UZASADNIENIE

W pozwie przeciwko J. T. powód Bank (...) Spółka Akcyjna w W. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego 556 066 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W motywach pozwu powód podniósł, iż jako następca prawny Banku (...) S.A był wierzycielem Zakładów (...) w R.. Wierzytelność ta została zgłoszona w ramach postępowania upadłościowego. W toku tego postępowania syndyk, którym był pozwany J. T., sprzedał majątek upadłego i sporządził plan podziału na podstawie którego powód miał uzyskać kwotę dochodzoną pozwem. Pieniądze nie zostały przekazane na rzecz powoda bowiem syndyk J. T. dopuścił się czynu niedozwolonego, co zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem karnym. Powód przedstawił wywód prawny dowodzący jego racji, co do zasądzenia kwoty dochodzonej pozwem. (Pozew k. 2 – 6 akt sprawy)

W odpowiedzi na pozew pozwany J. T. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

Podniósł, iż roszczenie powoda jest przedawnione i przedstawił na to swoją argumentację a nadto wskazał, iż w wyroku karnym sąd nałożył na niego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 817 300 złotych na rzecz Masy Upadłości Zakładów (...). Dodał, że przed Sądem Okręgowym w Gliwicach toczyło się postępowanie z powództwa Syndyka Masy Upadłości Zakładów (...) o zapłatę i zapadł przeciwko niemu wyrok w dniu 23 października 2014 roku. Aktualnie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, gdzie przedmiotem jest nieruchomość której on jest współwłaścicielem. W ocenie pozwanego kwestia odszkodowania została już przesądzona i objęta wydanymi wyrokami zatem uwzględnienie roszczenia powoda sprawiałoby, że byłby on odpowiedzialny kilkakrotnie za ten sam czyn a powód stałby się bezzasadnie wzbogacony. W ocenie pozwanego kiedy komornik wyegzekwuje od pozwanego zasądzone kwoty należność powoda zostanie zaspokojona. Na koniec pozwany stwierdził, iż powód nie wykazał swego roszczenia na podstawie art. 6 k.c. (Odpowiedź na pozew k. 79 – 82 akt sprawy)

W replice na odpowiedź na pozew powód przedstawił swoją argumentację, w której zanegował zarzut przedawnienia oraz pozostałe zarzuty pozwanego. (Pismo powoda k. 119 – 121 akt sprawy).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany J. T. był syndykiem masy upadłości Zakładów (...) w R.. Jednym z wierzycieli w postępowaniu upadłościowym był Bank (...) S.A w K. a którego następcą prawnym jest Bank (...) S.A w W.. W toku postępowania upadłościowego, toczonego pod sygnaturą akt VII U 62/01 w Sądzie Rejonowym w Gliwicach został sporządzony przez syndyka J. T. ostateczny plan podziału masy upadłości obejmujący kategorie 2b oraz 3. Środki przeznaczone na realizację planu podziału kategorii 2b tj. wierzycieli posiadających zabezpieczenie poprzez wpis hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości upadłego o numerze KW (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Raciborzu pochodziły ze sprzedaży części nieruchomości na rzecz nabywcy J. K. i wynosiły 556 066 złotych. Cała ta kwota została przeznaczona dla wierzyciela z pozycji 19 z listy wierzytelności, dla Banku (...) S.A w K..

Dowód: pismo syndyka J. T. z dnia 28 maja 2012 roku k. 65 akt, pismo syndyka J. T. z dnia 12 października 2012 roku k. 66 – 67 akt sprawy, ostateczny plan podziału masy upadłości Zakładów (...) z siedzibą w R. k. 39 – 42 akt sprawy,

W dniu 6 września 2012 roku Bank (...) S.A w W. złożył wniosek do sędziego Komisarza postępowania upadłościowego Zakładów (...) w R. o wypłatę kwoty 556 066 złotych, wynikającej z ostatecznego planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką i wskazał numer rachunku bankowego na który winny zostać przelane te środki finansowe.

Dowód: wniosek z dnia 6 września 2012 roku k. 68 akt,

W dniu 17 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy w Raciborzu w sprawie II K 365/13 wydał wyrok w którym uznał J. T. za winnego przywłaszczenia sobie powierzonych mu pieniędzy, przy czym działał on jako funkcjonariusz państwowy a działał na szkodę Zakładów (...) w R.. Sąd skazał J. T. na karę czterech lat pozbawienia wolności na podstawie art. 231 §2 k.k. i art. 284§2 kk w zw. z art. 11§3 k.k w zw. z art. 91§1 k.k. Wykonanie tej kary sąd warunkowo zawiesił skazanemu na okres 7 lat tytułem próby. Sąd orzekł także zakaz prowadzenia przez skazanego działalności gospodarczej związanej z pracę syndyka na okres siedmiu lat, zaliczając na poczet orzeczonego środka karnego okres rzeczywistego stosowania środka zapobiegawczego od 2 kwietnia 2013 roku. Nadto sąd zobowiązał skazanego do naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę kwoty 817 300 złotych na rzecz Zakładów (...) w R..

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 17 lipca 2013 roku w sprawie II K 365/13 k. 69 akt sprawy,

W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko J. T. do tej pory nie zostały wyegzekwowane żadne środki finansowe na rzecz Zakładów (...) w R.. Fakt przywłaszczenia sobie przez J. T. środków pieniężnych, które miały być przekazane na zaspokojenie wierzycieli wyżej wymienionego podmiotu gospodarczego, spowodował że powód nie uzyskał ani w całości ani też w części kwoty 556 066 złotych.

Dowód: przesłuchanie pozwanego – rozprawa z dnia 20 kwietnia 2016 roku,

Sąd zważył co następuje:

Powództwo powoda, co do roszczenia głównego było w całości zasadne, jedynie w zakresie roszczenia odsetkowego w części podlegało oddaleniu.

Bezspornym w sprawie było, że:

- pozwany J. T. był syndykiem masy upadłości Zakładów (...) w R.,

- w ramach prowadzonego postępowania upadłościowego pozwany sporządził plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży części nieruchomości należącej do upadłego i na podstawie tego planu powód jako następca prawny Banku (...) S.A w K..

winien otrzymać kwotę 556 066 złotych,

- pozwany został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Raciborzu za przywłaszczenie na swoją rzecz środków pieniężnych na szkodę masy upadłości Zakładów (...) w R.,

- gdyby nie fakt przywłaszczenia pieniędzy na pewno powód otrzymałby kwotę 556 066 złotych.

Spornym było:

- czy roszczenie powoda uległo przedawnieniu?

- czy fakt nakazania pozwanemu J. T. zwrotu kwoty 817 300 złotych na rzecz masy upadłości Zakładów (...) w R. sprawia, iż bezzasadnym jest roszczenie powoda?

- czy fakt wydania przeciwko J. T. wyroku w sprawie X GC 276/14 w dniu 23 października 2014 roku z powództwa Syndyka Masy Upadłości Zakładów (...) w R. sprawia, iż powództwo powoda jest bezzasadne?

Po pierwsze pozwany jako syndyk Masy Upadłości Zakładów (...) w R. na podstawie art. 179 prawa upadłościowego był zobowiązany podejmować działania z należytą starannością, w sposób umożliwiający optymalne wykorzystanie majątku upadłego w celu zaspokojenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu, w szczególności przez minimalizację kosztów postępowania. Natomiast – co wynika z treści wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu opisanego w stanie faktycznym – pozwany zamiast wykorzystać majątek upadłego, w celu zaspokojenia wierzycieli, przywłaszczył sobie środki wchodzącego w skład masy upadłości upadłego przedsiębiorstwa, czym uniemożliwił zaspokojenie wierzytelności jaką miał wobec upadłego powód. Nie ma wątpliwości, iż tego rodzaju działanie było czynem niedozwolonym i pozwany odpowiada na podstawie art. 415 k.c. Nadto jego czyn a ściślej kilkanaście czynów (jak wynika to z treści wyroku sądu karnego) stanowiły przestępstwo co sprawia, iż roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z tego rodzaju czynów przedawniają się – zgodnie z treścią art. 442¹§2 k.c. – z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Pozwany dopuścił się popełnienia występków opisanych w wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu w okresie od 29.09.2010 roku do 29.06.2011 roku, zatem nie ma podstaw do twierdzenia, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu – najwcześniej mogłoby ulec przedawnieniu w dniu 29.09.2030 roku. Fakt, iż pozwany został skazany za przestępstwa popełnione przeciwko Masie Upadłości Zakładów (...) w R. nie sprawia, iż jedynie ten podmiot ma prawo do powoływania się na treść normy prawnej wyżej opisanej. Pozwany wykonywał funkcję syndyka, co wiązało się z obowiązkiem takiego traktowania majątku upadłego aby przede wszystkim zaspokoić wierzytelności wierzycieli. Popełnienie przestępstwa polegającego na przywłaszczeniu na swoją rzecz pieniędzy opisanych w wyroku karnym przez pozwanego, nie tylko dotykało wymienionego w treści wyroku poszkodowanego, ale przede wszystkim godziło w interesy wierzycieli w tym w interesy powoda, który nie uzyskał kwoty 556 066 złotych. Innymi słowy przestępstwo to nie tylko było popełnione na szkodę upadłego, ale też na szkodę wierzycieli w tym powoda. Sam pozwany stwierdził w swych zeznaniach, iż gdyby nie popełnienie przestępstwa – przywłaszczenie sobie pieniędzy należących do upadłego – to powód otrzymałby kwotę 556 066 złotych. Zatem fakt popełnienia przestępstwa przez pozwanego sprawił, iż powód nie zrealizował swej wierzytelności wobec upadłego w postępowaniu upadłościowym, czyli szkoda powoda wynikała z przestępstwa popełnionego przez pozwanego, co sprawia że okres przedawnienia w tej sprawie określa przepis art. 442¹§2 k.c.

Reasumując roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu i zarzut pozwanego w tym zakresie był bezpodstawny.

Po drugie, fakt iż sąd karny nakazał J. T. naprawienie szkody na rzecz upadłego poprzez zapłatę kwoty 817 300 złotych nie czyni roszczenia powoda bezzasadnym. Podobnie ma się sytuacja z jakimkolwiek innym wyrokiem sądowym dotyczącym upadłego przeciwko pozwanemu. Stosownie do treści art. 366 k.p.c. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Wyrok karny dotyczył naprawienia szkody na rzecz upadłego, podobnie wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach w sprawie X GC 276/14 – jak stwierdził pozwany – dotyczył Syndyka Masy Upadłości Zakładów (...) w R..

Czyli na pewno te orzeczenia nie dotyczyły powoda, co eliminuje zarzut pozwanego, iż odpowiedzialność cywilnoprawna została już w tych orzeczeniach przesądzona na rzecz powoda.

Poprzez popełnienie przestępstwa – czyli czynu niedozwolonego – przez pozwanego, którego konsekwencją było niezapłacenie na rzecz powoda kwoty 556 066 złotych – doszło do odrębnego stosunku prawnego pomiędzy pozwanym a powodem na podstawie art. 415 k.c. w związku z art. 160 ust. 3 prawa upadłościowego. Stosownie do treści art. 160 ust. 3 prawa upadłościowego syndyk odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków. „... Przepis artykułu 160 ust. 3 p.u.n. uzależnia odpowiedzialność syndyka masy upadłości od faktu wyrządzenia szkody będącej następstwem nienależytego wykonywania przez niego obowiązków o charakterze ustawowym. Jest to odpowiedzialność odszkodowawcza regulowana przepisami o czynach niedozwolonych (art. 415 k.c.), oparta na zasadzie winy, którą uzasadnia każdy, nawet najmniejszy jej stopień. Przesłankami tej odpowiedzialności są: szkoda, zawinione nienależyte wykonanie przez syndyka masy upadłości obowiązków wynikających z przepisów prawa upadłościowego lub wymaganych celem tego postępowania oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy szkodą a nienależytym wykonaniem obowiązków. Nienależyte wykonanie obowiązków stanowi zdarzenie wyrządzające szkodę i wobec tego, że należy do sfery faktów, jego ocena musi być dokonywana in casu i w odniesieniu do skonkretyzowanych obowiązków ustawowych określonych w p.u.n….” (wyrok Sądu Najwyższego z 18.10.2012 roku w sprawie V CSK 405/11)

W sytuacji kiedy pozwany, jako syndyk dopuścił się przywłaszczenia na swoją rzecz pieniędzy, które miały zostać przeznaczone na spłatę wierzytelności powoda, która wynosiła 556 066 złotych – co było bezsporne, to powód w oparciu o art. 415 k.c. w związku z art. 160 ust. 3 prawa upadłościowego miał prawo domagać się zapłaty tej kwoty na swoją rzecz.

Biorąc to pod uwagę sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 556 066 złotych (pkt. 1 wyroku).

Powód domagał się zasądzenia tej kwoty z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, ale nie wykazał aby wcześniej wzywał pozwanego do spełnienia tego świadczenia. Czyli dopiero od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwany wiedział o obowiązku spełnienia świadczenia, czyli w zwłoce znalazł się dopiero dzień później i stąd na podstawie art. 455 k.c. w związku z art. 481§1 k.c. odsetki od kwoty 556 066 złotych zostały zasądzone od dnia 23 grudnia 2015 roku. Dalej idące powództwo o zasądzenie odsetek od dnia 4 listopada 2015 roku do dnia 22 grudnia 2015 roku zostało oddalone. (Pkt. 2 wyroku)

Nadmienić należy, iż z dniem 1 stycznia 2016 roku zmianie uległy przepisy kodeksu cywilnego dotyczące art. 359 §2 i 3 k.c oraz art. 481§2 k.c. oraz zostały dodane §2 ze znaczkiem od 1 – 4 k.c. (ustawa z dnia 9 października 2015 roku – Dz.U. 2015 poz. 1830) jednak odsetki na podstawie art. 481§1 k.c. zawsze należały się za czas opóźnienia a zatem sąd nie dzielił już odsetek od 23 grudnia 2015 roku na ustawowe do dnia 31 grudnia 2015 roku i od 1 stycznia 2016 roku ustawowe za opóźnienie, bowiem w świetle brzmienia art. 481§1 k.c. nie było takiej konieczności.

Powód w całości wygrał proces i na podstawie art. 98 §1 i 3 i 99 k.p.c w związku z §2 ust.1 i §6 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U nr 163, poz. 1349, z późniejszymi zmianami) należało zasądzić na jego rzecz od pozwanego:

- kwotę 27 804 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej,

- 7200 złotych tytułem kosztów profesjonalnej reprezentacji,

- 17 złotych tytułem kosztów opłaty od pełnomocnictwa, (niezasadnym było opłacania pełnomocnictwa w wysokości 51 złotych),

w sumie 35012 złotych.

Sędzia Jarosław Klon

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE