UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 21 listopada 2012 roku, P. D. działając przez pełnomocnika (radcę prawnego) domagał się zasądzenia na swoją rzecz od S. M. (1) kwoty 27.010 zł (przy czym kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia, a kwoty 2.010 zł tytułem odszkodowania) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 lipca 2012 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 31 stycznia 2009 roku w L. doszło od zdarzenia, w wyniku którego doznał obrażeń ciała. Powód wskazał, że prawomocnym wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku (sygn. akt III K 470/11), Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie uznał S. M. (1) za winnego tego, że
w dniu 31 stycznia 2009 roku w L. w klubie (...) przy ul (...), uderzając pięścią w twarz P. D., spowodował u niego obrażenia
w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, zaś złamanie kości nosa spowodowało u pokrzywdzonego naruszenie czynności narządu oddychania i rozstrój zdrowia na czas dłuższy od 7 dni. Powód podał, że po zdarzeniu udał się na Izbę Przyjęć Ogólną (...) Szpitala (...)
w L., a lekarz przyjmujący rozpoznał u niego złamanie z przemieszczeniem kości nosa, wykonano tamponadę nosa i zalecono repozycję nosa, na którą zgłosił się dnia
2 lutego 2009 roku, stwierdzono także złamanie koron zębów 11, 21, 41, 31. Dnia l lutego 2009 roku powód udał się do stomatologa - (...) I. (...) w L., celem rozpoczęcia leczenia uszkodzonych na skutek „pobicia” zębów, w okresie od 2 lutego do 20 sierpnia 2008 roku odbył 7 wizyt
u stomatologa. Leczenie polegało między innymi na zszynowaniu i zabezpieczeniu uszkodzonych zębów, a następnie po zdjęciu szyny, którą powód nosił przez 7 tygodni, odbudowaniu zębów materiałem kompozytowym. Powód podał, że w zakresie złamania kości nosa leczenie było kontynuowane w dniu 2 lutego 2009 roku i polegało na tym, że
w znieczuleniu ogólnym wykonano zamkniętą repozycję piramidy kości nosa, po czym powód został wypisany do domu z zaleceniem oszczędnego trybu życia.

Powód podniósł, że odniesione obrażenia wywołały u niego uszczerbek na zdrowiu oraz poczucie krzywdy, zaś konieczność leczenia stomatologicznego spowodowała także szkodę w majątku w postaci poniesionych kosztów wizyt lekarskich, w związku z czym, powód pismem z dnia 18 czerwca 2012 roku wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 2.010 zł tytułem odszkodowania, co jednak nie nastąpiło.

Zdaniem powoda odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia będzie kwota 25.000 zł, która będzie odczuwalna jako realne, adekwatne przysporzenie zarówno przez uprawnionego, jak i z obiektywnego punktu widzenia. Wskazywał powód, że odniesione obrażenia ciała miały dla niego wyjątkowo negatywne konsekwencje, przy czym samo uderzenie w twarz było nieprzyjemnym przeżyciem, zaś dolegliwości bólowe występujące w późniejszym okresie, dodatkowo pogłębiły te odczucia. Uderzenie przez S. M. (1) spowodowało złamanie kości nosa z przemieszczeniem, którego zespolenie wymagało interwencji chirurgicznej, po samym złamaniu, jak i po operacji, powód odczuwał silny ból oraz doznawał licznych ograniczeń w życiu codziennym, konieczny był oszczędny tryb życia. Po operacji powód nie mógł w pełni wywiązywać się ze swoich obowiązków zawodowych oraz związanych z kontynuacją nauki na studiach wyższych, nadto wyłączona była całkowicie możliwość uprawiania sportów, nie mógł się on również swobodnie schylać, zaś założone opatrunki utrudniały kąpiel czy nawet umycie twarzy. Miał problemy z oddychaniem. Także uszkodzone zęby, jak również konieczność ich leczenia, wiązały się ze znacznym bólem, początkowo utrudniały także jedzenie, była konieczność spożywania jedzenia w małych ilościach w postaci rozdrobnionych papek
i pokarmów półpłynnych. Powód podniósł, że na skutek pobicia został oszpecony, a przez 10 dni po operacji musiał nosić opatrunek w nosie, był opuchnięty, posiniaczony, co zwracało uwagę otoczenia, wywoływało pytania o przyczynę takiego stanu i wiązało się dla niego z dyskomfortem psychicznym, zaś złamany nos nawet po operacji wygląda inaczej niż przed zdarzeniem - w ocenie powoda - znacznie gorzej i mniej estetycznie.

Zdaniem powoda, zasadne było również żądanie odszkodowania przewidzianego
w art. 444 § l k.c., które obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, gdyż w związku z uszkodzeniem zębów 11, 21, 41, 31, powód zmuszony był ponieść koszty leczenia stomatologicznego, polegającego na zszynowaniu
i zabezpieczeniu uszkodzonych zębów, a następnie po zdjęciu szyny, którą powód nosił przez 7 tygodni, odbudowaniu zębów materiałem kompozytowym. Powód podał, że w dniu l lutego 2009 roku rozpoczął leczenia uszkodzonych na skutek pobicia zębów
w (...) I. (...) w L., gdzie w okresie od 2 lutego do 20 sierpnia 2008 roku odbył 7 wizyt, których całkowity koszt wyniósł 4.010 zł, zgodnie z rachunkiem nr (...) z dnia 19 października 2009 roku, przy czym wskazał, że szczegółowe wyliczenie kosztów każdej wizyty wraz ze wskazaniem jaki był rodzaj i koszt poszczególnych etapów leczenia, znajdowało się w załączonej dokumentacji medycznej. Powód podniósł, iż na jego rzecz w postępowaniu karnym została zasądzona kwota 2.000 zł tytułem nawiązki, dlatego pozwem dochodzi pozostałej kwoty, stanowiącej różnicę między kwotą poniesionych wydatków, a zasądzoną przez Sąd karny (4.010 zł - 2.000 zł = 2.010 zł).

Powód wskazał, że roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia uzasadnione było treścią art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 415 k.c., zaś roszczenie o odszkodowanie uzasadnione było treścią art. 444 § 1 k.c. w związku z art. 415 k.c. Natomiast roszczenie
o zasądzenie odsetek od dnia 22 lipca 2012 roku powód uzasadniał treścią art. 455 k.c., wskazując, że pozwany został wezwany do spełnienia świadczenia objętego pozwem w terminie 14 dni, pismem z dnia 28 czerwca 2012 roku, wysłanym za potwierdzeniem odbioru i nie odebranym po dwukrotnym awizowaniu, jego zdaniem zasadne było żądanie odsetek od dnia następnego. ( pozew k. 2-4v, dokument pełnomocnictwa procesowego k. 5)

Na skutek wniesionego przez P. D. pozwu, w dniu 27 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w sprawie o sygn. akt I Nc 667/12, zgodny z żądaniem pozwu. ( nakaz zapłaty k. 20)

