UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2015 r. w Warszawie sprawy z powództwa M. K. przeciwko pozwanemu Izbie Skarbowej w W.
o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia umownych warunków pracy i płacy oraz o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy:

1. przywrócił M. K. do pracy w Izbie Skarbowej w W.
w Urzędzie Skarbowym w N. na poprzednie warunki pracy i płacy,

2. zasądził od Izby Skarbowej w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w W. kwotę 1.585,00 zł tytułem opłaty sądowej.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie o następujące ustalenia faktyczne: Powódka M. K. jest zatrudniona u pozwanego
od dnia 10 sierpnia 2006 r., początkowo na podstawie umowy o pracę
o zastępstwo na stanowisku inspektora, następnie na czas określony,
a od 1 lutego 2008 r. na czas nieokreślony na stanowisku inspektora w Dziale Egzekucji Administracyjnej Urzędu Skarbowego w N. .

W ramach struktury organizacyjnej u pozwanego funkcjonowały: Dział Obsługi Bezpośredniej, dwa Samodzielne Referaty Postępowań Podatkowych PP I i PP II, Wieloosobowe Stanowisko Pracy ds. Analiz i Planowania, Samodzielny Referat Kontroli Podatkowej, Samodzielny Referat Rachunkowości Podatkowej, Dział Egzekucji Administracyjnej, Samodzielny Referat Organizacji i Logistyki, Wieloosobowe Stanowisko Pracy
ds. Rachunkowości Budżetowej, Wieloosobowe stanowisko Pracy ds. Karnych Skarbowych oraz Wieloosobowe Stanowisko ds. Obsługi Prawnej.

Powódka pracowała w Dziale Egzekucji Administracyjnej. W komórce
tej zatrudnionych było 10 pracowników, z czego 5 na tożsamym stanowisku
co powódka – inspektora, 3 poborców, oraz kierownik działu i osoba,
która prowadziła majątkową represją karną. Zatrudnienie pracownika
w komórce egzekucyjnej wiązało się z faktem, że za osobiste wykonywanie czynności pracownicy otrzymywali wynagrodzenie prowizyjne.
To wynagrodzenie wynikało z regulacji zawartych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów i było wykonaniem delegacji ustawowej zawartej w ustawie
o służbie cywilnej. Do dodatkowego wynagrodzenia miało prawo pięciu inspektorów i trzech poborców.

Powódka za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia 31 sierpnia 2014 r. uzyskała przychód w kwocie 70.896,99 zł i dochód netto w kwocie 50.304,07 zł. Na wynagrodzenie powódki składały się wynagrodzenie zasadnicze, dodatek
za staż pracy i prowizja. Wynagrodzenie prowizyjne miało wartość zbliżoną
do zasadniczego .

Do zadań działu Egzekucji Administracyjnej należało: badanie prawidłowości otrzymanych tytułów wykonawczych i dopuszczalności egzekucji administracyjnej, prowadzenie egzekucji administracji należności pieniężnych, zabezpieczanie należności pieniężnych, orzekanie w sprawach postępowania egzekucyjnego zabezpieczającego, wykonywanie środka karnego przepadku, wykonywanie orzeczeń w sprawie likwidacji niepodjętego depozytu oraz w sprawach, w których własność rzeczy przeszła na rzecz Skarbu Państwa, wykonywanie postanowień prokuratora i sądu o zabezpieczeniu majątkowym, prowadzenie składnicy zajętych ruchomości, zgłaszanie wniosków o wpis
do KRS informacji dotyczących egzekucji należności pieniężnych, poszukiwanie majątku zobowiązanych w ramach postępowań egzekucyjnych
i zabezpieczających.

Praca powódki była pracą samodzielną. Powódka zajmowała się egzekucją przymusową, egzekwowaniem zobowiązań od zobowiązanych, stosowała środki egzekucyjne, np. zajęcie wynagrodzenia za pracę, rachunku bankowego innych wierzytelności . Kontaktowała się ze zobowiązanym, któremu tłumaczyła przyczyny i celowość postępowania, niejednokrotnie uspokajała emocje. Przydzielała służbę poborcy skarbowemu, sprawdzała jego pracę pod kontem formalnym i merytorycznym. Decydowała o kolejności realizacji spraw, wydawała projekty postanowień, odpowiedzi do wierzycieli, projekty rozstrzygnięć w sprawie. Miała najwyższą ściągalność ze wszystkich pracowników i najwięcej czynności.

Kierownikiem Działu Egzekucji Administracyjnej od 2006 r. była O. P.. Bezpośrednia przełożona była zadowolona z pracy powódki, uznając, że dobrze wykonuje swoje zadania. Powódka otrzymała pozytywną ocenę okresową swojej pracy tak jak pozostali pracownicy.

Z początkiem 2014 r., w związku z zarządzeniem Ministra Finansów
ze stycznia 2014 roku i załącznika nr 2 do tego zarządzenia u pozwanego zaistniała konieczność utworzenia nowej komórki organizacyjnej - komórki do spraw wierzycielskich. Nowa komórka powstać miała z dniem 1 lipca 2014 r. Głównym celem komórki miało być zarządzanie wierzytelnościami, zaległościami. Część zadań przejąć miała z istniejących komórek organizacyjnych. Miała otrzymać też nowe zadania, dotychczas nie obsługiwane przez inne komórki, w związku z wprowadzeniem nowego procesu zarzadzanie zaległościami. Te zadania miały być skumulowane w jednej komórce. Zmiany organizacyjne nie wiązały się z do etatyzowaniem urzędu. Zorganizowanie komórki wiązało się z wykorzystaniem dotychczasowej obsady.

Nadzór nad komórką objęła Zastępca Naczelnika pozwanego E. G.. Zajęła się planowaniem obsady i uznała, że część zadań będą realizować dotychczasowi pracownicy z komórki postepowań podatkowych.
Do nowotworzonego referatu trafić mieli także pracownicy z Działu Egzekucji
i Rachunkowości Podatkowej.

Kierownicy Działów Egzekucji i Rachunkowości Podatkowej zobowiązani zostali do wytypowania pracownika do przeniesienia. Z. K. – Kierownik Referatu Rachunkowości wytypowała pracownika jednakże powyższe nie zostało zaakceptowane przez Naczelnika. W tym dniu dowiedziała się, że z Działu Egzekucji przeniesiona zostanie powódka. Wskazała kolejne osoby do przeniesienia: L. D., M. F. i A. S. (1). Na spotkaniu z Naczelnikiem pozwanego L. D. i M. F. nie wyraziły zgody na przeniesienie. Jedynie A. S. (1) zgodziła się na pracę w nowym Referacie.

Kierownik Działu Egzekucji, w którym zatrudniona była powódka, poinformowała swoich pracowników, że ktoś zostanie przeniesiony do nowego referatu. Nie prowadziła jednak na ten temat rozmów z pracownikami.
Na tożsamych stanowiskach pracowali P., Ł. P., S. B., R. O. i powódka. Na ochotnika nikt się nie zgłosił.
Do przeniesienia zgłosiła powódkę na podstawie wyników oceny okresowej, umiejętności argumentacji, współpracy i poszukiwania majątku. Oceniła bowiem, że wszyscy mają dużą wiedzę merytoryczną z egzekucji, doświadczenie zawodowe. Wykluczyła pewne osoby uznając, że nie umiałyby one przyswoić szybko nowych zadań i programów.

Naczelnik pozwanego pod uwagę brała jedynie inspektorów. Poborcy
nie byli brani pod uwagę ponieważ pracowali w terenie i nie mieli doświadczenia w pracy biurowej. Wybrała powódkę kierując się doświadczaniem zawodowym i kryteriami takimi jak: umiejętnością współpracy, argumentowaniem swojego stanowiska, dobrej komunikacji.
Pod względem doświadczenia inni pracownicy też spełniali to kryterium ale nie spełniali kryterium łatwości komunikacji, decyzyjności, współpracy.

W dniu 29 maja 2014 r . odbyło się spotkanie Naczelnika pozwanego
z powódką, w obecności O. P. – dotychczasowego kierownika powódki, Zastępcy Naczelnika i kadrowej . Wręczono powódce wypowiedzenie warunków pracy i płacy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, którego upływ przewidziano na dzień 31 sierpnia
2014 r. Jako przyczynę wskazano zmiany organizacyjne wynikające bezpośrednio z § 14 Zarządzenia nr 5 Ministra Finansów z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie organizacji urzędów i izb skarbowych oraz nadania
im statutów (Dz. Urz. Min. Fin z 2014 r. poz. 3) i wchodzącego w życie
z dniem 1 lipca 2014 r. § ust. 1 pkt 11 §12 ust. 8 Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Skarbowego w N. nadanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. Zarządzeniem nr (...) z dnia 28 marca 2014 r., tj. zmiany organizacyjne związane z realizacją zadań wynikających z utworzenia od dnia 1 lipca 2014 r. Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich. Po upływie okresu wypowiedzenia powódce zaproponowano to samo stanowisko w Samodzielnym Referacie Spraw Wierzycielskich za wynagrodzeniem zasadniczym 2.336,68 zł przy zastosowaniu mnożnika kwoty bazowej 1.247, dodatek za wysługę lat 13% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, tj. 303,77 zł. Pozwany zawarł pouczenie o miejscu, sposobie i terminie wniesienia odwołania.

Naczelnik poinformowała powódkę, że przeniesienie do Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich może nastąpić w drodze porozumienia stron bądź w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Odczytano powódce oba dokumenty. Powódka odmówiła podpisania porozumienia stron. Spytała
o zakres obowiązków w nowym referacie i o przyczyny jej wyboru . Odczytano regulamin dotyczący zadań Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich.
W odpowiedzi na pytanie powódki Naczelnik powołała się na konieczność przeprowadzenia zmian organizacyjnych oraz fakt, że miała na uwadze cechy osobowościowe powódki: umiejętność negocjacji, odpowiedzialność za decyzje, argumentowanie. Powódka podniosła kwestię obniżonego wynagrodzenia. Naczelnik zaproponowała, że wystąpi z wnioskiem o podwyżkę. Powódka odmówiła podpisania i wskazała, że musi się skontaktować z adwokatem .
Ze spotkania sporządzono notatkę, z której treścią powódka nie została zapoznana.

Po rozmowie z Naczelnikiem powódka poprosiła o rozmowę ze swoim dotychczasowym kierownikiem. Zapytała, czy źle wykonuje swoją pracę,
czy zrobiła cokolwiek co powodowało jej przeniesienie. Kierownik wskazała,
że nie i że ceni jej pracę.

Od dnia 1 lipca 2014 r., na mocy Zarządzenia nr 5 Ministra Finansów
z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie organizacji urzędów i izb skarbowych
oraz nadania im statutów (Dz. Urz. Min. Fin. z 2014 r. poz. 3) i wchodzącego
w życie z dniem 1 lipca 2014 r. § ust. 1 pkt 11 §12 ust 8 regulaminu organizacyjnego Urzędu Skarbowego w N. nadanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. Zarządzeniem nr (...) z dnia 28 marca 2014 r. utworzono,
jak planowano, Samodzielny Referat Spraw Wierzycielskich.

Do zadań nowoutworzonego Referatu należeć miało: wykonywanie czynności poprzedzających wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
w tym podejmowanie działań informacyjnych i dyscyplinujących, wystawianie
i doręczanie upomnień, wystawianie i przekazywanie do organów egzekucyjnych tytułów wykonawczych i wniosków egzekucyjnych, zarządzeń zabezpieczenia; wykonywanie zadań wierzyciela w ramach postępowania zabezpieczającego i egzekucyjnego, w tym egzekucji sądowej po zbiegu egzekucji, prowadzenie spraw w zakresie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych oraz innych ulg przewidzianych przepisami prawa, orzekania
o zabezpieczeniu wykonania zobowiązań podatkowych, przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa skutkującego wygaśnięciem zobowiązań podatkowych, nadawanie decyzjom rygoru natychmiastowej wykonalności, wstrzymywanie wykonania decyzji, odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe jak również inicjowanie i udział w postępowaniach wieczystoksięgowym – w tym wpis
do hipoteki przymusowej również na zabezpieczenie należności celnych
i innych należności pieniężnych państw członkowskich i państw trzecich, upadłościowym i naprawczym, dotyczących orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, dokonanie wpisu zastawu skarbowego, składanie wniosków o dokonanie wpisu w rejestrze dłużników niewypłacalnych w KRS poszukiwanie majątku zobowiązanych, koordynowanie oceny i analizy ryzyka dotyczących braku wykonania zobowiązań podatkowych w wyniku ich przedawnienia, podejmowanie innych działań służących zabezpieczeniu i wykonaniu zobowiązań podatkowych w zakresie nie należącym do zadań innych komórek organizacyjnych .

W Samodzielnym Referacie Spraw Wierzycielskich pracować miało 6 osób plus kierownik. Do nowego referatu ostatecznie z Działu Egzekucji Administracyjnej przeniesiono powódkę, z Referatu Rachunkowości Podatkowej pracownika A. S. (1), z komórki Obsługi Bezpośredniej pracownika M. W., która wracała z urlopu macierzyńskiego. Pozostałe trzy pracownice nowej komórki wcześniej pracowały w Komórce Postępowań Podatkowych . Dotychczasowe stanowisko pracy powódki w Dziale Egzekucji Administracyjnej nie zostało zlikwidowane, a jej obowiązki przejęli inni pracownicy tego działu . Pracownicy Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich nie otrzymują dodatkowego wynagrodzenia w postaci prowizji.

W nowym referacie kierownikiem została A. S. (2). Zadania Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich objęły przede wszystkim
tzw. „miękką egzekucję”. Polegała ona na tym, że zanim podejmie się ostateczne środki w postaci wystawienia czy upomnienia, to pracownicy urzędu kontaktowali się z podatnikami, dzwonili i przypominali o zaległościach. Nie są to jednak działania automatyczne, a podejmowane były głównie w przypadku podatników, którym brak zapłaty zdarza się sporadycznie, a nie w stosunku do dłużników uporczywych . Dział Rachunkowości wykonywał wcześniej miękką egzekucje opierającą się tylko na dzwonieniu do podatnika . Z Działu Egzekucji Administracyjnej przejęte zostały zadania dotyczące poszukiwania majątku. Podobnie prowadzenie rejestru zastawów skarbowych, ustanawianie zastawów skarbowych, inicjowanie i udział w sprawach z postępowania wieczystoksięgowego, wnioskowanie o wpis do KRS dłużników niewypłacalnych.

Praca powódki w nowym referacie nie jest trudna, nie zajmuje się już stricte egzekucją. Zadania działu Egzekucji Administracyjnej były bardziej rozbudowane i skomplikowane. W dziale egzekucji powódka wydawała merytoryczne orzeczenia, w nowym zaś referacie wykonuje czynności bardziej techniczne . Obecnie bierze udział w miękkiej egzekucji. Zajmuje się analizą spraw egzekucyjnych umorzonych tak by nie dopuścić do przedawnienia, poszukiwaniem majątku osób, wobec których ciężko było przeprowadzić egzekucje. Analizuje akta, spisuje, porządkuje, uzupełnia. Pisze pisma do instytucji, które mogłyby mieć wiedzę na temat jakiegokolwiek majątku dłużnika, pomaga przy wysyłaniu upomnień, kseruje akta .

Średnie wynagrodzenie miesięczne wynosi obecnie 2.640,45 zł i obejmuje wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek za staż pracy . Na chwilę obecną zmniejszono zatrudniono w Samodzielnym Referacie Spraw Wierzycielskich do 4 pracowników i kierownika. Dwie osoby zostały przesunięte do realizacji innych zadań.

Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, na podstawie zeznań świadków: S. B., O. P., L. D., M. F., A. S. (1), E. S., A. S. (2), Z. K., E. G., H. K. oraz na podstawie zeznań powódki.

Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom świadka S. B. wskazując, że jego zeznania były spójne i korespondowały z zeznaniami powódki, którym Sąd również dał wiarę, i w żadnej części nie pozostawały
w sprzeczności z zeznaniami innych świadków. Świadek nadal jest pracownikiem pozwanego, ale w sposób obiektywny zeznał na temat różnicy
w wynagradzaniu powódki jak również co do stopnia trudności obecnie jak
i wcześniej wykonywanych przez powódkę zadań.

Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom świadków L. D., M. F., A. S. (1) i Z. K. wskazując, że były one logiczne, spójne i korespondowały ze sobą nawzajem oraz z całokształtem materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Zeznaniom świadka O. P. Sąd Rejonowy dał wiarę jedynie w zakresie oceny pracy powódki i konieczności wytypowania pracownika do nowego referatu na zlecenie Naczelnika. W pozostałym zakresie – w tym co do okoliczności, że Naczelnik poinformowała powódkę o kryteriach doboru do przeniesienia – nie dał wiary mając na uwadze, że świadek nadal jest pracownikiem pozwanego na wysokim stanowisku, a materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdza powyższych okoliczności. Stoi również w sprzeczności z zeznaniami powódki, którym Sąd Rejonowy w całości dał wiarę.

W podobnym zakresie i z tych samych powodów Sąd Rejonowy nie
dał wiary zeznaniom świadków E. S., E. G.
i H. K.. Informacje udzielone powódce podczas rozmowy
z Naczelnikiem były ad hoc przedstawiane na zapytania powódki, a notatka służbowa z przebiegu spotkania nie została przez powódkę podpisana. W ocenie Sądu Rejonowego nie ma dowodu na to, by powódka się z nią zapoznała. Świadkowie jako pracownicy pozwanego i bliscy współpracownicy ówczesnej Naczelnik H. K. zeznawali stronniczo, a ich zeznania nie znalazły potwierdzenia w przeprowadzonych dowodach i złożonych do akt sprawy dokumentach. Zeznania świadka H. K. w części stoją w oczywistej sprzeczności z zeznaniami innych świadków. Wskazała, że obecnie powódka wykonuje trudniejszą pracę, bardziej złożoną, wymagającą szerszej wiedzy
co jest sprzeczne nie tylko z zadaniami referatu określonymi w Regulaminie,
z zeznaniami powódki jak i z zeznaniami innych pracowników,
w tym kierowników. Ponadto zeznała, że powódka miała możliwość zapoznania się z tą notatką, co stoi w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Rejonowy co do zasady dał wiarę zeznaniom świadka A. S. (2) co do efektów pracy powódki oraz zakresu zadań jakie powódka wykonuje.

Sąd Rejonowy w całości dał wiarę zeznaniom powódki. Korespondują one bowiem z dokumentami złożonymi do akt sprawy, z zeznaniami świadków,
a w zakresie spornym między stronami Sąd uznał, że zgłoszeni przez pozwanego świadkowie oraz inne złożone dokumenty nie wykazały by pozwany zmieniając warunki pracy powódki poinformował ją o przyczynach oraz
by przyjął jasne i czytelne kryteria doboru pracowników.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności rozstrzygnął kwestię dopuszczalności merytorycznego rozpatrzenia żądań powódki w kontekście złożenia pozwu z przekroczeniem terminu oraz wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od wypowiedzenia zmieniającego. Powołując się na treść art. 264 § 1 k.p. i 265 k.p. Sąd Rejonowy zaznaczył, że zgodnie z oświadczeniami powódki pozew został sporządzony przez jej adwokata, który na podstawie ustnego pełnomocnictwa miał wnieść sprawę do Sądu. Telefonicznie, w dniu 5 czerwca 2014 r., powódka uzyskała
od pełnomocnika potwierdzenie, że pozew został złożony do Sądu. O fakcie,
że pozew został najpierw wysłany do pracodawcy dowiedziała się z odpowiedzi na pozew. Dosyłając regulamin organizacyjny pozostawała w przekonaniu,
że pozew znajduje się w Sądzie. Sąd Rejonowy uznał, że powódka nie dokonała czynności bez własnej winy, w sposób wystarczający uprawdopodobniła przyczyny niezłożenia odwołania od wypowiedzenia w terminie i postanowił merytorycznie rozpoznać powództwo. Jednocześnie Sąd Rejonowy uznał zarzut braku legitymacji biernej po stronie pozwanego podniesiony w odpowiedzi na pozew za niezasługujący na uwzględnienie z uwagi na fakt, iż w piśmie z dnia 15 września 2014 r. powódka określiła pozwanego jako Urząd Skarbowy
w N. jako swojego pracodawcę, w związku z czym pozwany został określony prawidłowo.

Przechodząc do rozpoznania żądań powódki Sąd Rejonowy stwierdził,
że powództwo o przywrócenie do pracy na poprzednim stanowisku pracy jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie. Obowiązujące przepisy prawa wyposażają pracodawcę w możliwość wypowiedzenia warunków pracy lub płacy, zagwarantowanych pracownikowi w umowie o pracę, bez potrzeby rozwiązywania istniejącego stosunku pracy.

Zgodnie z art 42 § 2 k.p. wypowiedzenie warunków pracy i płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. Zgodnie z art. 42 § 1 k.p. przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy
i płacy. Przepis ten nakłada więc na pracodawcę odpowiednie stosowanie
do wypowiedzenia warunków pracy i płacy wszystkich przepisów
o definitywnym wypowiadaniu umów o pracę.

W każdym przypadku wypowiedzenia zmieniającego jest zatem konieczne przestrzeganie okresu wypowiedzenia, dochowanie formy pisemnej oraz pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy. Pracownikowi przysługują roszczenia przewidziane na wypadek rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Warunkiem prawidłowego dokonania wypowiedzenia zmieniającego dotychczasowe warunki zatrudnienia jest zaproponowanie pracownikowi na piśmie nowych warunków pracy. Wypowiedzenie zmieniające nie stanowi sankcji za uchybienie obowiązkom pracowniczym, zatem wina pracownika nie jest warunkiem skuteczności tej czynności prawnej.

Do wypowiedzenia zmieniającego zastosowanie mają przepisy
o definitywnym rozwiązaniu umowy o pracę. Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest bezprawne we wszystkich przypadkach,
gdy nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa o rozwiązywaniu umów o pracę. Ma to miejsce wtedy, gdy rozwiązano umowę o pracę m.in.: bez spełnienia wszystkich wymogów formalnych dotyczących formy rozwiązania umowy
o pracę, bez zasięgnięcia opinii zakładowej organizacji związkowej,
jeżeli takowa działa w zakładzie pracy, gdy podana przyczyna wypowiedzenia umowy nie jest prawdziwa.

Formalnie wypowiedzenie zmieniające zostało przez pozwanego skonstruowane w sposób prawidłowy. Zostało sporządzone na piśmie, prawidłowo określono okres wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę
w przypadku nie przyjęcia proponowanych warunków, zawarto prawidłowe pouczenia o sposobie i terminie odwołania do Sądu Pracy. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej
na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Ten wymóg również strona pozwana spełniła.

Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy zaznaczył, że przepis art. 30 § 4 k.p. dopuszcza różne sposoby określenia przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. Przyczyna wskazana
w wypowiedzeniu umowy musi być prawdziwa i sformułowana w sposób konkretny, a niewykonanie tego obowiązku jest naruszeniem przepisów
o rozwiązaniu umów o pracę.

Jako przyczynę wypowiedzenia warunków pracy i płacy pozwany wskazał zmiany organizacyjne wynikające bezpośrednio z § 14 Zarządzenia nr 5 Ministra Finansów z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie organizacji urzędów
i izb skarbowych oraz nadania im statutów i wchodzącego w życie z dniem
1 lipca 2014 r. § ust. 1 pkt 11 § 12 ust. 8 regulaminu organizacyjnego Urzędu Skarbowego w N. nadanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. Zarządzeniem
nr (...) z dnia 28 marca 2014 r., tj. zmiany organizacyjne związane
z realizacją zadań wynikających z utworzenia od dnia 1 lipca 2014 r. Samodzielnego Referatu Spraw Wierzycielskich.

W toku procesu powódka podnosiła, że informacja o konieczności przeniesienia pracownika nie była przekazana wprost i ciężko było się do niej odnieść. Nie było też konieczności przenoszenia pracownika z referatu Egzekucji Administracyjnej. Osobą z dużo większym doświadczeniem z działu powódki była R. O., gdyż miała dłuższy staż pracy i doświadczenie
w pracy w Referacie Rachunkowości Podatkowej. Przez okres około roku zajmowała się kwestią analizy i oceny zobowiązań podatkowych, czyli tym
co nowo utworzony wydział za co uzyskała wysoką ocenę za wykonywaną pracę. Powódka twierdziła, że o kryteriach jakie miał pozwany na uwadze typując ją do przeniesienia dowiedziała się z odpowiedzi na pozew, Naczelnik jej o nich nie poinformowała. Wskazywała, że jej predyspozycje uznane przez pracodawcę za kluczowe dla przeniesienia, tj. umiejętności interpersonalne znacznie lepiej były wykorzystywane na etapie właściwego postępowania egzekucyjnego gdzie jest kontakt z klientem, że w nagrodę została pozbawiona premii. Praca w nowym dziale nie spełnia jej oczekiwań, polega jedynie
na informowaniu podatnika telefonicznym czy sms, np. o tym, że zbliża się termin płatności. W dziale Egzekucji Administracyjnej powódka opracowywała odpowiedzi na zapytania wierzycieli, przygotowywała postanowienia, rozpatrywała środki odwoławcze, opracowywała stanowisko organu, przygotowywała arkusze odwoławcze i akta sprawy, prowadziła kontrole prawidłowości zastosowanego środka u dłużników zajętych wierzytelności, przydzielała poborcom skarbowym służbę i ją rozliczała. Obecnie jej praca sprowadza się do porządkowania i czytania akt egzekucyjnych. Prowizja, której została pozbawiona stanowiła połowę dochodu powódki.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że wypowiedzenie zmieniające jest konieczne jedynie w przypadku zmiany warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika. Decydujące znaczenie należy przypisać nie temu, że warunki były niekorzystne, ale temu czy ich zmiana była uzasadniona w świetle art 45 § 4 k.p. w zw. z art 42 § 1 k.p. Ustalenie, że zmiana była uzasadniona świadczy
o dopuszczalności zmiany warunków pracy i płacy trudno bowiem wymagać aby pracodawca przez wiele lat nie dokonywał żadnych zmian w zakresie warunków pracy i płacy swoich pracowników, mimo że występują uzasadniające to względy organizacyjne i ekonomiczne. W przypadku powódki przyczyna dotyczyła konieczności przeprowadzenia zmian organizacyjnych narzuconych zarządzeniem Ministra Finansów ze stycznia 2014 roku
i załącznika nr 2 do tegoż zarządzenia, w ramach których utworzono nowy Samodzielny Referat Spraw Wierzycielskich. Powstał on na bazie dotychczasowego Referatu Postępowań Podatkowych PP II, ale zakresy zadań przypisanych obu jednostkom różnią się zasadniczo. W świetle ustalonego
w sprawie stanu faktycznego zmiana organizacyjna w postaci utworzenia nowego referatu jawi się uzasadniona. Pracodawca przyjął założenie
ilu pracowników z jakich jednostek przejdzie do nowego referatu. Były to jeden pracownik z Samodzielnego Referatu Rachunkowości Podatkowej i jeden
z Referatu Egzekucji Administracyjnej. Pozostali zatrudnieni byli w Referacie Postępowań Podatkowych, na bazie którego utworzono Samodzielny Referat Spraw Wierzycielskich. Niezaprzeczalnie pracodawca ma prawo
tak konstruować jednostki wykonujące zadania i dobierać pracowników jak
to wynika z zapotrzebowania, ze względów ekonomicznych
czy organizacyjnych. W przypadku powódki problem polegał jednak
na wyjaśnieniu dlaczego to powódka została wytypowana do przeniesienia spośród pracowników Referatu Egzekucji Administracyjnej. Odmienną bowiem kwestię stanowi wskazanie kryteriów według, których pracodawca wytypował pracowników do przeniesienia.

Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy wskazał, że likwidacja konkretnego (jedynego danego rodzaju) stanowiska pracy, uzasadnia zwolnienie pracownika, który był zatrudniony na tym stanowisku pracy, bez potrzeby oceny przez pracodawcę kwalifikacji, stażu pracy, wydajności, umiejętności itp. zwalnianego pracownika i porównywania
go z pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach innego rodzaju. Potrzeba porównania z innymi pracownikami powstaje jednak wówczas, gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk
i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników, z którymi zostanie zakończony stosunek pracy. Relacja z dokonania tego rodzaju porównania oraz podanie kryteriów doboru do zwolnienia powinna się znaleźć w piśmie zawierającym oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu. W razie konieczności wyboru jednego pracownika spośród większej liczby pracowników zajmujących jednakowe stanowiska pracy jest oczywiste, że pracodawca, decydując się na wypowiedzenie umowy konkretnemu pracownikowi,
ma na uwadze nie tylko likwidację stanowiska pracy, lecz także to, że dany pracownik jest ze znanych mu względów "gorszy" (mniej przydatny dla pracodawcy) od innych. Wobec tego należy uznać, że w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony
z powodu likwidacji jednego z analogicznych stanowisk pracy powinna
być wskazana (na podstawie art. 30 § 4 k.p.) także przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia z pracy (kryteria doboru), chyba że jest ona oczywista lub znana pracownikowi. W judykaturze Sądu Najwyższego dominuje stanowisko, że w razie wypowiedzenia umowy o pracę i konieczności doboru pracownika do zwolnienia z pracy w związku z obiektywną potrzebą racjonalizacji lub ograniczenia zatrudnienia pracownik, który traci pracę, powinien znać zarówno przyczyny wypowiedzenia, jak i zastosowane, sprawdzalne i poddające się weryfikacji sądowej kryteria obiektywnego
i sprawiedliwego doboru do zwolnienia z pracy. Podanie w złożonym pracownikowi pisemnym oświadczeniu woli pracodawcy - jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę - zmian organizacyjnych wymagających redukcji etatów i wykazanie w postępowaniu dowodowym przed sądem pracy zaistnienia tego faktu nie zawsze oznacza dopełnienie przez pracodawcę wymagania formalnego z art. 30 § 4 k.p. i zasadności samego wypowiedzenia
w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Jeżeli likwidacja dotyczy tylko części spośród większej liczby takich samych lub podobnych stanowisk pracy, tak określona przyczyna wypowiedzenia tłumaczy wprawdzie powód wdrożenia procedury zwolnień grupowych lub indywidualnych, ale nie wyjaśnia, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem a pozostawiono
w zatrudnieniu inne osoby zajmujące stanowiskach objęte redukcją.

W ocenie Sądu Rejonowego dopiero wskazanie kryteriów doboru pracowników do zwolnienia, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych implikujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny,
w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby i pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli,
oraz podjąć próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca, który przeprowadzając redukcje zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia, powinien nawiązać do tych kryteriów, wskazując przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony
(art. 30 § 4 k.p.), dokonanego na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby osób zatrudnionych na takich samych lub podobnych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są bowiem nie tylko zmiany organizacyjne
czy redukcja etatów, ale także określona kryteriami doboru do zwolnienia sytuacja danego pracownika. Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest zaś ściśle związany z możliwością oceny zasadności rozwiązania stosunku pracy w tym trybie w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., gdyż zakreśla granice kognicji sądu rozstrzygającego powstały na tym tle spór.

W oparciu o powyższe rozważania Sąd Rejonowy podkreślił,
że pracodawca w dokonanym powódce wypowiedzeniu zmieniającym warunki pracy i płacy powinien oprócz zmian organizacyjnych w urzędzie wskazać kryteria doboru jakimi się kierował wybierając powódkę spośród wszystkich pracowników Działu Egzekucji Administracyjnej. Tego pracodawca nie uczynił. W wypowiedzeniu zmieniającym nie ma w ogóle na ten temat mowy. Podobnie należało ocenić informacje przekazane powódce przez osoby wręczające
jej wypowiedzenie. Po pierwsze te informacje powinny znaleźć się już w samym wypowiedzeniu, po drugie nawet gdyby przyjąć, że ustnie powódka została powiadomiona o dodatkowych powodach wypowiedzenia, to informacje te były zbyt ogólnikowe, mało konkretne i na pewno nie stanowiły porównania
do każdego z pracowników zatrudnionych w dziale, w którym pracowała powódka. Poza tym to pracodawca powinien z własnej inicjatywy dbając
o własny interes przedstawić oparte na konkretach porównanie pracowników
i umożliwić jej zapoznanie się z tym zestawieniem, a nie dopiero na wyraźne żądania i dopytywania powódki udzielić zdawkowych i ogólnych odpowiedzi dlaczego wybrano powódkę do przeniesienia do innego wydziału. Już z tych względów w ocenie Sądu Rejonowego należało uznać przedmiotowe wypowiedzenie za nieuzasadnione. Z zeznań powódki jasno wynika, iż praca którą aktualnie wykonuje nie jest pracą merytoryczną gdyż wykonuje czynności pomocnicze, bardziej techniczne, nie wydaje już decyzji administracyjnych
lecz przegląda i czyta ponownie akta, pomaga innym pracownikom w zależności od tego jaka jest aktualnie potrzeba. Zdaniem Sądu skoro powódka została wybrana spośród pracowników z tego względu, że była bardzo dobrym pracownikiem to jej nowa praca powinna być niejako nagrodą a także wyrazem docenienia, a nie tak jak mamy tu miejsce powodować degradację powódki,
a w dalszej konsekwencji utratę dotychczasowych zarobków.

Konkludując, Sąd Rejonowy stwierdził, że w toku niniejszego postępowania pozwany nie udowodnił, że przyjął jasne i prawidłowe kryteria doboru pracownika do przeniesienia z Działu Egzekucji Administracyjnej oraz że o takich kryteriach doboru powódkę poinformował. Sąd Rejonowy nie dał wiary w tym zakresie zeznaniom świadków E. G.,
O. P. i E. S. jako, że pozostawały one
w sprzeczności z zeznaniami powódki i stanowiły zdaniem Sądu Rejonowego kontynuację przyjętej przez pozwanego linii obrony – świadkowie zajmują u pozwanego kierownicze stanowiska, współpracowali z ówczesną Naczelnik H. K.. Bezsprzecznie powódka uznawana była za dobrego pracownika, miała wysoką ściągalność i wysokie prowizje. W jej dziale zatrudnionych było pięć osób na tożsamych stanowiskach. Z żadnym z nich nie rozmawiała ani Naczelnik ani bezpośredni przełożony. Natomiast jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie z Samodzielnego Referatu Rachunkowości Podatkowej Naczelnik wysłuchała wytypowanych pracowników, pytała kto z nich chce się przenieść. Pozostawiła im możliwość wyboru. W przypadku powódki procedury takiej nie było. Pozwany nie wykazał, z którymi pracownikami praca powódki, czy jej cechy osobiste zostały porównane i jaki był wynik tego porównania. Praca w nowym referacie jest czysto techniczna, dużo łatwiejsza niż powódka wykonywała i na pewno wbrew temu co twierdził pozwany przeniesienie nie było formą docenienia wyników pracownika. Sąd zważył, że pozwany nie przyjął jasnych kryteriów doboru
do przeniesienia na dzień wytypowania powódki, a udzielone na spotkaniu
w dniu 29 maja 2014 r. przez Naczelnika informacje na temat przyczyn przeniesienia miały charakter zdawkowej odpowiedzi na pytania powódki
bez przytoczenia szczegółowego doboru pracowników do przeniesienia
i przyjętych, jasno określonych kryteriów. W ocenie Sądu Rejonowego przesłanka konkretności wskazanej przyczyny nie została zatem w niniejszej sprawie spełniona.

Zgodnie z 45 § 1 kodeksu pracy w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Sąd Rejonowy na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) Sąd zasądził od pozwanego (jako strony przegrywającej) na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie, kwotę 1.585,00 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Od wyroku Sądu Rejonowego apelację w dniu 18 lutym 2016 r. wniosła strona pozwana, zarzucając skarżonemu orzeczeniu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez ich niewłaściwą wykładnię, a w konsekwencji również niewłaściwe zastosowanie art. 264 § 1 w zw. z art. 265 § 1 i 2 k.p. poprzez merytoryczne rozpatrzenie żądań powódki mimo wniesienia pozwu z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 264 § 1 k.p. w wyniku błędnego uznania, że powódka uprawdopodobniła przyczyny niezłożenia odwołania w terminie,
co uzasadniało przywrócenie terminu zgodnie z art. 265 § 1 i 2 k.p.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez ich niewłaściwą wykładnię, a w konsekwencji również niewłaściwe zastosowanie art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p. i 45 § 1 k.p. w wadliwie ustalonym stanie faktycznym poprzez uznanie, ze wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy powódce było nieuzasadnione, co stanowiło przesłankę
do przywrócenia powódki do pracy na poprzednich warunkach zgodnie
z przepisem art. 45 § 1 k.p.

3. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, dokonaną z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, jak również wbrew zasadom doświadczenia życiowego, popełniając przy tym błędy przy ocenie dowodów (tj. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiale dowodowym, oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku rozważenia istotnych dowodów, w szczególności zebranych
w sprawie dokumentów oraz zeznań świadków, które prowadzą
do odmiennych ustaleń niż poczynione przez sąd i w konsekwencji tego bezpodstawne przyjęcie, że:

a) pozwana nie przyjęła jasnych i zasadnych kryteriów doboru pracownika do przeniesienia nowoutworzonego działu spraw wierzycielskich,
poza tym nie wykazała, z którymi pracownikami praca powódki i jej cechy osobiste zostały porównane,

b) powódce nie przedstawiono w trakcie rozmowy w dniu 29 maja 2014 r. kryteriów jakimi kierowała się pozwana przy typowaniu osób
do przeniesienia do nowoutworzonego działu spraw wierzycielskich.

W związku z powyższymi zarzutami strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 1 i 2 poprzez oddalenia powództwa w całości, ewentualnie, z ostrożności procesowej, o uchylenie tego orzeczenia
i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania,
jak również o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w pierwszej i drugiej instancji według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji strona pozwana podtrzymała w całości swoje dotychczasowe stanowisko prezentowane w niniejszej sprawie, w szczególności zawarte w odpowiedzi na pozew z dnia 14 sierpnia 2014 r., jak również podnoszone w pismach procesowych oraz w trakcie rozpraw. Pozwana
nie kwestionowała ustaleń Sądu Rejonowego dotyczących stanu faktycznego
w zakresie wystąpienia zmian organizacyjnych wynikających z Zarządzenia nr 5 Ministra Finansów z dnia 27 stycznia 2014 r., jak również podzieliła w pełni konstatację Sądu Rejonowego w zakresie prawidłowego sformułowania wypowiedzenia wręczonego powódce, a także w zakresie tego,
że przy dokonywaniu oceny zasadności wypowiedzenia warunków pracy i płacy decydujące znaczenie należy przypisać nie temu, że warunki były niekorzystne, lecz temu, czy ich zmiana była uzasadniona w świetle art. 45 § 4 k.p. w zw.
z art. 42 § 1 k.p.

Przechodząc do argumentacji podniesionych zarzutów w pierwszej kolejności strona pozwana odniosła się do kwestii przywrócenia przez Sąd Rejonowy terminu na złożenie pozwu przez powódkę wskazując, że ustalony
w sprawie stan faktyczny sprowadzający się do niedbalstwa profesjonalnego pełnomocnika w zakresie wniesienia pozwu z uchybieniem terminu
nie uzasadniał merytorycznego rozpatrzenia żądań powódki określonych
w pozwie, lecz winien skutkować oddaleniem powództwa ze względu
na wniesienie go po terminie określonym w art. 264 § 1 k.p., gdyż powódka nie uprawdopodobniła braku winy w niezłożeniu odwołania w terminie. Zdaniem pozwanej niedbalstwo profesjonalnego pełnomocnika, którym posłużyła się powódka nie uzasadnia braku winy w niezłożeniu odwołania w terminie. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego pozwana podniosła argument, zgodnie z którym wniosku o przywrócenie terminu nie można opierać na tym, że to nie strona, a jej pełnomocnik zaniedbał dokonania czynności procesowej.

Co się tyczy pozostałych zarzutów, w ocenie pozwanej wskazana
w wypowiedzeniu warunków pracy i płacy z dnia 29 maja 2014 r. przyczyna była prawdziwa i sformułowana w sposób konkretny, a wskazanie kryteriów typowania powódki do przeniesienia do komórki spraw wierzycielskich odpowiadało wymogom art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p. i nie uzasadniało zastosowania przez Sąd Rejonowy art. 45 § 1 k.p. Pozwana zakwestionowała rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w tym zakresie wskazując, iż wymóg pełnego uzasadnienia w samym dokumencie wypowiedzenia nie ma charakteru bezwzględnego, jak również, iż Sąd ten w uzasadnieniu skarżonego wyroku
w całości oparł się o poglądy orzecznictwach w sprawach dotyczących wypowiedzenia umów o pracę, nie uwzględniając diametralnych różnic
w skutkach pomiędzy tymi wypowiedzeniami a wypowiedzeniami warunków pracy i płacy.

Uzasadniając zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego pozwana wskazała, że Sąd Rejonowy nie wyjaśnił w sposób przekonujący dlaczego wymienionym w uzasadnieniu świadkom odmówił dania wiary, dlaczego inne
z wymienionych zeznań zupełnie pominął oraz nie wskazał przekonująco przyczyny, dla której nie uwzględnił niektórych dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Ponadto pozwana oceniła danie wiary zeznaniom niektórych świadków jedynie z tego powodu, iż były spójne
z zeznaniami powódki, za niezrozumiałe i pozbawione podstaw. Pozwana zakwestionowała również odmowę przyznania wiarygodności zeznaniom świadków będących jej pracownikami.

Po rozpoznaniu apelacji strony pozwanej Sąd Okręgowy zważył,
co następuje: apelacja pozwanej była zasadna i skutkowała zmianą skarżonego wyroku Sądu Rejonowego.

Za podstawową kwestię wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy uznał podniesiony przez stronę pozwaną zarzut naruszenia
art. 264 § 1 k.p. i art. 265 k.p., sformułowany przez pozwaną jako zarzut nieuzasadnionego przywrócenia przez Sąd Rejonowy terminu na wniesienie odwołania od wypowiedzenia zmieniającego dotychczasowe warunki pracy
i płacy powódki. Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę w kontekście powyższego zarzutu i dokonał ponownej analizy materiału dowodowego zgromadzonego
w postępowaniu przeprowadzonym przed sądem I instancji. Analiza dokonana przez Sąd Okręgowy skutkowała ustaleniem, że Sąd Rejonowy w oparciu
o zebrany materiał dowodowy sformułował błędne wnioski w zakresie możności przywrócenia powódce terminu na wniesienie odwołania od wypowiedzenia zmieniającego.

Do wypowiedzeń wynikających z umowy warunków pracy i płacy,
w myśl art. 42 § 1 k.p., stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę. Do grupy przepisów znajdujących odpowiednie zastosowanie
w kontekście wypowiedzeń warunków pracy i płacy zalicza się art. 264
i 265 k.p.

Zgodnie z art. 264 § 1 k.p. odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę. Z kolei w myśl art. 265 §1 i 2 k.p. jeżeli pracownik nie dokonał - bez swojej winy - w terminie czynności, o których mowa w art. 97 § 2¹ i w art. 264, sąd pracy na jego wniosek postanowi przywrócenie uchybionego terminu. Wniosek o przywrócenie terminu wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu.

Mając na uwadze kontekst niniejszej sprawy Sąd Okręgowy zwraca uwagę na bogate i ugruntowane orzecznictwo dotyczące przedmiotowej materii. Terminy przewidziane przez ustawodawcę w treści art. 264 k.p. stanowią terminy prawa materialnego, określające ramy czasowe możności skutecznego dochodzenia przed sądem roszczeń przysługujących pracownikowi na podstawie przepisów prawa materialnego. Z tego też względu nie mają do nich zastosowania przepisu Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące uchybienia
i przywracania terminu. Materialnoprawny charakter terminów określonych
w art. 264 k.p. powoduje, że powództwo wniesione po ich upływie nie może zostać odrzucone, natomiast potwierdzenie tej okoliczności uzasadnia dopiero oddalenie pozwu. Uchybienie terminowi wyłącza potrzebę badania zasadności
i legalności czynności rozwiązującej (zob. wyroki Sądu Najwyższego
z 23 czerwca 2005 r., II PK 287/04, z 23 listopada 2001 r., I PKN 693/2000). Jeśli pozew został wniesiony po upływie terminów określonych w art. 264 k.p., Sąd oddala powództwo, chyba że ich niedochowanie nastąpiło bez winy pracownika (por. treść uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 14 marca 1986 r., III PZP 8/86). Wówczas sąd pracy na jego wniosek postanowi przywrócenie uchybionego terminu na podstawie art. 265 § 1 k.p.

Obowiązkiem sądu w sprawie na tle art. 265 k.p. jest rozważenie,
czy wskazane przez stronę okoliczności mogą usprawiedliwiać przekroczenie terminu i czy zostały przez nią uprawdopodobnione. Przesłankę braku winy należy analizować przy uwzględnieniu z jednej strony subiektywnej zdolności oceny rzeczywistego stanu rzeczy, mierzonej zwłaszcza poziomem wykształcenia, skalą posiadanej wiedzy prawniczej i życiowego doświadczenia, a z drugiej zobiektywizowanym stopniem staranności, jakiej można oczekiwać od strony należycie dbającej o własne interesy (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 9 marca 2011 r., II PK 225/10). Za przyczynę ekskulpującą od zarzutu przekroczenia terminu w orzecznictwie najczęściej traktuje się stan zdrowia pracownika, uniemożliwiający mu fizyczne dochowanie terminu lub utrudniający właściwą ocenę sytuacji i podjęcie prawidłowych działań
(np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1998 r., I PKN 270/98,
z dnia 7 sierpnia 2002 r., I PKN 480/01, z dnia 11 maja 2006 r., II PK 277/05). Przyczynami tymi mogą być również np. brak prawidłowego pouczenia przez pracodawcę o sposobie odwołania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
5 września 1997 r., I PKN 285/97), błędna informacja co do początku biegu terminu, podjęte przez pracownika z udziałem osób trzecich polubownego załatwienia sporu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1994 r.,
PRN 21/94).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podnosi się również pogląd, który Sąd Okręgowy w pełni podziela, zgodnie z którym ze względu na słuszny interes pracownika i wyjątkową krótkość terminów przewidywanych w art. 264 k.p. usprawiedliwione jest stanowisko, że sam fakt wniesienia przez pracownika pozwu po upływie wspomnianych terminów należy traktować jako zawierający wniosek o przywrócenie terminu (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1986 r., III PZP 8/86). Wskazuje się także, że jeśli oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie zawierało pouczenia o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 k.p.), odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia, w którym pracownik uzyskał odpowiednie pouczenie (art. 264 § 1 k.p.).

Kierując się powyższymi poglądami oraz wskazówkami interpretacyjnymi wyrażonymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy zaznacza,
że ustawodawca w treści art. 264 § 1 k.p. określił terminy zawite prawa materialnego. Przekroczenie tych terminów, w świetle cytowanego wyżej orzecznictwa skutkuje oddaleniem powództwa bez konieczności merytorycznego badania sprawy. Możliwość przywrócenia terminu
na wniesienie odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę (a tym samym,
w oparciu o art. 42 § 1 k.p., od wypowiedzenia warunków pracy i płacy) została przewidziana w art. 265 k.p., zgodnie z którego treścią przywrócenie terminu jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy strona nie miała z przyczyn obiektywnych możliwości wniesienia odwołania i w efekcie nie dotrzymała tego terminu nie
ze swojej winy. Wyłącznie w takim przypadku sąd ma prawo przywrócić termin; jeśli strona nie wykaże wspomnianych przesłanek, to powództwo podlega oddaleniu bez merytorycznego rozpoznania.

Opisana wyżej sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Powódka otrzymała do wiadomości wypowiedzenie dotychczasowo obowiązujących ją warunków pracy i płacy w dniu 29 maja 2014 r. Co prawda wówczas powódka nie przyjęła tego pisma, lecz miała okazję zapoznać się z jego treścią, o czym świadczy jej podpis umieszczony na oryginale wypowiedzenia znajdującym się w aktach sprawy, wraz z adnotacją o zapoznaniu się przez powódkę z treścią pisma właśnie w tym dniu. Od tego więc dnia rozpoczął bieg 7-dniowy termin na złożenie odwołania od wypowiedzenia, gdyż w tym właśnie dniu oświadczenie pozwanego jako pracodawcy doszło do powódki w sposób pozwalający jej zapoznać się z jego treścią, w myśl art. 61 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Oznacza to, że termin na złożenie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy i płacy upływał w dniu 5 czerwca. Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę, że treść wypowiedzenia warunków pracy i płacy z dnia 29 maja 2014 r. zawiera pouczenie o możliwości wniesienia odwołania, które spełnia wymogi pozwalające uznać je za prawidłowe, zawiera bowiem informacje dotyczące samego prawa do odwołania od oświadczenia wypowiadającego, terminu na jego złożenie oraz adresie, na który należało go złożyć, w związku z czym
po stronie pracodawcy nie wystąpiły żadne uchybienia w zakresie udzielenia powódce pouczenia i nie było żadnych przeszkód aby wnieść pozew do sądu,
na odpowiedni adres, w odpowiednim terminie

Mimo prawidłowego pouczenia udzielonego powódce w zakresie przysługującego jej prawa do odwołania od wypowiedzenia warunków pracy
i płacy pozew nie został jednak złożony w stosownym terminie.
Z niewiadomych względów pozew zamiast do właściwego Sądu Rejonowego został w dniu 5 czerwca 2014 r. przesłany do Urzędu Skarbowego w N., do którego wpłynął w dniu 9 czerwca 2014 r. Urząd Skarbowy słusznie jeszcze tego samego dnia skierował przesyłkę do Sądu Rejonowego, okoliczność ta nie zmienia jednak faktu, że pozew został złożony
4 dni po przewidzianym w ustawie terminie.

W toku postępowania przed Sądem Rejonowym powódka podjęła próbę wykazania, że do uchybienia powyższemu terminowi nie doszło z jej winy.
Z zeznań powódki złożonych na pierwszej rozprawie przed Sądem I instancji wynika, że powódka zleciła profesjonalnemu pełnomocnikowi sporządzenie pozwu w sprawie wypowiedzenia i złożenie go w stosownym terminie do Sądu. Powódka wskazała, że jeszcze w dniu 5 czerwca 2014 r. rozmawiała
z pełnomocnikiem telefonicznie i na pytanie o realizację wysyłki pozwu odpowiedział twierdząco.

Sąd Rejonowy podzielił w całości zeznania powódki w zakresie wskazanych przez nią okoliczności uchybienia terminowi na złożenie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę
w tym zakresie, co wynika choćby z przesłuchania powódki na tą okoliczność, jednakże sama ocena dokonana przez ten Sąd, zgodnie z którą przyczyną niezłożenia odwołania w przewidzianym w ustawie terminie było zaniechanie po stronie pełnomocnika, z którego usług powódka skorzystała, budzi wątpliwości Sądu Okręgowego. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w omawianym zakresie zostało zaprezentowane w sposób lakoniczny
i w zasadzie opierało się na kilkuzdaniowym, bezkrytycznym powieleniu treści zeznań powódki, zgodnie z którym powódka ustnie rzekomo udzieliła profesjonalnemu pełnomocnikowi stosownego pełnomocnictwa, który miał zająć się jej sprawą. Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę okoliczności wskazujących na sprzeczność zeznań powódki dotyczących okoliczności uchybienia terminowi takich jak choćby fakt, że pozew został podpisany osobiście przez powódkę, na kopercie zawierającej pozew znajduje się jej adres, a w samej treści pozwu brak jakichkolwiek informacji o udzielonym pełnomocnictwie, choćby ustnym. Powódka oprócz własnych twierdzeń nie przedstawiła żadnych dodatkowych dowodów na potwierdzenie wskazywanych przez nią okoliczności, takich jak np. potwierdzenie płatności za usługę pełnomocnika.

W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności wskazane przez powódkę nie mogą stanowić obiektywnych przeszkód mogących uzasadniać przywrócenie terminu na wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy. Ustalenia poczynione między powódką a wybranym przez nią ewentualnym pełnomocnikiem procesowym to okoliczności w całości zależne od powódki,
to do powódki bowiem należy decyzja w zakresie podjęcia działania w sprawie przy pomocy profesjonalnej reprezentacji, czy też nie. Okoliczności wynikające z ustaleń poczynionych z rzekomo upoważnionym do reprezentowania powódki pełnomocnikiem obciążają powódkę jako stronę postępowania. Nawet gdyby przyjąć, że twierdzenia powódki o zleceniu pełnomocnikowi konkretnych działań w zakresie inicjacji postępowania były wiarygodne, to nie zmienia
to faktu, że pełnomocnik jako osoba profesjonalnie zajmująca się reprezentacją stron przed sądami legitymuje się (czy też, powinien się legitymować) odpowiednio wysokim poziomem wiedzy prawniczej, w związku czym słusznie wymaga się od niego konieczności zachowania należytej staranności przy podejmowaniu czynności procesowych w imieniu osoby reprezentowanej
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 lutego 2002 r., I PKN/00). Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego zaprezentowany w apelacji pozwanej, zgodnie z którym błąd profesjonalnego pełnomocnika w zakresie stosowania prawa nie może stanowić podstawy
do żądania przywrócenia terminu (zob. post. Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2007 r., III CZ 22/07). Jeśli pełnomocnik nie dopełnił swoich obowiązków wynikających z porozumienia czy też umowy to powódka może dochodzić stosownych roszczeń od pełnomocnika, ale nie jest to podstawa
do przywrócenia terminu zawitego przewidzianego przez ustawodawcę
w art. 264 § 1 k.p.

Wobec powyższych rozważań i okoliczności Sąd Okręgowy uznał
za zasadny zarzut pozwanej w zakresie naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 265 i 264 § 1 k.p. poprzez stwierdzenie, że powódka w sposób dostateczny usprawiedliwiła brak winy w uchybieniu terminowi na wniesienie odwołania
od wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Mając na względzie nieprawidłowości przy ocenie sprawy dokonanej przez Sąd Rejonowy,
Sąd Okręgowy poczynił własne ustalenia, w efekcie których stwierdził,
że powódka nie uprawdopodobniła, że do uchybienia terminowi doszło bez jej winy. Okoliczność ta skutkowała zmianą skarżonego rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego na podstawie art. 386 ust. 1 k.p.c. i orzeczeniem przez Sąd Okręgowy co do istoty sprawy, przyjmującym postać oddalenia powództwa bez merytorycznego rozpoznania pozostałych roszczeń zgłaszanych przez powódkę.

O kosztach postępowania w pierwszej instancji Sąd Okręgowy orzekł
na podstawie art. 98 k.p.c. uwzględniając, że powódka przegrała postępowanie w całości. Kwota kosztów zastępstwa procesowego została ustalona w oparciu
o przepis § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2013 r. poz. 490), tj. przepisów aktualnych
z perspektywy wniesienia powództwa przed Sąd Rejonowy.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania w drugiej instancji Sąd Okręgowy orzekł
w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Kwota kosztów zastępstwa procesowego została ustalona w oparciu o przepisy aktualne na dzień wpływu apelacji pozwanej do tutejszego Sądu, tj. § 9 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r.
poz. 1804).

SSO Zbigniew Szczuka SSO Renata Gąsior (spr.) SSO Marcin Graczyk

Zarządzenie: (...)

SSO Renata Gąsior (spr.)

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE