UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 lutego 2014r. powód – Gmina R. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. (aktualna nazwa: O. Polska ) kwoty 452.988 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 października 2013r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwana od 1994 roku wynajmowała od powódki lokal w budynku (...) Ludowego w B. z przeznaczeniem na centralę telefoniczną, do której doprowadzony był kabel telekomunikacyjny. W związku ze złym stanem eksploatacyjnym budynku i zamiarem jego rozbiórki powód jako najemca wypowiedział umowę najmu ze skutkiem na dzień 15 marca 2009r. Zawierając umowę na czas oznaczony powód uprzedzał pozwaną o konieczności opuszczenia lokalu z upływem terminu na jaki została zawarta. Na prośbę pozwanej o przedłużenie czasu trwania umowy na okres 2 lat Gmina w dniu 1 lipca 2009r. podpisała z pozwanym umowę najmu spornego lokalu z terminem obowiązywania do 30 czerwca 2011r., a następnie kolejną do dnia 30 czerwca 2012r. Na mocy tej ostatniej umowy najemca zobowiązany był do zwrotu przedmiotu najmu w nieprzekraczalnym terminie 60 dni. Pomimo upływu tego terminu i wielokrotnych informacji o braku możliwości zawarcia kolejnej umowy najmu pozwana w dalszym ciągu korzystała z lokalu i gruntu i nie zamierzała go opuścić. W odpowiedzi na wezwania powoda do opróżnienia lokalu w związku z planowanym wyburzeniem budynku, w piśmie z dnia 10 października 2012r. pozwana oświadczyła, że nie jest w stanie opuścić lokalu wskazując na drogę postępowania sądowego jako właściwego do odzyskania lokalu przez Gminę. W tych okolicznościach powód wystąpił z pozwem o eksmisję uzyskując wyrok z dnia 7 marca 2013r. nakazujący eksmisję pozwanej z przedmiotowego lokalu. Ostatecznie pozwana opuściła lokal i usunęła kabel telekomunikacyjny w drugiej połowie 2013r. Powódka wskazuje, że uporczywe, bezumowne zajmowanie lokalu przez pozwaną było przyczyną nie uzyskania przez nią pozwolenia na budowę, które warunkowało dofinansowanie inwestycji realizowanej w ramach zadania „Budowa (...) w B., Gmina R.” w kwocie 452.988 zł przez Marszałka Województwa L. ze środków Programu O. (...). Powódka wskazując na kryteria oceny i kwalifikowania wniosków przyznawania pomocy finansowej w ramach Programu „Odnowa i rozwój wsi” wnioskowała, że uzyskałaby 4 punkty, które zapewniały ujęcie jej na liście operacji zakwalifikowanych do współfinansowania. Zdaniem powodowej Gminy jedyną i wyłączną przyczyną odrzucenia przez Urząd Marszałkowski wniosku Gminy był brak możliwości uzyskania w terminie wyznaczonym, tj. do dnia 12 listopada 2012r. ostatniego załącznika wniosku w postaci ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę inwestycji. Jako bezpośrednią przyczynę niespełnienia powyższego wymogu powódka wskazuje na bezumowne korzystanie przez pozwaną ze spornego lokalu, które skutkowało koniecznością uzyskania dodatkowych dokumentów oraz uzgodnień i powodowało przesunięcie terminu uzyskania pozwolenia na budowę. Strona powodowa podniosła, że gdyby po zakończeniu umowy najmu pozwana w umownym terminie opuściła lokal wraz z usunięciem sieci telekomunikacyjnej to nie byłoby potrzeby załączania do wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę dokumentacji technicznej na przebudowę istniejącej sieci telekomunikacyjnej do złożenia której była wzywana przez Starostę (...) Postanowieniem z dnia 6 listopada 2012r. Tym samym miałaby czas niezbędny do uzyskania ostatecznej decyzji w sprawie pozwolenia na budowę w terminie do dnia 12 listopada 2012r., który wyznaczony został przez Urząd Marszałkowski na uzupełnienie wniosku o dofinansowanie. Powódka podkreśliła przy tym, że warunki techniczne przebudowy kabla mógł określić jedynie jego właściciel czyli pozwany. Z uwagi na wykazane zachowanie pozwanego jako najemcy warunki przebudowy sieci zostały załączone do wniosku o pozwolenie na budowę w dniu 27 listopada 2012r., zaś decyzja zatwierdzająca projekt budowlany z udzieleniem pozwolenia na budowę została wydana w dniu 4 grudnia 2012r. tj. po doręczeniu powódce pisma z dnia 14 listopada 2012r., w którym Urząd Marszałkowski poinformował go o odmowie przyznania pomocy na realizację przedmiotowej inwestycji. W ocenie powódki pozwana ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 471 §1 k.c. w zw. z art. 361 k.c. oraz art. 675 §1 k.c. za wszelkie szkody jakie zostały jej wyrządzone wskutek nie opuszczenia zajmowanego lokalu i nie usunięcia kabla w umówionym terminie do dnia 31 sierpnia 2012r. W uzasadnieniu pozwu wskazano na następujące przesłanki tej odpowiedzialności:

1) niewykonanie zobowiązania umownego wydania rzeczy po ustaniu najmu do dnia 31 sierpnia 2012r., będące przejawem nienależytego wykonania umowy najmu ;

2) szkoda w postaci utraconych korzyści majątkowej z tytułu dofinansowania z programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w kwocie 452.988 zł na realizację inwestycji – Budowa (...) w B.,

3) pośredni związek przyczynowy pomiędzy działaniem (zaniechaniem) pozwanej polegającym na niewykonaniu zobowiązania umownego opisanego w pkt 1) a szkodą opisaną w pkt 2), który wynikał z faktu niedołączenia przez powoda dokumentu w postaci pozwolenia na budowę w terminie do dnia 12 listopada 2012r. spowodowanego zaniechaniem wykonania przez pozwaną obowiązku umownego opisanego w pkt 1) co z kolei stanowiło jedyną przyczynę odrzucenia wniosku o dofinansowanie;

Wezwania o dobrowolną zapłatę kwoty dochodzonego odszkodowania kierowane do pozwanej nie odniosły skutku i w tej sytuacji powódka wystąpiła z niniejszym pozwem.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu swego stanowiska przyznając powołane w pozwie fakty zawarcia kolejnych umów najmu spornego lokalu oraz fakt jego opuszczenia dopiero po wydaniu wyroku nakazującego eksmisję poprzez przeniesienie w dniu 28 czerwca 2013r. urządzeń do budynku kontenera usytuowanego na dzierżawionej od powódki powierzchni jednocześnie zaprzeczyła podnoszonym w pozwie twierdzeniom o informowaniu jej przed datą 25 października 2012r. o zamiarze ubiegania się przez Gminę o dofinansowanie na inwestycję planowaną na nieruchomości, na której usytuowany był lokal będący przedmiotem umowy najmu łączącej strony. Pozwany podkreślił, że powódka w dniu 30 maja 2012r., a więc przed przeniesieniem przez pozwanego infrastruktury telekomunikacyjnej z wynajmowanego obiektu, zawarła z M. J. jako wykonawcą umowę o wykonanie projektu budowlano – wykonawczego na budowę Gminnego (...) w B. z terminem realizacji do dnia 12 października 2012r., w której treści oświadczyła, że sprawę likwidacji lub przeniesienia kabla teletechnicznego załatwi we własnym zakresie.

W konsekwencji zawarcia powyższej umowy dopiero w dniu 11 października 2012r. Gmina złożyła do Starostwa Powiatowego wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, co w ocenie pozwanej z przyczyn leżących po stronie Gminy było o wiele za późno. Nadto strona pozwana podniosła, że doręczone pozwanej w dniu 29 października 2012r. pismo Urzędu Marszałkowskiego wzywało do usunięcia w terminie do dnia 12 listopada 2012r. dziesięciu uchybień wśród których jednym z nich był brak załączenia ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. W przypadku zaś wniosku o pozwolenie na budowę postanowieniem z dnia 6 listopada 2012r. Starosta Powiatowy wezwał powódkę do usunięcia w terminie do dnia 28 listopada 2012r trzech istotnych nieprawidłowości. wskazując na brak projektu rozbiórki istniejących dwóch budynków, brak warunków technicznych na przebudowę sieci telekomunikacyjnej oraz brak uzgodnień Zespołu Uzgodnień Dokumentacji Projektowej o bezkolizyjności projektowanych przyłączy technicznych wszystkich mediów. W dalszej części swego stanowiska pozwana zarzuciła, że dopiero w dniu 16 listopada 2012r. powódka wystąpiła do jednostki (...) w L. o wydanie warunków technicznych na przebudowę sieci telekomunikacyjnej. Podkreśliła, że decyzja w sprawie wydania warunków zapadła w dniu 27 listopada 2012r. i dopiero w tej dacie zostały usunięte wszystkie nieprawidłowości wniosku o pozwolenie na budowę.

W kontekście powołanych okoliczności pozwana zakwestionowała prawdziwość twierdzeń powódki o tym, że bezumowne korzystanie z lokalu było przyczyną braku wydania pozwolenia na budowę skoro zostało ono wydane w dniu 4 grudnia 2012r. w niezmienionym stanie posiadania. Zarzuciła również brak udowodnienia, wskazywanego w pozwie stuprocentowego prawdopodobieństwa uzyskania dofinansowania, w sytuacji gdy pomoc ta nie jest przyznawana obligatoryjnie dla każdego zgłoszonego wniosku i nie ma ona dla beneficjentów charakteru roszczeniowego. W ramach powyższego zarzutu zakwestionowała wyliczenie kwoty spodziewanego dofinansowania wskazując, że zlecenie prac projektowych obejmowało wykonanie budynku przedszkola, która to inwestycja była wyłączona z działania „Odnowa i rozwój wsi” realizowanego Programu finansowania, którego spór dotyczy. Zarzuciła powódce brak wykazania jakie koszty budowy faktycznie poniosła zważywszy na zaawansowany stan realizacji spornej inwestycji. W ocenie pozwanej utrata pewnej szansy uzyskania korzyści majątkowej w postaci pomocy finansowej wykazywanej przez powódkę, ma charakter szkody ewentualnej, której prawdopodobieństwo zaistnienie jest zdecydowanie mniejsze niż utraconych korzyści i z tego względu szkoda ewentualna nie podlega naprawieniu. Końcowo pozwana zarzuciła brak istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy niewykonaniem zobowiązania umownego w postaci niezwrócenia przedmiotu najmu w umówionym terminie, a odmownym rozpatrzeniem wniosku o pomoc finansową ze środków unijnych. Podniosła, że bezumowne korzystanie z pomieszczeń nie stało na przeszkodzie wydaniu pozwolenia na budowę, a tym bardziej nie miało związku z postępowaniem o udzielenie pomocy unijnej. Gdyby powódka wystąpiła wcześniej o wydanie decyzji w sprawie, warunków technicznych przebudowy infrastruktury telekomunikacyjnej, a następnie pozwolenia na budowę uzyskałaby ją w identycznej treści bez ponoszenia ryzyka.

W piśmie procesowym z dnia 25 sierpnia 2014r. powódka ograniczyła powództwo do kwoty 360.697 zł, której zasądzenia żądała z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa. Przyznając, że koszty budowy oddziału przedszkolnego w przedmiotowym Programie nie kwalifikowały się do pomocy finansowej powódka wyliczyła wartość kosztów budowy obiektu kwalifikowanych do zwrotu w oparciu o wskaźnik stosunku powierzchni ogółem do powierzchni kwalifikowanej do zwrotu wynoszący w spornym przypadku 0,471, który przemnożyła przez wartość kosztorysową całej inwestycji. Otrzymany wynik po potrąceniu kary umownej i przemnożeniu przez 75% (max wskaźnik dofinansowania) daje kwotę dofinansowania, do której to wartości powódka ograniczyła powództwo (pismo k.138 i n.). W toku sporu strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy orzekając w sprawie ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Na podstawie łączącej strony umowy najmu z dnia 14 marca 1994r. pozwana była najemcą wyodrębnionego pomieszczenia o pow. użytkowej 10 m², w którym zainstalowała centralę telefoniczną, urządzenia teletransmisyjne, światłowody oraz kable za pomocą których były świadczone usługi dla mieszkańców (okoliczności bezsporne, zeznania świadka A. C. k. 371). Pismem z dnia 2 grudnia 2008r. powódka wypowiedziała powyższą umowę ze skutkiem na dzień 15 marca 2009r. (d: pismo k. 16). Powódka już wówczas nosiła się z zamiarem rozbiórki całego obiektu z uwagi na stan techniczny wykluczający możliwość dalszej jego eksploatacji o czym informowała pozwaną (notatka k.17). Na prośbę pozwanej o przedłużenie najmu z uwagi na czasowe trudności z przemieszczeniem czynnych urządzeń powódka w dniu 1 lipca 2009 r. zawarła następną umowę najmu przedmiotowego pomieszczenia z terminem obowiązywania do dnia 30 czerwca 2011r. (umowa k. 19 -20). Następnie w wyniku ponownych próśb najemcy w dniu 16 czerwca 2011r. strony zawarły kolejną umowę najmu na czas oznaczony do dnia 30 czerwca 2012r. z zastrzeżeniem w §6 pkt 8 umowy 60 dniowego terminu przekazania wynajmującemu przedmiotu najmu licząc od daty rozwiązania umowy (umowa k. 23-24). Przed upływem okresu obowiązywania umowy powódka informowała najemcę o nie przedłużeniu najmu z uwagi na prowadzone w tym obiekcie prace inwestycyjno – remontowe (pisma k. 25,26). Mimo upływu z dniem 31 sierpnia 2012r. terminu do wydania powódce najmowanego lokalu i usunięcia z niego urządzeń telekomunikacyjnych, a następnie kierowanych wezwań z dnia 3 i 22 października 2012r. do opuszczenia lokalu, pozwana w dalszym ciągu była w jego posiadaniu co zmusiło powódkę do wystąpienia z pozwem o wydanie zajmowanej nieruchomości (wezwania k. 27,29). W wezwaniu przedsądowym z dnia 22 października 2012r powódka informowała pozwaną o planowanej inwestycji i ubieganiu się o jej dofinansowanie zastrzegając, że w przypadku jej opóźnienia lub utraty dofinansowania z winy pozwanego jako byłego najemcy będzie dochodziła od niego utraconych korzyści, które szacowała na kwotę ok. 1 mln zł (wezwanie k.29). Wyrokiem z dnia 7 marca 2013r. Sąd nakazał wydanie powódce przedmiotowej nieruchomości i usunięcie infrastruktury technicznej – kabla telekomunikacyjnego (k. 30). Wyrok uprawomocnił się wobec braku jego skutecznego zaskarżenia. Strony zawarły w dniu 25 czerwca 2013r. umowę dzierżawy powierzchni pod centralę telekomunikacyjną i w dniu 28 czerwca 2013r. nastąpiło przeniesienie urządzeń z wynajmowanego pomieszczenia do kontenera (bezsporne). Z dniem 31 grudnia 2013r. w wyniku wewnętrznych przekształceń Grupy (...) S.A. – (...) S.A. zmieniła nazwę na (...) S.A. (odpis z KRS k. 113-120). Na nieruchomości, której część objęta była przedmiotem najmu powódka planowała budowę Gminnego (...) przy wykorzystaniu pomocy finansowej ze środków unijnych. W tym celu zawarła w dniu 30 maja 2012r. umowę o prace projektowe. W §2 tej umowy reprezentujący Gminę oświadczyli, że sprawę przeniesienia lub likwidacji kolizyjnego kabla teletechnicznego zamawiający projekt załatwi we własnym zakresie. Zgodnie z umową dokumentacja projektowa na budowę Gminnego (...) w miejscowości B. miała być wykonana w terminie do dnia 12 października 2012r. (umowa k. 51). Uchwałą Zarządu Województwa L. z dnia 12 czerwca 2012r. został ustalony termin składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 do dnia 31 lipca 2012r. (uchwała k. 39). W dniu 30 lipca 2012r. Gmina R. złożyła do Urzędu Marszałkowskiego Województwa L. w L. wniosek o przyznanie pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” będący przedmiotem powyższej uchwały z przeznaczeniem środków na operację pod tytułem „Budowa (...) w B.”. Wartość wnioskowanej kwoty pomocy została oszacowana przez wnioskodawcę na kwotę 452 988 zł (wniosek k. 32-36). Wymaganym załącznikiem do wniosku była ostateczna decyzja o udzieleniu pozwolenia na budowę, której powódka w dacie składania wniosku nie posiadała ale liczyła się z możliwością dwukrotnego uzupełniania wniosku (zeznania świadka J. E. k. 353). W wyniku dokonanej przez Urząd Marszałkowski drugiej weryfikacji wniosku pismem z dnia 25 października 2012r. wezwano powódkę do usunięcia w terminie 14 dni od dnia doręczenia pisma uchybień, które opisano w dziesięciu punktach. Wśród brakujących dokumentów kluczowym była ostateczna decyzja w sprawie pozwolenia na budowę. Jednocześnie zawarto pouczenie, że w przypadku nieusunięcia w terminie żadnych braków lub nieprawidłowości pomocy nie przyznaje się (pismo k. 50). Niespornym jest, że termin do usunięcia wykazanych braków upływał z dniem 12 listopada 2012r. W tej dacie Wójt Gminy R. w piśmie skierowanym do Urzędu Marszałkowskiego informował o braku uzyskania do dnia 12 listopada 2012r. ostatecznego pozwolenia na budowę. Deklarował częściowe uzupełnienie wniosku na wezwanie Starostwa Powiatowego do dnia 12 listopada 2012r. (pismo k. 266-267).

W dniu 11 października 2012r. tj. niezwłocznie po otrzymaniu dokumentacji projektowej powód złożył wniosek o wydanie pozwolenia na budowę Gminnego (...) z Oddziałem Przedszkolnym w B. (wniosek k. 54). Postanowieniem z dnia 6 listopada 2012r. Starosta (...) nałożył na powodową Gminę obowiązek usunięcia w terminie do dnia 28 listopada 2012r. nieprawidłowości poprzez dołączenie: 1) warunków przyłączenia obiektu do sieci telekomunikacyjnej wraz z przebudową istniejących sieci zlokalizowanych w obrębie projektowanego budynku, 2) uzgodnienia w Zespole Uzgodnienia Dokumentacji Projektowej bezkolizyjności w zakresie projektowanych przyłączy 3) opisu projektowanej rozbiórki istniejących budynków (postanowienie k. 55). Opisany w punkcie 1) Postanowienia Starosty (...) brak dokumentu był spowodowany faktem nieusunięcia przez pozwaną z wynajmowanego lokalu należących do niej urządzeń i sieci telekomunikacyjnej w związku z bezumownym korzystaniem z pomieszczenia, w którym się znajdowały (zeznania świadka J. E. k. 353). W piśmie skierowanym do Urzędu Marszałkowskiego Gmina deklarowała usuniecie uchybień wymienionych w pkt 2) i 3) Postanowienia w terminie do dnia 12 listopada 2012r. (pismo k. 266-267). Odnośnie uchybienia opisanego w pkt 1 Postanowienia powódka w celu dostarczenia wymaganego dokumentu pismem z dnia 13 listopada 2012 r. wystąpiła do (...) - ówczesnego właściciela sieci telekomunikacyjnej o wydanie warunków na jej przebudowę. W przypadku gdy planowana inwestycja koliduje z istniejącą siecią bądź urządzeniami telekomunikacyjnymi na wniosek inwestora w terminie do 30 dni ich właściciel, w rozpatrywanym przypadku - odpowiednia jednostka (...) S.A. wydaje warunki techniczne. W dniu 26 listopada 2012r. powód jako inwestor uzyskał wymagane warunki (pismo k. 123, zeznania świadka A. C. e- protokół, płyta CD k. 371 ). Powódka dokonała uzupełnienia wniosku za pismem z dnia 27 listopada 2012r. składając projekt rozbiórki budynku zlewni mleka i dawnego (...) Ludowego, opinię (...) i warunki techniczne na przebudowę sieci telekomunikacyjnej (k. 56). Decyzją z dnia 4 grudnia 2012r. Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany i udzielił powodowej Gminie pozwolenia na budowę Gminnego (...) z oddziałem przedszkolnym w B. (decyzja k.57). Przez uzyskaniem powyższej decyzji o pozwoleniu na budowę pismem z dnia 14 listopada 2012r. Urząd Marszałkowski Województwa L. poinformował powódkę o odmownym załatwieniu przez Samorząd Województwa L. jej wniosku o przyznanie pomocy ze środków unijnych. Jako przyczynę tej odmowy wskazano nieusunięcie przez wnioskodawcę w ramach II uzupełnienia wszystkich nieprawidłowości w postaci nie wypełnienia wniosku zgodnie z instrukcją, niezgodności liczby załączników podaną we wniosku z liczbą faktycznie złożonych i brak złożenia pozwolenia na budowę. (k. 31). W istocie brak pozwolenia na budowę powodował, że wniosek o dofinansowanie został załatwiony negatywnie. Pozostałe błędy formalne były drobne i nie stały na przeszkodzie umieszczeniu wniosku na liście rankingowej w przypadku złożenia pozwolenia na budowę (zeznania świadka K. F. k. 284). Pula środków jaką dysponował Urząd Marszałkowski na dofinansowanie w ramach Programu, do którego aplikował powód była wystarczająca dla zaspokojenia wszystkich wnioskodawców spełniających wymagania merytoryczne. Wniosek powoda był uzasadniony merytorycznie i kwalifikował się do dofinansowania. Z tego też względu po wstępnej pozytywnej ocenie powód został wezwany do jego uzupełnienia (zeznania świadka Z. J. k. 284). Powódka zrealizowała inwestycję bez zakładanego wsparcia ze środków unijnych. Ostateczny koszt inwestycji wyniósł 1.056.158,42 zł, z czego kwota 603.984,58 zł stanowiła koszty kwalifikowane do zwrotu (pismo powódki k. 179, umowa k.190 - 200, faktury VAT k.201,203 i dowody ich zapłaty k. 202, 204). Decyzją z dnia 7 marca 2013r. Starosta (...) na wniosek powódki w oparciu o projekt zamienny uwzględniający przebieg kabla telekomunikacyjnego zmienił decyzję w sprawie pozwolenia na budowę (decyzja k. 211). Na chwilę zamknięcia rozprawy pozwana w oparciu o umowę dzierżawy użytkuje nieruchomość powoda wraz z posadowionym na niej kontenerem, do którego zostały przeniesione centrala telefoniczna, sieć i urządzenia teletransmisyjne wraz z kablem z dotychczas zajmowanego pomieszczenia w budynku powódki objętym przedmiotową inwestycją.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o opisane dowody z dokumentów, których prawdziwość nie została zakwestionowana przez strony jak również na podstawie spójnych z treścią tych dokumentów zeznań świadków: J. E., A. C., Z. J. oraz K. F.. W sposób wiarygodny świadkowie K. F. i Z. J. przedstawili procedurę załatwiania w Urzędzie Marszałkowskim wniosku o dofinansowanie, świadek J. E. opisywał podejmowane przez Gminę działania w związku z inwestycją i staraniami o jej dofinansowanie, zaś świadek A. C. przedstawił procedurę wydawania warunków technicznych na przebudowę sieci telekomunikacyjnej. Zeznania świadków M. B. i A. N. nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia. Okoliczności ustalonego stanu faktycznego nie były sporne pomiędzy stronami, a spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy w ich świetle zachodzą podstawy odpowiedzialności pozwanej za szkodę objętą dochodzonym roszczeniem odszkodowawczym z tytułu nienależytego wykonania umowy najmu, którego przejawem było niezwrócenia przedmiotu najmu po zakończeniu trwania umowy w umówionym terminie.

Sąd Okręgowy w wyniku dokonanej oceny roszczenia uznał, że nie zasługiwało ono na uwzględnienie.

Podstawę rozpatrywanego roszczenia stanowił art. 471 k.c. w oparciu o który to przepis powódka realizowała dochodzone roszczenie odszkodowawcze. Zgodnie z zawartą w art. 471 k.c. regulacją dłużnik ponosi odpowiedzialność kontraktową wskutek nienależytego wykonania umowy, jeśli w majątku jego kontrahenta powstała szkoda. Brzmienie przepisu oraz obowiązująca linia orzecznicza wskazują na to, że przy odpowiedzialności kontraktowej ciężar dowodu rozkłada się następująco: wierzyciel ma wykazać istnienie stosunku zobowiązaniowego oraz jego treść, fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jak również poniesioną szkodę oraz że pomiędzy tymi okolicznościami istnieje adekwatny związek przyczynowy. Nie musi natomiast udowadniać, że wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność a więc przede wszystkim winy dłużnika (wyrok SN z dnia 7 lipca 2005 r., V CK 869/04, LEX nr 150649). W art. 471 k.c. zawarte jest, bowiem domniemanie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązana nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Tym samym na dłużnika przerzucony został obowiązek wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 17 lipca 2014 r., sygn. akt I ACa 234/14, LEX nr 1527215). Zatem przesłanką odpowiedzialności kontraktowej jest przede wszystkim poniesienie przez wierzyciela szkody w znaczeniu uszczerbku majątkowego (szkoda obejmuje stratę jakiej doznaje mienie poszkodowanego i utracone korzyści, jakich mógł się spodziewać gdyby szkody nie wyrządzono). Szkoda musi być spowodowana przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika. Przesłanką odpowiedzialności kontraktowej jest również związek przyczynowy, zachodzący pomiędzy zdarzeniem stanowiącym naruszenie zobowiązania a szkodą. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. dłużnik ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swego działania i zaniechania. W doktrynie wskazuje się, iż ustalenie obowiązku odszkodowawczego rozpoczyna się od stwierdzenia uszczerbku (nie analizując jego rozmiarów), przy czym powód określa z jakim zdarzeniem łączy jego powstanie i określa podmiot, któremu przypisuje to zdarzenie. Następnie ustala się, czy przyczyna wskazywana przez powoda wywołała skutki w sferze jego dóbr i interesów, czyli ocenia istnienie adekwatnego związku przyczynowego (M. Kaliński, Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014, s. 365). Powód twierdził, iż poniósł szkodę polegającą na utracie dofinansowania ze środków unijnych inwestycji pn. Budowa (...) w miejscowości B. skutkiem niezwrócenia przedmiotu najmu przez pozwanego jako najemcę po wygaśnięciu umowy najmu. Fakt zaistnienia zdarzenia z którym powód łączy obowiązek odszkodowawczy nie był przez pozwanego kwestionowany. W ocenie Sądu okoliczności związane z realizacją umowy najmu w tym szczególnie sygnalizowana przez powódkę począwszy od 2009 r. wola zakończenia trwania umowy w związku z planowaną rozbiórką budynku uzasadniały podjęcie przez pozwaną zdecydowanych działań w celu rozwiązania problemu związanego z przeniesieniem infrastruktury telekomunikacyjnej z zachowaniem terminu wynikającego z ostatnio zawartej umowy z dnia 16 czerwca 2011r. tj. do dnia 31 sierpnia 2012r. Pozwany nie wykazał, że w powyższym terminie nie było możliwe przemieszczenie infrastruktury do kontenera posadowionego na wydzierżawionej od powoda części gruntu, co miało miejsce dopiero po orzeczonej eksmisji z zajmowanego lokalu i rozwiązywało problem funkcjonowania sieci telekomunikacyjnej z punktu widzenia jej właściciela i mieszkańców Gminy. W kontekście tej oceny podjęta przez pozwaną próba obalenia domniemania prawnego naruszenia przez nią zobowiązania wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność (art.471 k.c. w zw. z art 474 k.c.), zdaniem Sądu, nie była skuteczna Niezwrócenie przedmiotu najmu w terminie narusza przepis art. 675 § 1 k.c. i stanowi nienależyte wykonanie umowy. Taki stan stwarza obowiązek naprawienia wynikłej z niego szkody na podstawie art. 471 k.c. Zakres takiego odszkodowania określa przepis art. 361 § 2 k.c., a więc w zasadzie obejmuje ono straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, których nie osiągnął z powodu niezwrócenia lokalu we właściwym terminie ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r. V CSK 625/13). O dopuszczalności realizacji przez powódkę roszczeń w rozpatrywanych okolicznościach faktycznych w oparciu o stosunek najmu przesądził Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 23 listopada 2011 r. IV CSK 161/11 stwierdził: „Jeżeli mimo ustania stosunku najmu, posiadacz utrzymuje się w posiadaniu rzeczy, jego sytuację kształtuje przepis art. 230 k.c., co dla właściciela, z uwagi na brzmienie przepisu in fine ("o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego") oznacza brak pełnego powrotu do sytuacji prawnej sprzed nawiązania stosunku obligacyjnego. Nastąpi to dopiero po wygaśnięciu wszystkich wzajemnych roszczeń i zarzutów, których podstawą był ten szczególny stosunek prawny jaki łączył właściciela z posiadaczem”. Zgodnie z treścią art. 471 k.c. w zw. z art. 375 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Powódka domaga się zasądzenia odszkodowania w wysokości dofinansowaniu inwestycji ze środków unijnych jakie mogłaby uzyskać dla realizowanej inwestycji, gdyby do dnia 12 listopada 2012r. uzyskała pozwolenie na budowę. Zgodnie z twierdzeniami pozwu skutkiem braku zwrotu przedmiotu najmu w terminie umownym do dnia 31 sierpnia 2012r. powódka zmuszona była uzyskać dodatkowy dokument w postaci warunków przebudowy sieci, co wymagało czasu i uniemożliwiało uzyskanie pozwolenia na budowę w terminie. Na podstawie wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd uznał za udowodnioną przez powódkę okoliczność, że jej wniosek o pomoc finansową został merytorycznie zaakceptowany i jego pozytywne załatwienie uzależnione było od spełnienia wymogów formalnych tj. w tym konkretnym przypadku od złożenia w terminie do dnia 12 listopada 2012r. decyzji ostatecznej w sprawie pozwolenia na budowę. Ustalenie to wynika wprost z zeznań świadków K. F. i Z. J., do których w ramach zatrudnienia w Urzędzie Marszałkowskim należało rozpatrzenie przedmiotowego wniosku. Prawdopodobieństwo uzyskania dofinansowania w ocenie Sądu było na tyle duże, że graniczyło z pewnością. Dochodzone odszkodowanie miało więc wyrównać różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym powódki, a hipotetycznym stanem jaki by zaistniał gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego na podstawie art. 471 k.c. niezbędnym jednakże jest ustalenie ostatniej przesłanki w postaci istnienia związku przyczynowego mającego cechy adekwatności pomiędzy ustalonym wyżej nienależytym wykonaniem zobowiązania umownego, a opisaną szkodą. Inaczej rzecz ujmując powód winien wykazać, że wykazywana przez niego szkoda powstała z przyczyny nienależytego wykonania przez pozwanego zobowiązania umownego w postaci zwrotu przedmiotu najmu po wygaśnięciu umowy. W doktrynie znajduje aprobatę stanowisko, że dla stwierdzenia w określonym stanie faktycznym adekwatnego związku przyczynowego (art. 361 § 1 k.c.) należy: ustalić, czy zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody (test conditio sine qua non) oraz ustalić, czy szkoda jest normalnym następstwem tego zdarzenia (selekcja następstw). Test warunku koniecznego, zakładający wartościowanie związku przyczynowego, pozwala stwierdzić, czy między zdarzeniem a szkodą zachodzi obiektywna zależność. W tym celu należy zbadać, czy niewystąpienie zdarzenia powodowałoby, że szkoda także nie wystąpiłaby (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. I ACa 959/14).

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że zwrot przedmiotu najmu przez pozwaną w terminie do dnia 31 sierpnia 2012r. nie miałby wpływu na nieuzyskanie przez powódkę w terminie do dnia 12 listopada 2012r. prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę, która warunkowała skuteczne złożenie wniosku o dotację. Z analizy sekwencji zdarzeń wynika, że powódka składając wniosek o dotację w dniu 30 lipca 2011r., tj. w terminie otwartym do dokonania zwrotu przedmiotu najmu przez pozwanego nie dysponowała projektem budowlanym, który warunkował uzyskanie pozwolenia na budowę stanowiącego wymagany załącznik do wniosku. Zleciła bowiem opracowanie dokumentacji projektowej z terminem jej wykonania do dnia 12 października 2012r. Zlecenie tego opracowania nie było powiązane z aktualnym stanem użytkowania obiektu. W umowie o prace projektowe cedowano załatwienie sprawy istniejącej w obiekcie infrastruktury telekomunikacyjnej na zamawiającego tj. powódkę. Złożenie wniosku o wydanie pozwolenia na budowę miało miejsce w dniu 12 października 2012r. tj. niezwłocznie po przekazaniu dokumentacji projektowej, a jednocześnie na 30 dni przed upływem terminu zakreślonego powódce do usunięcia braków wniosku o pomoc finansową (12 listopada 2012r.). Nie budzi wątpliwości, że na ustalenie powyższych terminów nie miało wpływu zdarzenie, z którym powódka łączy obowiązek odszkodowawczy. W łańcuchu przyczynowości conditio sine qua non należało mieć na względzie, że wzywające do usunięcia braków Postanowienie Starosty Powiatowego z dnia 6 listopada 2012r. doręczone powódce w dniu 9 listopada 2012r. poza brakiem dokumentu w postaci warunków przyłączenia obiektu do sieci telekomunikacyjnej wraz z przebudową istniejących sieci zlokalizowanych w obrębie projektowanego budynku, który to dokument związany był z inkryminowanym zachowaniem pozwanej, nakazywało złożenie innych dokumentów nie mających z tym zdarzeniem związku, a mianowicie opisu projektowanej rozbiórki istniejących budynków i uzgodnień w Zespole Uzgodnień Dokumentacji Projektowej bezkolizyjności w zakresie projektowanych przyłączy. Zatem w sytuacji zwrotu przedmiotu najmu w umówionym terminie tj. w dniu 31 sierpnia 2012r. i usunięcia znajdujących się w lokalu sieci i urządzeń telekomunikacyjnych wniosek o pozwolenie na budowę i tak posiadałby wyżej opisane braki, na których powstanie zachowanie pozwanej nie miało wpływu. Jak wynika z kierowanego do Urzędu Marszałkowskiego pisma podpisanego przez Wójta Gminy (k.266) usunięcie braków wniosku o pozwolenie na budowę w zakresie niezwiązanym z sytuacją wytworzoną przez pozwanego możliwe było w dniu 12 listopada 2012r. tj. w dacie ostatniego dnia terminu do uzupełnienia wniosku o pomoc o dofinansowanie. Zatem niezależnie od zachowania zarzucanego pozwanej w normalnym toku zdarzeń należy racjonalnie przyjąć, że powód nie uzyskałby decyzji o pozwoleniu na budowę do dnia 12 listopada 2012r. zakreślonego na uzupełnienie wniosku o dofinansowanie, a nie ma żadnych wątpliwości, że decyzja ta nie mogła spełniać wymogu prawomocności, gdyż termin na jej uprawomocnienie wynosi 14 dni od dnia doręczenia uczestnikom postępowania. W tym miejscu zaznaczyć należy, że w konkretnym przypadku przedmiotowa Decyzja została wydana w dniu 4 grudnia 2012r. czyli po upływie sześciu dni od uzupełnieniu przez powoda braków wniosku (pismo z dnia 28 listopada 2012r.), zaś uprawomocniła się w dniu 21 grudnia 2012r. W ocenianym stanie faktycznym Sąd uznał, że odmowa przyznania pomocy finansowej powódce nie została spowodowana zdarzeniem, który powódka wskazuje jako przyczynę, gdyż mimo braku wskazanej przyczyny nie byłaby w stanie uzyskać wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę w terminie oznaczonym jako ostateczny do skompletowania wniosku o dofinansowanie. Powyższe wyklucza istnienie związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. skoro omawiany skutek i tak by nastąpił bez działania (zaniechania) pozwanego (por uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008r. VCSK 373/2007).

W konsekwencji braku istnienia wyżej omawianej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej wymaganej uregulowaniami art. 471 k.c. Sąd oddalił powództwo jako nieudowodnione. W zakresie w jakim powód cofnął pozew Sąd umorzył postępowanie na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203§1 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. przyjmując, że powód jako w całości przegrywający spór obowiązany jest zwrócić na rzecz pozwanego koszty wynagrodzenia reprezentującego go radcy prawnego w kwocie 7.200 zł ustalone w oparciu o treść § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznając powództwo za zasadne orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE