UZASADNIENIE

Decyzją numer (...) z dnia 9 kwietnia 2013 roku, znak (...)-50- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. D., jako członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od marca 2010 roku do lutego 2011 roku w łącznej kwocie 134.024,59 zł, w tym należność główna w kwocie 99.848,29 zł, odsetki za zwłokę liczone na dzień 9 kwietnia 2013 roku w kwocie 34.035,00 zł, koszty egzekucyjne w kwocie
141,30 zł oraz koszty upomnień w kwocie 290,40 zł. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w myśl przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek ma ustawowy obowiązek opłacania w ustalonych terminach składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Nie wywiązanie się z tego obowiązku spowodowało powstanie przedmiotowego zadłużenia.

Organ rentowy podniósł, że zgodnie z art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa w związku z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych członkowie zarządu odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo,

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe), nastąpiło bez jego winy,

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości składkowych spółki w znacznej części.

§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Organ rentowy wskazał, że bezsprzecznie ustalono, iż w okresie, w którym M. D. pełnił funkcję członka zarządu - prezesa zarządu, upłynął termin płatności składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 03/2010 r. do 02/201l r. Ustalono również, że nie złożono wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, a także nie wskazano mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości składkowych. Bezskuteczność egzekucji z majątku spółki stwierdził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, który postanowieniem z dnia 16 listopada 2012r. w/s KM 1004/12 umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec spółki.

(decyzja k. 38-40 akt ZUS)

W dniu 24 maja 2013 roku M. D. złożył odwołanie od ww. decyzji, wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania. W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, że decyzja jest błędna, bowiem niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy, gdyż w okresie powstania przedmiotowych zaległości skarżący cierpiał na schorzenie wykluczające racjonalne rozeznawanie się w sprawach spółki. Okres końca 2010 roku był czasem nasilenia się objawów choroby u skarżącego, co w konsekwencji uniemożliwiło mu faktyczne sprawowanie kontroli nad sprawami spółki. Jako członek zarządu spółki nie mógł wskutek choroby wypełniać ciążących na nim obowiązków, spełniona została zatem przesłanka w rozumieniu art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – braku winy członka zarządu za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego we właściwym czasie. Poza tym skarżący w odwołaniu wskazał, że organ rentowy nie przeprowadził egzekucji co do wszystkich wartościowych składników majątku spółki, takich jak: sprzęt komputerowy - komputery stacjonarne, monitory komputerowe, laptopy, drukarki, oprogramowania rozbudowane, telefony komórkowe i stacjonarne, zapasy materiałów biurowych, wyposażenie biurowe - meble biurowe, biurka z dobudowami, krzesła biurowe wyściełane, fotele biurowe, kanapy, stoły i stoliki, biblioteczki i półki wiszące, wyposażenie stanowisk biurowych, kosze biurowe, zestawy kuchenne oraz, że nie wysłuchał przed wydaniem skarżonej decyzji prezesa zarządu spółki w celu uzyskania informacji gdzie znajduje się majątek spółki, którego łączna wartość przekracza kwotę 50.000 zł. Skarżący wskazał, że powyższy majątek ruchomy spółki znajduje się w jej biurze i można z niego skutecznie prowadzić egzekucję.

(odwołanie – k. 2-10)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu decyzji. W piśmie z dnia 24 lipca 2013 roku pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie – k. 11 – 11 v., pismo z dnia 24.07.2013r. – k.23)

Na rozprawie w dniu 18 maja 2016 r. pełnomocnik wnioskodawcy i pełnomocnik organu rentowego podtrzymali swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

(oświadczenia pełnomocnika wnioskodawcy i pełnomocnika organu rentowego – 00:01:20 – płyta CD k.354)

Zainteresowany – (...) sp. z o.o. w Ł. nie zajęła stanowiska w sprawie. (bezsporne)

W dniu 12 lutego 2015 r. Z. T. pełniący od dnia 10 lipca 2012 r. funkcję prezesa zarządu (...) sp. z o.o. wskazał, że „w spółce nie posiada żadnego majątku, ani dokumentów, jak również, że nie pozbył się żadnych dóbr materialnych”.

