Sygn. akt VIII C 1278/14
Dnia 18 lutego 2016 roku
Sąd Rejonowy w Kielcach Wydział VIII Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący SSR Katarzyna Latała
Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Nowek
po rozpoznaniu w dniu 04 lutego 2016 roku w Kielcach
na rozprawie
sprawy z powództwa K. W., M. G.
przeciwko (...) Spółce z o.o. w W.
o zapłatę
I. zasądza od (...) Spółki z o.o. w W. na rzecz K. W. kwotę 1 459,37 zł (jeden tysiąc czterysta pięćdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści siedem groszy) wraz z odsetkami: od dnia 14 listopada 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku ustawowymi, a od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty ustawowymi za opóźnienie;
II. zasądza od (...) Spółki z o.o. w W. na rzecz M. G. kwotę 1 495,37 zł (jeden tysiąc czterysta dziewięćdziesiąt pięć złotych trzydzieści siedem groszy) wraz z odsetkami: od dnia 14 listopada 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku ustawowymi, a od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty ustawowymi za opóźnienie;
III. oddala powództwa w pozostałym zakresie;
IV. odstępuje od obciążania powodów K. W. i M. G. kosztami procesu.
SSR Katarzyna Latała
TRANSKRYPCJA UZASADNIENIA
****** poczatektekstu
[ Przewodniczący 00:01:53.318]
Pozwem złożonym w dniu 14 sierpnia 2014 roku powodowie K. W. i M. G. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz odpowiednio kwot: 3.928 złotych i 4.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 października 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazali oni, iż zawarli ze stroną pozwaną umowę, której przedmiotem była organizacja przez pozwanego na rzecz powodów imprezy turystycznej. Zapłacili pozwanemu wynagrodzenie za zorganizowanie na ich rzecz imprezy turystycznej a pozwany zobowiązał się w ramach rzeczonej umowy między innymi do zakwaterowania powodów w hotelu (...) skategoryzowanym na 3 gwiazdki, położonym w miejscowości K. w Turcji. Pobyt powodów w tym hotelu miał się odbywać na zasadach all inclusive. Po przybyciu powodów do hotelu otrzymali oni pokój nieposprzątany po poprzednich użytkownikach, w pokoju na łóżkach znajdowała się niezmieniona pościel, zaś w łazience brudne ręczniki a urządzenia sanitarne w łazience nie były umyte i zdezynfekowane. Powodowie podnieśli również, iż żadnej zmiany nie przyniosło zgłoszenie stanu pokoju hotelowego rezydentowi pozwanego. W pokoju hotelowym przez cały pobyt w nim powodów nie było papieru toaletowego oraz ciepłej wody, nie zostały też dostarczone czyste ręczniki a pokój hotelowy nie był ani razu sprzątany w czasie pobytu w nim powodów a zatem przez 7 dni. Powodowie podnieśli, że stan techniczny pokoju hotelowego wykluczał możliwość przebywania w nim ludzi, na jego ścianach widoczne były rozległe ogniska pleśni, okna się nie domykały, podobnie było z drzwiami wejściowymi, zablokowany był odpływ brodzika, niesprawny i brudny klimatyzator a także dostępna wyłącznie zimna woda. Podobny standard przedstawiała również restauracja oraz podawane w niej posiłki, które serwowane były w brudnych naczyniach, nie były myte również sztućce a na oczach powodów i innych gości hotelowych obsługa hotelowa wycierała naczynia i sztućce brudnym prześcieradłem. Powodowie wskazali, że barek hotelowy nie posiadał napojów ani zimnych ani gorących, w tym napojów alkoholowych, które skończyły się pierwszego dnia pobytu powodów w hotelu. Z uwagi na jakość i ilość posiłków w tym brak napojów, powodowie zmuszeni zostali pomimo wykupionej opcji all inclusive stołować się w okolicznych lokalach gastronomicznych. Powodowie podnieśli, że warunki panujące w pokoju hotelowym, a szerzej w całym hotelu oraz standard wyżywienia w nim serwowanego naraził ich na krzywdy fizyczne i psychiczne, zmuszeni byli do przebywania w warunkach urągających jakimkolwiek standardom, wśród brudu i pleśni, pozbawieni zostali ciepłej wody zaś zatkany brodzik w łazience uniemożliwiał im mycie się, co w warunkach gorącego klimatu panującego w Turcji oznaczało poważny dyskomfort, dodatkowo powódka doznała zatrucia pokarmowego i biegunki. Powodowie wskazali, że na kwotę objętą żądaniem pozwu składają się: kwoty po 936 złotych tytułem zwrotu części wynagrodzenia to jest opłaty za 5 dni pobytu w hotelu (...), kwota 992 złote tytułem kosztów wyżywienia K. W., kwota 1.064 złote tytułem kosztów wyżywienia M. G. oraz kwoty po 2.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powodów i doznanych przez nich krzywd. W odpowiedzi na pozew wniesiony w dniu 10 listopada 2014 roku, koperta karta 68, pozwany (...) Spółka z o. o. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Strona pozwana potwierdziła fakt zawarcia z powodami w dniu 12 września 2013 roku umowy, której przedmiotem był pobyt powodów w hotelu (...), 3 gwiazdkowym, w miejscowości K. w Turcji. Jednocześnie strona pozwana zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom powodów podnosząc, że powodowie zapłacili za imprezę turystyczną w Turcji wraz z przelotami i wyżywieniem łączną kwotę 2.607,45 złotych, która to kwota obejmowała nie tylko zakwaterowanie w hotelu, lecz również wyżywienie oraz możliwość korzystania z darmowych atrakcji hotelowych, basenów, barów, plaży i innych a powodowie bez wątpienia z tych atrakcji korzystali, bowiem w słonecznej Turcji większość czasu wypoczywa się na otwartych przestrzeniach, zwiedzając czy odpoczywając w pobliżu wody. Nadto strona pozwana wskazała, że w konsekwencji niezadowolenia powodów zostało im zapewnione świadczenie zastępcze w postaci propozycji przeniesienia do hotelu (...) już w drugim dniu pobytu, jednakże świadczenie to nie zostało przyjęte gdyż powodowie koniecznie chcieli zostać w tym hotelu z inną rodziną. Strona pozwana zaprzeczyła aby w hotelu brakowało jedzenia i podniosła, że posiłki serwowane były w podanych porach i w adekwatnym standardzie do 3 gwiazdek. Nadto strona pozwana podniosła, że nieuprawnione jest dochodzenie przez powodów kwot wynikających z dodatkowych zakupów spożywczych a roszczenie to nie jest poparte żadnymi dowodami a tylko sporządzonych przez samych powodów zestawieniem zawierającym polskie ceny, zaś powodowie nie przedstawili żadnych rachunków czy paragonu na zakup tych produktów. Strona pozwana podniosła również, iż umowa o imprezę turystyczną jest umową o charakterze pakietowym, zgodnie z którą składa się ona z różnych świadczeń cząstkowych. Z umowy łączącej powodów z pozwaną wynika, iż strona pozwana była zobowiązana do wielu świadczeń, przelotów czarterowych, ubezpieczenia, zakwaterowania oraz wyżywienia, a każde z tych świadczeń posiada wymierną wartość rynkową, stąd niewykonanie usługi w zakresie oznaczonego świadczenia uzasadnia ewentualne żądanie obniżenia ceny imprezy wyłącznie o koszty świadczenia niewykonanego lub wykonanego nienależycie. Strona pozwana podniosła, że żądanie obniżenia ceny nie może wykraczać ponad wartości niewykonanego świadczenia, gdyż w przeciwnym razie powodowie byliby wzbogaceni kosztem strony pozwanej. Strona pozwana wskazała również, że impreza powodów zakupiona była po bardzo niskiej cenie, praktycznie po cenie kosztów organizatora a powodowie nie zgłaszali zastrzeżeń do innych elementów imprezy, to jest przelotu, transferu, plaży i rekreacji. Strona pozwana wskazała również, iż roszczenie powodów jest rażąco wygórowane a sposób jego obliczenia niezrozumiały, gdyż zadośćuczynienie z samego założenia ma rekompensować psychiczne niedogodności inne dla każdego człowieka, tymczasem powodowie już drugiego dnia pobytu mieli możliwość przeniesienia się do innego obiektu a zdecydowali się przez kolejne 5 dni na pobyt w obiekcie, który tak źle oceniali. W piśmie z dnia 27 lipca 2015 roku, karta 134, powodowie podnieśli, iż umowa o organizację imprezy turystycznej jaką zawarła strona pozwana z powodami w dniu 16 września 2013 roku jest umową o charakterze pakietowym, co nie oznacza jednak, że jej koszt można dzielić na poszczególne świadczenia składowe i w ten sposób określać kwotę, jaką pozwany winien zwrócić powodom tytułem niewykonania lub nienależytego wykonania usługi turystycznej. Powodowie wskazali, że wynagrodzenie należne pozwanemu od powodów za organizację imprezy turystycznej określone zostało w umowie w sposób ryczałtowy a nie kosztorysowy, nadto zaś kalkulacja przedłożona przez pozwanego przy odpowiedzi na pozew sporządzona została na potrzeby tej sprawy a powodowie nigdy wcześniej jej nie widzieli. Powodowie wskazali, że podstawą roszczenia o zapłatę odszkodowania dochodzonego w niniejszej sprawie jest artykuł 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych i obejmuje szkodę jaką powodowie ponieśli z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Wskazali oni, że uzasadnieniem dla roszczenia o zadośćuczynienie jest również naruszenie dóbr osobistych powodów takich jak zdrowie, gdyż powódka doznała zatrucia pokarmowego i biegunki a powód wymiotował, powodowie przebywali w pokoju pełnym chorobotwórczej pleśni a także dobra osobistego jakim jest spokojny wypoczynek, to jest odbywany w ciszy oraz w warunkach zapewniających spokój psychiczny. Strony podtrzymały swe stanowiska w toku dalszego postępowania. Sąd ustalił następujący stan faktyczny. Powodowie K. W. i M. G. zawarli ze stroną pozwaną (...) Spółkę z o. o. umowę numer (...) o organizację imprezy turystycznej. Przedmiotem imprezy turystycznej był wyjazd do miejscowości K. w Turcji w okresie od 18 września 2013 roku do 25 września 2013 roku to jest 7 dni i pobyt w hotelu (...) o standardzie 3 gwiazdek, w ramach pobytu all inclusive. Opcja all inclusive miała obejmować 3 posiłki dziennie, to jest śniadanie, obiad i kolację oraz napoje alkoholowe i bezalkoholowe. Integralną częścią umowy były warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych, zgodnie z punktem 7 podpunkt 11 tych warunków, organizator ograniczył swoją odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy do dwukrotności ceny imprezy w stosunku do każdego klienta. Zgodnie z punktem 8 podpunkt 8 tych warunków, w sprawach nieuregulowanych warunkami uczestnictwa miały zastosowanie w szczególności przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, przepisy ustawy kodeks cywilny a także przepisy ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów. Cena przedmiotowej imprezy turystycznej wynosiła od dwóch osób kwotę 2.607,45 złotych i została zakupiona w ramach oferty last minute, dowód umowa nr (...), karta 23 oraz warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych, karta 24 do 26. Po przyjeździe powodowie oczekiwali około 3 godziny na zakwaterowanie w pokoju hotelowym. Pokój zaoferowany powodom był nieposprzątany, obsługa hotelu sprzątała pokój i zmieniała pościel w obecności powodów, łazienka w obecności powodów została wytarta mokrym ręcznikiem, pozostałym po poprzednich gościach, a pościel zmieniona na inną, nieuprasowaną, poplamioną, ze śladami pleśni i nieprzyjemnie pachnącą. Ze względu na stan pościeli powódka spała na własnych ręcznikach. Pokój i łazienka hotelowa były zagrzybione. Powodowie zamiast z hotelowej łazienki musieli korzystać z pryszniców na plaży. W łazience przez cały okres pobytu nie było również ciepłej wody. Klimatyzacja w pokoju była sprawna ale brudna, tak, że powodowie z niej nie korzystali, próbowali spać przy otwartych oknach ale nie było to możliwe z uwagi na panujący hałas. Również warunki higienicznie panujące w hotelowej restauracji budziły zastrzeżenia. Restauracja znajdowała się na zewnątrz budynku, miały do niej swobodny dostęp zwierzęta. Po restauracji i po stołach chodziły koty. Sztućce i talerze były brudne, opłukiwane były na oczach gości pod bieżącą wodą i wycierane ścierką, której czystość również budziła zastrzeżenia. Jedzenie było monotonne, niesmaczne, nieapetycznie podane, było go również zbyt mała ilość w stosunku do ilości gości. Powódka po spożyciu posiłku w hotelowej restauracji miała biegunkę a powód wymiotował. Z tego powodu powodowie zaczęli się żywić poza hotelem i ponieśli koszty. W pierwszym dniu pobytu powódka K. W. 176 złotych, w drugim dniu pobytu 186 złotych, w trzecim dniu pobytu 175 złotych, w czwartym 185 złotych, w piątym dniu 170 złotych, w szóstym dniu pobytu 50 złotych i w siódmym dniu pobytu 50 złotych, natomiast powód M. G. w pierwszym dniu pobytu 198 złotych, w drugim dniu pobytu 218 złotych, w trzecim dniu 170 złotych, w czwartym dniu 196 złotych, w piątym dniu 184 złote, w szóstym dniu 49 złotych i w siódmym dniu 49 złotych. W hotelowym barze bardzo szybko zabrakło napojów bezalkoholowych i alkoholu, był on również często zamknięty. Basen hotelowy był brudny, tak że powodowie z niego nie korzystali. Powodowie wraz z innymi uczestnikami wycieczki zgłaszali uwagi rezydentkom biura podróży. Po dwóch dniach pobytu powodom zaproponowano przeniesienie do innego hotelu, to jest do Hotelu (...). Powodowie tej propozycji nie przyjęli solidaryzując się z resztą grupy i żądając by przeniesiono całą grupę. Ostatecznie w Hotelu (...) powodowie spędzili łącznie 5 dni. Na ostatnie dwa dni powodów wraz z resztą grupy przeniesiono do Hotelu (...) 4 -gwiazdkowego, gdzie warunki powodom już odpowiadały. Przy przenosinach do innego hotelu biuro podróży nie zapewniło powodom transportu. Odległość około 1 kilometra musieli oni pokonać wraz z bagażami na piechotę. Powodowie zgłosili reklamację pozwanemu biuru podróży pismami z dnia 16 października 2013 roku. Pismem z dnia 13 listopada 2013 roku strona pozwana odniosła się do zgłoszonej reklamacji odmawiając jej uznania. Dowód pisma powodów z dnia 16 października 2013 roku, karta 29 do 34, pismo strony pozwanej z 13 listopada 2013 roku, karta 35, dokumentacja fotograficzna karata 39 do 46, zeznania świadka B. G. karta 175 odwrót do 176, zeznania świadka W. D. karta 176 odwrót do 177, zeznania świadka M. [ f 00:17:30.529] J. karta 208 do 210, zeznania świadka A. T. karta 222 do 223, zeznania powódki karta 229 w związku z kartą 125 odwrót do 126 oraz karta 229, zeznania powoda karta 229, w związku z kartą 126 odwrót do 127 oraz karta 230. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez stronę w toku niniejszego postępowania. Sąd dokonał również ustaleń faktycznych w oparciu o dowody z zeznań świadków oraz o dowód z przesłuchania stron ograniczony do przesłuchania powodów. Stwierdzić należy, że zeznania świadków oraz zeznania powodów, co do warunków panujących w hotelu (...), warunków pobytu w pokojach hotelowych, w hotelowej restauracji są wzajemnie zbieżne i spójne. Nadto zaś strona pozwana nie podnosiła żadnych okoliczności, które pozwalałyby skutecznie podważyć wiarygodność zeznań świadków i wiarygodność powodów, w szczególności strona pozwana nie podnosiła, że świadkowie oraz powodowie w sposób przesadny opisują warunki jakie panowały w Hotelu (...). Z tych też względów Sąd dał wiarę zeznaniom świadków oraz powodów w całości i poczynił na ich podstawie ustalenia faktyczne. Sąd zważył, co następuje. Powództwo K. W. i M. G. przeciwko (...) Spółce z o.o. w W., co do zasady zasługuje na uwzględnienie, ulegając jedynie oddaleniu, co do wysokości żądań. Na żądania powodów składały się kwoty po 936 złotych tytułem zwrotu części wynagrodzenia uiszczonego za organizację imprezy turystycznej, kwota 992 złote tytułem kosztów wyżywienia powódki K. W., kwota 1064 złote tytułem kosztów wyżywienia powoda M. G. oraz kwoty po 2000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powodów i doznanych przez nich krzywd. Z treści pozwu wynika więc jednoznacznie, że powodowie w niniejszej sprawie dochodzili zarówno roszczeń odszkodowawczych jak i roszczeń o zadośćuczynienie. Stosownie zaś do treści artykuł 5 dyrektywy rady z dnia 13 czerwca 1990 roku w sprawie zorganizowanych podróży wakacji i wycieczek numer 90/314, Dziennik Unii Europejskiej numer 1990/158/59, państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu zapewnienia odpowiedzialności organizatora i lub punktu sprzedaży detalicznej wobec konsumenta za niewłaściwe wykonanie zobowiązań wynikających z umowy, niezależnie od tego czy obowiązki te mają być wykonane przez organizatora i lub punkt sprzedaży detalicznej czy usługodawcę. Zgodnie z ustępem drugim powołanego przepisu w odniesieniu do szkody wyrządzonej konsumentowi w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy państwa członkowskie podejmą niezbędne kroki w celu zagwarantowania odpowiedzialności organizatora i lub punktu sprzedaży detalicznej, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie wynika ani z ich winy ani z winny innego usługodawcy a jest wynikiem zaniedbań, które ujawnią się w trakcie wykonywania umowy spowodowanej przez konsumenta, takich zaniedbań, które spowodowane są przez osobę trzecią niezwiązaną ze świadczeniem usług objętych umową i których nie można było przewidzieć lub uniknąć oraz braków spowodowanych siłą wyższą lub zdarzeniem, którego organizator i lub punkt sprzedaży detalicznej lub usługodawca nawet zachowując należytą staranność nie mógł przewidzieć lub im zapobiec. W kwestiach szkód wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania usług objętych imprezą, państwa członkowskie mogą dopuszczać ograniczenie wysokości odszkodowania zgodnie z konwencjami międzynarodowymi regulującymi takie usługi. Na wypadek szkody innej niż uszkodzenie ciała wynikłej na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania usług objętych imprezą państwa członkowskie mogą dopuszczać w rozsądnych granicach umowne ograniczenie wysokości odszkodowania ustęp 3 artykułu 5 stanowi, że bez uszczerbku dla ustępu drugiego akapit 4 można zastrzec, że wyłączenie przepisów ustępu 1 i 2 w drodze klauzuli umownej nie jest dopuszczalne. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 marca 2002 roku w sprawie C 168/00 artykuł 5 dyrektywy numer 90/ 314 w sprawie zorganizowanych podróży wakacji i wycieczek, należy interpretować jako przyznając, co do zasady konsumentom prawo do zadośćuczynienia za szkodę niematerialną wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania usług stanowiących zorganizowane wakacje. Powyższa dyrektywa implementowana została przez wszystkie państwa Unii Europejskiej, także przez Polskę, co nastąpiło ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych a ściślej nowelą do tej ustawy wprowadzoną ustawą z dnia 8 grudnia 2000 roku o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o transporcie kolejowym i ustawę o usługach turystycznych oraz ustawę kodeks postępowania cywilnego, ustawę prawo o ustrojów sądów powszechnych i ustawę o działach administracji rządowej w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej, dziennik ustawy numer 122 pozycja 1314.Podstawowe znaczenie w tym zakresie miało uchwalenie artykułu 11a, będącego odpowiednikiem artykułu 5 ustęp 1 i 2 dyrektywy numer 90 przez 314 statuującego odpowiedzialność organizatora imprezy turystycznej podróży za szkody wyrządzone klientowi konsumentowi w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Stosownie do treści artykułu 11a, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie. Punkt 1 działanie lub zaniechaniem klienta. Punkt 2 działanie lub zaniechaniem osób trzecich nieuczestniczących wykonywania usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo punkt 3 siłą wyższą. Zgodnie z ustępem 2 powołanego przepisu wyłączenie odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w przypadkach wymienionych w ustępie 1 nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku udzielenia w czasie trwania imprezy turystycznej pomocy poszkodowanemu klientowi. Zgodnie z treścią artykułu 11b, ustęp 1 powołanej ustawy nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności określonej w artykule 11a z zastrzeżeniem ustępu 2 i 3. Ustęp 2 artykułu 11b, stanowi, że odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną klientowi w skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych, może być ograniczona tylko wówczas, gdy określa to umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczypospolita Polska. Ustęp 3 powołanego przepisu stanowi, że organizatorzy turystyki w umowach z klientami mogą ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług w czasie imprezy turystycznej do dwukrotności ceny imprezy względem każdego klienta, przy czym zgodnie z ustępem 4 ograniczenia, o którym mowa w ustępie 3 nie może dotycz szkód na osobie. Jeżeli chodzi o roszczenia odszkodowawcze powodów, to wskazać należy, iż podstawową przesłanką odpowiedzialności kontraktowej organizatora turystyki w przypadku odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonywanie umowy jest wystąpienie szkody, artykuł 11a, ustawy o usługach turystycznych w związku z artykułem 471 kodeksu cywilnego. Szkoda w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej pełni dwojakiego rodzaju funkcje: jest przesłanką tej odpowiedzialności i decyduje o rozmiarach długu odszkodowawczego. Według ogólnej reguły wynikającej z artykułu 362 paragraf 2 kodeksu cywilnego szkodę w rozumieniu prawa cywilnego wyznaczają dwa elementy. Straty, jakich doznał poszkodowany, to jest damnum emergens oraz utrata korzyści, które mógłby on osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono, to jest lucrum cessans. Umowa o imprezę turystyczną należy do umów, w przypadku których niejako z samej jej natury, niezmiernie trudno jest zarówno określić kiedy występuje szkoda jak i ustalić jej wysokość, przy czym trudność ta ma różny stopień. Szkodę w tym przypadku konkretyzuje się przez uznanie, iż jest nią nieotrzymanie zagwarantowanych w umowie świadczeń albo otrzymanie świadczeń o niższym standardzie, niższej jakości, zmiana programu wycieczki, kradzież lub uszkodzenie bagażu, uszkodzenie ciała, czy wywołanie rozstroju zdrowia uczestnika wycieczki. W takich przypadkach rozmiar szkody ustalić należy, choć jest to trudne, opierając się na stosunku waloru utraconej części świadczenia do waloru całej imprezy turystycznej, co powinno być oceniane z punktu widzenia, co do zasady przeciętnego typowego uczestnika imprezy o określonym celu i programie. Porównaj w tym zakresie P. C., w komentarzu do artykułu 11a, ustawy o usługach turystycznych. W przypadku trudności w ustaleniu szkody Sąd może skorzystać z artykułu 322 kpc, według którego jeżeli w sprawie o naprawienie szkody Sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądanie jest niemożliwe lub nadal utrudnione może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Aktualne orzecznictwo Sądu przy ustalaniu wysokości szkody dopuszcza posiłkowanie się tak zwaną tabelą frankfurcką. Pod tym pojęciem rozumie się orzeczenie Dwudziestej Czwartej Izby Cywilnej EG Frankfurt, w którym Sąd ten dostrzegając konieczność ujednolicenia orzecznictwa w zakresie odpowiedzialności organizatorów w przypadku umowy o podróż, wskazał wady podróży i procentowe wysokości odszkodowania, jakie powinien otrzymywać turysta. Jak zaś wynika z tabeli frankfurckiej, stopy procentowe obniżenia świadczenia w zakresie uchybień wynikających z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynoszą, co do wad w wyposażeniu pokoju w postaci uszkodzeń pęknięcia, wilgoć od 10 do 50 procent, co do obsługi w zakresie złego sprzątania od 10 do 20 procent, hałas w nocy od 10 do 40 procent, zepsute, nienadające się do spożycia posiłki od 20 do 30 procent, zabrudzone stoły od 5 do 10 procent, zabrudzone naczynia sztućce od 10 do 15 procent, zabrudzony basen odkryty od 10 do 20 procent. Posługując się więc posiłkowo tabelą frankfurcką stwierdzić należy, iż wynagrodzenie z tytułu przedmiotowej umowy licząc w najniższych przedziałach procentowych, winno zostać obniżone o 75 procent. Podkreślić należy, że atrakcyjna cena wycieczki nie może stanowić usprawiedliwienia dla warunków panujących w hotelu. Powodowie nie zostali w żaden sposób poinformowani, że atrakcyjność ceny wynika z obniżonego standardu hotelu. Przeciwnie zapewniano ich, że oferta jest ofertą all inclusive, fakt zaś zakupów wycieczki w ofercie last minute mógłby stanowić dla powodów usprawiedliwienie niskiej ceny. Wynagrodzenie za przedmiotową wycieczkę na osobę wynosiło po 1303 złote 72 grosze.
Przy przyjęciu 70 procentowego obniżenia ceny daje to kwotę po 977 złotych 79 groszy obniżenia na osobę. Powyższe nie oznacza jednakże, że taka kwota odszkodowania należna jest powodom. Zauważyć bowiem należy, że powodom już w drugim dniu pobytu proponowano przeniesienie się do innego hotelu, to jest do hotelu (...). Powodowie z tej propozycji nie skorzystali, gdyż domagali się, aby przeniesiona została cała grupa. Podkreślić należy, że pozostali uczestnicy wyjazdu byli dla powodów osobami obcymi, nie byli to ich przyjaciele, z którymi powodowie zaplanowali ten wyjazd, nie byli to również członkowie rodzin powodów. Były to osoby obce dla powodów. Powodowie poznali się z nimi dopiero w trakcie podróży. Nie były to osoby, z którymi powodowie planowali i wspólnie podejmowali wyjazd. Powodowie odmówili przeniesienia się do innego hotelu, przy czym odmowa ta nie była poprzedzona nawet sprawdzeniem warunków w proponowanym im hotelu (...). Gdyby powodowie takie warunki sprawdzili i były one tak samo złe, odmowa przeniesienia się byłaby usprawiedliwiona. Tym samym stwierdzić należy, że już od 3 dnia pobytu powodowie mieli możliwość pobytu w zupełnie innych warunkach. Brak jest więc podstaw do obniżenia wynagrodzenia za pełne 5 dni pobytu w hotelu (...), lecz tylko za 2 dni. Od 3 dnia powodowie mieli bowiem możliwość korzystania z innego hotelu. Przy obniżeniu ceny za pobyt jedynie za 2 dni daje to kwotę obniżenia dla każdego z powodów po 279 złotych 37 groszy. Obliczone to zostało w następujący sposób: kwota 977 złotych 79 groszy obniżenia podzielić przez 7 dni pobytu razy 2 dni faktycznego pobytu w hotelu (...). Jeżeli zaś chodzi o szkodę w postaci kosztów odżywiania się poza hotelową restauracją, z tożsamych względów przyjąć należy, iż odszkodowanie powodom należy się jedynie za 2 dni, daje to kwoty 362 złote dla K. W., 176 złotych plus 186 złotych oraz kwotę 416 złotych dla M. G., czyli 198 złotych plus 218 złotych. W tym zakresie ustalając wysokość należnego powodom odszkodowania, Sąd korzystał z dyspozycji przepisu artykułu 322 kodeksu postępowania cywilnego stanowiącego, iż jeżeli w sprawie o naprawienie szkody ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, Sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Istotnie bowiem ścisłe udowodnienie przez powodów wysokości żądania w tym zakresie nie było możliwe, albowiem powodowie nie zbierali paragonów, które też często nie były im wydawane. W ocenie Sądu wskazywane koszty są realne i nie są wygórowane, a fakt nieposiadania paragonów z uwzględnieniem miejsca, w którym przebywali powodowie, należy uznać za usprawiedliwione. Jeżeli chodzi o kwotę dochodzonego przez powodów zadośćuczynienia stwierdzić należy, że żądanie w tym zakresie co do zasady również zasługuje na uwzględnienie. Zauważyć bowiem należy, iż skoro Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 12 marca 2002 roku orzekł, że artykuł 5 dyrektywy numer 90/314 powinien być wykładany w sposób obejmujący pojęciem szkody także uszczerbek niemajątkowy w postaci zmarnowanego urlopu, to artykuł 11a ustawy o usługach turystycznych, przenoszący artykuł 5 dyrektywy do polskiego porządku prawnego musi być wykładany w ten sam sposób. Taka wykładnia, mająca zarazem charakter scalający, pozwala również na wniosek, że rozwiązanie zastosowane w prawie krajowym jest zgodne z dyrektywą. Należy przy tym podkreślić, że żadne istotne względy wypływające z polskiego systemu prawa cywilnego nie przeciwstawiają się takiej wykładni artykułu 11a ustawy, a jego znaczenie w takim rozumieniu polega na tym, że w zakresie, w którym dopuszcza przyznanie zadośćuczynienia za szkodę wyrządzoną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy o imprezę turystyczną, stanowi przepis szczególny w stosunku do artykułu 471 kodeksu cywilnego. Za takim traktowaniem artykułu 11a przemawia także fakt, że ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie umowy o podróż do kodeksu cywilnego, co byłoby naturalne i ściśle związałoby skutki niewykonania tej umowy z kodeksowym reżimem odpowiedzialności ex contractu, lecz tworzył samodzielną autonomiczną podstawę odpowiedzialności umownej, zakorzenioną w regulacji prawa unijnego. W związku z tym zgodnie z artykułem 11, przepisy kodeksu cywilnego mają zastosowanie do odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o podróż tylko w zakresie nieuregulowanym ustawą o usługach turystycznych. W tym zakresie porównaj: uzasadnienie uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 roku III CZP 70/9 publikowanych OSNC 2011/4/41, również wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 kwietnia 2013 roku sygnatura VI ACA 1357/12 publikowane LEX numer 1372486. Zgodnie z przepisami unijnymi, turysta ma prawo żądać od organizatora wyjazdu wynagrodzenia za naruszenie prawa do niezakłóconego wypoczynku. Takie dobra jak odpoczynek, regeneracja sił, unikanie stresu, komfort psychiczny, przyjemność ze spędzania czasu w wybrany sposób, podróż bez zakłóceń, bez nieprzyjemności, zasługują z pewnością na ochronę. Z uwagi na [ ns 00:35:22.528] prawnej przewidziany w dyrektywie numer 90/314 o podróżach za cenę zryczałtowaną, artykuł 11a należy więc zinterpretować z uwzględnieniem treści artykułu 5 tej dyrektywy, który nakazuje państwom członkowskim zagwarantowanie odpowiedzialności organizatorów podróży za szkody wyrządzone konsumentom. Artykuł 11a ustawy o usługach turystycznych może więc być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę niemajątkową klienta w postaci tak zwanego zmarnowanego urlopu. Nie ulega zaś wątpliwości, że jakość oraz dostępność usług przedstawionych powodom w ofercie imprezy turystycznej w stopniu znacznym odbiegała od rzeczywistości. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności z dokumentacji fotograficznej wynika jednoznacznie, że hotel, w którym przebywali powodowie nie gwarantował wypoczynku w warunkach, o jakich powodowie byli zapewniani. Pokoje były brudne, łazienki i pokoje zagrzybione, restauracja, w tym talerze i sztućce brudna, nie zabezpieczona przed dostępem zwierząt, jedzenie monotonne, niesmaczne, wywołujące dolegliwości żołądkowo jelitowe. Powodowie płacąc za pobyt mieli prawo oczekiwać, że na miejscu nie spotkają ich przykrości, zaś sam wyjazd będzie udanym wypoczynkiem. Jednakże rzeczywisty stan hotelu i jego okolic był niezgodny z opisem przedstawionym w ofercie. Zebrany materiał dowodowy potwierdził powyższe w sposób niebudzący wątpliwości Sądu. Podstawą prawną dochodzonego roszczenia stanowi w ocenie Sądu w niniejszej sprawie z uwagi na wyżej przytoczone okoliczności faktyczne w zakresie niezgodności odbytej imprezy turystycznej z oferowaną i związanym z tym niezadowoleniem powodów, stanowiącym niewątpliwie negatywne przeżycie psychiczne, można mówić o powstaniu po ich stronie szkody niematerialnej. Zadośćuczynienie jest sposobem naprawienia krzywdy wyrządzonej jako cierpienia fizyczne oraz cierpienia psychiczne i ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Bezsprzecznie powodom nie zapewniono warunków wypoczynku, o których mówiła oferta wczasów all inclusive. W ocenie Sądu, przy braku kryteriów ustawowych, pozwalających na ustalenia wysokości należnego zadośćuczynienia przyjąć należało, że kwota ta winna być adekwatna do ceny zapłaconej za udział w wycieczce. Zadośćuczynienie ma służyć naprawieniu krzywdy wynikającej ze zmarnowanego urlopu, nie może zatem odrywać się od zapłaconej ceny i być źródłem wzbogacenia powodów. Nie oznacza to jednakże, że wysokość zadośćuczynienia nie może być wyższa niż cena wycieczki. Określając wysokość zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze, iż zadośćuczynienie nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienia psychiczne, a zatem na gruncie niniejszej sprawy negatywne uczucia przeżywane przez powodów w związku z utratą przyjemności z podróży. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie doznane cierpienia. Mając więc na uwadze wysokość zapłaconej ceny oraz fakt, w jakich warunkach przebywali powodowie w Turcji, z jakimi niemiłymi przeżyciami się to wiązało, jakie mają wspomnienia z wyjazdu, jak oboje wskazują, wolą nie wracać wspomnieniami do wyjazdu i nie chcą nawet oglądać zdjęć. Uznać należy, iż zadośćuczynienie w kwotach po 2000 złotych, co do zasady, nie mogło zostać by uznane za wygórowane. Powyższe jednakże nie oznacza, że powodom należą się zadośćuczynienia w kwotach po 2000 złotych. Jak bowiem już wyżej wskazano, powodowie w przedmiotowych warunkach przebywali 5 dni, przy czym już po 2 dniach mieli możliwość zmiany hotelu, a co za tym idzie, warunków wypoczynku. Gdyby powodowie z tej oferty skorzystali, ich krzywda niewątpliwie byłaby mniejsza po zmianie hotelu po upływie 2 dni mieliby jeszcze 5 dni spokojnego wypoczynku, a co za tym idzie, ich wspomnienia z wyjazdu byłyby zapewne innego rodzaju. W takiej sytuacji przyjąć należy, że w tym zakresie powodowie przyczynili się do powstania, w zasadzie, do zwiększenia po ich stronie doznanej szkody. Zadośćuczynienie z 5 dni spędzonych w hotelu (...) powodom należy się więc co do zasady tylko za 2 dni. Przy przyjęciu kwoty 2000 złotych zadośćuczynienia za 5 dni i przy ustaleniu, że co do zasady powodom należy się to zadośćuczynienie tylko za 2 dni, należy się dla powodów kwota po 800 złotych dla każdego z nich. Obliczono to w ten sposób: 2000 złotych podzielić przez 5 dni, razy 2 dni pobytu, za które powodom należy się to zadośćuczynienie. Ostatecznie więc na rzecz powodów zasądzono kwotę, co do K. W. kwotę 1459 złotych 37 groszy, w tym kwotę 279 złotych 37 groszy tytułem obniżenia ceny, 362 złote tytułem odszkodowania za koszty wyżywienia oraz 800 złotych tytułem zadośćuczynienia, co do powoda M. G. łączną kwotę 1495 złotych 37 groszy w tym kwotę 279 złotych 37 groszy tytułem obniżenia ceny, 416 złotych tytułem odszkodowania za koszty wyżywienia oraz 800 złotych tytułem zadośćuczynienia. We wspomnianym zakresie zobacz również na przykład: uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie III CA 281/15, wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 16 kwietnia 2013 roku sygnatura I C 3058/13, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 marca 2013 roku z uzasadnieniem sygnatura V CA 3475/12, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 15 lutego 2013 roku sygnatura V CA 3048/12, wyrok Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 4 lutego 2014 roku z uzasadnieniem sygnatura IV CA 683/13, wyrok Sądu Okręgowego w Radomiu z 21 listopada 2013 roku z uzasadnieniem sygnatura IV CA 4166/13 źródło: Portal orzeczeń sądów powszechnych. Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punktach1 i 2 wyroku. O odsetkach od kwot zasądzonych na rzecz powodów orzeczono na podstawie artykułu 481 kodeksu cywilnego. Powodowie wezwali stronę pozwaną do zapłaty pismami z 16 października 2013 roku, przy czym nie przedłożyli w niniejszej sprawie dowodu doręczenia stronie pozwanej odpisu tego pisma. Za datę w jakiej doręczono stronie pozwanej wezwania do zapłaty należy więc przyjąć datę, w której strona pozwana udzieliła powodom odpowiedzi, to jest datę 13 listopada 2013 roku, a zatem od dnia następnego strona pozwana pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia. Z tego też względu odsetki ustawowe na rzecz powodów zostały zasądzone od 14 listopada 2013 roku. W pozostałym zakresie powództwa zostały oddalone jako wygórowane. Co do kosztów procesu, Sąd zastosował w niniejszej sprawie przepis artykułu 102 kodeksu postępowania cywilnego stanowiący, iż w przypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Powództwo w niniejszej sprawie zostało częściowo uwzględnione. Co do zasady należałoby stosunkowo rozdzielić koszty procesu na podstawie artykułu 100 kodeksu postępowania cywilnego. Z uwzględnieniem zakresu, w jakim powodowie przegrali niniejszą sprawę, przy stosunkowym rozdzieleniu kosztów procesu, to powodowie zobowiązani byliby do zwrotu kosztów stronie pozwanej. Sąd zdecydował więc w niniejszej sprawie na zastosowanie artykułu 102 kodeksu postępowania cywilnego i odstąpił od obciążania powodów kosztami procesu należnymi stronie pozwanej z uwagi na charakter sprawy, źródło roszczenia powodów, a także z uwagi na fakt, aby poprzez obciążenie powodów kosztami procesu nie potęgować w nich poczucia krzywdy. Dziękuję bardzo.
[ koniec treści 00:43:37.134]