UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 29 kwietnia 2016r.

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 27 listopada 2015r., w sprawie o sygn. III K 1497/14, uznał oskarżonego A. K. za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że pełniąc funkcję prezesa zarządu (...)PPUH spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w Z., Plac (...) jako podatnik, w G. w dniu 20 maja 2013r. zaniechał złożenia w Urzędzie Miejskim w G. deklaracji na podatek od nieruchomości za rok 2013, przez co nie ujawnił właściwemu organowi podatkowemu podstawy opodatkowania, narażając podatek na uszczuplenie w kwocie 55.251,00 złotych, czym naruszono art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010r., nr 95, poz. 613 ze zm.), tj. czynu z art. 54 § 2 kks i za to na mocy art. 54 § 2 kks wymierzył oskarżonemu karę grzywny w rozmiarze 100 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 60 złotych.

Nadto na mocy art. 24 § 1 kks odpowiedzialną posiłkowo w całości za grzywnę wymierzoną oskarżonemu uczynił (...) PPUH spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w Z., Plac (...).

Na mocy art. 24 § 5 kks zobowiązał (...) PPUH spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z/s w Z., Plac (...), do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kwoty 9.009,00 złotych, stanowiącej równowartość korzyści majątkowej odniesionej z popełnionego przestępstwa skarbowego, a od oskarżonego zasądził na rzecz Skarbu Państwa stosowne koszty sądowe.

Powyższy wyrok zaskarżony został na korzyść oskarżonego w całości przez jego obrońcę, który zarzucił mu:

1. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż oskarżony wyczerpał znamiona czynu zabronionego z art. 54 § 2 kks, popełniając go umyślnie, podczas gdy oskarżony nie chciał uchylić się od opodatkowania i nie chciał narazić podatku na uszczuplenie;

2. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż spółka (...) PPUH Sp. z o. o. jest podmiotem określonym w art. 24 § 5 kks, tj. podmiotem, który odniósł korzyść majątkową z przestępstwa skarbowego przypisanego oskarżonemu;

3. obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 kpk, która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez nieuwzględnienie całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej i oparcie rozstrzygnięcia jedynie na tej części zeznań świadków, korespondującej ze stanowiskiem oskarżyciela, przy jednoczesnym bezpodstawnym odmówieniu wiarygodności tej części zeznań świadków oraz wyjaśnień oskarżonego, w której podnieśli, iż Biuro (...) Sp. z o. o. prowadziło sprawy rachunkowo – finansowe spółki (...) PPUH Sp. z o. o. od lutego 2012r., oraz że pracownik biura rachunkowego był zobowiązany do złożenia deklaracji od podatku od nieruchomości.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg przedłożonego spisu kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie trzeba zatem podkreślić, że Sąd Rejonowy dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe, w trakcie którego przedsięwziął niezbędne i odpowiednie czynności celem wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności w sprawie. Zgromadzone dowody poddał wnikliwej analizie, a w motywach zaskarżonego orzeczenia ustosunkował się do każdego z przeprowadzonych dowodów. Wyjaśnił zatem, którym dowodom dał wiarę i dlaczego, a także które okoliczności sprawy można na ich podstawie uznać za udowodnione. Przedstawiona przez Sąd I instancji analiza dowodów w pełni zasługiwała na uwzględnienie. Wbrew czynionemu zarzutowi była ona spójna i uwzględniała zasady doświadczenia życiowego, w tym zawodowego. Zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego odpowiadała prawidłowości logicznego rozumowania, nadto analiza ta nie wykraczała poza ramy swobodnej oceny dowodów.

Obrońca w środku odwoławczym zwraca uwagę na okoliczności, które towarzyszyły popełnieniu przez oskarżonego przypisanego mu czynu, w szczególności eksponując trudną sytuację majątkową spółki po podpaleniu nieruchomości - w związku z koniecznością jej odbudowy i wykonania niezbędnych prac remontowych. Jest faktem, iż po podpisaniu w dniu 6 maja 2013r. przez (...)PPUH Spółkę w organizacji, reprezentowaną przez jej prezesa zarządu – oskarżonego A. K., z Miastem G. umowy dzierżawy nieruchomości na 10 lat, miały miejsce niekorzystne i losowe wydarzenia (włamania i podpalenie przez nieustalonego sprawcę budynku hotelu (...)), to jednak w żadnej mierze nie zwalniało podmiotu od złożenia w przewidzianym przez przepis art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych deklaracji na podatek od nieruchomości za rok 2013 – do dnia 20 maja 2013r. Wezwanie w tym przedmiocie zostało wysłane do spółki (...) w dniu 12 września 2013r. w oparciu o stosowne przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa wraz z pouczeniem o grożącej odpowiedzialności karno – skarbowej w przypadku niedopełnienia ustawowego obowiązku złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości, a wezwanie to zostało odebrane przez osobę uprawnioną (k. 8). Następnie dwukrotnie – 26 listopada 2013r. i 18 lutego 2014r. - osoba odpowiedzialna z ramienia tejże spółki została wezwana przez (...) Urząd Skarbowy w G. do osobistego stawiennictwa w charakterze sprawcy czynu z art. 54 § 2 kks, co skutkowało przesłuchaniem z końcem lutego 2014r. oskarżonego w charakterze podejrzanego. Pomimo istniejącego obowiązku złożenia deklaracji i świadomości oskarżonego w tym zakresie, wbrew wywodom skarżącego, oskarżony aż do sierpnia 2014r. nie występował do Prezydenta Miasta G. z wnioskiem o udzielenie pomocy w związku z powstającymi zaległościami z tytułu niepłaconego podatku od nieruchomości; pismami z dnia 21 listopada 2013r., a następnie z 22 stycznia 2014r., informując Prezydenta Miasta o trudnej sytuacji spółki w związku z określonymi, a niekorzystnymi wydarzeniami oraz koniecznością ponoszenia dodatkowych, sporych nakładów finansowych, oskarżony wnosił jedynie o rozważenie możliwości przedłużenia umowy najmu z 10 na 25 lat, zapewnienie spółce prawa pierwokupu nieruchomości oraz anulowanie czynszu na kolejne 6 miesięcy.

Dopiero w dniu 20 sierpnia 2014r., a więc po upływie piętnastu miesięcy od dnia kiedy należało złożyć deklarację za rok 2013, oskarżony wystosował pismo (prośbę) do (...) Urzędu Miasta o udzielenie pomocy de minimis w zakresie płatności zaległych rat podatku, wskazując na kilka w jego ocenie niezależnych czynników, a to związanych z nierzetelnym działaniem biura rachunkowego, przesunięciem przez kontrahenta - (...) terminów płatności za faktury oraz problemami z samą nieruchomością i jej remontami. Wcześniejsze pisma kierowane przez oskarżonego nie dotyczyły zatem omawianej problematyki, a jedynie spraw związanych z gospodarowaniem nieruchomością, ewentualnym zwrotem nakładów podnoszących jej wartość oraz planowanym wyodrębnieniem części działki spod dzierżawy (pisma k. 55 – 64). W takich to okolicznościach, w następstwie rozpoznania wniosku z dnia 20 sierpnia 2014r., uzupełnionego w dniu 5 września 2014r., została wydana dopiero w dniu 15 września 2014r. decyzja Prezydenta Miasta G. w przedmiocie rozłożenia na raty zaległego podatku od nieruchomości w zakresie płatności rat za drugą połowę roku 2013 oraz część roku następnego.

Nie jest zatem prawdą, że oskarżony jeszcze w roku 2013 podejmował starania w rozmowach z pracownikami Urzędu Miasta odnośnie umorzenia bądź odroczenia płatności zobowiązań w postaci rat podatku od nieruchomości, dopiero bowiem na skutek decyzji z dnia 20 sierpnia 2014r. spółka rozpoczęła spłatę rat wraz z odsetkami oraz opłatą prolongacyjną, począwszy od miesiąca października 2014r., nadto po terminie ich płatności (k. 85-86, 140-149). Trudno także zgodzić się w tak ustalonych przez Sąd meriti prawidłowo realiach sprawy, że oskarżonemu nie można zarzucić działania celowego i umyślnego, mającego na celu uchylanie się przez spółkę od opodatkowania przez tak długi czas. Wszak oskarżony od kilku lat prowadzi aktywnie działalność gospodarczą, jest zatem rzeczą oczywistą, że decyzja o prowadzeniu takiej działalności, zasiadanie w jednoosobowym zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, pociąga za sobą powstanie obowiązku określonych płatności z tytułu należności podatkowych. Mija się z prawdą oskarżony, gdy dowodzi braku swojego zawinienia. Okoliczności sprawy w sposób klarowny, obiektywny i nie podlegający kwestionowaniu wykazują winę A. K. w dopuszczeniu się przez niego zarzucanego mu przestępstwa z art. 54 § 2 kks, którego sprawstwo jest kwestionowane przez skarżącego. Oskarżony, jako prezes zarządu spółki, a także osoba prowadząca samodzielnie przez dłuższy czas działalność gospodarczą, winien mieć świadomość tego, że podejmowana przez spółkę działalność z uwagi na labilne czynniki rynkowe, determinujące powodzenie określonych przedsięwzięć, zwłaszcza w warunkach podnoszonego przez niego kryzysu w górnictwie w latach ubiegłych, obciążona jest znacznym ryzykiem utraty płynności finansowej. Tym samym powinien on jako podmiot fachowy i doświadczony przewidywać i zapobiegać wystąpieniu ekonomicznych skutków z tym związanych, zaś w przypadku nastąpienia niekorzystnych i nieprzewidywalnych wydarzeń (włamania, podpalenie obiektu) sięgać niezwłocznie do rozwiązań prawnych mających na celu np. odroczenie płatności publicznoprawnych, ich spłatę na raty bądź nawet ich umorzenie. W związku z powyższym nie może on przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych i nie płacić w terminie zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych czy też zaistnieniem określonych zdarzeń losowych, wpływających wprost na kondycję finansową spółki. Pomimo podpisania umowy dzierżawy i świadomości w związku z tym co do konieczności złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości, a tym samym obowiązku płacenia rat podatku, oskarżony tego nie uczynił przez całą drugą połowę 2013 roku, składając dopiero wniosek o udzielenie mu pomocy publicznej w sierpniu 2014r.

Nie jest też tak, by Sąd orzekający w sposób niedostateczny uwzględnił w realiach niniejszej sprawy treść wyjaśnień oskarżonego, te bowiem zostały poddane rzeczowej i szczegółowej analizie gdy idzie o przyczyny bezprawnych zachowań sprawcy, na co wskazuje analiza pisemnych motywów rozstrzygnięcia. Podstawą czynienia ustaleń faktycznych przez Sąd I instancji były więc także zeznania przesłuchanych w sprawie świadków – ówczesnych pracowników biura (...), z których jednak jednoznacznie nie wynika okoliczność podnoszona przez obrońcę, aby to na pracowniku tego biura miała spoczywać odpowiedzialność za złożenie w określonym terminie deklaracji na podatek od nieruchomości. Wręcz przeciwnie, z relacji A. Z. (zd. S.) wynika, iż oskarżony był świadomy konieczności zapłaty podatku od nieruchomości, w związku z jego dużą wysokością jednak deklaracja ta nie była składana. Gdy spółka w końcu otrzymała wezwanie w tym przedmiocie z urzędu, na prośbę oskarżonego, w ramach przysługi, we wrześniu 2013r. miała ona przygotować deklarację na podatek od nieruchomości, czyniąc to z pomocą pracownika urzędu i składając ją do podpisu oskarżonemu w siedzibie spółki. Powyższa relacja koresponduje z zeznaniami P. T., który to w listopadzie 2013r. miał być świadkiem rozmowy między oskarżonym a A. Z. dot. złożenia deklaracji, jak również częściowo z wersją zdarzeń lansowaną przez L. S., wedle której współpraca biura ze spółką miała mieć miejsce od sierpnia 2013r. do lutego/marca 2014r., zaś złożenie deklaracji na podatek od nieruchomości miało być jedynie „dodatkową kwestią”, spełnioną „na podstawie międzyludzkiej współpracy”. Gdy przeanalizuje się treść umowy o prowadzenie podatkowej księgi handlowej, zawartej w dniu 1 sierpnia 2013r. pomiędzy PHU (...) – biurem rachunkowym a oskarżonym, reprezentującym spółkę (...), zwłaszcza zaś jej zakres (§ 1), trzeba zgodzić się z Sądem I instancji gdy ustala, iż poza zakresem działania biura było składanie deklaracji na podatek od nieruchomości, w przeciwnym wypadku taka czynność bowiem winna być ujęta w treści samej umowy. Tym samym nieprzekonująca jest wersja L. S., wedle której w oparciu o zobowiązanie ustne jednej z pracownic biura deklaracja taka winna była być złożona w Urzędzie Miasta. Nie znajduje także oparcia w materiale dowodowym twierdzenie obrońcy o współpracy spółki z biurem rachunkowym od czasu jej utworzenia, tj. od lutego 2012r., zarówno bowiem z treści tejże umowy (nota bene nie podpisanej przez zleceniodawcę, z przyczyn nieustalonych), jak i z zeznań świadków – pracowników biura oraz P. T. wynika, iż współpraca spółki z biurem rachunkowym miała mieć miejsce później w porównaniu z terminem do złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości za 2013 rok.

Sąd ad quem nie ma więc żadnych zastrzeżeń co do dokonanych przez Sąd merytoryczny ustaleń faktycznych, w tym także okoliczności przemawiających za przyjęciem działania oskarżonego za zawinione, czemu dał wyraz uznając w tej części apelację za niezasadną i nie zasługującą na uwzględnienie. Stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu jest zatem znaczny; oskarżony swoim zachowaniem godził w dobro chronione prawem jakim jest interes fiskalny państwa, ponadto działał z zamiarem bezpośrednim, przez znaczny okres czasu. Podnoszony przez obrońcę fakt rozpoczęcia spłaty należnego podatku od nieruchomości zgodnie z decyzją ratalną stanowi jedynie okoliczność mającą znaczenie przy miarkowaniu kary.

Wniesienie środka odwoławczego w części odnoszącej się do winy spowodowało konieczność sprawdzenia rozstrzygnięcia w zakresie odnoszącym się do wymierzonej oskarżonemu kary.

Sąd Okręgowy nie znalazł potrzeby ingerencji w orzeczenie o karze. Sąd Rejonowy właściwie ustalił stopień zawinienia oskarżonego i wymierzył mu karę za przestępstwo skarbowe adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, według swojego uznania i w granicach przewidzianych przez ustawę. W pisemnych motywach uzasadnienia zaskarżonego wyroku w sposób prawidłowy uwzględnił całokształt okoliczności mający wpływ na wymiar kary, biorąc pod uwagę wszystkie dyrektywy jej orzekania. Kara wymierzona oskarżonemu zatem w sposób należyty spełni swe cele zapobiegawcze i wychowawcze, wypełniając wymogi prewencji ogólnej i w zakresie społecznego oddziaływania. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd orzekający trafnie także ocenił możliwości finansowe oskarżonego, przy uwzględnieniu jego dochodów i sytuacji osobistej, a te prawidłowo determinowały wysokość jednej stawki dziennej grzywny na poziomie 60 złotych. Należy bowiem zauważyć, że oskarżony nadal jest osobą pracującą zarobkowo i osiągającą stałe dochody; nadto – wobec treści punktu 2 zaskarżonego orzeczenia – wysokość stawki dziennej kary grzywny uwzględnia także sytuację majątkową nie tylko samego sprawcy, ale i podmiotu odpowiedzialnego posiłkowo. Wymierzona zatem kara w żadnym wypadku nie nosi cech rażącej niewspółmiernej surowości.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu odwoławczego uczynienie odpowiedzialną posiłkowo w całości za wymierzoną oskarżonemu grzywnę spółkę (...) PPUH sp. z o. o. z/s w Z..

W wyniku działania oskarżonego, który reprezentował spółkę i zajmował się jej sprawami gospodarczymi, w tym finansowymi, podatek od nieruchomości w łącznej wysokości 55.251,00 złotych, za miesiące od czerwca do grudnia 2013r., nie został wpłacony w ustawowym terminie na rachunek Urzędu Miasta G., a tym samym spółka (...) PPUH sp. z o. o. z/s w Z. uzyskała korzyść majątkową z popełnionego przestępstwa. Korzyść ta jest wynikiem dysponowania określoną kwotą pieniężną przez spółkę, stanowiącą równowartość nieodprowadzonego podatku do czasu spłaty rat lub sporządzenia aktu oskarżenia w tej sprawie. Wbrew zarzutowi skarżącego w tym zakresie, czym innym jest konieczność spłacania rat zaległego podatku od nieruchomości wraz z odsetkami za zwłokę i opłatami prolongacyjnymi - w związku z wydaną decyzją w tym przedmiocie w dniu 15 września 2014r., a czym innym zobowiązanie podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości na rzecz Skarbu Państwa. Ten sui generis środek karny, w związku z uregulowaniem go dotyczącym w rozdziale 3 Kodeksu karnego skarbowego, znajduje zastosowanie w postępowaniu o przestępstwa skarbowe, mając na celu zwrot uzyskanej z popełnionego przestępstwa korzyści majątkowej. Kwota korzyści majątkowej, wynosząca 9.009,00 złotych, została wyliczona prawidłowo przez oskarżyciela, na co wskazują stosowne obliczenia (k. 114-116), stanowiące wartość ustawowych odsetek od łącznej kwoty należności publicznoprawnej uiszczonej przez spółkę po upływie ustawowych terminów, z uwzględnieniem terminów ich spłaty bądź też daty sporządzenia aktu oskarżenia.

Z naprowadzonych wyżej względów Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Nieuwzględnienie apelacji wywiedzionej na korzyść oskarżonego przez jego obrońcę zgodnie z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks skutkować musiało obciążeniem A. K. wydatkami postępowania odwoławczego, na które złożył się ryczałt za doręczenie pism w kwocie 20 złotych, a także opłatą za II instancję w kwocie 600 złotych, będącą konsekwencją wymierzonej kary grzywny.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE WYROKU