(oświadczenie Z. T. – k. 262; pismo Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX Wydział KRS z dnia 22 grudnia 2014 r.- k.251)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. w Ł. została zawiązana na podstawie umowy z dnia 22 lipca 1992 r. i wpisana do Rejestru Handlowego pod numerem (...), a następnie do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...).

(odpis z KRS wg stanu na dzień 26.11.2012 r. – k. 15-19 akt ZUS).

Spółka (...) sp. z o.o. w Ł. posiada zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od marca 2010 r. do lutego 2011 r., których termin płatności przypadał w okresie od 15 kwietnia 2010 r. do 15 marca 2011 r.

Na dzień 9 kwietnia 2013 r. wysokość ww. zobowiązania wynosiła łącznie 134.024,59 zł, w tym:

- należność główna w kwocie 99.848,29 zł,

- odsetki za zwłokę w kwocie 34.035,00 zł,

- koszty egzekucyjne w kwocie 141,30 zł

(bezsporne, a nadto raport: stany należności dla płatnika – k.36-37 akt ZUS; decyzja nr (...) z dnia 9 kwietnia 2013 r. – k. 38-40 akt ZUS)

W spornym okresie (od 15 kwietnia 2010 r. do 15 marca 2011 r.) M. D., był prezesem i jedynym członkiem zarządu (...) sp. z o.o. w Ł..
W dniu 10 lipca 2012 roku dotychczasowi udziałowcy (...) sp. z o.o. w Ł., tj. D. K., W. R. i K. D. – reprezentowana przez M. D., sprzedali swoje udziały (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. W tym samym dniu Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników uchwałą nr 1 postanowiło odwołać z funkcji Prezesa Zarządu M. D., a uchwałą nr 2 postanowiło powołać do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Z. T.. Powyższe uchwały nie znalazły odzwierciedlenia w KRS spółki.

(wypis aktu notarialnego z dnia 10 lipca 2012 r. – protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. w Ł. – k. 37-38, k.49-55; odpis z KRS wg stanu na dzień 26.11.2012 r. – k. 15-19 akt ZUS).

W związku z zaistnieniem zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej skierowanych do wierzytelności (...) sp. z o.o. w Ł. z tytułu umowy rachunku bankowego w Banku (...) S.A. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D., na mocy postanowienia tego Sądu z dnia
19 stycznia 2012 r. (sygn. akt II 1Co 60/12), została wyznaczona do łącznego prowadzenia przeciwko (...) sp. z o.o. w Ł., w trybie egzekucji sądowej, wszczętej uprzednio egzekucji sądowej z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. w K. (KM 924/11) oraz egzekucji administracyjnej z wniosku wierzyciela Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.. Pismem z dnia 24 maja 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D. powiadomiła dłużnika (...) sp. z o.o. w Ł. o wszczęciu egzekucji oraz Bank (...) S.A. o zajęciu wierzytelności dłużnika wynikającej z posiadania rachunku bankowego.

(postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 19 stycznia 2012 r. -sygn. akt II 1Co 60/12 – k. 3 akt KM 1004/2012, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 4 akt KM 1004/2012; zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego – k. 5 akt KM 1004/2012).

Pismem datowanym na dzień 15 lipca 2012 r. (data wpływu 26 lipca 2012 r.) M. D. poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D. o odwołaniu go ze stanowiska prezesa zarządu dłużnej spółki (...) sp. z o.o. w Ł..

(pismo – k. 22 akt KM 1004/2012).

Pismem z dnia 18 października 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D. powiadomiła wierzyciela - Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. o stanie postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygn. akt KM 1004/2012 wskazując, że dokonane zajęcie rachunku bankowego w Banku (...) S.A. okazało się bezskuteczne z uwagi na brak środków pieniężnych na w/w rachunku, a nadto, że z informacji uzyskanych z Urzędu Skarbowego wynika, iż
(...) Sp. z o.o. nie dokonywała wpłat należności podatkowych za pośrednictwem rachunku bankowego, zaś Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wskazał że w/w spółka nie jest właścicielem bądź współwłaścicielem nieruchomości położonych na ternie właściwości tego Sądu, a Wydział Komunikacji Urzędu Miasta Ł. nie stwierdził rejestracji jakiegokolwiek pojazdu na firmę (...) sp. z o.o. w Ł..

(pismo – k. 24 akt KM 1004/2012)

Pismem z dnia 30 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D., że nie posiada informacji o majątku dłużnej spółki (...) sp. z o.o. w Ł..

(pismo – k. 29 akt KM 1004/2012)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 6 listopada 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi umorzył w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z powodu bezskuteczności postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnej spółce (...) sp. z o.o. w Ł..

(postanowienie Komornika z dnia 6 listopada 2012 r. – k. 30 akt KM 1004/2012, postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 22 stycznia 2013 r. – k. 15 akt sprawy II 1 Co 8962/12; postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 czerwca 2013 r, sygn. akt III Cz 790/13. – k. 35 akt sprawy II 1 Co 8962/12)

W latach 2010 i 2011 (...) sp. z o.o. w Ł. nie posiadała samochodów, ani nieruchomości. Posiadała majątek ruchomy w postaci wyposażenia biura oraz nabytych do dalszej odsprzedaży elementów wyposażenia do gry w golfa.

(przesłuchanie wnioskodawcy M. D. k.149 w zw. z 00:07:39 - k.354)

W związku z odwołaniem M. D. z funkcji prezesa zarządu
(...) sp. z o.o. w Ł. nie został sporządzony żaden dokument potwierdzający przekazanie nabywcom udziałów w tej spółce ruchomych składników jej majątku.

(przesłuchanie wnioskodawcy M. D. 00:07:32 – płyta CD k.304 w zw. z 00:07:39 – płyta CD k.354)

M. D. w okresie, kiedy sprawował funkcję prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w Ł. nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, ani postępowania restrukturyzacyjnego.

(bezsporne)

U M. D. występują zaburzenia adaptacyjne lękowe i depresyjne mieszane. Są to zaburzenia o charakterze neurotycznym, sytuacyjnym i psychogennym, której trwają maksymalnie do dwunastu miesięcy i ustępują bez pozostawienia trwałych następstw. U M. D. przebieg tych zaburzeń jest łagodny. W okresie od 2009 r. do lipca 2012 r. był on zdolny do reprezentowania spółki i podejmowania działań w jej imieniu, a stan jego zdrowia umożliwiał mu złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zainteresowanej spółki (...) sp. z o.o. w Ł..

(pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii S. W. – k. 318 – 320; pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu psychiatrii S. W. – k. 341)

Sąd dokonał powyższych ustaleń w oparciu o dokumentację z akt organu rentowego oraz dokumenty zgromadzone w toku postępowania rozpoznawczego, uznając je za w pełni wiarygodne. Sąd jako podstawę poczynionych ustaleń przyjął również zeznania wnioskodawcy, dając im wiarę w takim zakresie, w jakim ich treść znalazła potwierdzenie w zgromadzonym materiale dokumentarnym. W zakresie ustaleń dotyczących stanu zdrowia wnioskodawcy w okresie, którego dotyczy zaskarżona decyzja, Sąd oparł się na treści pisemnej (w tym także uzupełniającej) opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii. Opinie te nie zawierają istotnych braków, a biegły w sposób kategoryczny i przekonywujący sformułował wynikające z nich wnioski. Według tych opinii stwierdzone u wnioskodawcy zaburzenia w zakresie zdrowia psychicznego nie pozbawiały go zdolności do podejmowania w imieniu spółki, której był prezesem zarządu, skutecznych działań. Wynikające z opinii wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Sąd nie dał wiary zeznaniom M. D. – jako sprzecznym z treścią opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii - w zakresie, w jakim twierdził on, że jego stan zdrowia w okresie, którego dotyczy skarżona decyzja, uniemożliwiał mu właściwe prowadzenie spraw spółki (...) sp. z o.o., w tym złożenia wniosku o ogłoszenie jej upadłości.

Sąd nie dał również wiary – jako nieudowodnionym - twierdzeniom wnioskodawcy o przekazaniu ruchomości stanowiących wyposażenie biura spółki (...) sp. z o.o. Z. T.. Powyższe twierdzenia wnioskodawcy jawią się jako niewiarygodne w kontekście jego zeznań o tym, że nie został sporządzony żaden dokument potwierdzający przekazanie Z. T. ruchomych składników jej majątku. Zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują, że gdyby spółka (...) sp. z o.o. faktycznie posiadała wartościowy majątek ruchomy w dacie zbycia udziałów i odwołania wnioskodawcy z pełnienia funkcji prezesa zarządu, (tj. w dniu 10 lipca 2012 r.), to w kontekście prowadzonego przeciwko spółce postępowania egzekucyjnego, wnioskodawca, chcąc zabezpieczyć się przed swoją odpowiedzialnością osobistą (a przejawem takiego zabezpieczenia było odebranie od Z. T. pisemnego zobowiązania do uregulowania zaległości płatniczych) sporządziłby protokół przekazania tych ruchomości. Poza tym należy zauważyć, że zaległości składkowe spółki obejmują okres od marca 2010 roku do lutego 2011 roku, zaś pismem z dnia 24 maja 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi J. D. powiadomiła dłużnika
(...) sp. z o.o. w Ł. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Odwołujący pełnił funkcję Prezesa Zarządu do dnia 9 lipca 2012 roku, a zatem gdyby Spółka posiada mienie, z którego egzekucja mogła być prowadzona, zapewne powiadomiłby o tym komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne, a nawet przed wszczęciem tego postępowania, sam dokonałby sprzedaży majątku, celem uiszczenia należności składkowych.

Na marginesie wskazać należy, że Z. T. (obecny prezes zarządu
(...) sp. z o.o.) złożył do akt pismo w dniu 10 lipca 2012 r. wskazując, że „w spółce nie posiada żadnego majątku, ani dokumentów, jak również, że nie pozbył się żadnych dóbr materialnych”, a zatem zaprzeczył ww. twierdzeniom wnioskodawcy. Wnioskodawca reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie złożył natomiast żadnych wniosków dowodowych na okoliczność, że przekazał skonkretyzowany i określony majątek nowym właścicielom oraz, że jest on obecnie w posiadaniu spółki. Twierdzenia wnioskodawcy należy zatem uznać za gołosłowne oraz nieudowodnione.

W ocenie Sądu dla potwierdzenia twierdzeń wnioskodawcy w tym zakresie nieprzydatny byłby także wnioskowany przez niego dowód z zeznania świadka K. O., bowiem nawet gdyby świadek ten potwierdził, że czasie swojej ostatniej wizyty w biurze spółki (co wedle zeznań wnioskodawcy miało mieć miejsce w grudniu 2011 r.) widział te ruchomości, to i tak nie przesądza to o tym, iż ruchomości te stanowiły i stanowią własność spółki.

Sąd Okręgowy oddalił również wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka K. O. na okoliczność stanu psychicznego wnioskodawcy w spornym okresie czasu, bowiem w tym zakresie znaczenie rozstrzygające ma dopuszczony i przeprowadzony dowód z opinii biegłego psychiatry, który wypowiedział się w tej kwestii w wydanej opinii pisemnej oraz pisemnej opinii uzupełniającej.

Sąd oddalił nadto wniosek dowodowy wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości na okoliczność określenia - w oparciu o zeznania i dokumenty w aktach sprawy - wartości rynkowej ruchomości będących we władaniu spółki wg stanu na listopad 2012 r. (k. 278). Wnioskowany dowód z jednej strony jest niemożliwy do przeprowadzenia, ponieważ, jak zeznał sam wnioskodawca, nie jest mu wiadome gdzie obecnie ten majątek się znajduje. Rolą Sądu, ani też biegłego, nie jest natomiast prowadzenie poszukiwań ruchomości mających podlegać wycenie. Z drugiej natomiast strony ww. wniosek jest w ocenie Sądu nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem kwestia czy według stanu na listopad 2012 r. istniał majątek ruchomy, z którego mogła być prowadzona egzekucja, o tyle jest w przedmiotowej sprawie bez znaczenia, że przepis art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa stanowi, że okolicznością wyłączającą odpowiedzialność członka zarządu jest wskazanie mienia, z którego egzekucja może być prowadzona. Sąd orzekając musi mieć dowody nie na to co było w 2012 r., lecz na to, że w chwili zamknięcia rozprawy taki majątek istnieje i znajduje się w konkretnym miejscu.