Od powyższego nakazu, w dniu 21 stycznia 2013 roku pozwany S. M. (1) wniósł sprzeciw, w którym zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany przyznawał jedynie, iż prawomocnym wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku został uznany przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie III Wydział Karny (sygn. akt III K 470/11) za winnego tego że w dniu 31 stycznia 2009 roku
w L. w klubie (...) uderzył w twarz powoda, co spowodowało u niego złamanie kości nosa w bliższej części oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, co stanowiło (tj. złamanie kości nosa - stanowiące naruszenie czynności narządu oddychania) rozstrój zdrowia na czas dłuższy niż 7 dni, a tym samym wypełniało dyspozycje art. 157 §1 kk. Odnosząc się do żądanej przez powoda kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia, pozwany podnosił, iż jest to kwota zawyżona
i nieadekwatna do doznanej krzywdy, gdyż jego zdaniem u powoda nie wystąpił trwały uszczerbek na zdrowiu, zaś zastosowane leczenie miało na celu jedynie nieuzasadnione zwiększenie rozmiaru szkody. Pozwany w całości kwestionował ustalenia i zastosowane leczenie mające odzwierciedlenie w dokumentach sporządzonych przez J. S. (1) (prowadzącego indywidualną (...) w L.), który jest rodziną powoda i nie zachował bezstronności jako lekarz. Pozwany zwracał uwagę na fakt, iż karta medyczna sporządzona przez stomatologa J. S. nie jest standardową kartą medyczną,
w której wskazuje się rozpoznanie urazu i zastosowane leczenie, lecz stanowi „wręcz protokół policyjny z uwzględnieniem przebiegu zdarzenia i świadków”. Pozwany wskazywał, że z załączonego do pozwu wyroku (sygn. akt III K 470/11) wynika, iż
u powoda doszło jedynie do złamania kości nosa w bliższej części oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, tym samym ustalenia i wnioski Sądu w postępowaniu karnym były odmienne od wyolbrzymionych
i niezgodnych ze stanem faktycznym skutków zdarzenia przedstawionych zarówno w karcie pacjenta przez stomatologa J. S. jak i w treści pozwu. Różnice polegają bowiem na kwalifikacji rodzaju i ilości zębów, które miały rzekomo ulec uszkodzeniu,
a w konsekwencji na zastosowanym leczeniu. Zdaniem pozwanego urazy, na które powoływał się powód albo nie miały miejsca albo nie miały związku ze zdarzeniem z dnia 31 stycznia 2009 roku, za które pozwany został już ukarany wyrokiem Sądu karnego,
a w konsekwencji rozmiar doznanych przez powoda cierpień jest niewielki z punktu widzenia przesłanek wynikających z art.445 § l k.c. zaś żądana przez niego kwota nieadekwatna do doznanej krzywdy. Również wskazywany przez powoda czasookres, przez który miały trwać rzekome cierpienia jak i ich nasilenie, nie znajdował zdaniem pozwanego, potwierdzenia w materiale dowodowym i jest sprzeczny z doświadczeniem życiowym.

Pozwany kwestionował również twierdzenia powoda dotyczące jego rzekomego niewywiązywania się z obowiązków zawodowych bezpośrednio po zdarzeniu z dnia 31 stycznia 2009 roku, jak i w okresie późniejszym, z uwagi na to, że powód nie przedstawił żadnego dowodu, iż w okresie w którym nastąpiło zdarzenie, tj. 31 stycznia 2009 roku zatrudniony był gdziekolwiek na podstawie umowy o pracę, czy posiadał w dniu zdarzenia zawartą np. umowę zlecenia, czy też umowę o dzieło. Pozwany kwestionował także twierdzenia powoda dotyczące niemożliwości wywiązywania się przez niego z obowiązków związanych z kontynuacją nauki, wskazując, że powód nie przedstawił żadnego dowodu, iż nie uczestniczył w zajęciach na Uniwersytecie Medycznym w L. i że było to skutkiem zdarzenia 31 stycznia 2009 roku.

Pozwany kwestionował wysokość dochodzonego przez powoda odszkodowania, tj. kwotę 2.010 zł za koszty leczenia, jako kwotę nieudowodnioną, gdyż powód przedstawił jedynie rachunek Nr (...) z dnia 19 października 2009 roku na kwotę 4.010 zł, który to rachunek jest jedynie dowodem, iż usługi stomatologiczne świadczone powodowi przez rodzinę powoda tj. stomatologa J. S. miały wartość - w ocenie stomatologa - 4.010 zł. Pozwany kwestionował tak ustalone koszty leczenia, które były jego zdaniem zawyżone
i dotyczyły rzekomego leczenia urazów, które nie miały miejsca albo nie miały związku ze zdarzeniem z dnia 31 stycznia 2009 roku Pozwany podnosił, że powód nie udowodnił, iż nastąpił u niego trwały uszczerbek na zdrowiu w związku ze złamaniem kości nosa i jaki był jego rozmiar.

Pozwany podnosił również zarzut przyczynienia się powoda do zdarzenia, który swoim zachowaniem doprowadził do niego, w związku z tym, że powód swoim zachowaniem prowokował pozwanego i robił to z premedytacją, co doprowadziło do tego, iż pozwany raz uderzył powoda. W ocenie pozwanego, zachowanie powoda przyczyniło się do samego zdarzenia, a tym samym do jego skutków, gdyby bowiem powód nie prowokował go swoim zachowaniem do zdarzenia by nie doszło. Pozwany wskazywał
w tym kontekście na treść art.362 k.c.

Pozwany kwestionował również termin, od którego strona powodowa żądała odsetek tj. 22 lipca 2012 roku, wskazując, że powód wysłał wezwanie do zapłaty na adres, pod którym pozwany nie był zameldowany i nie zamieszkiwał na dzień wysłania wezwania do zapłaty, dlatego nigdy nie odebrał wezwania do zapłaty i nie wiedział, że zostało do niego wysłane. ( sprzeciw od nakazu zapłaty k. 29-33)

Na rozprawie z dnia 23 kwietnia 2013 roku oraz w dalszym toku rozprawy, powód P. D., działając przez pełnomocnika, popierał powództwo, natomiast pozwany S. M. (1), również działający przez pełnomocnika (radca prawny), nie uznawał powództwa wnosząc o jego oddalenie. ( dokument pełnomocnictwa procesowego k. 53, protokół rozprawy k. 55-56v, 66-67, 71-71v, 117-117v, 141-141v, 147-148)

Pismem wniesionym na rozprawie z dnia 19 lutego 2015 roku, powód P. D. rozszerzył powództwo o kwotę 75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pisma pozwanemu (19 lutego 2015 roku) do dnia zapłaty, której zasądzenia od pozwanego S. M. (2) domagał się tytułem odszkodowania. Powód wskazał, że został zobowiązany przez biegłego R. M. do wykonania zdjęcia RTG, dla potrzeb sporządzanej przez biegłego opinii w toku niniejszego postępowania, za które poniósł koszt na kwotę 75 zł. Powód podniósł, że przedmiotowe badanie było niezbędne do wydania opinii przez biegłego na okoliczności wskazane w tezie dowodowej, w związku
z czym powód poniósł stratę majątkową, która pozostawała w związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 31 stycznia 2009 roku. ( pismo rozszerzające powództwo k. 182-183)

W dalszym toku rozprawy powód popierał rozszerzone powództwo, zaś pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości. ( protokół rozprawy k. 187-187v, 205-205v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 31 stycznia 2009 roku (sobota) około godz. 4-tej nad ranem, w L.
w klubie (...) przy ul. (...) miało miejsce zdarzenie, w trakcie którego - znajdując się wówczas pod wpływem alkoholu - S. M. (1) uderzył pięścią w twarz P. D., czym spowodował u niego obrażenia ciała w obrębie twarzoczaszki. Swoim zachowaniem powód nie przyczynił się do tego zdarzenia. Zdarzenie miało miejsce w trakcie odbywającej się w tym klubie zabawy organizowanej przez P. S. z okazji jego urodzin. W lokalu przebywało około 300 osób, wśród których byli P. D. i S. M. (1). P. D. bywał w tym lokalu również „selekcjonerem” - osobą decydującą o tym, kto może wejść do klubu, jednak w nocy z 30 na 31 stycznia 2009 roku nie wykonywał swojej pracy.

Po tym, jak S. M. (1) uderzył P. D. w twarz, został wyprowadzony przez ochronę lokalu na zewnątrz budynku. Na miejsce zdarzenia przyjechał patrol policji oraz pogotowie ratunkowe. P. D. oraz S. M. (1), który doznał obrażeń ciała na skutek interwencji ochrony, zostali przewiezieni do (...) Publicznego Szpitala (...) w L..

Na skutek uderzenia w twarz przez S. M. (1), P. D. doznał obrażeń w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, a także podbiegnięcia krwawego na grzbiecie nosa przy jego nasadzie, fioletowej barwy, o zatartych obrysach, mniej więcej na przestrzeni około 1x2 cm, obrzęku nosa zewnętrznego i okolicy podoczodołowej lewej oraz wylewu krwawego podśluzówkowego koloru wiśniowego w zakresie wargi górnej na wysokości przednich siekaczy od strony przedsionka jamy ustnej. ( wyrok Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 28 października 2011 roku III K 470/11 k. 8-9, dokumentacja medyczna powoda P. D. k. 11-12, protokół badania sądowo-lekarskiego z dnia 31 stycznia 2009 roku k. 15-16, zeznania powoda P. D. k. 55-56,226v-227v,228v , zeznania pozwanego S. M. (1) k . 56, 227v-228v)

Na Ogólnej Izbie Przyjęć (...) Publicznego Szpitala (...)
w L. (dalej jako: (...)1)rozpoznano u P. D. złamanie kości nosa.
W dokumentacji medycznej zapisano m.in.: „po uderzeniu wystąpiło krwawienie z nosa, pacjent zgłasza złamanie koron zębów 11 i 21 oraz wyszczerbienie zębów 31 i 41 (brzegów siecznych)”. Stwierdzono u poszkodowanego złamanie koron zębów: 11, 21, 31, 41. Wykonano zdjęcia RTG nosa i zatok w związku ze złamaniem kości nosa i podejrzeniem złamania kości jarzmowej. Wykonano tamponadę nosa, zlecono repozycję nosa i polecono zgłosić się do zabiegu w dniu 2 lutego 2009 roku (poniedziałek) na czczo.

Jeszcze tego samego dnia (31 stycznia 2009 roku) P. D. badany był przez biegłego z zakresu medycyny sądowej K. W., który podał w opinii: „podbiegnięcie krwawe na grzbiecie nosa przy jego nasadzie, fioletowej barwy, o zatartych obrysach, mniej więcej na przestrzeni około 1x2 cm. T. przednia w lewym przewodzie nosowym. Obrzęk nosa zewnętrznego i okolicy podoczodołowej lewej. Od strony przedsionka jamy ustnej w zakresie wargi górnej na wysokości przednich siekaczy wiśniowy wylew krwawy podśluzówkowy. Ubytki koron siekaczy przednich bez cech odsłonięcia kanałów. Badany wskazuje także na ubytki koron siekaczy dolnych od strony wewnętrznej. Innych obrażeń nie okazuje”.

W dniu 2 lutego 2009 roku w Klinice (...)-1
w L., rozpoznano u P. D.: złamanie z przemieszczeniem kości nosa oraz urazowe uszkodzenie koron zębów: 11, 21, 31, 41 (w obrębie szkliwa). Zastosowano leczenie, podczas którego w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym wykonano zamkniętą repozycję piramidy kości nosa. Uzyskano repozycję odłamów i zadowalający efekt estetyczny. Pacjenta w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu tego samego dnia, zalecono mu oszczędny tryb życia i leczenie zachowawcze zębów po urazie. ( dokumentacja medyczna powoda P. D. k. 11-12, protokół badania sądowo-lekarskiego z dnia 31 stycznia 2009 roku k. 15-16, opinia biegłego stomatologa J. K. k. 86-93, 96-98, 135-139, 147-148, opinia biegłego chirurgii szczękowo-twarzowej R. M. k. 160-173, 201-203)

Już następnego dnia po pobiciu, tj. w dniu 1 lutego 2009 roku P. D. zgłosił się na leczenie stomatologiczne do swojego brata ciotecznego J. S. (1) prowadzącego Indywidualną (...) w L. przy
ul. (...). Stomatolog badaniem zewnątrzustnym stwierdził krwiak okularowy prawego oczodołu, naciek zapalny okolicy nasady nosa i wargi górnej, zaś badaniem wewnątrzustnym stwierdził podbiegnięcie krwawe okolicy wargi górnej i dolnej, a także ruchomość zębów 11, 21, odłamanie brzegów siecznych zębów 11, 21, 31, 41, pęknięcie szkliwa zębów 12, 11, 21, 22 i 41, 31.

Stomatolog J. S. (1) w dokumentacji z przeprowadzonego leczenia P. D., podał że wykonał szynowanie zębów szyną Fiber S. + F.. Następnie
w dniu 16 lutego 2009 roku zapisał: „Utrata stabilizacji siekaczy górnych - korekta szyny Fiber S. + F.. Badanie żywotności zz. 12, 11, 21, 31, 41 na chlorek etylu, reakcja prawidłowa. (...) kontrolne. Odbudowa kompozytem brzegów siecznych zz. 31, 41, 12, 21. Wyznaczono termin kontroli. Zalecono dietę miękką”, w dniu 3 marca 2009 roku: „Wizyta kontrolna - badanie żywotności na chlorek etylu”, w dniu 20 marca 2009 roku: „Zdjęcie szyny - Fiber S.. Badanie żywotności na chlorek etylu”, w dniu 7 maja 2009 roku: „Utrata wypełnienia w zz. 21 i 31 - odbudowa brzegów siecznych. Wybielanie wszystkich zębów. Planowana estetyczna odbudowa brzegów siecznych zz. 11, 21, 31, 41. Zalecenia. Lakierowanie Fluor P.”, w dniu 2 czerwca 2009 roku: „11,21,31,41 O. brzegów siecznych metodą warstwową. Lakierowanie zębów Fluor P.”, a w dniu 20 sierpnia 2009 roku: „wizyta kontrolna. Utrata wyp. 21”.

Z tytułu wykonanego leczenia P. D., J. S. (1) wystawił powodowi
w dniu 19 października 2009 roku zbiorczy rachunek nr (...) na kwotę 4.010 zł. ( rachunek nr (...) z dnia 19 października 2009 roku wystawiony przez J. S. (1) wraz z wypisem z karty pacjenta k. 13-14v, zeznania powoda P. D. k. 55-56, zeznania świadka: J. S. (1) k. 66v-67, pismo J. S. (1) z dnia 27 maja 2014 roku k. 124-125)

W dniu zdarzenia P. D. miał 21 lat. Był studentem medycyny, czasami bywał selekcjonerem w klubie (...) w L..

Po doznaniu urazów w wyniku pobicia, P. D. nosił na twarzy opatrunki przez około 3-4 dni. W tym czasie nie mógł oddychać przez nos i nie mógł się wyspać. Całkowita opuchlizna zeszła mu po około 2-3 tygodniach. Przez okres dwóch miesięcy miał kłopoty z powonieniem i ze snem, musiał zrezygnować z uprawiania sportu. Musiał też być bardzo ostrożny, by nie urażono go w nos. Oprócz repozycji nosa nie miał wykonywanych innych zabiegów związanych z nosem. Na skutek złamania nosa, w nocy pojawia się
u niego chrapanie. Przed zdarzeniem nie leczył się laryngologicznie i nie miał złamanego nosa.

Na skutek wyszczerbienia zębów miał przez pewien okres problemy z jedzeniem, musiał stosować rozdrobnioną dietę. Proces leczenia zębów był dla niego uciążliwy, co było związane z jego długotrwałością i obawami o estetyczny wygląd. Przed zderzeniem nie miał problemów z zębami, dbał o nie i leczył profilaktycznie od dziecka.

Z. na twarzy powodowały, iż przed wyjściem z domu musiał malować się fluidem. Z uwagi na wygląd stracił pewność siebie. ( zeznania powoda P. D.
k. 55-56,226v-227v,228v, zeznania świadka: J. S. (1) k. 66v-67, zeznania świadka P. P. k. 78v-79)

Prokurator Prokuratury Rejonowej L. - Północ w L. oskarżył S. M. (1) o to, że w dniu 31 stycznia 2009 roku w L. w Klubie (...) przy ul. (...), uderzając pięścią w twarz P. D. spowodował obrażenia w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów wymagające repozycji, które to złamanie sprowadziło u w/w pokrzywdzonego naruszenie czynności narządów oddychania i rozstrój zdrowia na czas dłuższy od siedmiu dni, tj.
o czyn z art. 157 § l kk.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku wydanym w sprawie III K 470/11, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uznał oskarżonego S. M. (1) za winnego tego, że w dniu 31 stycznia 2009 roku w L. w klubie (...) przy ul. (...), uderzając pięścią w twarz P. D. spowodował u niego obrażenia w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, zaś złamanie kości nosa sprowadziło u w/w pokrzywdzonego naruszenie czynności narządu oddychania i rozstrój zdrowia na czas dłuższy od siedmiu dni, tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 157 § l kk i za to na podstawie art. 157 § l kk skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 69 § l i 2 kk oraz art. 70 § l pkt l kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby wynoszący 2 lata. Nadto na podstawie art. 46 § 2 kk Sąd orzekł od oskarżonego S. M. (1) na rzecz pokrzywdzonego - oskarżyciela posiłkowego P. D. nawiązkę w wysokości 2.000 zł.

Co do orzeczonej nawiązki na rzecz pokrzywdzonego P. D. w kwocie 2.000 zł, Sąd podał w uzasadnieniu wyroku, że zasądzenie wnioskowanej przez pokrzywdzonego kwoty (4.010 zł) w całości nie byłoby zasadne. W ocenie Sądu karnego, orzeczona od oskarżonego na rzecz P. D. nawiązka w kwocie 2.000 zł we właściwym stopniu uwzględniała koszty leczenia stomatologicznego, a także doznaną przez niego krzywdę - ból i cierpienia spowodowane obrażeniami powstałymi na skutek działania oskarżonego. Sąd uwzględnił w tym zakresie, opierając się na opinii biegłej z zakresu stomatologii i ortodoncji B. W., że poszkodowany musiał sam pokryć koszty odbudowy zębów, gdzie koszt odbudowy odłamanego fragmentu jednego zęba nie powinien przekroczyć sumy 100-150 zł, a wykonanie szyny z włókna szklanego (Fiber split) kosztowało około 300-500 zł, dodatkowo koszt jednego zdjęcia rtg zęba wynosił 15-30 zł. (wyrok Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 28 października 2011 roku III K 470/11 k. 8-9, wyrok Sądu Okręgowego z dnia 2 marca 2012 roku –k.10, karty akt sprawy karnej o sygn. III K 470/11 – wyrok z uzasadnieniem – k. 371-376v)

Pismem datowanym na 18 czerwca 2012 roku, P. D. działając przez pełnomocnika podjął próbę wezwania S. M. (1) do zapłaty na swoją rzecz kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i kwoty 2.010 zł tytułem odszkodowania za wydatki poniesione na leczenie stomatologiczne, które nie zostały zrekompensowane przez przyznaną na jego rzecz nawiązkę. Pismo nie zostało jednak doręczone S. M. (1), z uwagi na jej wysłanie pod adres, gdzie pozwany wówczas nie zamieszkiwał. Awizowanej przesyłka pocztowa nie została podjęta. ( wezwanie do zapłaty z dnia 18 czerwca 2012 roku wraz z potwierdzeniem nadania k. 17-19, zeznania pozwanego S. M. (1) k . 56, 227v-228v)

P. D. na skutek zdarzenia z dnia 31 stycznia 2009 roku doznał złamania kości nosa, które w chwili obecnej nie powoduje zaburzeń powonienia ani oddychania. Uraz ten stanowił uszczerbek na zdrowiu o trwałym charakterze w wysokości 5% z punktu 20a tabeli. Powód doznał także uszkodzeń w zakresie zębów 11, 21, 31 i 41 w obrębie szkliwa, które zostały odbudowane zachowawczo. Załącznik do rozporządzenia zawierającego ocenę procentową stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przewiduje uszczerbek procentowy tylko w przypadku utraty zęba, stąd biegły ocenił uszczerbek w związku ze wskazanymi obrażeniami, łącznie na 0,1% w oparciu o pkt 21a tabeli.

Czas gojenia złamań kości nosa wynosił około 3 tygodni, w tym czasie poszkodowany doznawał cierpień o umiarkowanym nasileniu. Uraz nosa wpłynął negatywnie na szeroko rozumianą aktywność życiową powoda i przez okres gojenia złamań, wywołał u niego ograniczenia lub dyskomfort w życiu codziennym, które ulegały stopniowemu zmniejszaniu. ( opinia biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M. k. 160-173, 201-203)

Zastosowanie szynowania zębów u poszkodowanego umożliwiło mu normalne funkcjonowanie w społeczeństwie, jednak w czasie stosowania stabilizacji zębów za pomocą szynowania nie powinien był spożywać twardych pokarmów, gdyż zalecana jest dieta półpłynna. Uszkodzone zęby 11, 21, 31, 41 wymagały interwencji stomatologicznej polegającej na odbudowie kompozytem utraconych tkanek twardych, jednak zęby te zachowały żywotność i nie było zagrożenia zmiany ich koloru, tak jak to występuje
w przypadku zębów martwych, w związku z czym nie było potrzeby wykonywania zabiegu wybielania zębów żywych w związku z urazem z dnia 31 stycznia 2009 roku. W całym okresie związanym z leczeniem stomatologicznym, P. D. mógł realizować szeroko rozumianą aktywność zawodową.

Leczenie P. D. przez stomatologa J. S. (1) prowadzącego Indywidualną (...) w L., obejmowało również inne czynności lecznicze – nie będące leczeniem urazu złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki. Za zasadne czynności lecznicze należało uznać: badanie pacjenta, badanie żywotności zębów (wg spisu kosztów leczenia J. S. (1) – 580 zł), zdjęcia (...) (80 zł), zabezpieczenie brzegów siecznych (200 zł), odbudowę zębów kompozytem (400 zł). Tym samym uzasadnione koszty leczenia wyniosły 1.260 zł. Wybielanie zębów przez poszkodowanego nie miało związku z urazem doznanym w dniu 31 stycznia 2009 roku. Z kolei z uwagi na okoliczność, iż obecnie nie było możliwe ustalenie, czy doszło do rozchwiania zębów u P. D., brak jest podstaw do uznania, że pozostające w związku z przedmiotowym zdarzeniem było szynowanie zębów. ( opinia biegłego stomatologa J. K. k. 86-93, 96-98, 135-139, 147-148)

Stan zdrowia P. D. jest obecnie bardzo dobry, a dalsze leczenie może mieć jedynie charakter kosmetyczny. Stan zdrowia powoda nie ulegnie w przyszłości pogorszeniu w związku z przebytym urazem. ( opinia biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M. k. 160-173, 201-203)

Na potrzeby wydania opinii przez biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M., P. D. wykonał w dniu 14 stycznia 2015 roku badanie RTG wszystkich zębów (zdjęcie pantomograficzne) w Stomatologicznym Centrum (...) w L. i z tego tytułu poniósł koszt w kwocie 75 zł, udokumentowany paragonem fiskalnym. ( opinia biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M.
k. 160-173, 201-203, kserokopia paragonu z dnia 14 stycznia 2015 roku wystawionego przez Stomatologiczne Centrum (...) w L. k. 184)

Pozwany jest przedsiębiorcą – właścicielem pięciu aptek stacjonarnych i apteki internetowej.

Od chwili zdarzenia powód i pozwany są w konflikcie, nie utrzymują kontaktów, mimo iż wcześniej byli dobrymi kolegami. (bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił zarówno na podstawie okoliczności przyznanych przez strony i całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, tj. powołanych powyżej dowodów z dokumentów, opinii biegłych, kart akt sprawy karnej o sygn. III K 470/11, częściowo zeznań świadków: J. S. (1) i P. P. oraz częściowo dowodu z przesłuchania w charakterze strony powoda P. D., a także częściowo dowodu z przesłuchania w charakterze strony pozwanego S. M. (1).

Co do dokumentów, wystawiony przez J. S. (1) (rachunek nr (...) z dnia 19 października 2009 roku, wypis z karty pacjenta oraz uszczegółowienie rachunku), Sąd nie uznał ich za miarodajne w sprawie, a ustalenia stanu faktycznego obejmują jedynie treść tych dokumentów. W ocenie Sądu dokumenty sporządzone przez J. S. (1)
i przedłożone przez powoda dla wykazania poniesionych kosztów leczenia, nie zostały sporządzone rzetelnie, przez co nie były dla Sądu miarodajne. Przykładowo, w wykazie wykonanych procedur medycznych (pismo z dnia 27 maja 2014 roku k. 124), stanowiącym uszczegółowienie rachunku nr (...) z dnia 19 października 2009 roku, podane przez stomatologa kwoty nie sumują się do kwoty 4.010 zł, na którą został wystawiony rachunek, lecz do kwoty 4.060 zł, przy czym część procedur nie została wyceniona i uwzględniona jako składnik kosztów poniesionych przez powoda. W tym również kontekście Sąd jedynie częściowo obdarzył wiarygodnością dowód z zeznań świadka J. S. (1), tj. na okoliczność wykonanego zakresu leczenia stomatologicznego powoda oraz uciążliwości
u powoda z tym związanych, gdyż w tym zakresie brak było dowodów przeciwnych. Przy ustaleniach dotyczących związku przyczynowego pomiędzy doznanym urazem
a zastosowanym leczeniem Sąd oparł się wyłącznie na wywołanych w sprawie opiniach biegłych sądowych, jako że są to okoliczności wymagające wiedzy specjalnej.

Sąd również jedynie częściowo obdarzył wiarygodnością zeznania świadka P. P., tj. na okoliczność dolegliwości i utrudnień w życiu codziennym w okresie po wypadku, stanu psychicznego powoda po wypadku. W pozostałym zakresie,
w szczególności co do stanu zdrowia oraz przebiegu leczenia powoda po wypadku, świadek nie miał miarodajnych informacji, podając jedynie przypuszczenia, stąd Sąd nie oparł na nich w tym zakresie swoich ustaleń.

Zeznania powoda P. D. i pozwanego S. M. (1) Sąd obdarzył wiarygodnością jedynie w zakresie, w jakim znajdowały one potwierdzenie w innych dowodach oraz w zakresie twierdzeń bezspornych w sprawie.

Ponieważ wyjaśnienie okoliczności faktycznych sprawy, w szczególności co do doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu i następstw doznanych w dniu 31 stycznia 2009 roku urazów dla zdrowie powoda - wymagało wiadomości specjalnych, Sąd ustalił je w oparciu o wywołane w sprawie opinie biegłych.

Przystępując do oceny opinii biegłych, należy zwrócić uwagę na fakt, że kontrola ich zawartości merytorycznej przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, ogranicza się do zgodności treści i wniosków opinii z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienie oceny opinii biegłego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 roku, II CK 572/04, LEX nr 151656).

W świetle przywołanych kryteriów, opinie biegłych J. K. i R. M. należało ocenić jako spójne i logiczne oraz oparte na fachowej wiedzy biegłych. Ponadto wiarygodność i autentyczność opinii biegłych nie była w ogóle kwestionowana w toku postępowania dowodowego przez strony postępowania, zaś w swoich opiniach uzupełniających, biegli rzetelnie odnieśli się do zarzutów podnoszonych przez pełnomocników stron. Sąd zatem nie znalazł podstaw aby odmówić obu opiniom wiarygodności.

Pozostałe zgromadzone w sprawie dokumenty nie były kwestionowane przez strony, Sąd nie znalazł więc podstaw by odmówić im wiary.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Po rozszerzeniu powództwa, P. D. domagał się zasądzenia od S. M. (1) kwoty 27.085 zł, przy czym kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia, a kwoty 2.010 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 lipca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 75 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 19 lutego 2015 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania.

W niniejszym postępowaniu powód dochodził zadośćuczynienia i odszkodowania za doznaną w wyniku pobicia szkodę niemajątkową - tzw. krzywdę oraz szkodę majątkową – w postaci poniesionych kosztów leczenia, której nie zrekompensowała w jego ocenie wypłacona mu kwota przez S. M. (1) tytułem nawiązki, zasądzona w postępowaniu karnym (III K 470/11) w wysokości 2.000 zł.

Szkoda na osobie, sprowadzająca się do uszczerbków wynikłych m.in. z uszkodzeń ciała i rozstroju zdrowia, na gruncie polskiego ustawodawstwa przybiera dwie postaci, a mianowicie szkody majątkowej oraz szkody niemajątkowej, czyli tzw. krzywdy. Konsekwencją szerokiego ujęcia szkody na osobie jest przyznanie poszkodowanemu - osobie, która doznała uszczerbku wskutek zdarzenia, za które na tle reżimu ex delictu ponosi odpowiedzialność inna osoba, dwutorowego dochodzenia wynikłych z jednego czynu niedozwolonego niezależnych od siebie roszczeń o zgoła odmiennym charakterze (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1960 roku, 2 CR 629/59).

Zgodnie z ogólną zasadą, wyrażoną w art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na przepisie art. 415 k.c. jest zatem wina. Z punktu widzenia odpowiedzialności cywilnej każdy stopień winy uzasadnia nałożenie na sprawcę szkody obowiązku jej naprawienia (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1975 roku, I CR 656/75, Kodeks cywilny Komentarz Tom I pod redakcją prof. dr hab. Krzysztofa Pietrzykowskiego, Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2005, str. 1090).

W prawie polskim obowiązuje zasada pełnego odszkodowania, usankcjonowana w art. 361 § 2 k.c. Zgodnie z tą zasadą sprawca winien naprawieniem szkody objąć wszelkie straty, które poszkodowany poniósł na skutek zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę.

Zakres szkody (krzywdy) doznanej przez powoda na skutek tego zdarzenia, a w konsekwencji również wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia za doznaną wskutek pobicia krzywdę i odczuwane cierpienie oraz dodatkowego odszkodowania za poniesione koszty leczenia zostały zakwestionowane przez pozwanego.

W rozpoznawanej sprawie bezsporna natomiast była okoliczność sprawstwa szkody na osobie powoda przez pozwanego S. M. (1) i winy pozwanego, który wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku wydanym w sprawie III K 470/11, został uznany przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie za winnego tego, że w dniu 31 stycznia 2009 roku w L. w klubie (...) przy ul. (...), uderzając pięścią w twarz P. D. spowodował u niego obrażenia w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi, zaś złamanie kości nosa sprowadziło u w/w pokrzywdzonego naruszenie czynności narządu oddychania
i rozstrój zdrowia na czas dłuższy od siedmiu dni, tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 157 § l kk i za to na podstawie art. 157 § l kk skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu.

Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym.

Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że Sąd karny bada kwestię zaistnienia przestępstwa i zawinienia jego sprawcy. Kwestia przyczynienia się poszkodowanego (pokrzywdzonego
w postępowaniu karnym) jest poza zakresem zasadniczych rozważań Sądu karnego.

W postępowaniu cywilnym Sąd samodzielnie dokonuje ustaleń dotyczących zakresu odpowiedzialności zobowiązanego do naprawienia szkody. Zasadniczą przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej, obok bezprawności zachowania sprawcy
i zawinienia, jest zaistnienie związku przyczynowego między zdarzeniem, a powstałą szkodą. Na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej wpływa także zachowanie poszkodowanego.

Powołany wyżej przepis art. 11 k.p.c. daje prawo powoływania się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Do okoliczności tych należy istnienie i zakres związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem sprawcy a wystąpieniem zdarzenia powodującego szkodę. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, w postępowaniu cywilnym dopuszczalne jest badanie, czy poszkodowany przyczynił się do powstania szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 10 czerwca 1967 roku I PR 163/ 67, OSNPG, Nr 1968, Nr 1, poz. 4, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1971 roku III CZP 66/70, LEX nr 6901).

W myśl bowiem przepisu art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Przepis ten ma zastosowanie bez względu na podstawę prawną odpowiedzialności za szkodę, a zatem i do odpowiedzialności z tytułu wszelkich czynów niedozwolonych. Zmniejszenie odszkodowania może więc mieć miejsce niezależnie od tego, czy odpowiedzialność sprawcy szkody oparta jest na zasadzie winy czy też ryzyka.

Ustawodawca nie konkretyzując kryteriów ustalenia stopnia przyczynienia się poszkodowanego pozostawił sądowi znaczną w tym swobodę, wskazując jednak, że obowiązek naprawienia szkody ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności sprawy, podkreślając przy tym znaczenie kwestii zawinienia obu stron.

W niniejszej sprawie pozwany nie udowodnił, by powód swoim zachowaniem przyczynił się do przedmiotowego zdarzenia, a tym samym doznanej szkody. Nie wynika to zarówno z dowodu z przesłuchania pozwanego w charakterze strony, jak i pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodów.

Naprawienie szkody niemajątkowej w postaci zasądzenia zadośćuczynienia
i odszkodowania może nastąpić tylko w wypadkach określonych w ustawie. Prawną podstawę zasądzenia w przedmiotowej sprawie stanowią przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw.
z art. 444 § 1 k.c.

Stosownie do treści przepisu art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Natomiast w myśl przepisu art. 445 § 1 k.c. w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie winno być zatem „odpowiednie”. Użycie w przepisie pojęcia o niedookreślonym charakterze powoduje, iż przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, jako „odpowiedniego”, Sąd korzysta z daleko idącej swobody.

Skutkiem uderzenia przez S. M. (1) pięścią w twarz powoda P. D. w dniu 31 stycznia 2009 roku, były dotkliwe obrażenia ciała powoda w postaci złamania kości nosa w bliższej części z przemieszczeniem odłamów oraz złamania brzegów siecznych dwóch siekaczy centralnych szczęki górnej bez uszkodzenia miazgi.

Wykonane jeszcze tego samego dnia (31 stycznia 2009 roku) badanie P. D. przez biegłego z zakresu medycyny sądowej K. W., wykazało: „podbiegnięcie krwawe na grzbiecie nosa przy jego nasadzie, fioletowej barwy, o zatartych obrysach, mniej więcej na przestrzeni ok. 1x2 cm. T. przednia w lewym przewodzie nosowym. Obrzęk nosa zewnętrznego i okolicy podoczodołowej lewej. Od strony przedsionka jamy ustnej w zakresie wargi górnej na wysokości przednich siekaczy wiśniowy wylew krwawy podśluzówkowy. Ubytki koron siekaczy przednich bez cech odsłonięcia kanałów. Badany wskazuje także na ubytki koron siekaczy dolnych od strony wewnętrznej”.

Tego typu następstwa przedmiotowego zdarzenia z dnia 31 stycznia 2009 roku spowodowały niewątpliwie powstanie szkody niemajątkowej po stronie powoda, a przejawiającej się w cierpieniach fizycznych i psychicznych w trakcie koniecznego leczenia następstw tego zdarzenia i w okresie późniejszym.

Kryteria, którymi winien kierować się Sąd przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia zostały wskazane w judykaturze.

Sąd Rejonowy w pełni podziela utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 28 września 2001 roku (sygn. III CKN 427/00 LEX nr 52766), że zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny. W związku z powyższym jego wysokość ma przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość, a jednocześnie nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy.

Pojęcie krzywdy mieści wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zarówno w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, LEX nr 50884).

Zgodnie z ugruntowanym w piśmiennictwie i orzecznictwie poglądem ze względu na niewymierny charakter krzywdy, oceniając jej rozmiar, należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w tym: czas trwania i stopień intensywności cierpień fizycznych
i psychicznych, nieodwracalność skutków urazu (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, wiek poszkodowanego, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową, postawę sprawcy i inne czynniki podobnej natury (wyrok Sądu Najwyższego dnia 18 kwietnia 2002 roku, II CKN 605/00, niepubl.).

Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 k.c., ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 lutego 2000 roku, III CKN 582/98, LEX nr 52776).

Na wysokość zasądzonego na rzecz powoda zadośćuczynienia miał wpływ przede wszystkim zakres doznanych urazów, który potwierdzili w swoich opiniach biegli z zakresu stomatologii J. K. i z zakresu chirurgii twarzowo-szczękowej R. M., badający powoda na etapie niniejszego postępowania. Przy czym, w ocenie Sądu powód nie wykazał że doszło u niego do rozchwiania zębów, które byłoby wynikiem zdarzenia z dnia 31 stycznia 2009 roku. Stwierdzić należy, że brak jest takich informacji w przedłożonej przez powoda dokumentacji medycznej ze szpitalnego leczenia pourazowego, nie zostało to wskazane również przez biegłego z zakresu medycyny sądowej K. W., który badał powoda tuż po jego pobiciu. Okoliczności tej nie potwierdzili również biegli opiniujący na etapie niniejszego postępowania, którzy stwierdzili, że obecnie nie ma możliwości zweryfikowania twierdzeń leczącego zęby powoda stomatologa J. S. (1). Natomiast, jak już zostało to wskazane wyżej, Sąd obdarzył wiarygodnością zeznania świadka J. S. (1) jedynie częściowo oraz uznał przedłożone przez niego dokumenty za sporządzone nierzetelnie. Wobec tego Sąd uznał, że rozchwianie zębów u powoda – o ile w ogóle miało miejsce – nie było wynikiem uderzenia go w twarz przez pozwanego, zaś koszty poniesione przez niego na szynowanie zębów po zdarzeniu z dnia 31 stycznia 2009 roku nie miały z nim bezpośredniego związku.

Opierając się na opiniach biegłych wydanych w toku niniejszej sprawy oraz na ustaleniach dokonanych w toku postępowania karnego i mających odzwierciedlenie w wyroku w sprawie III K 470/11, Sąd uznał, że również wybielanie zębów przez powoda po zdarzeniu z dnia 31 stycznia 2009 roku nie pozostawało w związku przyczynowym z tym zdarzeniem.

Sąd ustalił, że w zakresie uzębienia powód doznał uszkodzeń w zakresie zębów 11, 21, 31 i 41 w obrębie szkliwa, które zostały odbudowane zachowawczo. Jako zasadne czynności lecznicze w zakresie leczenia zębów, Sąd uznał: badanie pacjenta, badanie żywotności zębów, zdjęcia (...), zabezpieczenie brzegów siecznych i odbudowę zębów kompozytem.

Nadto P. D. na skutek zdarzenia z dnia 31 stycznia 2009 roku doznał złamania kości nosa, które w chwili obecnej nie powoduje zaburzeń powonienia ani oddychania.

Urazy te stanowiły uszczerbek na zdrowiu powoda o trwałym charakterze - w opinii biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M. - w wysokości 5% z punktu 20a tabeli, zaś obrażenia zębów stanowiły łącznie uszczerbek w wysokości 0,1% w oparciu o pkt 21a tabeli.

Zauważenia przy tym wymaga, iż przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku nie mają bezpośredniego zastosowania do określania przez Sąd o zasadzie i wysokości odszkodowania w związku z odpowiedzialnością sprawcy zdarzenia. Określając o zasadzie i wysokości odszkodowania przeznaczonego dla poszkodowanego, bierze się bowiem pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a w szczególności zakres i trwałość doznanych cierpień fizycznych i krzywd na tle psychologicznym. Procentowy uszczerbek na zdrowiu może mieć tutaj walor wyłącznie pomocniczy, a nie decydujący – jak w przypadku określania wysokości jednorazowego odszkodowania na podstawie przepisów wskazanego rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku.

Zatem niewątpliwie zdarzenie z dnia 31 stycznia 2009 roku pozostawiło po sobie trwałe następstwa. Sąd wziął pod uwagę, iż P. D. przed zdarzeniem nie leczył się laryngologicznie i nie miał złamanego nosa, nie miał też problemów z zębami, dbał o nie
i leczył profilaktycznie od dziecka, dbał także o wygląd zewnętrzny, do którego przykłada szczególną wagę, jak również młody wiek powoda (21 lat w dniu 31 stycznia 2009 roku).

Czas gojenia złamań kości nosa wynosił około 3 tygodni, w tym czasie poszkodowany doznawał cierpień o umiarkowanym nasileniu, występowały u niego ograniczenia oraz dyskomfort w życiu codziennym, związane z koniecznością znoszenia opatrunków i stosowania leków. Następnie ulegały one stopniowemu zmniejszaniu. Z uwagi na uszkodzenia w zakresie zębów 11 i 21 powód musiał przyjmować tzw. dietę miękką - tzn. nie mógł spożywać pokarmów o twardej konsystencji oraz musiał unikać odgryzania kęsów tymi zębami. Proces leczenia zębów był dla niego uciążliwy, co było związane z jego długotrwałością i obawami o estetyczny wygląd.

Obecnie jednak stan P. D. jest bardzo dobry, a dalsze leczenie może mieć jedynie charakter kosmetyczny. Stan zdrowia powoda nie ulegnie w przyszłości pogorszeniu w związku z przebytym urazem. W zasadzie brak obecnie widocznych śladów urazów doznanych w dniu 31 stycznia 2009 roku.

Sąd uznał zatem, że powód doznał szkody na osobie – uszczerbku na zdrowiu
w postaci: złamania kości nosa oraz uszkodzeń w zakresie zębów 11, 21, 31 i 41 w obrębie szkliwa, bez naruszenia miazgi. Urazy te, jak wynika z zebranego materiału dowodowego, były bezpośrednim skutkiem pobicia powoda przez pozwanego S. M. (1), którego wina była bezsporna.

W ocenie Sądu, zasądzona kwota 12.500 zł (przy uwzględnieniu kwoty 740 zł, tj. części nawiązki zasądzonej w wyroku karnym) pozwoli powodowi zrekompensować wszelkie doznane cierpienia i poniesione krzywdy, przy czym kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia jest utrzymana w rozsądnych granicach, które odpowiadają aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, z pewnością nie ma znaczenia symbolicznego, a równocześnie nie wynagradza krzywdy powoda ponad konieczną miarę.

Żądanie zasądzenia zadośćuczynienia ponad tę kwotę, w świetle przedstawionych powyżej rozważań, nie znajduje usprawiedliwienia i jako niezasadne podlegało oddaleniu. Jak zostało to podniesione powód nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy zastosowanym szynowaniem i wybielaniem zębów, a przedmiotowym zdarzeniem, jego stan zdrowia nie uległ i nie ulegnie dalszemu pogorszeniu. Nie udowodnił również, by przedmiotowe zdarzenie wpłynęło na wykonywanie przez niego obowiązków pracowniczych, czy studenckich. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, by powód w tym okresie świadczył pracę w ramach umowy o pracę, czy też umowy zlecenia albo o dzieło. Dowody nie wskazują również na to, by zmianie uległy plany powoda
w związku z przerwą semestralną, czy też dalszym tokiem nauki.

Powód domagał się również zasądzenia tytułem odszkodowania kwoty 2.010 zł zwrotu kosztów leczenia stomatologicznego w oparciu rachunek nr (...) wystawiony przez J. S. (1) w dniu 19 października 2009 roku na kwotę 4.010 zł oraz kwoty 75 zł za wykonane w dniu 14 stycznia 2015 roku badanie RTG wszystkich zębów (zdjęcie pantomograficzne) w Stomatologicznym Centrum (...) w L. na potrzeby wydania opinii przez biegłego z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej R. M..

Co do kwoty 2.010 zł, Sąd uznał, że powód nie udowodnił związku przyczynowego między poniesionymi kosztami w kwocie 2.010 zł (która obejmowała m.in. wybielanie zębów), a zdarzeniem z dnia 31 stycznia 2009 roku. W ocenie Sądu, poniesione przez powoda uzasadnione koszty leczenia stomatologicznego w wysokości 1.260 zł., będące
w związku z pobiciem z dnia 31 stycznia 2009 roku, zostały mu już zwrócone z uwagi na zaliczenie na poczet tych kosztów orzeczonej na jego rzecz nawiązki w kwocie 2.000 zł
w postępowaniu karnym w sprawie III K 470/11. Stąd należało oddalić żądanie powoda
o zasądzenie na jego rzecz dalszej kwoty 2.010 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia.

Uwzględnić natomiast należało żądanie co do kwoty 75 zł za wykonane w dniu 14 stycznia 2015 roku badanie RTG, gdyż z treści opinii biegłego R. M. wynika, że wykonanie tego badania było konieczne dla sporządzenia opinii w sprawie.

Jeśli chodzi o początek daty płatności odsetek od zadośćuczynienia, to stosownie do treści art. 481 § 1 k.c. wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, które jest wymagalne. Ugruntowany jest pogląd, iż żądanie zapłaty zadośćuczynienia należy do roszczeń, których termin spełnienia nie jest określony, a więc zależy od wezwania do zapłaty przez wierzyciela.

Odsetek ustawowych od kwoty tytułem zadośćuczynienia powód dochodził od dnia 22 lipca 2012 roku powołując się na wezwanie pozwanego do zapłaty pismem datowanym na 18 czerwca 2012 roku. Pismo nie zostało jednak doręczone S. M. (1), z uwagi na jej wysłanie pod inny adres niż adres zamieszkania pozwanego, czego skutkiem było nie podjęcie awizowanej przesyłki pocztowej. Zatem należało uznać, że pozwany dowiedział się o roszczeniu zgłoszonym przez powoda dopiero w dniu doręczenia mu odpisu pozwu (7 stycznia 2013 roku), zatem odsetki należą się powodowi po upływie 14 dni od doręczenia, który to okres należało uznać jako niezwłoczny do spełnienia świadczenia.

Natomiast odsetek ustawowych od kwoty 75 zł tytułem odszkodowania powód domagał się od dnia 19 lutego 2015 roku (doręczenie pisma rozszerzającego powództwo). W ocenie Sąd niezwłoczne spełnienie tego świadczenia winno nastąpić w tym dniu, co usprawiedliwia zasądzenie odsetek ustawowych od dnia następnego po doręczeniu pisma zawierającego rozszerzone powództwo.

Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego S. M. (1) na rzecz powoda P. D. kwotę 12.575 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 12.500 zł od dnia 22 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty, od kwoty 75 zł od dnia 20 lutego 2015 roku do dnia zapłaty (punkt I wyroku) oraz oddalił powództwo w pozostałej części (punkt II wyroku).

W myśl art. 108 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Zgodnie z przepisem art. 100 k.p.c., w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie powództwo zostało uwzględnione co do należności głównej częściowo, to jest w kwocie 12.575 zł z dochodzonej kwoty 27.085 zł, tj. w 46 %.

Powód uiścił wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w kwocie 2.400 zł i opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, opłatę od pozwu w wysokości 1.354,75 zł i zaliczki na poczet kosztów związanych ze sporządzeniem opinii biegłych w łącznej wysokości 1.350 zł, tj. łącznie w kwocie 5.121,75 zł. Nadto powód uiścił kwotę 26,25 zł jako nienależną opłatę od rozszerzonego powództwa. Pozwany uiścił wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w kwocie 2.400 zł i opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz zaliczki na koszty sądowe w łącznej kwocie 754,13 zł, tj. łącznie w kwocie 3.171,13 zł. Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalone zostało stosownie do treści § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349).

Łącznie koszty procesu wyniosły 8.292,88 zł (5.121,75 zł + 3.171,13 zł).

Koszty sądowe z tytułu wynagrodzenia biegłych wyniosły łącznie na kwotę 3.935,56 zł, przy czym nieuiszczone koszty sądowe (pokryte tymczasowo ze Skarbu Państwa) wyniosły 1.831,43 zł.

Uwzględniając powyższe, Sąd zasądził pozwanego S. M. (1) na rzecz powoda P. D. kwotę 643,59 zł z tytułu częściowego zwrotu kosztów procesu (punkt III wyroku). Nadto Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie) kwotę 1.935,56 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, przy czym: od powoda P. D., z kwoty zasądzonej w punkcie
I wyroku, kwotę 988,97 zł, a od pozwanego S. M. (1) kwotę 842,46 zł (punkt IV wyroku).

Ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa od powoda i od pozwanego kwot tytułem wydatków znajduje oparcie w przepisie art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 roku Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w zw.
z art. 100 k.p.c.

Sąd nakazał również zwrot powodowi nienależnie uiszczonej opłaty w wysokości 26,25 zł od rozszerzonego powództwa na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

Mając powyższe okoliczności na uwadze oraz na podstawie powołanych wyżej przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Katarzyna Makarzec
Protokolant:	aplikant aplikacji ogólnej J. L.