Sygn. akt III C 1041/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, Wydział III Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Dietkow

Protokolant: Kinga Kwaśniewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2016 roku w W.

sprawy z powództwa M. N. (1) i M. N. (2)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki M. N. (1) kwotę 65.000,00 PLN (sześćdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych do dnia zapłaty oraz kwotę 5.547,24 PLN (pięć tysięcy pięćset czterdzieści siedem i 24/100 złotych) tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu;

2.  oddala powództwo M. N. (1) w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. N. (2) kwotę 30.000,00 PLN (trzydzieści tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych do dnia zapłaty oraz kwotę 1.983,40 PLN (tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt trzy i 40/100 złotych) tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu;

4.  oddala powództwo M. N. (2) w pozostałej części;

5.  nakazuje pobranie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Okręgowego Warszawa-P. w W. kwotę 75,52 PLN (siedemdziesiąt pięć i 52/100 złotych) tytułem wydatków.

III C 1041/14

UZASADNIENIE

Powódka M. N. (1) i powód M. N. (2) w pozwie nadanym 1 lipca 2014 roku wnosili o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.:

1)  na rzecz powódki M. N. (1) kwotę 85.000,00 PLN z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu;

2)  na rzecz powoda M. N. (2) kwotę 50.000,00 PLN z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 marca 2012 roku P. P., kierowca samochodu osobowego marki V. (...) numer rejestracyjny (...), potrącił poruszającą się po przejściu dla pieszych K. M., która w wyniku wypadku doznała rozległych obrażeń ciała, skutkujących jej śmiercią – okoliczności niesporne. W dacie zdarzenia P. P. był objęty przez pozwanego obowiązkowym ubezpieczeniem OC – okoliczność bezsporna. K. M. miała 60 lat, miała czworo dzieci: najstarszego syna (od 12 lat jest więźniem Zakładu Karnego), powódkę M. N. (1), jej starszą siostrę i najmłodszego niepełnosprawnego intelektualnie syna, który bez opieki matki nie radził sobie, był uzależniony od matki – dowód - zeznania powódki k. 165. K. M. pracowała jako sprzątaczka, pomagała synowi, ze wszystkimi dziećmi miała dobre relacje – dowód – zeznania powódki k. 166. Powodowie nie mieszkali z K. M. przed jej śmiercią – dowód – zeznania powódki k. 164. K. M. odwiedzała powódkę w weekendy, rozmawiały telefonicznie codziennie – dowód – zeznania powódki k. 164. Powódka od 10 lat jest w nieformalnym związku z M. K., przed śmiercią matki nie pracowała, była i jest na utrzymaniu konkubenta, córka z tego związku ma obecnie dwa lata – dowód – zeznania powódki k. 164-165. Powód ma obecnie 16 lat, jest na utrzymaniu matki i jej konkubenta, od ojca biologicznego otrzymuje alimenty i utrzymuje z nim osobiste kontakty – dowód – zeznania powódki k. 165. Powódka w trakcie procesu miała obniżony nastrój, niepokoiła się o sytuację powoda w szkole – dowód – opinia bieglej specjalisty psychologa K. P. k. 163. M. N. (2) jest wycofanym, nieśmiałym nastolatkiem, w końcu roku szkolnego 2012/2013 był atakowany przez kolegę z klasy D., po wakacjach we wrześniu 2013 roku konflikt między nimi powrócił, został zakończony ugodą zawartą przed mediatorem w listopadzie 2013 roku – dowód – opinia o D. K. k. 104, ugoda mediacyjna k. 105. Powódka była związana z matką K. M. w sposób charakterystyczny dla więzi matka-córka – dowód – opinia biegłej K. P. k. 81, zeznania świadka A. B. k. 86, 87. Obecnie często odwiedza grób matki – dowód – zeznania powódki k. 166. Postępowanie karne przeciwko sprawcy wypadku jest w toku – okoliczność bezsporna. Powódka przeżywa negatywny stres związany z bezkarnością sprawcy śmierci matki, ma żal do niego oraz odczuwa złość, uczucia te przekazuje synowi M. – dowód – opinia biegłej K. P. k. 163, zeznania powódki k. 166. Powodowie nie korzystali z pomocy psychologa lub psychiatry po śmierci K. M. – okoliczności przyznane. Powódka otrzymała od pozwanego w 2012 roku tytułem zadośćuczynienia z powodu śmierci matki kwotę 15.000,00 zł – okoliczność bezsporna.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego:

Nie było sporu między stronami co do okoliczności wypadku, w którym obrażenia skutkujące śmiercią 15 marca 2012 roku odniosła matka powódki K. M.. Nie było sporu co do sprawcy wypadku P. P., który był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej przez pozwanego. Pozwany przyznał wypłacenie powódce 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć matki. Pozwany nie kwestionował także co do zasady swojej odpowiedzialności w granicach odpowiedzialności sprawcy wypadku. Na zasadzie art. 229 k.p.c. wszystkie te okoliczności nie wymagały dowodu.

Sąd nie uwzględnił w całości opinii biegłej psychologa K. P.. Opinia biegłej została sporządzona bez szczególnej obserwacji powodów, po rozmowie z powodami w ich miejscu zamieszkania. Ponadto należy pamiętać, że na nastrój powodów wpływają toczące się procesy – niniejszy oraz karny przeciwko sprawcy wypadku. Biegła związek powódki z matką opiniowała jako typowy, jednocześnie stwierdziła u powódki podwyższony neurotyzm. Zdaniem Sądu podwyższony poziom neurotyzmu spowodował, że powódka obawia się choroby, ma lęki związane z zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa, a nie zerwanie więzi z matką. Typowy związek z matką oznacza, że powódka oczywiście odczuwa ból, cierpienie z powodu straty matki, ale też nie jest to reakcja wykraczająca poza normalną w takiej sytuacji. Powodowie nie mieszkali z K. M., a jej obecność w życiu powodów była weekendowa i to zależna od sprawowanej przez nią opieki nad niepełnosprawnym synem. Należy także pamiętać o tym, że K. M. miała czworo dzieci, a nie tylko powódkę. Powódka przed śmiercią matki zajmowała się swoim domem i M., była na utrzymaniu konkubenta. W tej sytuacji związek powódki z matką nie był tak silny jak powódka relacjonowała biegłej oraz zeznawała przed sądem. Podobnie powód M. N. (2) nie był silnie związany z babką. Z pewnością była obecna w jego życiu, ale nie pełniła aż tak ważnej roli jak wynikałoby to z opinii bieglej i zeznań powódki M. N. (1). Powód miał trudności w relacjach z kolegą, ale nie miało to żadnego związku ze śmiercią babci K. M.. Powód jest chłopcem nieśmiałym i wycofanym, co biegła opiniowała. To te cechy osobowościowe miały wpływ na konflikt z kolegą z klasy, a nie śmierć babci. Biegła nieprzekonująco opiniowała u M. N. (2) „lekką depresję”, która może wpływać na jego samoocenę i relacje z rówieśnikami. Rozmowa biegłej z powodem odbywała się w obecności matki, która ma podwyższony poziom neurotyzmu, przeżywa bezkarność sprawcy wypadku, o czym stale informuje M. N. (2). Nic dziwnego, że 15 letni chłopiec uległ nastrojowi matki, a ponadto pod jej wpływem opisywał swoje negatywne reakcje na śmierć babci. W opinii biegła twierdziła, że reakcja powódki na śmierć „syna” była silna, strata „syna” spowodowała zmiany w systemie emocjonalnym, behawioralnym i poznawczym opiniowanej. Zdaniem biegłej powódka silnie odczuła śmierć członka kochającej się i wzajemnie wspierającej rodziny. Z tych sformułowań widać, że opinia była powierzchowna oraz pisana w tle innej opinii. Biegła nie miała do dyspozycji żadnych faktów, na podstawie których można byłoby sformułować tezę o silnych przeżyciach powodów po stracie bliskiego członka kochającej się i wzajemnie wspierającej rodziny. Matka i babcia była osobą bliską powodom, ale była zajęta pracą i opieką nad niepełnosprawnym synem. Ponadto powódka zeznała, że jej ojciec nie tworzył rodziny z matką od jej wczesnego dzieciństwa, matka wyszła ponownie za mąż, starszy brat odbywa karę wieloletniego pozbawienia wolności, a siostra mieszkająca w N., a więc w tym samym mieście co matka nie utrzymywała bliskich relacji ani z matką, ani z powódką. Sąd częściowo dał wiarę zeznaniom powódki oraz zeznaniom świadka A. B. co do przeżyć powodów po śmierci K. M.. Świadek A. B. zeznała, że K. M. spotykała się z powodami 2-3 razy w miesiącu. O przeżyciach powódki świadek dowiedziała się od powódki. Powódka nie udowodniła, że śmierć matki spowodowała stopień krzywdy, który osiągnął ogromne rozmiary, że po śmierci matki miała zaburzenia psychosomatyczne, co wywołało u niej problemy w codziennym funkcjonowaniu i wypełnianiu jej obowiązków. Także nie ma związku ze śmiercią babci zachowanie powoda i jego kolegi w szkole. Powódka nie zmierzyła się z drastyczną zmianą trybu życia na skutek śmierci matki. Przed śmiercią matki powódka była w związku z M. K. i ten związek nadal funkcjonuje. Powód pokonał trudności wieku dorastania i lepiej radzi sobie w szkole z rówieśnikami. Powódka nie udowodniła, że boryka się z przygnębieniem, że straciła zainteresowanie światem zewnętrznym. Powódka ma prawo subiektywnie czuć się źle, oczywiście odczuwa stratę matki, ale nie straciła zainteresowania światem zewnętrznym zajmuje się własną rodziną, jest matką dwójki dzieci. Nie dowodziła, że leczy się na jakieś schorzenia, które miałyby związek ze śmiercią matki. Podobnie powód nie udowodnił, że leczył się z powodu śmierci babci. Matka była bliska powódce dlatego, że była jej matką, była bliska powodowi, gdyż była jego babcią. Więzi rodzinne w rodzinie powódki nie były bardzo silne, skoro po śmierci matki członkowie rodziny nie utrzymują ze sobą kontaktów. Powódka nie zeznawała w ogóle o przechowywanym w pamięci obrazie matki. Ani powódka, ani świadek A. B. nie zeznawały o żadnych istotnych wydarzeniach rodzinnych, przeżywanych wspólnie. Powódka nie była pewna statusu cywilnego matki, nie wiedziała co się dzieje z mężem matki, czy matka ponownie się rozwiodła. Z nowego związku matki pochodzi najmłodszy brat powódki, który jest dorosły. To są istotne okoliczności świadczące o braku deklarowanej przez powódkę świadkowi oraz w zeznaniach przed sądem bardzo silnej więzi powódki z matką i o istnieniu innych niż typowa więź rodzinna relacji pomiędzy K. M., a powodami. Przesadzone, przygotowane na potrzeby niniejszej sprawy były twierdzenia powódki „o utracie poczucia bezpieczeństwa”, czy „nie radzeniu sobie przez powoda ze śmiercią babci”. Wyjątkowości więzi z matką powódka nie udowodniła. Od śmierci matki powódki minęły 4 lata. Powodowie nie udowodnili, że powódka nadal intensywnie odczuwa cierpienie związane ze śmiercią matki, a powód nie radzi sobie ze stratą babci. Dla każdego śmierć matki jest trudnym doświadczeniem. Dla złagodzenia przeżyć związanych ze stratą osoby bliskiej ważny jest upływ czasu oraz własna sytuacja życiowa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stosownie do art. 822 § 1 k.c., powstanie obowiązku zapłaty przez zakład ubezpieczeń (ubezpieczyciela) odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakłada powstanie odpowiedzialności ubezpieczonego, czyli samego ubezpieczającego lub osoby, na której rzecz ubezpieczający zawarł umowę ubezpieczenia, za szkody wyrządzone osobom trzecim. Zobowiązanie do zapłaty odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma więc ze swej istoty charakter akcesoryjny, tylko zatem wtedy, gdy ubezpieczony stanie się zgodnie z przepisami prawa cywilnego odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, dochodzi do powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec tej osoby z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zakres odpowiedzialności ubezpieczonego wobec osoby trzeciej wyznacza co do zasady zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (dla porównania np. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2005 roku, III CZP 99/04, OSNC 2005, nr 10, poz. 166 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2002 roku, II CKN 353/99, publ. LEX nr 53301). Sprawca wypadku odpowiada za śmierć K. M. na zasadzie art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c., jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a w sprawie nie podniesiono żadnych okoliczności egzoneracyjnych.

Nie może być sporu co do tego, że K. M. była osobą bliską powodom. Śmierć matki powódki i babci powoda nastąpiła 15 marca 2012 roku, a więc w okresie obowiązywania przepisu art. 446 § 4 k.c., przewidującego możliwość przyznania najbliższym członkom rodziny zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w wyniku śmierci członka rodziny.

Analizując treść przepisu art. 446 § 4 k.c. należy podkreślić, że ratio legis tego uregulowania tkwi w kompensowaniu bólu, cierpienia, poczucia krzywdy, osamotnienia po śmierci osoby bliskiej. Roszczenie to nie ma, zatem na celu wyrównania strat poniesionych przez członków najbliższej rodziny, lecz ma pomóc dostosować się im do nowej rzeczywistości. Na wysokość zadośćuczynienia mają niewątpliwie wpływ takie okoliczności jak dramatyzm doznań osób najbliższych, proces leczenia doznanej traumy, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu członków rodziny zmarłego, czy fakt korzystania z fachowej pomocy, aby poradzić sobie w tej trudnej sytuacji. Nie istnieje taka kwota pieniężna, która zastąpiłaby zmarłego członka rodziny, żadna kwota nie zrekompensuje śmierci matki i babci powodów. Nie może być wątpliwości co do tego, że matka była osobą bliską powódce, pomagała w opiece nad powodem kiedy był w okresie przedszkolnym i wówczas wspólnie mieszkali. Później ta więź nieco osłabła, ale nie zniknęła. K. M. odwiedzała córkę i wnuka w weekendy i święta, ponadto powódka utrzymywała kontakt telefoniczny. Powódka z usposobienia neurotyczka potrzebowała wsparcia silnej matki, która radziła sobie lepiej niż powódka, gdyż pracowała i jeszcze opiekowała się niepełnosprawnym synem. Powódka mogła liczyć na pomoc matki nawet nie tę materialną, wsparcie psychiczne - takie jakie daje matka słabiej radzącej sobie w życiu córce. Te okoliczności sprawiły, że u powodów po śmierci K. M. wstąpiły objawy negatywnego stresu, reakcja żałoby, u powódki poczucie bezradności, bezsilności, u powoda smutku z powodu straty babci. Śmierć K. M. wpłynęła negatywnie na funkcjonowanie powódki M. N. (1), oboje powodowie odczuwają ból i poczucie straty, także żal po tej nagłej śmierci.

Wysokość należnego powodom zadośćuczynienia musi uwzględniać przede wszystkim niemożliwy do oszacowania ból, cierpienie, poczucie pewnego osamotnienia po stracie najbliższej osoby. Zadośćuczynienie nie może zmierzać do wzbogacenia się osoby poszkodowanej. Powodowie nie pozostali osamotnieni po śmierci matki i babci, powódka ma partnera, po śmierci matki urodziła córeczkę, powód M. N. (2) ma 16 lat, utrzymuje regularny kontakt z ojcem, ma z nim dobre relacje, a więc nie nastąpiła pełna alienacja powodów od rodziny od otoczenia poprzez śmierć matki i babci. Oboje powodowie mają bowiem oparcie w osobach im bliskich. Powódka naturalnie odczuwała ból i cierpienie wywołane utratą matki. Relacje powódki z matką były dobre, ale nie wyjątkowe, jedyne w swoim rodzaju i szczególne, jak to wynikałoby z zeznań powódki. Powódka w chwili śmierci matki była dojrzała, miała własną rodzinę. Powódka nie dowiodła szczególnej, głębokiej więzi z matką. Matka powódki zajmowała się swoim domem, pracą i opieką nad niepełnosprawnym synem. W kwestii kryteriów przyznawania zadośćuczynienia z uwagi na brak jednoznacznych przesłanek dotyczących wysokości zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami, które wielokrotnie przewijają się w orzecznictwie dotyczącym zadośćuczynienia, o których mowa w art. 455 k.c. Zadośćuczynienie winno mieć charakter kompensacyjny oraz przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, nie może charakteru stricte symbolicznego, a nadto powinno stanowić przynajmniej w części zaspokojenie poczucia straty osoby bliskiej. Poza powyższym przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia winno się brać pod uwagę stopień nasilenia cierpień psychicznych, ich długotrwałość, a także wiek powodów oraz rodzaj więzi jaka łączyła powodów z osobą zmarłą. Postępowanie dowodowe wykazało, że pomiędzy powodami, a K. M. istniała więź rodzinna, której zerwanie spowodowało u powódki ból, cierpienie i przygnębienie, tym bardziej, że śmierć matki była nie tylko niespodziewana ale i przedwczesna, gdyż matka powódki miała 60 lat. Powód także odczuwał smutek, cierpienie i przygnębienie z powodu śmierci babci. Zdaniem Sądu był to jednak rodzaj więzi, który stopniem nasilenia nie odbiegał znacząco od typowych, normalnych relacji panujących pomiędzy matką a córką oraz pomiędzy babcią, a wnukiem. Nie było w tych relacjach wyjątkowości. Jest oczywiste, że powódka przeżywała śmierć matki, trudno jej się było z nią pogodzić, matka była obecna w życiu powódki przez ponad 32 lata, mogła jeszcze przez wiele lat stanowić dla niej wsparcie, oraz pomoc. Powódka przeżyła głęboko śmierć matki, przeżył śmierć babci także powód, co jest naturalną reakcją człowieka na wystąpienie w jego życiu takiego wydarzenia. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał także na uwadze to, że funkcjonowanie powodów w społeczeństwie nie zostało zakłócone. Powódka wychowuje dzieci, w tym dwuletnią córeczkę, nie leczy się na żadne choroby. Powód także nie jest leczony na żadne dolegliwości. Powodowie w związku ze śmiercią K. M. nie korzystali z pomocy psychologicznej, nie przyjmowali również środków farmakologicznych. Ponadto powodowie nie udowodniła istnienia innych, szczególnych okoliczności, wykraczających poza normalne, ujemne i powszechnie zrozumiałe odczucia człowieka dotkniętego utratą osoby bliskiej.

Zadośćuczynienie jest oderwane od sytuacji majątkowej pokrzywdzonego oraz od konsekwencji, jakie śmierć osoby bliskiej powoduje w szeroko rozumianej sferze interesów majątkowych powodów. Ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej. Temu celowi służy odpowiednia suma przyznana powódce przez Sąd w kwocie 65.000,00 zł co łącznie z uzyskanym od pozwanego zadośćuczynieniem daje kwotę 80.000,00 zł, zaś w przypadku powoda odpowiednia suma przyznana przez Sąd w kwocie 30.000,00 zł. Sąd oddalił powództwa dalej idące jako nieusprawiedliwione.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. uwzględniając wysokość i brzmienie odsetek ustawowych za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku według ustawy z 9 października 2015 roku zmieniającej ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych i ustawę Kodeks cywilny oraz niektóre inne ustawy (Dz. U. poz. 1830). Wskazać w tym miejscu należy, że Sąd popiera dominujący w ostatnim czasie w orzecznictwie pogląd, według którego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03 i z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 100/08). W świetle tego stanowiska terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania. W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają zasądzenie odsetek
od przyznanego zadośćuczynienia od dnia 9 lipca 2012 roku zgłoszenia roszczenia pozwanemu tj. wezwania do zapłaty na podstawie art. 455 k.c.. Świadczenie pozwanego należało uznać jako bezterminowe w myśl art. 455 k.c. i za datę wymagalności przyjąć dzień następny po dniu wydania przez pozwanego decyzji odmownej co do zadośćuczynienia należnego powodom w kwocie dochodzonej pozwem.

To wszystko mając na uwadze sąd orzekł jak w wyroku.

Stosując art. 100 k.p.c. sąd stosunkowo rozdzielił koszty procesu. Powódka wygrała w 76,47%, a powód wygrał w 60%.

Na koszty poniesione przez powódkę składa się opłata od pozwu w kwocie 4.250 zł oraz wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 3.617 zł, na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz. 461 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, a także wydatki w kwocie 500 zł, łącznie 8.367 zł. Z uwzględnieniem wygranej powódki 76,47% jej koszty to kwota 6.398,24 zł. Koszty pozwanego stanowi wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 3.617 zł. na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 roku nr 490), a wygrana pozwanego to 23,53%. Koszty pozwanego z uwzględnieniem wygranej wynoszą 851 zł. Od wyższych kosztów powódki należało odjąć koszty pozwanego i na rzecz powódki zasądzić różnicę w wysokości 5.547,24 zł.

Na koszty powoda składa się opłata od pozwu w kwocie 2.500 zł oraz wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 2.417 zł, na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz. 461 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, łącznie 4.917 zł. Z uwzględnieniem wygranej powoda 60% jego koszty to kwota 2.950,20 zł. Koszty pozwanego stanowi wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 2.417 zł. na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 roku nr 490), a wygrana pozwanego to 40%. Koszty pozwanego z uwzględnieniem wygranej wynoszą 966,80 zł. Od wyższych kosztów powoda należało odjąć koszty pozwanego i na rzecz powoda zasądzić różnicę w wysokości 1.983,40 zł. O obowiązku uiszczenia przez pozwanego brakujących wydatków, sąd orzekł na mocy art. 83 ust. 2 w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w związku z art. 100 k.p.c. Po rozliczeniu wydatków Skarbowi Państwa należy się od pozwanego z tego tytułu 75,52 zł.