UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 2 lutego 2016 roku, skierowanym przeciwko
(...)w B., powód A. M. (1)wnosił o ustalenie, że umowa o pracę z dnia 24 sierpnia 2012 roku jest umową na czas nieokreślony oraz o zasądzenie na jego rzecz na podstawie art. 49 kp kwoty 6.475,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem wynagrodzenia za okres od 13 lutego 2016 roku do 30 kwietnia 2016 roku w związku z zastosowaniem przez pracodawcę krótszego okresu wypowiedzenia niż wymagany. Powód wnosił także o zasądzenie, na podstawie art. 45 § 1 w zw. z art. 47¹ kp, odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy dotyczące wypowiadania umów o pracę, wypowiedzenie umowy o pracę w wysokości
3 miesięcznego wynagrodzenia za pracę, tj. kwoty 7.770,00 złotych wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu podał, iż został zatrudniony w pozwanej Spółce od 1 czerwca 2012 roku na stanowisku magazyniera, początkowo na okres próbny, a następnie w dniu 24 sierpnia 2012 roku na czas określony do 31 sierpnia 2017 roku. W dniu 25 stycznia 2016 roku pozwany pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, w którym nie wskazano przyczyny.

Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego powód podnosił, że łącząca go z pozwaną Spółką umowa o pracę jest umową na czas nieokreślony, bowiem została zawarta na okres 5 lat, pomimo braku obiektywnych przesłanek przemawiających za zawarciem długotrwałej umowy na czas określony, zamiast umowy na czas nieokreślony. Pracodawca chciał sobie w ten sposób zapewnić możliwość nieskrępowanego rozwiązania umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Takie ukształtowanie stosunku pracy stanowi obejście przepisów prawa pracy art. 25¹ § 1 i 2 kp
i art. 58 § 1 i 2 kc w zw. z art. 300 kp. W związku z tym postanowienia umowy dotyczące okresu na jaki została zawarta, są nieważne, a w ich miejsce mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony. Dlatego też prawidłowy okres wypowiedzenia umowy
o pracę łączącej strony wynosi 3 miesiące, bowiem łączny staż pracy powoda u pozwanej przekracza 3 lata.

Powód wskazał, że przysługuje mu wynagrodzenie za skrócony okres wypowiedzenia, a także odszkodowanie w związku z naruszającym przepisy rozwiązaniem umowy o pracę bez podania przyczyny.

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 lutego 2016 roku pozwany pracodawca (...)sp. z o.o. w B., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, uznał powództwo w zakresie kwoty 7.560,00 zł, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że uznana kwota 7.560,00 zł stanowi równowartość 3 miesięcznego wynagrodzenia powoda, obliczonego zgodnie
z art. 47¹ kp w zw. z art. 45 § 1 kp.

Odnosząc się do żądania zasądzenia wynagrodzenia za skrócony okres wypowiedzenia, pozwany wskazał, że biorąc pod uwagę stanowisko powoda, iż stosunek pracy jeszcze trwa, a umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w dniu 30 kwietnia 2016 roku, to obowiązkiem strony powodowej winno być po dniu 13 lutym 2016 roku stawienie się do pracy, celem wykazania gotowości jej podjęcia. Takiej sytuacji jednak nie było. Po otrzymaniu pisma od powoda z dnia 1 lutego 2016 roku, pracodawca wezwał go do świadczenia pracy do dnia 30 kwietnia 2016 roku. W tych okolicznościach żądanie zasądzenia wynagrodzenia na podstawie art. 49 kp jest bezpodstawne, bowiem takie wynagrodzenie przysługiwałoby w sytuacji, jeżeli po upływie nieprawidłowo zastosowanego okresu wypowiedzenia pracodawca nie dopuszczałby pracownika do pracy. Jak wynika z art. 49 kp w sytuacji zastosowania krótszego okresu wypowiedzenia umowy o pracę rozwiązuje się ona
z upływem wymaganego okresu. Oznacza to, zdaniem pozwanego pracodawcy, że do tego czasu strony powinny wykonywać swoje obowiązki wynikające z nawiązanego stosunku pracy – pracownik świadczyć pracę umówionego rodzaju, a pracodawca zatrudniać pracownika i wypłacać umówione wynagrodzenie.

W piśmie procesowym z dnia 18 marca 2016 roku powód zmodyfikował żądanie w zakresie wynagrodzenia i wniósł o zasądzenie kwoty 2.590,00 zł
z ustawowymi odsetkami od 11 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 2.590,00 zł z ustawowymi odsetkami od 11 maja 2016 roku do dnia zapłaty, łącznie kwoty 5.180,00 zł, cofnął powództwo co do kwoty 1.295,00 zł, w pozostałym zakresie podtrzymał żądanie.

Na rozprawie w dniu 23 czerwca 2016 roku w złożonym do akt sprawy piśmie, opatrzonym datą 23 czerwca 2016 roku, powód A. M. (1) podtrzymał żądanie określone w punkcie 1 pozwu, podtrzymał także żądanie zasądzenia wynagrodzenia, sprecyzowane w piśmie z dnia 18 marca 2016 roku i cofnął powództwo w pozostałym zakresie z uwagi na spełnienie świadczenia w toku postępowania, zrzekając się tych roszczeń.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M. (1) został zatrudniony w pozwanej (...) Spółce
z ograniczoną odpowiedzialnością w B. od dnia 1 czerwca 2012 roku na stanowisku magazyniera w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo pracował na podstawie umowy o pracę okres próbny do dnia 31 sierpnia 2012 roku, a następnie zawarł z pracodawcą umowę o pracę na czas określony od dnia 1 września 2012 roku do dnia 31 sierpnia 2017 roku.
W umowie tej zawarto postanowienie o możliwości wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

(dowód: umowy o pracę - akta osobowe powoda, część B, k. 1,11)

Oświadczeniem z dnia 25 stycznia 2016 roku pozwana Spółka rozwiązała z A. M. (1) umowę o pracę z dnia 24 sierpnia 2012 roku z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, który upływał w dniu 13 lutego 2016 roku. W oświadczeniu pracodawca nie wskazał przyczyny wypowiedzenia.

W okresie wypowiedzenia pracodawca zobowiązał A. M. (1) do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w wymiarze 5 dni i poinformował powoda o przysługującym mu prawie do zwolnienia na poszukiwanie pracy
w wymiarze dwóch dni roboczych.

(dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy, pismo pozwanej Spółki z dnia 25.01.2016r. – w aktach osobowych powoda, część C)

W piśmie z dnia 1 lutego 2016 roku, skierowanym do pracodawcy, A. M. (1) wskazał, że łączy go z pozwanym umowa o pracę na czas nieokreślony, a jej wypowiedzenie narusza jego prawa, dlatego przysługuje mu roszczenie o zapłatę odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy prawa pracy wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 45 w zw. z art. 47 kp w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia w kwocie 7.770 zł oraz roszczenie z art. 49 kp o zapłatę wynagrodzenia za nieuzasadnione skrócenie okresu wypowiedzenia w wysokości 2,5 miesięcznego wynagrodzenia, łącznie w kwocie 6.457,00 zł. Równocześnie przedstawił propozycję ugodowego zakończenia sporu poprzez zapłatę ww. kwot na wskazany rachunek bankowy do dnia 10 lutego 2016 roku.

(dowód: pismo powoda z dnia 1.02.2016r. – k. 14-16)

W odpowiedzi na pismo A. M. (1) pozwana Spółka, wyrażając wolę ugodowego rozwiązania problemu zaproponowała powodowi wypłatę kwoty 7.700,00 zł. Mając na uwadze podnoszone przez powoda twierdzenia
i ich uzasadnienie w przedmiocie art. 49 kp, wezwała A. M. (1) do świadczenia pracy, na warunkach określonych w umowie o pracę z dnia 24 sierpnia 2012 roku we wskazanym przez powoda okresie wypowiedzenia tej umowy, tj. do dnia 30 kwietnia 2016 roku. Równocześnie pozwana wskazała, że z tym samym dniem zostanie powodowi wydane świadectwo pracy. Pismo to zostało doręczone A. M. (1) w dniu 17 lutego 2016 roku.
W kolejnym piśmie z dnia 22 lutego 2016 roku powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

(dowód: pismo pozwanej Spółki – k. 29; pismo powoda z dnia 22.02.2016r. – k. 42-43)

Powód A. M. (1) w okresie od 8 lutego do 28 lutego 2016 roku chorował. Na początku marca stawił się do zakładu pracy, ale nie w celu świadczenia pracy, lecz w celu odebrania swoich rzeczy. Od 2 marca 2016 roku podjął pracę u innego pracodawcy.

(dowód: zeznania powoda – k. 62-63 w zw. z k. 63, k. 63-64; świadectwo pracy – k. 67; lista obecności – k. 61)

Pozwany pracodawca wypłacił powodowi wynagrodzenie za pracę za miesiąc luty 2016 roku, a w dniu 5 maja 2016 roku dokonał zapłaty kwoty 6.736,20 zł tytułem odszkodowania i ekwiwalentu za urlop wraz z odsetkami, a następnie w dniu 17 czerwca 2016 roku zapłacił kwotę 1.348,03 zł tytułem wyrównania odszkodowania z odsetkami.

(dowód: listy płac z potwierdzeniem wykonania operacji – 51- 58)

Wysokość miesięcznego wynagrodzenia A. M. (1) wynosiła 2.520,00 zł brutto.

(dowód: zaświadczenie – k. 68)

W dniu 4 maja 2016 roku pozwana Spółka wystawiła powodowi świadectwo pracy za okres zatrudnienia od 1 czerwca 2012 roku do 30 kwietnia 2016 roku.

(dowód: świadectwo pracy – k. 67)

Ustalenie, że A. M. (1) łączyła z pozwaną (...) Sp.
z o.o. w B. umowa o pracę na czas nieokreślony jest powodowi potrzebne do uzyskania wynagrodzenia za skrócony okres wypowiedzenia.

(dowód: zeznania powoda – k. 63-64)

A. M. (1) pracuje i uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie
w wysokości najniższego wynagrodzenia obowiązującego w kraju. Jego żona otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 2.400,00 zł brutto. Na utrzymaniu mają dwie córki w wieku 18 i 20 lat. Starsza z córek studiuje
i nie pracuje.

(dowód: zeznania powoda – k. 63-64)

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający dla potrzeb wydania rozstrzygnięcia. Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dowodów zgromadzonych w sprawie, w szczególności w oparciu o dowody
z dokumentów zawartych w aktach osobowych powoda i aktach sprawy,
a także na podstawie zeznań powoda A. M. (1). Zeznania powoda Sąd uznał za wiarygodne, za wyjątkiem tej części kiedy twierdzi, że miał wolę dalszego świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, bowiem są one sprzeczne z zeznaniami powoda, który podał, że miał załatwioną pracę
u innego pracodawcy, a do zakładu pracy na początku marca przyszedł w celu odebrania swoich rzeczy.

Spór w przedmiotowej sprawie ma charakter sporu prawnego i dotyczy interpretacji art. 49 kp i zastosowania tego przepisu w stanie faktyczym sprawy.

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy zważył, co następuje:

Powództwo o ustalenie, że umowa o pracę z dnia 24 sierpnia 2012 roku łącząca strony jest umową na czas nieokreślony nie zasługuje na uwzględnienie. Także nieuzasadnione jest roszczenie powoda
o wynagrodzenie za skrócenie okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Z reguły istnienie takiego interesu pracownik wykaże wówczas, gdy ustalenie określonego stosunku prawnego lub prawa konieczne mu będzie do celów pracowniczych.

Według poglądu utrwalonego w orzecznictwie, strona ma interes prawny w żądaniu ustalenia wówczas, gdy istnieje niepewność prawa lub stosunku prawnego z przyczyn faktycznych lub prawnych. Jeżeli jednak strona może dochodzić ochrony swych praw, np. przez wytoczenie powództwa o zasądzenie lub o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa, istnienie interesu prawnego w ustaleniu jest zasadniczo wykluczone (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, w sprawie sygn. akt II CKN 201/97, R.Pr. 1998, z. 2, s.66, z dnia 21 lipca 1999 roku w sprawie sygn. akt I PKN 173/99, OSNAPiUS 2000, nr 20, poz. 747, uchwałę z dnia 17 czerwca 1987 roku w sprawie III PZP 19/87, OSNCP 1988, nr 10, poz. 132). Strona traci interes prawny w żądaniu ustalenia jego istnienia także wtedy, gdy sama wytoczyła powództwo o zasądzenie, mające swą podstawę w stosunku prawnym, co do którego w procesie o ustalenie twierdzi, że istnieje. Przesłanką rozstrzygnięcia powództwa o zasądzenie musi bowiem być uprzednie ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia będącego przedmiotem tego powództwa. Wytoczenie powództwa o zasądzenie przez stronę, która w procesie o ustalenie twierdzi, że stosunek prawny stanowiący podstawę jej żądania istnieje, nie pozbawia tej strony interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie istnienia tego stosunku prawnego tylko wówczas, gdy w jej interesie niezwiązanym z wytoczonym przez nią powództwem o zasądzenie lub o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa leży wykazanie, że stosunek prawny istnieje (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r., V CSK 188/05, LEX nr 1104890).

W przedmiotowej sprawie powód A. M. (1) wniósł o ustalenie, że umowa o pracę z dnia 24 sierpnia 2012 roku, łącząca strony, jest umową na czas nieokreślony. Równocześnie wystąpił o zasądzenie odszkodowania w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę z uwagi na nie wskazanie przyczyny wypowiedzenia oraz o zasądzenie wynagrodzenia za nieuzasadnione skrócenie okresu wypowiedzenia. Oba roszczenia finansowe powoda opierały się na twierdzeniu, że z pozwanym łączy go umowa o pracę (z dnia 24 sierpnia 2012 roku) na czas nieokreślony. Z uwagi na uznanie przez stronę pozwaną roszczenia o odszkodowanie, jego spełnienie po wszczęciu postępowania i cofnięcie pozwu przez powoda w tym zakresie, pozostaje ono poza sporem.

Żądanie zasądzenia wynagrodzenia (tak, jak odszkodowania) pozostaje
w bezpośrednim związku z żądaniem ustalenia. Pozytywne rozstrzygnięcie
w tym zakresie musiałoby wynikać z faktu ustalenia, że strony procesu łączyła umowa o pracę na czas nieokreślony. Przesłanką rozstrzygnięcia powództwa o zasądzenie musi bowiem być uprzednie ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia. Wobec faktu wytoczenia powództwa o zasądzenie wynagrodzenia, po stronie powoda brak jest interesu prawnego w żądanym ustaleniu.

Z uwagi na brak istnienia interesu prawnego po stronie powoda, Sąd Rejonowy nie rozstrzygał merytorycznie o żądaniu ustalenia, bowiem
o oddaleniu powództwa w tym zakresie zadecydowały względy procesowe.

Odnosząc się do żądania wynagrodzenia za nieuzasadnione skrócenie okresu wypowiedzenia wskazać należy, że zgodnie z treścią 49 kp w razie zastosowania okresu wypowiedzenia krótszego niż wymagany, umowa
o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wymaganego, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy. Nie ulega wątpliwości, że zastosowanie krótszego okresu wypowiedzenia niż wymagany jest niezgodne z prawem. Konsekwencje tej wadliwości reguluje właśnie cytowany powyżej przepis.

Mówiąc o wymaganych okresach wypowiedzenia, trzeba mieć na uwadze przede wszystkim okresy wskazane przez ustawodawcę - w kodeksie i aktach pozakodeksowych, ale również ustalone przez strony w porozumieniu zawartym po dokonanym wypowiedzeniu, a także skrócone jednostronnie przez pracodawcę na podstawie art. 36¹ kp oraz okresy przewidziane, w układzie zbiorowym pracy lub w umowie o pracę. Niezależnie od postaci zastosowania krótszego okresu wypowiedzenia niż wymagany, art. 49 k.p. przewiduje dwie sankcje takiego zachowania. Pierwszą z nich jest rozwiązanie umowy o pracę z upływem okresu wymaganego. Oznacza to, że do tego czasu strony powinny wykonywać swoje obowiązki wynikające
z nawiązanego stosunku pracy - pracownik świadczyć pracę umówionego rodzaju, a pracodawca zatrudniać pracownika i wypłacać umówione wynagrodzenie. Jeśli jednak po upływie nieprawidłowo zastosowanego okresu wypowiedzenia pracodawca nie dopuszcza pracownika do pracy,
w grę wchodzi druga sankcja - pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy. (Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III, pod red. Krzysztofa Barana – LEX). Przy obliczaniu jego wysokości stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

W przedmiotowej sprawie pozwany pracodawca zastosował dwutygodniowy okres wypowiedzenia umowy o pracę, a następnie po wezwaniu skierowanym przez powoda, zweryfikował swoje stanowisko
i zastosował wskazany przez powoda 3 miesięczny okres wypowiedzenia, wzywając go do świadczenia pracy do 30 kwietnia 2016 roku, tj. do dnia upływu okresu wypowiedzenia. Pracodawca umożliwił powodowi wykonywanie pracy i zastosował się do regulacji zawartej w przepisie art. 49 kp, bowiem umowa o pracę uległa rozwiązaniu z upływem wymaganego okresu wypowiedzenia, po którym pracodawca wystawił powodowi świadectwo pracy. A. M. (1) natomiast nie zgłosił gotowości do świadczenia pracy w tym okresie, ani też pracy tej nie świadczył, gdyż miał już ustalone zatrudnienie u innego pracodawcy.

Należy podkreślić, iż wynagrodzenie określone w art. 49 kp przysługiwałoby powodowi w sytuacji, jeżeli po upływie nieprawidłowo zastosowanego okresu wypowiedzenia pracodawca nie dopuszczałby go do pracy. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w przedmiotowej sprawie.

Wskazać trzeba, że wynagrodzenie na podstawie art. 49 kp przysługuje pracownikowi, któremu wskutek bezpodstawnego odsunięcia od wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, faktycznie skrócono ten okres (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1992 r., I PZP 26/92, OSNCP 1993, nr1-2, poz. 8).

Z treści art. 49 kp wynika, że w przypadku zastosowania krótszego niż wymagany okresu wypowiedzenia umowy o pracę rozwiązuje się ona z upływem wymaganego okresu. Oznacza to, że do tego czasu strony powinny wykonywać swoje obowiązki wynikające z łączącego je stosunku pracy. Skoro wezwany do świadczenia pracy powód tej pracy nie świadczył, to nie przysługuje mu wynagrodzenie. Pracodawca wypłacił A. M. (1) wynagrodzenie za miesiąc luty 2016 roku (czyli za jeden miesiąc wypowiedzenia), ponieważ powód w okresie od 8 lutego do końca tego miesiąca chorował. Za pozostały okres wypowiedzenia powodowi nie przysługuje wynagrodzenie, bowiem zgodnie z treścią art. 80 kp, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy tylko wówczas, gdy przepisy prawa tak stanowią.

Reasumując A. M. (1) w okresie wypowiedzenia nie doznał przeszkód ze strony pracodawcy, uniemożliwiających mu świadczenie pracy. Dlatego też powództwo o zasądzenie wynagrodzenia na podstawie art. 49 kp nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Wobec cofnięcia powództwa w zakresie roszczenia o odszkodowanie, Sąd na podstawie art. 355 § 1 i 2 kpc w związku z art. 203 § 4 kpc i art. 469 kpc, umorzył postępowanie w tej części.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd postanowił nie obciążać powoda kosztami postępowania uznając, że zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek nakazujący takie rozstrzygnięcie. Powód A. M. (2) osiąga niskie dochody, podobnie, jak jego żona, a mają na utrzymaniu dwoje dzieci, z których jedno studiuje. Nadto, Sąd wziął pod uwagę charakter sprawy, który uzasadniał subiektywne przekonanie powoda, co do słuszności zgłoszonych roszczeń.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE