboju na osobie K. P. (2) w ten sposób, że po wejściu do placówki Banku (...) (...) i (...) przy ul. (...) w M. grożąc K. P. (2) natychmiastowym użyciem przemocy poprzez przystawienie jej do głowy przedmiotu przypominającego broń palną a ponadto grożąc jej słownie pozbawieniem życia oraz stosując wobec niej przemoc w postaci popychania przedmiotem przypominającym broń w plecy i szyję oraz uderzenie nim K. P. (2) w głowę zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 12 700 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,

10) w dniu 27 sierpnia 2013 roku w S., woj. (...), dokonał rozboju na osobie M. B. w ten sposób, że po wejściu do placówki Banku (...) przy ul. (...) w S. grożąc natychmiastowym użyciem przemocy poprzez skierowanie w stronę M. B. przedmiotu przypominającego swoim wyglądem broń palną zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w łącznej kwocie 12 880 złotych, gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Otwocku wyrokiem z dnia 6 listopada 2015 roku, sygn. II K 246/15:

I. uznał oskarżonego M. Ś. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 280 § 1 k.k. przyjmując jego kwalifikację w zw. z art. 4 § 1 k.k. określonego w punkcie pierwszym aktu oskarżenia i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. skazał go i wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 2 (miesięcy) pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego M. Ś. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu określonego w punkcie drugim aktu oskarżenia z art. 280 § 1 k.k. przyjmując jego kwalifikację w zw. z art. 4 § 1 k.k., jednocześnie ustalając, że zabrał pieniądze w celu przywłaszczenia na szkodę placówki banku (...) w W. przy ul. (...), i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. skazał go na karę 2 (dwóch) lat i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;

III. uznał oskarżonego M. Ś. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu określonego w punkcie trzecim aktu oskarżenia z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przyjmując jego kwalifikację w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. skazał go, a na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

IV. uznał oskarżonego M. Ś. (1) za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów określonych w punktach aktu oskarżenia 4, 6, 7, 8, 9 oraz 10, kwalifikując te czyny w zw. z art. 4 § 1 k.k., ustalając jednocześnie, że pieniądze, o których mowa w punkcie 4 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę placówki Banku (...) przy ul. (...) w W.; pieniądze, o których mowa w punkcie 6 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę placówki (...) przy ul. (...) w W. - M.; pieniądze, o których mowa w punkcie 7 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę placówki (...) Banku przy ul. (...) w W.; pieniądze, o których mowa w punkcie 8 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę (...) Banku (...) S.A. przy ul. (...) w S.; pieniądze, o których mowa w punkcie 9 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę placówki (...) Banku (...) (...)a i (...) przy ul. (...) w M.; pieniądze, o których mowa w punkcie 10 aktu oskarżenia zabrał w celu przywłaszczenia na szkodę placówki Banku (...) przy ul. (...) w S. oraz przyjmując, że przestępstwa we wskazanych punktach stanowią ciąg przestępstw określony w art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. skazuje go, a na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 5 (pięciu) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

V. uznał oskarżonego M. Ś. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu określonego w punkcie 5 aktu oskarżenia kwalifikując ten czyn w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. skazał go, a na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

VI. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu M. Ś. (1) karę łączną 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności;

VII. na podstawie art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu M. Ś. (1) okres rzeczywistego pozbawienia w wolności w sprawie w postaci tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 18 września 2013 r. do dnia 6 listopada 2015 r.;

VIII. na podstawie art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł z urzędu od oskarżonego M. Ś. (1) na rzecz pokrzywdzonej B. K. kwotę 1 (jednego tysiąca) złotych tytułem obowiązku naprawienia szkody oraz kwotę 3000 (trzech tysięcy) złotych tytułem nawiązki za doznaną krzywdę;

IX. na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zarządził zwrot D. J. zatrzymanej rzeczy będącej dowodem rzeczowym wyszczególnionym w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 1480 pod pozycją nr 2 oraz zarządził zwrot (...) Bank (...) Bankowi (...) w W. zatrzymanej rzeczy będącej dowodem rzeczowym wyszczególnionym w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 1480 pod pozycją nr 1;

X. na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K. kwotę 1764 złotych tytułem wynagrodzenia za świadczoną nieopłaconą pomoc prawą udzieloną oskarżonemu z urzędu;

XI. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego M. Ś. (1) od ponoszenia kosztów sądowych, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego i zaskarżając powyższy wyrok w całości zarzucił:

I. na podstawi art. 427 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 3 kpk oparcie wyroku na błędnych ustaleniach faktycznych mogących mieć wpływ na treść orzeczenia przyjętych za podstawę wyroku polegającą na błędnym ustaleniu, iż oskarżony uczynił z popełnienia przestępstw stałe źródło dochodu, co w konsekwencji doprowadziło do skazania go także za czyny wyczerpujące dyspozycję art. 65 § 1 kk,

II. na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 4 kpk, rażącą niewspółmierność kar jednostkowych oraz kary łącznej a także orzeczonego obowiązku naprawienia szkody oraz nawiązki za doznaną krzywdę wymierzonej oskarżonemu w stosunku do stopnia szkodliwości społecznej czynów, stopnia zawinienia oraz pozostałych okoliczności ich popełnienia oraz właściwości i warunków osobistych sprawcy. Podnosząc powyższe zarzuty apelujący wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku i wyeliminowanie z podstaw skazania za poszczególne czyny art. 65 § 1 kk oraz znaczne złagodzenie wszystkich kar jednostkowych oraz kary łącznej oraz o uchylenie pkt. VIII wyroku, ewentualnie znaczące zmniejszenie orzeczonego obowiązku naprawienia szkody oraz nawiązki za doznaną krzywdę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego w zakresie zarzutu z pkt I nie zasługiwała na uwzględnienie. Natomiast zmiany dokonane w zaskarżonym wyroku, a zainicjowane wniesionym środkiem odwoławczym faktycznie doprowadziły, choć częściowo, do postulowanego złagodzenia orzeczonej kary pozbawienia wolności i środków karnych, co pozostaje w związku z podniesionym zarzutem rażącej jej surowości (pkt II apelacji).

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd pierwszej instancji poczynił w sprawie w pełni prawidłowe ustalenia faktyczne, a stanowisko swoje w tym zakresie w sposób przekonujący uzasadnił. Kontrola instancyjna zaskarżonego rozstrzygnięcia wykazała, bowiem, że Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie i wyjaśnił na rozprawie wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, całość tych okoliczności wnikliwie i wszechstronnie rozważył, uwzględniając przy tym zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy, doświadczenia życiowego i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz nie dostrzegając wątpliwości o których mowa w art. 5 § 2 kpk, wyprowadził trafny wniosek – także w zakresie kwalifikacji prawnej - iż oskarżony dopuścił się przypisanych mu czyn. Sąd ten zapoznał się ze wszystkimi dowodami, jakie strony mu przedstawiły, rozważył je wszystkie w ich całokształcie i wzajemnym powiązaniu oraz dokonał wyboru, którym z nich daje wiarę, a którym tej wiary odmawia i z jakiego powodu. W przeprowadzonej analizie i ocenie dowodów Sąd Rejonowy z pewnością nie przekroczył zasad określonych art. 7 k.p.k., a w związku z tym zajęte stanowisko pozostaje pod ochroną ustawową. Nadto Sąd Rejonowy wyjaśnił także wszystkie te okoliczności, których potrzeba wyjaśnienia wynikała z wytycznych wskazanych przez Sąd Odwoławczy uprzednio uchylający wyrok Sądu I instancji (art. 442 § 3 kpk).

W tym stanie rzeczy nie można zgodzić się z apelującym, iż Sąd pierwszej instancji poprzez ustalenie, iż oskarżony z popełnionych przestępstw przypisanych mu pkt IV wyroku uczynił sobie stałe źródło dochodu, dopuścił się - w tym zakresie - błędnych ustaleń faktycznych. Analizując przywołane dla tej części apelacji uzasadnienie trudno jest nawet odkodować, na czym, w ocenie skarżącego, ten błąd miałby polegać, a zatem: czy Sąd pominął istotne w sprawie okoliczności wynikające z prawidłowo zebranych i ujawnianych dowodów, czy też ustalił fakty z dowodów tych niewynikające lub uczynił to w zniekształcony sposób, a więc, czy według ww doszło w do błędu w ustaleniach faktycznych o charakterze braku, czy dowolności. Mając na względzie, iż apelujący przedstawia swoje stanowisko dla oceny tego, czym były dla podsądnego popełniane przez niego przestępstwa można wywodzić, iż postawiony zarzut wiązał z błędem o charakterze dowolności. Tymczasem istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię, czy własnej interpretacji wybranego orzecznictwa sądowego. Stawiając tego rodzaju zarzut skarżący musi wskazać i wykazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji. Wynika to z tego, iż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego przez skarżącego, a z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanym przypadku. Zgodnie bowiem z zasadą swobodnej oceny dowodów, sąd orzekający rozstrzygając o winie i jej kształcie kieruje się własnym wewnętrznym przekonaniem, nieskrępowanym żadnymi ustawowymi regułami dowodowymi. Przekonanie to tak długo pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., dopóki nie zostanie wykazane, iż sąd pierwszej instancji oparł swe przekonanie o winie albo niewinności oskarżonego, bądź na okolicznościach nieujawnionych w toku postępowania sądowego, bądź też ujawnionych w toku przewodu sądowego, ale ocenionych w sposób sprzeczny ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym. Żadna z tych okoliczności w rozpoznawanej sprawie miejsca nie miała. Do takiej konkluzji prowadzić musi analiza pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia, w których Sąd I instancji jasno zaprezentował tok swojego rozumowania oraz wskazał, którym dowodom, w jakim zakresie i dlaczego dał wiarę, a którym i na jakiej podstawie tego waloru odmówił. Tak przedstawionemu przez Sąd meriti tokowi rozumowania i wyprowadzonym wnioskom nie sposób zarzucić niespójności, rażącej sprzeczności, czy też braku logiki. To właśnie tak przeprowadzona analiza dowodowa doprowadziła Sąd Rejonowy do trafnych ustaleń i przyjęcia w zakresie czynów przypisanych w pkt IV zaskarżonego wyroku, iż oskarżony działając w sposób tam opisany uczynił sobie z popełnienia tych przestępstw stałe źródło dochodu (art. 65 § 1 kk). Negując to ustalenie obrońca oskarżonego eksponuje, iż za odrzuceniem przyjęcia działania podsądnego w warunkach art. 65 § 1 kk przemawiają okoliczność krótkotrwałości jego przestępnego działania, przypadkowości tych działań oraz celu na jaki przeznaczał uzyskane środki pieniężne. Rzecz jednak w tym, iż w zasadzie żadna z tych okoliczności w formie przedstawionej przez apelującego albo nie występuje albo nie ma znaczenia dla przedmiotowego ustalenia. Wobec braku ustawowej definicji omawianego zagadnienia, przy jego ustaleniu należy mieć w polu uwagi utrwalone już orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych, z których jednoznacznie wynika, że sprawca czyni sobie z przestępstwa stałe źródło dochodu, gdy dopuszcza się go wielokrotnie i z pewną regularnością, a takie zachowania stanowią dla niego sposób na uzyskiwanie dochodu, przy czym nie musi to być ani jedyne, ani główne jego źródło. Nie jest przy tym istotne, na jaki cel sprawca przeznacza dochód, ani pobudki, którymi się kieruje (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 31 marca 2015 r., II AKa 34/15). Jak trafnie wskazał w postanowieniu z dnia 8 stycznia 2015 r. w sprawie o sygn. akt V KK 165/14 Sąd Najwyższego przepis art. 65 § 1 k.k. nie uzależnia stosowania nadzwyczajnego obostrzenia kary wobec sprawcy, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, od czasu jego trwania; decydujące znaczenie ma w tym względzie sposób działania sprawcy, który zgodnie z jego zamierzeniem przysparza mu stałego dochodu (opbul. OSNKW 2015/6/49, KZS 2015/7-8/18, Prok. i Pr.-wkł. 2015/7-8/2, Biul.SN 2015/6/11). Chodzi zatem o to, że sprawca uruchomił takie przestępcze działanie: wielokrotnie i z pewną powtarzalnością, które zapewnia również powtarzalność osiągania bezprawnego dochodu. Zachowanie to stanowi dla niego sposób na uzyskiwanie dochodu. Konfrontując te rozważania prawne z rozpoznawanym przypadkiem, a zatem poczynionymi ustaleniami faktycznymi, to nie ma wątpliwości, iż ustalenie o spełnieniu przesłanek z art. 65 § 1 kk w zakresie czynów przypisanych oskarżonemu pod pkt IV wyroku jest prawidłowe. Wbrew odmiennemu twierdzeniu obrońcy oskarżonego wynikający z tych przestępstw czasookres nie jest na tyle krótkotrwały, aby wykluczać wymienianą cechę „wielokrotności i powtarzalność”, kiedy zważymy, iż czyny te miały miejsce systematycznie, niemalże co miesiąc, w okresie od marca 2013r. do sierpnia 2013r. W żadnym także razie nie można podzielić twierdzenia apelującego, iż dokonane w tym zakresie przez Sąd pierwszej instancji przyjęcie jest błędne albowiem oskarżony działał w sposób spontaniczny. Twierdzenie to nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, a w szczególności stoi w sprzeczności z dowodem z wyjaśnień samego oskarżonego, który przedstawiał, iż choć wybór danej palcówki bankowej mógł być przypadkowy to już, po jej wyborze, do realizacji napadu przygotowywał się: obserwował miejsce przyszłego zdarzenia, a przystępował do realizacji planu o napadzie, gdy następował najlepszy ku temu moment: kiedy w danym banku nie było klientów. Zatem należy wyraźnie zaznaczyć, iż czym innym jest przypadkowy wybór miejsca przestępstwa, a czym innym trwanie oskarżonego w zamiarze dokonywania tego rodzaju przestępstw, a ten dokonywał kolejnych przypisanych mu w tym zakresie czynów, gdy kończyły się środki pieniężne. O tym, iż oskarżony faktycznie tratował swoją „działalności” jak stałe ale dodatkowego źródło dochodu świadczy to, iż pieniądze z tych przestępstw zasilały niemalże systematycznie co miesiąc jego budżet osobisty i domowy. Ze środków tych płacił – jak sam wyjaśnił – kredyty, alimenty, zaspakajał zwykłe potrzeby dnia codziennego, czy wreszcie swoje wydatki związane z hazardem (k. 120, 734,1255). W tej sytuacji nie ulega wątpliwości, iż zebrane dowody i wysnute z nich wnioski prawidłowo doprowadziły Sąd pierwszej instancji do ustaleń faktycznych o uczynieniu sobie przez oskarżonego M. Ś. (1) z popełnionych przestępstw, a przypisanych mu w pkt IV wyroku stałego źródła dochodu i subsumcji tych ustaleń jako działania w warunkach art. 65 § 1 kk. Oczywiście Sąd Okręgowy zauważa, iż w pisemnych motywach wyroku, uzasadniając tę okoliczność, Sąd Rejonowy odwoływał się także do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt III wyroku. Choć co do zasady rozważania te były słuszne, to jednak wyrok w tej części musiał ulec weryfikacji. Wynikało to z tego, iż ustalenie o działaniu oskarżonego w warunkach art. 65 § 1 kk co do przypisanego mu w pkt III wyroku czynu nie znalazło koniecznego odzwierciedlenia w przyjętej przez ten Sąd kwalifikacji prawnej tego czynu. To zaś oznaczało, iż przy zaskarżeniu wyroku jedynie na korzyść podsądnego, niemożliwym było dokonanie w tym zakresie uzupełnienia, bo to wymagałoby poczynienia ustaleń na jego niekorzyść, a działanie takie wyklucza przepis art. 455 kpk. Konsekwencją powyższego było wyeliminowanie z opisu czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie 3 aktu oskarżenia, a przypisanego w punkcie III wyroku zapisu „gdzie z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu”. Nie była to jedyna korekta dokonana w zakresie tego czynu. Druga dotyczyła, bowiem wyeliminowania z kwalifikacji prawnej tego czynu przepisu art. 276 kk. Podyktowane to było tym, iż działanie przestępcze, jakie penalizuje ten przepis, a zatem, iż przewidzianej tam karze podlega ten „kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać” nie znajduje żadnego odzwierciedlenia w ustaleniach faktycznych poczynionych w tym zakresie co do postępowania oskarżonego, a także w samym opisie czynu tak mu zarzucanego jak i przypisanego. Ustalenie o zaborze dokumentów na szkodę pokrzywdzonej K. P. (1), szczegółowo opisanych w tym zarzucie, znalazło prawidłowe ujęcie w kumulatywnej kwalifikacji prawnej i wyrażenie w przepisie art. 275 § 1 kk. Konsekwencją tak poczynionych zmian w zakresie omawianego czynu była konieczność złagodzenia kary pozbawienia wolności, względem tej wymierzonej przez Sąd Rejonowy, a to poprzez jej obniżenie do kary 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, którą Sąd Okręgowy uznał w ustalonych okolicznościach faktycznych za w pełni adekwatną.

Sąd Odwoławczy uchylił również rozstrzygnięcie z pkt VIII dotyczące orzeczonego – z urzędu - na podstawie art. 46 § 1 kk obowiązku naprawienia szkody i nawiązki na rzecz B. K.. Działanie to było konieczne albowiem dokonując takiego rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy naruszył wobec oskarżonego zasadę zakazu refarmationis in peius (art. 443kpk). Wynika to z tego, iż w wyroku z dnia 03 listopada 2014r. - uprzednio uchylonym – Sąd pierwszej instancji, w uwzględnieniu wniosku pokrzywdzonej M. D., na podstawie art. 46 § 1 kk, zasądził na jej rzecz naprawienie szkody w kwocie 10 000 zł. Wyrok ten został wówczas zaskarżony jedynie na korzyść podsądnego, a zatem tym samym wyznaczył „granice” ponownego orzekania i zakaz pogarszania sytuacji procesowej oskarżonego ponad te granice. Skoro w toku powtórnie przeprowadzonego w sprawie postępowania pokrzywdzona M. D. cofnęła wniosek o naprawienie szkody (k. 2416), to Sąd Rejonowy nie mógł niejako „w to miejsce” orzec obowiązku naprawienia szkody na rzecz innej osoby pokrzywdzonej, bo tym samym orzekł inny, dodatkowy środek karny, a tego – będąc związanym granicami i kierunkiem poprzedniego zaskarżenia – nie mógł uczynić. Koniecznym było również doprecyzowanie, iż przyjęty przez Sąd Rejonowy w kwalifikacjach prawnych i podstawach rozstrzygnięć podanych w zaskarżonym wyroku przepis art. 4 § 1 kk polega – zgodnie z tym co prawidłowo Sąd ten przedstawił i wyjaśnił w pisemnym uzasadnieniu – na zastosowaniu przepisów Kodeksu karnego w brzmieniu sprzed 01 lipca 2015r. Uczynienie tej uwagi podyktowane było tym, iż samo przywołanie przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 4 § 1 kk, choć potrzebne i trafne, było niepełnym bez wskazania o zastosowanie jakich ze zmienionych przepisów chodzi.

Przechodząc do drugiego z zarzutów traktującego o rażącej surowości orzeczonej względem oskarżonego M. Ś. (2) karze, to wskazać trzeba, iż częściowo zarzut ten zasługiwał na uwzględnienie, a częściowo zmiana w zakresie kary łącznej pozbawienia wolności wynikała także ze zmian dokonanych przez Sąd Odwoławczy w zaskarżonym wyroku.

Sąd Okręgowy, na podstawie art. 91 § 2 kk i art. 86 § 1 kk, wymierzył oskarżonemu nową karę łączną 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wstępem dla dokonania tej zmiany było w pierwszej kolejności uchylenie rozstrzygnięcia w zaskarżonym wyroku z pkt VI o karze łącznej i związanego z nią orzeczenia z pkt VII opartego o przepis art. 63 § 1 kk. Wyżej przedstawione zostały przyczyny, dla których obniżeniu uległa kara pozbawiania wolności orzeczona za czyn przypisany oskarżonemu w pkt III wyroku. Tym samym zmianie musiała ulec orzekana, także w oparciu o tę obniżoną karę jednostkową, wysokość kary łącznej pozbawienia wolności, którą Sąd Okręgowy określił na 6 lat i 6 miesięcy. Nie był to jednak jedyny powód takiego jej ukształtowania. Kontrolując, bowiem, w oparciu o przepis art. 86 § 1 kk, sposób, w jaki Sąd Rejonowy ustalił przyjęty w zaskarżonym wyroku wymiar kary łącznej pozbawienia wolności należy zauważyć, iż choć – względem poprzedniego rozstrzygnięcia – orzekł za poszczególne czyny kary niższe, to nie znalazło to odzwierciedlenia w kształcie kary łącznej, choć powinno, jako konieczna tego obniżenia konsekwencja, skoro zmianie – na korzyść oskarżonego - uległy granice, w jakich ferując obecnie karę łączną mógł ten Sąd się poruszać. Mając, zatem te okoliczności na względzie Sąd Odwoławczy orzekł nową karę łączną 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Aktualnymi dla jej wymiaru pozostają okoliczności przyjęte przez Sąd Rejonowy, tak te o charakterze łagodzącym jak i obciążającym, które wbrew odmiennemu twierdzeniu skarżącego, zostały przez Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy dostrzeżone i wyważone. W ocenie Sądu Okręgowego tak orzeczone kary: jednostkowe i łączna pozbawienia wolości, są karami sprawiedliwymi i adekwatnymi do stopnia społecznej szkodliwości poszczególnych czynów. Wymierzone kary uwzględniają, stosownie do art. 53 § 1 i 2 kk, wszystkie okoliczności przemawiające tak na korzyść jak na niekorzyść oskarżonego, a więc decydujące o ostatecznej inwersyjności tej kary. Stąd też nie ma racji apelujący twierdząc, iż orzeczone wobec oskarżonego kary bezwzględnego pozbawienia wolności – jednostkowe i łączna - są rażąco niewspółmierne w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Rozważając zasadność zarzutu z art. 438 pkt 4 k.p.k. Sąd Odwoławczy musi wziąć pod uwagę, że chodzi o ocenę, czy zachodzi niewspółmierność kary, co istotne, w stosunku do społecznej szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz realizacji celów kary, która jest "rażąca". Ustalenia dokonane w tym zakresie przez Sąd I instancji nie wykazują błędu, poza tym już dostrzeżonym i skorygowanym w zakresie kary łącznej. Stąd też Sądu Okręgowy podziela rozważania Sąd Rejonowego, który jako okoliczność szczególnie obciążającą w sprawie eksponował bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów dokonanych przez oskarżonego. Dostrzegł on również wszystkie okoliczności o charakterze łagodzącym, do których trafnie zaliczył postawę procesową oskarżonego, czy jego sytuację rodzinną. Te okoliczności nie mogły jednak przeważyć nad tymi o charakterze obciążającym. Naiwnością byłoby domaganie się, a jak to czyni apelujący, aby przeproszenie pokrzywdzonych, jakiego dokonał podsądny – oczywiście zauważone i pożądane - czy jego wyjaśnienia, w których przyznał się do winy i podał, iż tak naprawdę nikomu krzywdy zrobić nie chciał, mogły zminimalizować faktyczne skutki jego działania wobec pokrzywdzonych. Dość tu przywołać osobę K. P. (2), która z normalnie funkcjonującej młodej kobiety, matki i żony po inkryminowanych wydarzeniach stała się praktycznie wrakiem człowieka, czy innych pokrzywdzonych, wśród których nie było takich, które – choć w różnym stopniu - wydarzeń tych nie uznały jako bardzo dla nich trudnych, czy wręcz traumatycznych. To dziś na sali rozpraw oskarżony przedstawia siebie jako człowieka nieco zagubionego, który w sposób nieudolny zmagał się z nałogiem hazardu i to w zasadzie on pchnął go do tych czynów. Tymczasem, czy to z utrwalonego materiału poglądowego, czy zeznań pokrzywdzonych wynika jasno, iż w czasie przypisanych oskarżonemu czynów był on sprawcą bezwzględnym, konsekwentnym i stanowczym w działaniu, wiedzącym doskonale jak użyć posiadanej atrapy broni, bo celował w głowę, w piersi, w twarz, czyli newralgiczne dla życia człowieka części ciała. Przecież pokrzywdzone o tym, że nie była to broń prawdziwa nie wiedziały, a wobec tego zastosowane przez oskarżonego przy jej wykorzystaniu groźby użycia wobec nich przemocy były wyjątkowo realistyczne i wymowne, o czym świadczą odczucia przedstawione przez pokrzywdzone z tamtych chwil, które mówiły o strachu, o obawie utraty bliskich i swego życia (np. k. 1830). Sąd Odwoławczy nie podziela argumentu przywołanego przez obrońcę oskarżonego, iż za złagodzeniem kary winna przemawiać okoliczność, że oskarżony był w czasie inkryminowanych wydarzeń uzależniony od gier hazardowych i to także na nie – w części - przeznaczał ukradzione pieniądze. Przede wszystkim wskazać trzeba, iż zgodnie z wnioskami opinii sądowo – psychiatrycznej to uzależnienie pozostawało bez związku poczytalnością podsądnego w chwili poszczególnych zdarzeń i możliwością pokierowania przez niego, w tym czasie, swoim postępowaniem (k. 1470). Jak wynika z wyjaśnień samego oskarżonego doskonale zdawał sobie sprawę z tego uzależnienia, bo podjął leczenie, podczas którego obserwował pozytywne jego rezultaty. Więc tym bardziej nie sposób potraktować, jako usprawiedliwienia, iż mając taką świadomość przerywa leczenie i zaczyna pozyskiwać środki m.in. na gry hazardowe w przypisany mu sposób. Dla oskarżonego M. Ś. (1) były to środki „na zabawę”, bo trudno inaczej nazwać udział w grach hazardowych, a dla pokrzywdzonych w sprawie obrany przez niego sposób na ich zdobycie przypłaciły – z różnym nasileniem - zdrowiem psychicznym, czy komplikacjami zawodowymi.

W tej sytuacji orzeczona kara łączna pozbawienia wolności - jak i wymierzone za poszczególnego występki – musi być surowa ale nie rażąco surowa i ta orzeczona zaskarżonym wyrokiem, a ze zmianami wynikającymi z wyroku Sądu Odwoławczego, cech takiej nie nosi - jest bowiem sprawiedliwą i adekwatną, przestrogą i odpłatą, ale nie odwetem.

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonego M. Ś. (1) kary łącznej pozbawienia wolności zaliczony został podsądnemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 18 września 2013r. do dnia 16 maja 2016r.

Ponadto Sąd Odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 516,60 złotych tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej temu podsądnemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Natomiast sytuacja materialna oskarżonego, który obecnie pozbawiony jest możliwości zarobkowania, uzasadniała zwolnienie go, stosownie do treści art. 624 § 1 k.p.k., od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

SSO Maciej Schulz SSO Anita Jarząbek – Bocian SSO Aleksandra Mazurek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE