UZASADNIENIE

S. J. wykonywał na rzecz M. G. usługi elektryczne na terenie budowy obiektu sportowego w E.. Pomimo upływu terminu płatności, M. G. nie uregulował należności z tytułu wykonanych prac. Miał wówczas problemy finansowe, albowiem jego kontrahenci zalegali z płatnością kwoty około 628.000zł. W tej sytuacji S. J. wystąpił z powództwem o zapłatę przeciwko M. G. i uzyskał nakaz zapłaty. Od nakazu tego M. G. wniósł w dniu 11 czerwca 2012 roku sprzeciw. Ostatecznie jednak, wyrokiem z dnia 22 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Toruniu uwzględnił powództwo S. J. i zasądził na jego rzecz od M. G. kwotę 69.495 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Z uwagi na brak dobrowolnej zapłaty ze strony dłużnika, S. J. skierował sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego. W związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym Komornik Sądowy ustalił, że M. G. widnieje w rejestrze (...) jako właściciel pojazdów:V. (...) o nr rej. (...), F. (...)o nr rej. (...), V. (...) o nr rej. (...), V. (...) o nr rej. (...), R. (...)o nr rej. (...), M. (...)o nr rej. (...) oraz S. (...)o nr rej. (...). Przeciwko M. G. toczyły się również postępowania egzekucyjne z wniosku innych wierzycieli. Wiele z tych postępowań została jednak umorzona wobec ich bezskuteczności.

Dowody: wyjaśnienia M. G. k. 394v - 395v

zeznania świadka S. J. k. 29 – 29v, k. 395v - 396

wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu V GC 560/12 k. 8;

sprzeciw od nakazu zapłaty k. 102;

pisma komorników sądowych k. 72, 249 – 256;

pismo komornika sądowego k. 11.

Pojazd marki F. (...)o nr rej. (...) został w dniu 23 czerwca 2010 roku sprzedany przez M. G. na rzecz M. M. za kwotę 800 zł.

Pojazd markiR. (...) uległ w 2013 roku wypadkowi, na skutek czego M. G. oddał go do kasacji, a następnie sprzedał na skupie złomu za kwotę około 1.000 zł. Jako sprawcy kolizji nie przysługiwało mu prawo do odszkodowania.

Pojazd marki V. (...)o nr rej. (...) stanowił przedmiot zabezpieczenia kredytu udzielonego M. G. w dniu 28 lutego 2011 roku przez (...)w W. na zakup tego pojazdu. Z uwagi na zaległości z płatnością rat kredytu, samochód stał się własnością banku. Pismem z dnia 3 marca 2016 roku bank ostatecznie wezwał M. G. do jego wydania.

Pojazd marki S. (...) stanowił własność krewnego M. G.– T. P. który zakupił go samodzielnie w 2010 roku. Aby uzyskać zniżkę na składki w zakresie ubezpieczenia OC, T. P. zawarł z M. G. umowę darowizny 5 % udziałów we własności ww. pojazdu i wskazał go jako współwłaściciela.

W rzeczywistości T. P. był wyłącznym właścicielem i użytkownikiem pojazdu. W dniu 20 września 2013 roku T. P. sprzedał samochód marki S. (...) na rzecz R. i Ł. M.. M. G. nie uczestniczył w tej transakcji i nie otrzymał żadnych środków pieniężnych ze sprzedaży. Wobec faktu, iż formalnie przysługiwał mu statusu współwłaściciela, złożył jednak na umowie swój podpis, jednak nie miał on żadnego wpływu na przebieg przedmiotowej transakcji.

Pojazd marki M. (...) o nr rej. (...) został w dniu 21 sierpnia 2012 roku przekazany przez M. G. jego wierzycielowi R. K. w ramach rozliczeń finansowych. R. K. wykonywał bowiem na zlecenie M. G. roboty budowlane przy obiektach sportowych, za co nie otrzymał od M. G. wynagrodzenia w łącznej kwocie około 10.000 zł.

Pojazd marki V. o nr rej. (...) został kupiony za środki pochodzące z umowy kredytu. Z uwagi na kłopoty finansowe, M. G. zaprzestał spłacania kredytu, wobec czego samochód ten miał przejść na własność banku. W tej sytuacji w dniu 23 maja 2013 roku M. G. zbył pojazd na rzecz spółki (...) C. Z. sp. j. w T. za cenę 4182 zł. Zgodnie z porozumieniem zawartym z przedstawicielem komisu, M. G. nie otrzymał bezpośrednio ceny sprzedaży, lecz została ona przekazana na rzecz banku jako spłata pozostałej części kredytu. Dzięki temu otrzymał on wyższą kwotę od tej jaką bank uzyskał by po przejęciu samochodu i jego sprzedaży.

W dniu 8 kwietnia 2013 roku M. G. sprzedał na rzecz H. K.pojazd marki V. (...) nr rej. (...) za cenę 3400 zł, a uzyskaną kwotę przeznaczył na bieżące wydatki.

Dowody: wyjaśnienia M. G. k.394v - 395v

zeznania świadka T. P. k. 446 v– 447;

zeznania świadka R. K. k. 426 – 426v;

zeznania świadka W. C. k. 190, k. 425v;

zeznania świadka Huberta Kurowksiego k. 166, k. 426;

zeznania świadka Ł. M. k. 410 – 410v;

zeznania świadka R. M. k. 163, k. 410;

zeznania świadka M. M. k. 446v;

umowy sprzedaży k. 443, k. 389, k. 390, k. 391 – 392;

faktura vat za pojazd v. k. 388;

faktura vat za pojazd S. (...) z 16.09.10r. - k. 442;

umowa darowizny z 7.10.10r. k. 441;

umowa kredytowa k.434;

wezwanie do wydania pojazud i rozliczenie spłaty kredytu k. 450;

pismo z banku k. 386 – 387, k. 395;

dowody wpłat k. 445

inforacja z banku o spłacie kredytu k. 449;

M. G. ma 50 lat, wykształcenie średnie, z zawodu jest technikiem – mechanikiem. Jest żonaty i ma na utrzymaniu 15 letnie dziecko. Obecnie utrzymuje się z prac dorywczych. Miesięcznie osiąga dochody w granicach od 800 do 1500 zł. Nie był nigdy karany za popełnienie przestępstwa. Leczył się psychiatrycznie w związku z zaburzeniami depresyjnymi. Obecnie nie choruje psychicznie i nie jest upośledzony umysłowo, jednak rozpoznano u niego przebyte zaburzenia lękowe.

Dowody: dane o karalności k. 317;

wyjaśnienia oskarżonego k. 350;

opinia sądowo – psychiatryczna k. 399- 400;

Oskarżony M. G. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu.

W swoich wyjaśnieniach przyznał, wiedział, iż zapadł przeciwko niemu wyrok z powództwa pokrzywdzonego S. J.. Jak wyjaśnił, jego zaległości finansowe wynikały z problemów z kontrahentami, którzy nie uregulowali wobec niego należności w kwocie około 628 000 zł. Odnośnie pojazdów objętych zarzutem wskazał, iż samochód marki F. (...) sprzedał w 2010 roku, zanim nawiązał współpracę z pokrzywdzonym. Zaprzeczył też, aby kiedykolwiek był faktycznym współwłaścicielem pojazdu marki S. (...), którego wyłącznym właścicielem i użytkownikiem był jego krewny T. P.. Okoliczność, iż oskarżony widniał w dowodzie rejestracyjnym tego pojazdu jako współwłaściciel wynikała jedynie z chęci skorzystania przez T. P. ze zniżek w zakresie ubezpieczenia OC, jakie przysługiwały oskarżonemu. Co do pojazdu marki M. (...) wyjaśnił, iż przekazał go w ramach spłaty zadłużenia wobec swojego wierzyciela R. K.. Natomiast odnośnie pojazdu marki V. (...) porozumiał się ze znajomym właścicielem komisu, że cena sprzedaży zostanie przekazana na rzecz banku na spłatę jego zadłużenia. Jak podał oskarżony, decyzję w tym zakresie powziął z uwagi na fakt, iż zaprzestał spłacania zaciągniętego kredytu i bank groził przejęciem pojazdu, co wiązało się ze sprzedażą pojazdu przez bank po zaniżonej cenie. Z kolei pojazd marki R. (...) uległ w 2013 roku kolizji i został oddany do kasacji, za co oskarżony otrzymał około 1.000 zł. Zgodnie z jego wyjaśnieniami kolejny pojazd został sprzedany w 2013 roku za cenę 1.400 zł przypadkowemu nabywcy, a środki przeznaczone na jego własne wydatki. M. G. wyjaśnił, iż ostatni z pojazdów V. (...) znajduje się co prawda w jego posiadaniu, jednak uprawnienia do niego przysługują G. Bankowi.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, albowiem są one logiczne spójne i korespondują z pozostałym materiałem zebranym w sprawie, w tym zwłaszcza z zeznaniami świadków T. P., R. K., M. M., W. C., H. K., R. M., Ł. M. a także samego pokrzywdzonego oraz dowodami z dokumentów, a w szczególności umów sprzedaży, kredytu i darowizny oraz pism uzyskanych z G. Banku. Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić wiarygodności zeznaniom ww. świadków. Ich relacje w zakresie kupna i sprzedaży pojazdów objętych zarzutem były rzeczowe, spójne i znajdowały potwierdzenie w pisemnych umowach z dat dokonywania tych transakcji. Ponadto świadkowie ci, za wyjątkiem T. P., byli osobami zupełnie obcymi dla oskarżonego, stąd trudno przyjąć, aby mieli interes w zeznawaniu na jego korzyść. Pomimo istniejącego stosunku pokrewieństwa z oskarżonym, Sąd w całości zaaprobował też opis zdarzeń przedstawiony przez T. P.. Wskazać bowiem należy, iż zeznania tego świadka całkowicie pokrywają się nie tylko z wyjaśnieniami oskarżonego, ale przede wszystkim z zeznaniami zupełnie obcych dla niego osób Ł. i R. M. oraz umowami sprzedaży pojazdu marki S. (...).

Sąd zaaprobował też zeznania pokrzywdzonego S. J. co do faktu i wysokości zadłużenia oskarżonego, jako że znalazły one odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym, w tym również w wyjaśnieniach oskarżonego, który nie kwestionował istnienia długu, tłumacząc się jedynie z powodów jego powstania.

Sąd dał wiarę zgromadzonym w sprawie dokumentom, mając na względzie, że zostały sporządzone przez uprawnione podmioty i organy, w zakresie ich działania oraz w przepisanej prawem formie, a ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Z analogicznych względów sąd dał również wiarę danym osobopoznawczym zgromadzonym co do oskarżonego w toku postępowania, uznając je za w pełni wiarygodne i nie znajdując powodów do poddawania w wątpliwość ich autentyczności.

Również zebrane w sprawie dokumenty prywatne zasługują w ocenie Sądu na aprobatę, jako że zawarte w nich treści znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków oraz jawią się jako spójne i logiczne.

Sąd uznał za przydatną opinię sądowo – psychiatryczną, jako pochodząca od uprawnionych podmiotów, sporządzoną w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem ich wiedzy specjalistycznej.

W świetle przedstawionych powyżej okoliczności Sad doszedł do przekonania, że M. G. dopuścił się popełnienia czynu z art. 300 § 2 kk, w zakresie sprzedaży pojazdów marki M. (...) o nr rej. (...) oraz V. (...) o nr rej. (...). Sąd uznał jednak, iż wina oskarżonego i społeczna szkodliwość popełnionego czynu nie były znaczne.

Zgodnie z dyspozycją art. 300 § 2 kk odpowiedzialności karnej podlega kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia. Udaremnienie wykonania orzeczenia jest zredagowane jako znamię strony podmiotowej (celu), nadając przestępstwu charakter kierunkowy. Przestępstwo to ma charakter skutkowy, do kompletu jego znamion należy także spowodowanie skutku w postaci – udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela. Przestępstwa z art. 300 § 2 KK można dopuścić się wtedy także, gdy egzekucja dopiero grozi. Musi to jednak być tego rodzaju sytuacja, w której wierzyciel podejmuje takie działania lub zachowuje się w taki sposób, że zobowiązany do świadczenia jest świadomy tego, że wierzyciel będzie dochodził swoich pretensji. Stan zagrożenia egzekucją musi być obiektywny i bezsporny, chociaż nie musi być nieuchronny. "Nie jest więc wymagane, aby w czasie przestępnego działania istniało już orzeczenie, którego wykonanie sprawca chce udaremnić. Przestępstwa z art. 300 § 2 KK można się zatem dopuścić również wtedy, gdy egzekucja dopiero grozi, a więc w okresie, kiedy wierzyciel w sposób niedwuznaczny daje do zrozumienia, że postanowił dochodzić swojej pretensji majątkowej w drodze sądowej" (wyr. SN z 17.11.2011 r., V KK 226/11 , OSNKW 2012, Nr 2, poz. 21; podobnie wyr. SA w Katowicach z 31.5.2012 r., II AKA 148/12 , OSAK 2012, Nr 3, poz. 15).

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona występku z art. 300 § 2 kk w zakresie sprzedaży pojazdów marki M. (...) o nr rej. (...) oraz V. (...) o nr rej. (...).

Wobec wystąpienia przez pokrzywdzonego z powództwem cywilnym przeciwko oskarżonemu należące do niego pojazdy marki M. (...) o nr rej. (...) oraz V. (...) o nr rej. (...) stanowiły składniki majątku zagrożone zajęciem. Wskazać należy, iż oskarżony miał świadomość grożącej mu egzekucji co najmniej od czerwca 2012 roku, kiedy to złożył sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 23 maja 2012 roku, którym Sąd Rejonowy w Toruniu Wydział V Gospodarczy uwzględnił powództwo pokrzywdzonego. Tym samym świadomość oskarżonego w tym zakresie istniała już przed wydaniem przez ten Sąd wyroku zasądzającego świadczenie pieniężne na rzecz pokrzywdzonego i z pewnością obejmowała okres od dnia 21 sierpnia 2012 roku do dnia 8 kwietnia 2013 roku, kiedy to oskarżony dokonał zbycia ww. pojazdów. Biorąc zaś pod uwagę bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko oskarżonemu, nie ulega wątpliwości, iż zbycie tych pojazdów miało realny wpływ na zaspokojenie pokrzywdzonego i doprowadziło do skutku w postaci udaremnienia wykonania zapadłego na jego korzyść orzeczenia sądowego.

Jednocześnie Sąd doszedł do przekonania, że nie sposób przyjąć, aby znamiona występku z art. 300 § 2 kk wyczerpywały również czynności oskarżonego co do pozostałych pojazdów objętych zarzutem, stąd zaszła konieczność zmodyfikowania opisu czynu przypisanego oskarżonemu. Zgodnie z poczynionymi powyżej ustaleniami, charakter składników majątkowych zagrożonych zajęciem miały rzeczy co do których oskarżony podejmował czynności rozporządzające co najmniej od czerwca 2012 roku. Z oczywistych względów zatem, w pojęciu tym nie mieści się w żaden sposób pojazd marki F. (...), który został sprzedany na rzecz M. M. w dniu 23 czerwca 2010 roku. Za czynność taką nie sposób również uznać zbycia pojazdu marki V. (...) na rzecz W. C.. Pojazd ten stanowił bowiem przedmiot zabezpieczenia na rzecz banku. Ponadto, w ocenie Sądu, wobec realnie istniejącego zagrożenia przejęcia go przez bank i sprzedaży za zaniżoną cenę, czynność oskarżonego była w pełni uzasadniona. Analogicznie, nie mógł stanowić przedmiotu niniejszego postepowania pojazd marki V. (...), który stanowił przedmiot zabezpieczenia umowy kredytu i na skutek zaprzestania płatności rat kredytowych stanowi obecnie własność banku. Podobnie, oddanie do kasacji pojazdu marki R. (...), jako że nastąpiło na skutek losowych zdarzeń i w żaden sposób nie wynikało ze złej woli oskarżonego, nie mogło być objęte niniejszym postępowaniem. Sąd uznał przy tym, iż kwota uzyskana z tego tytułu, była na tyle nieznaczna, że trudno przyjąć, aby rozdysponowanie nią przez oskarżonego wynikało z chęci udaremnienia zaspokojenia wierzyciela. W ocenie Sądu koniecznym stało się także wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu sprzedaży pojazdu marki S. (...), jako że faktycznie nigdy nie stanowił on własności M. G., lecz należał do jego krewnego T. P.. Zdaniem Sądu zebrany materiał dowody w jednoznaczny sposób wskazuje, iż oskarżony tylko formalnie widniał jako współwłaściciel tego samochodu, nigdy nie będąc chociażby jego użytkownikiem. Wobec powyższego, sąd uznał, iż oskarżony wyczerpał znamiona zarzucanego mu występku jedynie w zakresie sprzedaży pojazdu marki V. (...) na rzecz H. K. z dnia 8 kwietnia 2013 roku, z której środki oskarżony przeznaczył na własne wydatki, a nie na zaspokojenie wierzycieli, oraz w zakresie przekazania pojazdu marki M. (...) w dniu 21 sierpnia 2012 roku R. K. jako forma bezgotówkowego uregulowania zadłużenia, co wiązało się z nieuprawnionym wybraniem przez oskarżonego kolejności zaspokojenia wierzycieli.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał pozwala przyjąć, iż okoliczności popełnienia przez oskarżonego czynu nie budzą żadnych wątpliwości. Wątpliwości dotyczyły w zasadzie jedynie kwestii wypełnienia przez poszczególne zdarzenia faktyczne znamion czynu zabronionego.

Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy Sąd uznał jednak, że wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne i na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył postępowanie wobec oskarżonego, na okres dwóch lat próby.

Instytucja warunkowego umorzenia powinna, zgodnie z założeniami ustawodawcy, przyczynić się w większym stopniu do likwidacji konfliktu wywołanego przestępstwem i znajdować szersze zastosowanie tam, gdzie nie ma potrzeby, ze względu na cele kary, jej wymierzania, a nawet kontynuowania postępowania karnego i doprowadzenia do wyroku skazującego.

Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie zaistniały wszystkie kumulatywne przesłanki umożliwiające zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania.

Jak wskazano wyżej okoliczności czynu i wina oskarżanego nie budzą wątpliwości. Przestępstwo zarzucane oskarżanemu zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Oskarżony nie był również karany za przestępstwo umyślne.

W ocenie Sądu zarówno wina oskarżonego, jak i społeczna szkodliwość popełnionego przez niego czynu nie były znaczne. Przekonała o tym sąd analiza zarówno strony przedmiotowej, jak i podmiotowej przestępstwa. Trzeba bowiem zauważyć, iż spośród siedmiu czynności, objętych zarzutem, ostatecznie przypisano oskarżonemu tylko dwie. Biorąc zaś pod uwagę, iż wobec oskarżonego toczą się liczne postępowania egzekucyjne, a jego zadłużenie względem samego tylko pokrzywdzonego opiewa na kwotę ponad 90.000 zł, to również wartość tych czynności była stosunkowo niska (8.000 zł i 3.400zł).

O zastosowaniu wobec oskarżonego dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania zdecydowały przede wszystkim dotychczasowa niekaralność oskarżonego oraz fakt, że w zakres przypisanego mu występku weszły ostatecznie tylko dwie czynności o stosunkowo niskiej wartości.

Zdaniem Sądu zasadnym jest stwierdzenie, iż zachowanie oskarżonego miało incydentalny charakter i pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Na podstawie art. 67 § 3 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego S. J. kwoty 500 zł tytułem nawiązki. W ocenie Sądu orzeczenie wobec oskarżonego obowiązku naprawienia szkody było bowiem niemożliwe
z uwagi na dyspozycje art. 415 § 1 kpk.

Sąd wyznaczył M. G. okres 2 lat próby, który w jego ocenie powinien być odpowiedni do stwierdzenia, czy oskarżony wykorzystał daną mu przez Sąd możliwość przemyślenia swojego postępowania i powrotu do życia zgodnego z normami prawnymi.

Sąd obciążył oskarżonego kosztami zastępstwa procesowego oskarżyciela posiłkowego i zasądził od niego na rzecz S. J. kwotę 929,88 zł.

Mając na względzie trudną sytuację finansową oskarżonego Sąd zwolnił go od kosztów sądowych, wydatkami poniesionymi w sprawie obciążając Skarb Państwa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE