UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 07 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od (...) spółki akcyjnej z siedzibą
w W. na rzecz W. D. kwotę 17.142,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 16.942,23 zł od dnia 02 lutego 2013 roku do dnia zapłaty (pkt 1), oddalił powództwo w pozostałej części, tj. w zakresie żądania odsetek od dnia 31 stycznia 2013 roku do dnia 01 lutego 2013 roku (pkt 2) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.604,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w części,
tj. w zakresie pkt 1 co do kwoty 13.942,23 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 02 lutego 2013 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt 3.

Skarżąca zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., polegające
na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, przejawiające się
w nieprawidłowej i fragmentarycznej, a także sprzecznej ze wskazaniami doświadczenia życiowego i zasad poprawności logicznej ocenie zebranego materiału dowodowego, prowadzącej do błędnego uznania, że naprawa pojazdu poszkodowanego znajdowała ekonomiczne uzasadnienie, zaś szkoda nie miała charakteru szkody całkowitej, w szczególności poprzez:

- bezkrytyczne przyjęcie twierdzeń biegłego K. W. i oparcie rozstrzygnięcia jedynie na treści jego opinii, pomimo kwestionowania jej
przez pozwanego z uwagi na nieprawidłowości w ustaleniu stawki
za roboczogodzinę i bezzasadne zaniżenie kosztów naprawy samochodu, zmierzające do celowego wykazania rozliczenia szkody, jako szkody częściowej, jak również nieprawidłowości wynikające z odmowy stosowania się
do wytycznych wiążących biegłego jako użytkownika systemu komputerowego, w którym dokonywał kalkulacji,

- bezpodstawne pominięcie trafnych i precyzyjnych wniosków biegłego M. M. (1), który jednoznacznie wskazał, że koszty naprawy pojazdu przekraczają jego wartość w stanie sprzed powstania szkody oraz orzekł
o wystąpieniu w samochodzie tzw. szkody całkowitej, do których to wniosków biegły doszedł w oparciu o prawidłową analizę danych rynkowych oraz wnikliwe ustalenia dotyczące średniej stawki za roboczogodzinę,

- nieprawidłowe uznanie, że wnioski końcowe opinii obu biegłych w nieznacznym zakresie odbiegają od siebie, pomimo, iż w istocie rozbieżności były zasadnicze
i okazały się kluczowe z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

2. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c., poprzez niezasadne oddalenie wniosku dowodowego strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z listy Sądu Okręgowego w Warszawie, pomimo zgłoszenia takiego wniosku we właściwym momencie, w którym jego konieczność została spowodowana treścią ustnej opinii biegłego K. W.,
a który to dowód w sposób bezstronny i wiarygodny rozwiałby wątpliwości dotyczące stawki za roboczogodzinę stosowanej na terenie województwa (...), płynące z istotnych rozbieżności w tym zakresie płynących z opinii dwóch biegłych powołanych w niniejszej sprawie;

3. naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące uwzględnieniem zasadności żądania przez powoda zwrotu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, pomimo nienależytego wykazania przez powoda zasadności poniesienia takich kosztów, przy jednoczesnym wykazaniu
przez pozwanego faktu wystąpienia w pojeździe szkody całkowitej, powodującego konieczność rozliczenia szkody metodą różnicową;

4. naruszenie art. 363 § 1 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w uwzględnieniu żądania powoda w wymiarze służącym przeprowadzeniu naprawy samochodu, pomimo że przywrócenie stanu poprzedniego pociąga za sobą dla zobowiązanego nadmierne koszty;

5. naruszenie art. 824 ¹ k.c., poprzez jego niezastosowanie, którego konsekwencją było zobowiązanie pozwanego do zapłaty sumy pieniężnej przewyższającej w istocie faktycznie poniesioną szkodę.

Na podstawie art. 380 k.p.c. pozwana wniosła o rozpoznanie postanowienia o oddaleniu wniosku dowodowego strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z listy Sądu Okręgowego w Warszawie zgłoszonego na terminie rozprawy w dniu 24 lipca 2015 roku
oraz o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z listy Sądu Okręgowego w Warszawie na okoliczność ustalenia średniej stawki za roboczogodzinę za prace naprawcze na terenie województwa (...) w miesiącu grudniu 2012 roku.

W związku z podniesionymi zarzutami skarżąca wniosła o zmianę wyroku w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, a także o stosunkowe rozdzielenie niezbędnych kosztów procesu, adekwatnie do wyniku sprawy a ponadto o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Powód wniósł ponadto
o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu z opinii biegłego M. M. (1), wydanej w innej sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim, na okoliczność stawki za roboczogodzinę przyjętej przez biegłego.

Sąd Okręgowy zważ ył:

Apelacja pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom skarżącej Sąd I instancji dokonał oceny całego zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego w sposób wszechstronny, wyciągając wnioski poprawne logicznie i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Tak przeprowadzona ocena doprowadziła Sąd Rejonowy do prawidłowych ustaleń stanu faktycznego w sprawie. Ustalenia te Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Zgodnie z treścią art. 233 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.
Powołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być
ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Swobodna ocena dowodów nie może być dowolna. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków,
lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (por. wyrok SN
z 20 marca 1980 roku, II URN 175/79, OSNC 1980, Nr 10, poz. 200).

Ocena, czy określone fakty mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
(art. 227 k.p.c.) zależy nie tylko od tego, jakie są to fakty, lecz także, a nawet w pierwszej kolejności, od tego, jak sformułowana i rozumiana jest norma prawna, która w rozpatrywanej sprawie została zastosowana. Dokonane ustalenia faktyczne oceniane są w aspekcie określonego przepisu prawa materialnego, który wyznacza zakres koniecznych ustaleń faktycznych i ma rozstrzygające znaczenie dla oceny, czy określone fakty, jako ewentualny przedmiot dowodu mają wpływ na treść orzeczenia (stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy
w postanowieniu z 10 lutego 2012 roku, II CSK 357/11, opubl.: Legalis).

Zarzuty apelacji dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sprowadzają się do polemiki
z ustaleniami dokonanymi przez Sąd Rejonowy w zakresie przyjętej stawki
za roboczogodzinę prac naprawczych i oparcie się w tej mierze na opinii biegłego K. W. z pominięciem opinii biegłego M. M. (1).

Dowód z opinii biegłego sądowego tak, jak pozostałe dowody podlega ocenie sądu orzekającego. Z uwagi jednak na jego specyfikę – konieczność wykorzystania przy wydawaniu opinii wiadomości specjalnych posiadanych przez biegłego – ocena tego dowodu przez Sąd jest dokonywana poprzez pozamerytoryczne kryteria. Sąd analizując wydaną
przez biegłego opinię koncentruje się na wewnętrznej spójności opinii, opisaniu przez biegłego zastosowanych metod badawczych oraz źródeł, z których korzystał, jasności wywodu i stanowczości wyciągniętych wniosków. W tym kontekście wskazać należy,
że Sąd Rejonowy dokonał oceny wydanych przez obu biegłych opinii i wskazał z jakich przyczyn oparł ustalenia co do stawki za roboczogodzinę prac naprawczych na opinii biegłego K. W.. Zasadnie Sąd I instancji podniósł, że dopuścił dowód
z opinii biegłego W. wobec uzasadnionych wątpliwości co do przydatności opinii sporządzonej przez biegłego M. M. (1). Biegły M. M. w swojej opinii pisemnej przyjął za właściwą stawkę w wysokości 90,00 zł/godzinę, podając, że informacje
w tym zakresie uzyskał od przedstawiciela Cechu (...) w P.. Biegły podał także, że podobne stawki występują na terenie całego kraju (str. 5 – 6 opinii, k. 58 – 59). W ustnej opinii uzupełniającej biegły stwierdził natomiast, że stawka ta jest zaniżona, jeśli chodzi o województwo (...). Po przeprowadzeniu rozmowy
z Cechem (...) w W. biegły podał, że stawka za roboczogodzinę
dla warsztatów świadczących usługi o wysokim standardzie w województwie (...) wynosiła w 2009 roku 105,00 zł netto. Ta sama stawka obowiązywała również w roku 2012, kiedy miała miejsca szkoda w niniejszej sprawie. Biegły wyjaśnił, że wcześniej takich informacji nie posiadał, mimo, że kontaktował się również z tym samym źródłem,
tj. z Cechem (...) w W.. Biegły oparł zmianę wydanej opinii w tym zakresie także na informacji zawartej w Tygodniku Motoryzacyjnym. Dane zawarte w tym czasopiśmie pochodzą z roku 2008, jednak biegły oświadczył, że nie ma innej informacji,
o którą mógłby wskazać inną stawkę. W opinii ustnej biegły M. przyznał także,
że popełnił błąd wskazując wartość pojazdu w stanie uszkodzonym (pinia ustana k. 116 – 119). Brak stanowczości w wydanej opinii, wskazana wyżej pomyłka co do wartość
tzw. pozostałości oraz oparcie się na danych z roku 2008 i 2009 przy ustaleniu stawki
za roboczogodzinę obowiązującej w roku 2012 przesądziły o konieczności dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego sądowego. Wbrew twierdzeniom skarżącej biegły K. W. wyjaśnił, na jakich źródłach oparł swoją wiedzę, co do wysokości stawek stosowanych przez firmy naprawcze o wysokim standardzie usług na terenie województwa (...). Co więcej na tę okoliczność załączył korespondencję mailową prowadzoną
z Biurem (...) s.c. w S., wykonawcą likwidacji szkód komunikacyjnych na terenie województwa (...) na zlecania wielu firm ubezpieczeniowych. Dane te dotyczyły stawek obowiązujących w roku 2012,
tj. w okresie kiedy miała miejsca szkoda w niniejszej sprawie (str. 3 opinii k. 159, wiadomość email k. 185 – 186). W oparciu o uzyskane informacje biegły przyjął, że średnia stawka
za roboczogodzinę wynosiła 90,00 zł netto i przy jej uwzględnieniu dokonał wyliczenia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. W ustnej opinii uzupełniającej biegły podtrzymał swoją opinię pisemną w całości, udzielił odpowiedzi na wszystkie pytania Sądu i stron, odniósł się do zastrzeżeń zgłoszonych w piśmie procesowym pozwanej. Zważywszy
na wszystkie powyższe okoliczności Sąd Rejonowy ustalając koszt naprawy uszkodzonego pojazdu oparł się na opinii biegłego K. W., czyniąc zawarte w niej wnioski podstawą ustaleń faktycznych w sprawie. Jak podniesiono wyżej Sąd Rejonowy
był uprawniony do dokonania takiej oceny, w kontekście przytoczonych wyżej okoliczności.

Nie można zgodzić się także z zarzutem, że Sąd I instancji niezasadnie wskazał,
że opinie obu biegłych nie różnią się zasadniczo. Porównując ostateczną opinię biegłego M. zauważyć należy, że według biegłego wartość pojazdu przed szkodą wynosiła 29.600,00 zł brutto, wartość pozostałości 14.000,00 zł, a koszt naprawy przy zastosowaniu stawki 105,00 zł netto za roboczogodzinę wynosił 30.133,94 zł brutto. Według biegłego K. W. wartości te wynosiły odpowiednio 29.800,00 zł, 14.100,00 zł
i 29.539,00 zł brutto przy stawce 90,00 zł netto za roboczogodzinę. Porównanie powyższe uprawnia więc do wyciągnięcia wniosku, że opinie obu biegłych są zbliżone. Wskazać jednak należy, że ta okoliczność nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, co czyni powyższy zarzut pozwanej bezprzedmiotowym.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 217
§ 1 k.p.c. i art. 278 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu
z opinii kolejnego biegłego sądowego, tym razem z listy Sądu Okręgowego w Warszawie,
na okoliczność ustalenia średniej stawki roboczogodzinowej obowiązującej w województwie (...). Sąd Rejonowy zasadnie uznał powyższy dowód za niecelowy i sprzeczny
z zasadami ekonomiki procesowej. W sprawie zostały bowiem wydane opinie przez dwóch biegłych. Opinia biegłego W. daje odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, jest pełna, nie zawiera pomyłek ani błędów rachunkowych. Dodatkowo biegły ustnie uzasadnił w sposób wyczerpujący wnioski płynące z opinii pisemnej. Dopuszczenie w tych okolicznościach dowodu z opinii kolejnego biegłego było zbędne. Wskazać ponadto należy, że dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego jedynie na okoliczność wysokości średniej stawki za roboczogodzinę w roku 2012
w województwie (...) byłoby wystarczające jedynie przy założeniu, że kolejny biegły wskazałby bądź stawkę 90,00 zł bądź stawkę 105,00 zł za roboczogodzinę. Natomiast wskazanie przez biegłego stawki mieszczącej się w przedziale pomiędzy w/w kwotami
nie dawałoby odpowiedzi na pytanie o uzasadniony koszt naprawy uszkodzonego pojazdu. Dla jego ustalenia konieczne jest bowiem posiadanie licencji do korzystania z programu,
w którym następuje wyliczenie kosztów naprawy. Także z tych względów zgłoszony
przez pozwaną na rozprawie w dniu 24 lipca 2015 roku wniosek nie mógł zostać uwzględniony.

Bezzasadność zarzutów odnoszących się do naruszenia prawa procesowego i dokonania ustaleń niezgodnie zasadą swobodnej oceny dowodów bezzasadnym czyni także zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Art. 6 k.c. ustanawia podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Działanie reguły ogólnej z art. 6 k.c. wymaga wskazania, że na gruncie prawa cywilnego materialnego fakty (okoliczności), z którymi prawo łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunków cywilnoprawnych, są zdarzeniami cywilnoprawnymi. Stanowi to podstawę do podziału, na tle omawianego artykułu, faktów dowodzonych w procesie cywilnym na trzy rodzaje: a) fakty prawotwórcze, b) fakty tamujące powstanie prawa, c) fakty niweczące prawo. Reguła art. 6 k.c. ma więc złożone znaczenie materialnoprawne i procesowe i powszechnie w doktrynie przyjmuje się, że powód powinien udowodnić fakty prawotworzące a pozwany fakty niweczące to prawo lub uniemożliwiające jego powstanie.

Do naruszenia art. 6 k.c. dochodzi, gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne (stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy, Izba Cywilna w wyroku z 15 marca 2012 roku, I CSK 345/11, opubl.: Legalis).

Z kolei przepis art. 232 k.p.c. nakładający na strony obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, jest procesowym odpowiednikiem art. 6 k.c.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 6 k.c. To na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia zasadności kwoty dochodzonej tytułem kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu i wbrew twierdzeniom pozwanej, powód obowiązkowi temu sprostał. Wykazując na podstawie opinii biegłego sądowego K. W., że uzasadniony koszt naprawy uszkodzonego pojazdu jest niższy niż wartość pojazdu przed szkodą, powód udowodnił zasadność roszczenia objętego pozwem.

Chybiony jest także zarzut naruszenia art. 363 § 1 k.c. i art. 824 ¹ k.c. Na wstępie należy wskazać, że w niniejszej sprawie powód dochodził odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Ten reżim odszkodowawczy kieruje się ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 363 § 1 i 2 k.c. dotyczącymi sposobu naprawienia szkody. Stosując zasady naprawy szkody wyrażone w art. 363 k.c. odszkodowanie następuje poprzez przywrócenie stanu poprzedniego lub poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Tylko gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe lub pociągało za sobą
dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. W przypadku odpowiedzialności ubezpieczyciela naprawienie szkody zawsze następuje poprzez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej,
co oczywiście nie oznacza, że przyczyną jest uznanie za niemożliwe przywrócenia stanu poprzedniego. Ten sposób naprawienia szkody wynika z istoty umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz charakteru instytucji zajmujących się działalnością ubezpieczeniową. Dla ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania
w przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu pojazdu na skutek kolizji konieczne jest ustalenie ekonomicznie uzasadnionych i koniecznych kosztów naprawy. Należy bowiem uwzględnić, że szkoda jest wartością obiektywną, a mianowicie stanowi uszczerbek
w majątku poszkodowanego wywołany określonym zdarzeniem, a dodatkowo może obejmować także utracone korzyści. Wyrównanie szkody poprzez wypłatę odszkodowania
w określonej wysokości ma zapewnić poszkodowanemu przywrócenie stanu sprzed zdarzenia, na skutek którego szkoda powstała. W przypadku szkody w pojeździe powstałej
na skutek kolizji odszkodowanie powinno zapewnić przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku. Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, czy pojazd naprawiono i przy jakich kosztach. Istotą jest bowiem ustalenie takich kosztów naprawy i przy użyciu takich części, które zapewnią przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego, tj. stanu sprzed kolizji.
Odszkodowanie ma odpowiadać wysokości szkody, tj. W przypadku szkody w pojeździe – kosztom przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku. Poczynienie tego rodzaju ustaleń, jeśli między stronami brak jest zgody w tym zakresie, wymaga skorzystania z osoby biegłego sądowego, posiadającego wiadomości specjalne z dziedziny mechaniki samochodowej.

W niniejszej sprawie taki dowód został przeprowadzony i na jego podstawie Sąd Rejonowy ustalił koszt ekonomicznie uzasadnionej naprawy uszkodzonego pojazdu, przywracającej go do stanu sprzed szkody.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanej jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1
i 3 k.p.c., obciążając nimi pozwaną, jako stronę przegrywającą. Zasądzoną kwotę stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powoda, będącego adwokatem, określone w oparciu o przepisy § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U.
z 2013 r., poz. 461, ze zm.).