Z tych samych względów Sąd odmówił mocy dowodowej fakturom złożonym przez wnioskodawcę – k.127, 129 na okoliczność, że spółka (...) posiada majątek z którego mogłaby być prowadzona egzekucja. Należy wskazać, że większość faktur została wystawionych w 2009 roku, egzemplarze są nieczytelne, zostały złożone w języku niemieckim, bez załączenia tłumaczenia tekstu na język polski. Poza tym wnioskodawca nie przedstawił żadnych dowodów, tak jak już wyżej podniesiono, że zainteresowana spółka jest obecnie właścicielem sprzętu, na który opiewają faktury. Podnieść także należy, że wnioskodawca w toku postepowania przed organem rentowy oraz w odwołaniu wskazywał, że spółka posiada majątek stanowiący wyposażenie biura (który przekazał nowym właścicielom spółki), a dopiero w toku niniejszego postępowania podniósł, wyjaśniając, że zapomniał, iż przekazał także akcesoria do golfa, a przedłożone faktury miały być dowodem własności tego sprzętu.

Ustalając podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy pominął, jako nieprzydatne, zeznania świadka M. G.. Świadek ten zeznał bowiem, że nie ma żadnej wiedzy na temat majątku posiadanego przez spółkę (...) sp. z o.o. i nie zwracał uwagi na to, co znajdowało się w biurze oraz, że nie ma żadnej wiedzy na temat stanu zdrowia wnioskodawcy.

Pominięciu podlegały również zeznania Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa J. D. na okoliczność postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko (...) sp. z o.o. Z uwagi bowiem na upływ czasu od daty prowadzenia ww. postępowania oraz ilość prowadzonych postępowań egzekucyjnych świadek nie był w stanie w sposób kategoryczny i jednoznaczny odtworzyć okoliczności dotyczących przedmiotowego postępowania egzekucyjnego. W tym zakresie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów zawartych w aktach egzekucyjnych sprawy o sygn. KM 1004/12.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa
(t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 613 ze zm.) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Stosownie zaś do treści art. 116 § 2 powołanej ustawy odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

W myśl art. 116 § 3 w przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 116 § 4 przepisy § 1-3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Na mocy art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 121, ze zm.) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio m.in. art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Z analizy treści przepisu art. 116 Ordynacji podatkowej wynika, iż przesłankami odpowiedzialności członka zarządu za zaległości składkowe spółki z o.o. jest ustalenie, że (1) zaległości składkowe powstały w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu przez daną osobę, że (2) egzekucja do majątku spółki okazała się bezskuteczna oraz że (3) nie zaistniały żadne okoliczności zwalniające tej osoby od odpowiedzialności. Ciężar wykazania dwóch pierwszych przesłanek (pozytywnych) ciąży na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, natomiast ciężar dowodu przesłanki trzeciej - w zakresie istnienia okoliczności uwalniających od tej odpowiedzialności - spoczywa na odwołującym się.

W rozpoznawanej sprawie zaskarżoną decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. D., jako członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od marca 2010 roku do lutego 2011 roku, w łącznej kwocie 134.024,59 zł.

Biorąc pod uwagę ustalony w sprawie stan faktyczny oraz przytoczone powyżej regulacje prawne, Sąd Okręgowy uznał, że nie zachodzą podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji i uznania, że M. D. nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od marca 2010 roku do lutego 2011 roku w łącznej kwocie 134.024,59 zł z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Należy zauważyć, że zgodnie z utrwalonym w doktrynie i orzecznictwie poglądem dla ustalenia odpowiedzialności członka zarządu konieczne jest nie tylko ustalenie pozytywnych przesłanek związanych z bezskutecznością egzekucji zaległości składkowej oraz powstaniem zobowiązania w okresie pełnienia przez niego funkcji, ale także wykazanie, że nie zachodzą przesłanki wyłączające tę odpowiedzialność (wyrok WSA w Warszawie z 3 grudnia 2004 r. (...) SA/Wa 209/04, M. Pod. 2005, nr 4, s. 30).

Pozytywnymi przesłankami obciążenia odpowiedzialnością członka zarządu są: nieskuteczna w całości lub w części egzekucja z majątku spółki, przy czym bezskuteczność musi odnosić się do całego majątku spółki, a nie do jego części; wykazanie że zaległości dotyczą zobowiązań powstałych w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

Negatywne przesłanki orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu, których zaistnienie wyklucza orzeczenie o ich odpowiedzialności jako osób trzecich to: wykazanie, że we właściwym czasie podmioty te zgłosiły wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez ich winy; wykazanie przez podmioty mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części.

Wskazać należy, że samego faktu istnienia zaległości w takim wymiarze w jakim została ona określona w zaskarżonej decyzji wnioskodawca nie kwestionował. W toku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalono natomiast istnienie zobowiązania (...) sp. z o.o. w Ł. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od marca 2010 r. do lutego 2011 r., których termin płatności przypadał w okresie od 15 kwietnia 2010 r. do 15 marca 2011 r, tj. w okresie, w którym M. D. pełnił funkcję prezesa zarządu ww. spółki. Bezsporna była również wysokość ww. zaległości, wynosząca na dzień 9 kwietnia 2013 r. łącznie 134.024,59 zł.

Organ rentowy wykazał również ponad wszelką wątpliwość, że prowadzone wobec Spółki postępowanie egzekucyjne z wniosku organu rentowego okazało się bezskuteczne. Prawomocnym postanowieniem z dnia 6 listopada 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi umorzył bowiem w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z powodu bezskuteczności postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnej spółce (...) sp. z o.o. w Ł..

Jak wynika z ustaleń poczynionych przez Sąd, w przedmiotowej sprawie nie zaistniała także żadna z okoliczności egzoneracyjnych przewidzianych w art. 116 cytowanej ustawy. Bezspornym było, że M. D. nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. w Ł. lub wniosku o wszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe). Wnioskodawca nie zdołał również wykazać, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy. Twierdzenia wnioskodawcy o tym, że na przeszkodzie do złożenia takiego wniosku we właściwym terminie stanął zły stan jego zdrowia psychicznego, nie znalazły potwierdzenia w treści wydanej w toku postępowania opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii. W opinii tej biegły jednoznacznie stwierdził, że M. D. w okresie od 2009 r. do lipca 2012 r. był zdolny do reprezentowania spółki i podejmowania działań w jej imieniu, a stan jego zdrowia umożliwiał mu złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zainteresowanej spółki (...) sp. z o.o. w Ł.. U M. D. występują zaburzenia adaptacyjne lękowe i depresyjne mieszane. Są to zaburzenia o charakterze neurotycznym, sytuacyjnym i psychogennym, której trwają maksymalnie do dwunastu miesięcy i ustępują bez pozostawienia trwałych następstw. U wnioskodawcy przebieg tych zaburzeń jest łagodny.

W ocenie Sądu wnioskodawca M. D. nie wskazał także skutecznie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości składkowych spółki w znacznej części.

Rozwijając sposób rozumienia przesłanki określonej w art. 116 § 1 pkt. 2 ustawy Ordynacja podatkowa stwierdzić należy, że wskazane mienie musi:

- faktycznie istnieć i nadawać się do egzekucji pozytywnie rokującej na wyegzekwowanie znacznych kwot, odnosząc to do wysokości zaległości podatkowych,

- przedstawiać realną wartość finansową, co jest niezbędne dla oceny, czy egzekucja z danego mienia umożliwi zaspokojenie długów, m.in. zaległości podatkowych spółki.

Określenie "zaspokojenie zaległości podatkowych w znacznej części" oznacza, że można przewidzieć z dużą dozą pewności, że egzekucja będzie skuteczna i doprowadzi do wyegzekwowania należności, a ich wysokość będzie miała wartość stanowiącą znaczny (duży) odsetek porównując ją z wysokością zaległości podatkowych spółki (por. wyrok NSA z dnia 15 lipca 2011 r. , I (...) 899/10; wyrok NSA z dnia 5 czerwca 2012r., (...); publ. w (...)). Poza tym wskazanie mienia spółki, do którego możliwa byłaby egzekucja nie może dotyczyć mienia tylko potencjalnie możliwego do uzyskania.

Członek zarządu powinien wskazać zatem mienie, z którego egzekucja jest faktycznie możliwa. Dodatkowo wskazanie musi mieć charakter realny, a więc dawać wskazówki co do usytuowania mienia, które pozwolą na skierowanie do niego egzekucji.

Samo twierdzenie, że spółka posiada wierzytelności, bez przedstawienia jednoznacznych dowodów świadczących o faktycznym ich istnieniu i wymagalności, nie daje możliwości wszczęcia egzekucji w stosunku do wskazanego mienia, zwłaszcza gdy sam podatnik jako wierzyciel nie był w stanie dokonać żadnych czynności zmierzających do wyegzekwowania swoich należności.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu wnioskodawca nie wskazał mienia spółki, z którego egzekucja byłaby możliwa. Jak już bowiem wyżej wskazano, dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, skarżący nie udowodnił, że doszło do skutecznego przekazania mienia nowym właścicielom, że z majątku może być obecnie prowadzona egzekucja oraz że majątek ten ma realną wartość.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd Okręgowy obciążył wnioskodawcę M. D. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ rentowy. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego Sąd ustalił na podstawie § 2 ust. 2 w zw. z § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1349, ze zm.), mając na uwadze, że zgodnie z § 21 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r, poz. 1804) - do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Wydając rozstrzygniecie w tym zakresie Sąd kierował się treścią przepisu § 6 pkt 6 rozporządzenia, który określa wysokość stawek minimalnych będących podstawą określenia przez sąd wysokości zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, między innymi w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Jest to więc norma o charakterze ogólnym wprowadzająca – co do zasady – stosowanie stawek minimalnych uzależnionych od wartości przedmiotu sporu, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. tytuł Rozdziału 3: S. minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych). Kwestia ta została jednoznacznie przesądzona w podjętej w odpowiedzi na pytanie prawne uchwale Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1993 roku (sygn. akt II UZP 5/93, opubl. w OSNC z 1993 roku, nr 11, poz. 194.), gdzie w analogicznej sprawie wskazano, że „pełnomocnikowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (radcy prawnemu) za zastępstwo Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawach o wymiar składek na ubezpieczenie społeczne przysługuje wynagrodzenie ustalone zgodnie z zasadami określonymi w § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 czerwca 1992 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości (Dz. U. Nr 48, poz. 220)”. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy wskazał przede wszystkim, że „składki na ubezpieczenie społeczne nie są świadczeniami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, lecz świadczeniami na to ubezpieczenie. Dlatego też wykładnia gramatyczna § 17 rozporządzenia (obecnie § 11 powołanego rozporządzenia ) przemawia przeciwko przyjęciu, że obejmuje on także sprawy o składki na ubezpieczenie społeczne. Wyłączenie spraw o składki na ubezpieczenie społeczne z zasad wynagradzania adwokatów przewidzianych w omawianym § 17, wynika także z wykładni celowościowej tego przepisu. Ma on bowiem na celu ochronę interesów świadczeniobiorców ze względu na społeczny charakter tych świadczeń. Nie można (…) przyjąć, że w katalogu spraw wymienionych w § 17 ust. 2 rozporządzenia mieszczą się też sprawy o składki na ubezpieczenie społeczne, a więc na finansowanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie.”

Wartość przedmiotu sporu w sprawie niniejszej wynosi 134.024,59 zł, a zatem kwota ta mieści się w przedziale kwot wymienionym w punkcie 6 § 6 rozporządzenia. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż zasadnym będzie zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3.600,00 zł, zgodnie z treścią § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE