UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. po rozpoznaniu wniosku z dnia 15 grudnia 2014 roku odmówił ubezpieczonemu J. K. prawa do emerytury górniczej, albowiem udowodnił on okres pracy górniczej 18 lat, 11 miesięcy i 29 dni zamiast wymaganych 25 lat, w tym 18 lat, 11 miesięcy
i 29 dni pracy górniczej, określonej w art. 50c ust. 1.

W odwołaniu J. K. domagał się zmiany powyższej decyzji i przyznania prawa do emerytury górniczej, albowiem praca, którą wykonywał od 1982 roku była pracą górniczą, co znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadków i uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 20 lipca 2010 roku w sprawie XI U 241/09.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania i wywodził jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 29 września 2015 roku Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił odwołanie.

Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że ubezpieczony J. K. (ur. (...)) jest inżynierem mechanikiem ze specjalnością urządzenia i technologia spawalnictwa. W dniu 6 marca 2001 roku uzyskał świadectwo kwalifikacji do zatrudnienia
w charakterze osoby niższego dozoru ruchu specjalności mechanicznej maszyn i urządzeń dołowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel wydane przez dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w B..

W okresie od 12 sierpnia 1971 roku do 30 kwietnia 1982 roku ubezpieczony był zatrudniony w Ośrodku (...) w B. jako technik, asystent konstruktora i konstruktor, w tym okresie od
27 października 1972 roku do 30 września 1974 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Od 1 maja 1982 roku do 22 grudnia 2014 roku na podstawie umowy o pracę
w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony był zatrudniony początkowo w
KWK (...), a w wyniku zmian organizacyjnych pracodawcy ostatnio w (...) S.A. w K. – Oddział KWK (...) na stanowisku:

1. inspektora technicznego pod ziemią od 1 maja 1982 roku do 28 lutego 1987 roku;

2. starszego inspektora ds. wynalazczości i ochrony patentowej pod ziemią od 1 marca 1987 roku do 31 grudnia 1991 roku;

3. inspektora ds. przygotowania produkcji pod ziemią od 1 stycznia 1992 roku do
30 czerwca 1994 roku;

4. starszego inspektora ds. wynalazczości i ochrony patentowej pod ziemią od 1 lipca 1994 roku do 31 grudnia 1994 roku;

5. starszego inspektora ds. wynalazczości i przygotowania produkcji pod ziemią od
1 stycznia 1995 roku do 30 kwietnia 2001 roku;

6. starszego inspektora ds. przygotowania produkcji pod ziemią od 1 maja 2001 roku do 31 grudnia 2004 roku;

7. inspektora ds. przygotowania produkcji pod ziemią od 1 stycznia 2005 roku do
31 lipca 2005 roku;

8. starszego inspektora ds. przygotowania produkcji pod ziemią od 1 sierpnia 2005 roku do 22 grudnia 2014 roku;

W okresie zatrudnienia od 1 maja 1982 roku ubezpieczony początkowo wykonywał pracę w dziale głównego inżyniera energomaszynowego, a od 1987 roku w dziale przygotowania produkcji. Zgodnie z zakresem obowiązków na zajmowanych stanowiskach pracy do 31 sierpnia 1999 roku miał obowiązek zjazdów pod ziemię w ilości 4 - 6 w miesiącu, zaś od 1 września 1999 roku w ilości co najmniej połowy dniówek roboczych w miesiącu. W całym okresie zatrudnienia obowiązkiem ubezpieczonego było opracowywanie dokumentacji górniczej. Pracę wykonywał w biurze na powierzchni i w zależności od potrzeb i poleceń przełożonych pod ziemią w ilości od 4 do 6 zjazdów w miesiącu w okresach:

⚫: 01.05.1982 r. do 31.08.1984 r.;
⚫: 01.10.1984 r. do 31.12.1984 r.;
⚫: 01.03.1985 r. do 31.10.1985 r.;
⚫: 01.12.1985 r. do 31.12.1985 r.;
⚫: 01.02.1986 r. do 28.02.1986 r.;
⚫: 01.06.1986 r. do 30.06.1986 r.;
⚫: 01.08.1986 r. do 30.06.1988 r.;
⚫: 01.10.1988 r. do 31.12.1988 r.;
⚫: 01.02.1989 r. do 30.06.1989 r.;
⚫: 01.08.1989 r. do 30.06.1990 r.;
⚫: 01.08.1990 r. do 30.09.1990 r.;
⚫: 01.11.1990 r. do 31.12.1990 r.;
⚫: 01.07.1994 r. do 30.04.1999 r.;
⚫: 01.06.1999 r. do 31.08.1999 r.

oraz w ilości co najmniej połowy dniówek roboczych w miesiącu w pozostałych okresach tego zatrudnienia.

Ponadto w okresach od 1 lipca 1994 roku do 8 lipca 1994 roku, 20 września
1994 roku, od 22 listopada 1995 roku do 24 listopada 1995 roku i od 6 grudnia 1995 roku do 11 grudnia 1995 roku przebywał na zwolnieniach lekarskich.

Łączny okres wykonywania przez ubezpieczonego pracy w wymiarze co najmniej połowy dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią wynosi na dzień 22 grudnia 2014 roku
18 lat, 11 miesięcy i 29 dni.

W dniu 21 października 2008 roku ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej, a decyzją z dnia 23 grudnia 2008 roku organ rentowy
odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, albowiem nie wykazał 25 lat pracy górniczej
i nie rozwiązał stosunku pracy. Odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 20 lipca 2010 roku
w sprawie sygn. akt XI U 241/09 po ustaleniu, że ubezpieczony nadal pozostaje w stosunku pracy, zatem nie spełnił przesłanek prawa do emerytury górniczej, określonych art. 49
ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 roku.
W pisemnym uzasadnieniu tego wyroku Sąd podał, że wbrew twierdzeniom organu rentowego ubezpieczony wykazał, iż posiada 25 lat pracy górniczej.

Sąd I instancji ustalił także, że umowa o pracę została rozwiązana z dniem
22 grudnia 2014 roku w trybie porozumienia stron w związku z przejściem na emeryturę. Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy zaliczył do pracy górniczej ubezpieczonego jedynie okresy, w których pracę wykonywał pod ziemią co najmniej przez połowę dniówek roboczych w miesiącu i wydał zaskarżoną decyzję.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397) osobom, które do dnia 31 grudnia 2008 roku spełnią warunki do emerytury górniczej określone w art. 34 lub 48 - 49, ustawy o emeryturach i rentach z FUS w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 roku, przysługuje górnicza emerytura na warunkach określonych w tych przepisach.

Sąd Okręgowy powołał przepis art. 34 ust. 1 i art. 49 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wskazał, że ubezpieczony nie spełnił łącznie warunków wymaganych przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku i art. 49 ust. 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 roku, bowiem do
dnia 31 grudnia 2008 roku nie rozwiązał stosunku pracy, w którym pozostawał nieprzerwanie do 22 grudnia 2014 roku.

W ocenie Sądu I instancji prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach
z dnia 20 lipca 2010 roku w sprawie sygn. akt XI U 241/09 zgodnie z art. 366 k.p.c.
ma powagę rzeczy osadzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto pomiędzy tymi samymi stronami. W związku z tym wskazany wyrok wiąże jedynie co do tego, że ubezpieczony do dnia orzekania w tamtej sprawie nie spełnił przesłanek do prawa do emerytury górniczej.

Sąd Okręgowy podał, że z dniem 1 stycznia 2007 roku uchylone zostały przepisy
art. 34 - 38 i 48 - 49 i został wprowadzony do ustawy emerytalnej rozdział 3(a)
zawierający przepisy dotyczące emerytur górniczych. Obecnie prawo do emerytury górniczej zostało uregulowane w przepisie art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej. Obecnie nie jest
już wymagane rozwiązanie stosunku pracy, jednakże przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że
okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli
praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (art. 50b ustawy). Następnie Sąd Okręgowy zacytował przepis art. 50c ust.1 i 2 ustawy emerytalnej.

Do stażu uwzględnianego przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej zalicza się prace górnicze (oraz prace równorzędne z pracą górniczą) - wymienione w art. 50c ust. 1 i 2 tej ustawy świadczone w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy. W przypadku wykonywania pracy o charakterze mieszanym (tj. pod ziemią i na powierzchni) praca ta stanowi pracę górniczą, jeżeli jest wykonywana pod ziemią co najmniej przez połowę dniówek roboczych w miesiącu, obliczanych w stosunku do czasu pracy obowiązującego w myśl zasad Kodeksu pracy w danym zawodzie. W aktualnym stanie prawnym o uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ustawy emerytalnej nie może decydować ani rozporządzenie wykonawcze, ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenie pracodawcy lub protokół komisji weryfikacyjnej kwalifikujący określone zatrudnienie
jako pracę górniczą i wystawione na jego podstawie świadectwo wykonywania takiej
pracy, ale rodzaj faktycznie wykonywanej pracy odpowiadający wymaganiom ustawowym. Wymienione akty i dokumenty nie mogą bowiem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca.

Sąd I instancji uznał, że powinno być oczywiste, że pracownik, który jedynie przez
6 dniówek roboczych w miesiącu wykonuje pracę pod ziemią, zaś w pozostałe dniówki robocze wykonuje pracę w biurze na powierzchni kopalni, nie wykonuje pracy pod ziemią co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, a tym bardziej w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. Już sam limit zjazdów, obowiązujący na stanowiskach, na których zatrudniony był ubezpieczony wskazuje, że jego obowiązkiem była tzw. praca mieszana – wykonywana zarówno na powierzchni, jak i pod ziemią. Dodanie przez pracodawcę w nazwie stanowiska określenia „pod ziemią„ jest w tej sytuacji nieadekwatne do powierzonej i wykonywanej faktycznie pracy i przez to nie ma decydującego znaczenia dla oceny, czy była to praca górnicza uwzględniana do stażu przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej, skoro zaliczona być może w tym przypadku wyłącznie praca górnicza świadczona w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy pod ziemią. Taką pracę ubezpieczony wykonywał w okresie spornego zatrudnienia jedynie przez 18 lat, 11 miesięcy
i 29 dni. Nie spełnia zatem wszystkich przesłanek prawa do emerytury górniczej określonych w art. 50a ustawy emerytalnej.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją ubezpieczony. Rozstrzygnięciu zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w sprawie oraz brak poczynienia istotnych ustaleń faktycznych skutkujące wadliwymi oraz niepełnymi ustaleniami faktycznymi poprzez:

-: brak poczynienie ustaleń jakiego rodzaju pracę górniczą wskazaną w katalogu zawartym w art. 50c ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wykonywał,
-: brak poczynienia ustaleń, czy zajmował jakiekolwiek stanowisko kierownictwa i dozoru ruchu pod ziemią wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru ruchu, pod ziemią w kopalniach
siarki i kopalniach węgla brunatnego, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą,
-: błędne przyjęcie, iż w kwestionowanych przez organ rentowy okresach
nie wykonywał pracy górniczej w połowie wymiaru czasu pracy podczas
gdy przeprowadzone w sprawie XI U 241/15 postępowanie dowodowe, a w szczególności zeznania świadków J. G. oraz S. Ś. potwierdziły, wobec braku za okres 1982 - 1987 pełnej dokumentacji zjazdów, że rodzaj, charakter i obowiązki wykonywanej przez niego pracy odpowiadały pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej, a ubezpieczony wykonywał zjazdy;

2. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku przytoczenia
istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, tj. poprzez brak wskazania jakie konkretnie okresy pracy (w jakich podmiotach i na jakich stanowiskach) i w jakim łącznym wymiarze Sąd zaliczył ubezpieczonemu do pracy górniczej na potrzeby przyznania emerytury górniczej, o której mowa w art. 50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

3. art. 365 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji gdy, poczynione przez
Sąd Okręgowy w Katowicach prawomocnym wyrokiem z dnia 20 lipca 2010 roku,
XI U 241/09 ustalenia faktyczne, iż posiada wymagany przez art. 34 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 roku, okres pracy górniczej wynoszący ponad 25 lat, jest dla rozstrzygnięcia tej sprawy w pełni wiążące;

4. art. 366 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie w sytuacji gdy powaga rzeczy osądzonej jest instytucją całkowicie odrębną od instytucji związania Sądu świetle
art. 365 k.p.c.;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z FUS oraz ustawy - Karta Nauczyciela oraz art. 49 ust. 1 ustawy emerytalnej
w brzmieniu do 31 grudnia 2006 roku poprzez ich niewłaściwą wykładnię
skutkującą przyjęciem, iż warunkiem otrzymania świadczenia emerytalnego na
wyżej wymienionych zasadach była konieczność rozwiązania przez ubezpieczonego stosunku pracy do dnia 31 grudnia 2008 roku;

2. art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i brak ustalenia, pod którą normę art. 50c
ust. 1 ustawy podlega ubezpieczony, a w szczególności, czy zajmował stanowiska pracy określone w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu
z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru ruchu pod ziemią, w kopalniach siarki w kopalniach węgla brunatnego;

3. art. 50a ust. 1 oraz art. 50b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez ich niewłaściwą wykładnię skutkującą błędnym przyjęciem,
iż do okresu pracy górniczej może być zaliczona wyłącznie praca świadczona w wysokości co najmniej połowy dniówek roboczych pod ziemią;

4. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 2 i art. 32 Konstytucji RP, polegającą na sprzeczności wyroku z podstawowymi zasadami porządku prawnego
w Rzeczypospolitej Polskiej, z powodu jego odmienności od wyroków Sądów w tożsamych sprawach.

W związku z powyższym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
poprzez zmianę decyzji organu rentowego i przyznanie prawa do emerytury górniczej
i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Nadto wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka S. Ś. oraz T. T., a także z jego zeznań na okoliczność charakteru wykonywanej pracy w okresach zakwestionowanych przez organ rentowy, przeprowadzenie dowodu z protokołu zawierającego zeznania świadka J. G. w sprawie XI U 241/09 na powyższą okoliczność oraz z zaświadczenia pracy z dnia 14 października 2008 roku wydanego przez (...) S.A. Oddział KWK (...) w B. na okoliczność,
iż stanowiska zajmowane przez niego w okresach kwestionowanych przez organ rentowy
jako praca górnicza są równorzędne ze stanowiskami wskazanymi w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z 23 grudnia 1994 roku oraz z dokumentu „wniosek w sprawie powierzenia stanowiska” z 1 stycznia 1995 roku na okoliczność
jak powyżej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe i wystarczające ustalenia stanu faktycznego, a Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Zarzuty apelacji są zaś chybione.

Przepis art. 328 § 2 k.p.c. wskazuje, jakie wymogi powinno zawierać pisemne uzasadnienie wyroku. Uzasadnienie wyroku Sądu I instancji sporządzone w niniejszej sprawie zawiera wskazane elementy i pozwala na przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia. Zatem nie doszło do naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c.

Niezasadne są również zarzuty naruszenia przepisów art. 365 k.p.c. i 366 k.p.c.
Przepis art. 365 § 1 k.p.c. określa istotne skutki prawomocnego orzeczenia w sprawie cywilnej oraz krąg podmiotów, które są wyrokiem tym związane. Istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że także inne sądy, inne organy państwowe, a w przypadkach przewidzianych w ustawie również inne osoby muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Wynikający z niej stan związania ograniczony jest jednak, co do zasady, tylko do rozstrzygnięcia zawartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów (tak wyrok Sądu Najwyższego z 13 stycznia
2000 roku, II CKN 655/98, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2013 roku,
V CSK 84/12, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 17 maja 2012 roku, CSK 315/11, niepublikowany). Z kolei przepis art. 366 k.p.c. wyraża zasadę powagi rzeczy osądzonej prawomocnych wyroków. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zasada ta ma walor szczególny, ponieważ rozstrzygnięcia sądowe w tych sprawach ustalają treść łączącego strony stosunku prawnego w chwili wyrokowania i nie jest wykluczone spełnienie się lub upadek przesłanek materialnoprawnych prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego – tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 czerwca 2012 roku, II UK 289/11, Legalis.
W postanowieniu z dnia 29 marca 2012 roku, I UK 299/11, Legalis – Sąd Najwyższy orzekł, że wyrok zapadły w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych nie ma powagi rzeczy osądzonej, jeżeli dotyczy odmowy przyznania świadczenia z ubezpieczenia społecznego,
a po jego uprawomocnieniu się organ rentowy wydał nową decyzję, opartą na nowych dowodach mających wpływ na ujawnienie stanu faktycznego i jego prawidłową ocenę prawną. Wtedy wydanie nowej decyzji uprawnia ubezpieczonego do złożenia od niej odwołania i zobowiązuje sąd do sprawdzenia prawidłowości zaskarżonej decyzji. Słusznie zatem Sąd I instancji uznał, że wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 20 lipca
2010 roku, XI U 241/09 przesądził, że ubezpieczony nie spełniał przesłanek do prawa do emerytury górniczej w dacie wydania tego wyroku. Sąd I instancji rozpoznając odwołanie
od decyzji organu rentowego z dnia 22 stycznia 2015 roku miał obowiązek ustalić,
czy odwołujący J. K. spełnia wszystkie warunki do prawa do emerytury górniczej biorąc pod uwagę stan faktyczny i obowiązujące w dacie wyrokowania przepisy prawa - zgodnie z przepisem art. 316 § 1 k.p.c.

Apelujący zarzucił naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, wyrażoną w tym przepisie, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. potwierdza zasadę swobodnej oceny dowodów, dokonywanej przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych. Ramy tej oceny wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego oraz zasadami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Sąd I instancji nie dopuścił się obrazy przepisu art. 233
§ 1 k.p.c. albowiem z przeprowadzonych dowodów wywiódł wnioski zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Ubezpieczony precyzując na czym polega naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez Sąd I instancji zarzucił: brak poczynienie ustaleń, jakiego rodzaju pracę górniczą wskazaną w katalogu zawartym w art. 50c ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wykonywał; brak poczynienia ustaleń, czy zajmował jakiekolwiek stanowisko kierownictwa
i dozoru ruchu pod ziemią wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru ruchu, pod ziemią w kopalniach siarki i kopalniach węgla brunatnego, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą; błędne przyjęcie, iż w kwestionowanych przez organ rentowy okresach nie wykonywał pracy górniczej w połowie wymiaru czasu pracy. Zatem w istocie apelujący zarzuca naruszenie przepisów prawa materialnego.
Sąd Okręgowy ustalił na jakich stanowiskach ubezpieczony był zatrudniony i w jakich
okresach, ile wykonywał zjazdów pod ziemię miesięcznie, na czym polegały jego obowiązki – jest to stan faktyczny sprawy. Natomiast prawidłowość subsumcji ustaleń faktycznych
do konkretnych przepisów prawa może być oceniana pod kątem zastosowania przepisów
prawa materialnego.

Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca
2005 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2005r., Nr 167, poz. 1397 ze zm.), zgodnie
z którym przepisem osobom, które do dnia 31 grudnia 2008 roku spełniły warunki do emerytury górniczej określone w art. 34 lub w art. 48 - 49 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 roku, przysługuje górnicza emerytura
na warunkach określonych w tych przepisach. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych należy wykładać ściśle i skoro ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy do 31 grudnia 2008 roku, nie może być mowy o spełnieniu przez niego warunków do prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 49 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 748) w brzmieniu do dnia
31 grudnia 2006 roku.

Ubezpieczony stoi na stanowisku, że wykonywał pracę na stanowisku osoby dozoru pod ziemią. Zgodnie z przepisem art. 50c ust. 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za pracę górniczą uważa się pracę pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu między innymi kopalń, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym
do spraw zabezpieczenia społecznego. Takie rozporządzenie nie zostało wydane. Skarżący powołał się na zarządzenie nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru ruchu pod ziemią, w kopalniach siarki i kopalniach węgla brunatnego, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą. Zaznaczyć jednak należy, że pierwszeństwo przysługuje ustawie i żadne uregulowanie nie może wprowadzać odmiennych kryteriów niż przewidzianych przez ustawę o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dla uznania określonej pracy - za pracę górniczą do celów emerytalnych. Zatem nie jest warunkiem wystarczającym do uznania za pracę górniczą ustalenie, że ubezpieczony wykonywał prace na stanowisku inspektora do spraw przygotowania produkcji, które figuruje w załączniku nr 1, lit. c, pkt 7 zarządzenia
nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z 23 grudnia 1994 roku. Do uznania za pracę górniczą
na stanowiskach dozoru kopalń przepis art. 50c ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy wymaga, aby praca ta była wykonywana pod ziemią. Tymczasem z wykazu dniówek zjazdowych wynika, że ubezpieczony w okresach nieuwzględnionych przez organ rentowy sporadycznie zjeżdżał pod ziemię. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko przyjęte w wyroku Sądu Najwyższego
z 23 marca 2010 roku, II UK 273/09 stwierdzające, że nie można traktować jako pracy górniczej zatrudnienia na stanowisku dozoru ruchu w rozumieniu art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej (aktualnie art. 50c ust. 1 pkt 5), jeżeli jest ono wykonywane na powierzchni. Zaznaczyć należy, że przepis art. 50c ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej nie wymaga, aby
praca wykonywana na wymienionych w nim stanowiskach mogła zostać uznana za pracę górniczą jedynie wówczas, gdy była związana z co najmniej połową dniówek roboczych przepracowanych pod ziemią i w tym zakresie podtrzymuje stanowisko zajęte w wyroku
Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 sierpnia 2002 roku, III AUa 2630/01. Kolejnym
argumentem przemawiającym za trafnością przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że ubezpieczony nie wykonywał do 5 marca 2001 roku pracy górniczej, o której mowa w przepisie
art. 50c ust. 1 pkt 5 ustawy jest fakt, że dopiero z dniem 6 marca 2001 roku uzyskał
zatwierdzenie Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w B. posiadania kwalifikacji do zatrudnienia w charakterze osoby niższego dozoru ruchu specjalności mechanicznej maszyn i urządzeń dołowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny. W związku z powyższym Sąd I instancji słusznie uznał, że pracę ubezpieczonego należy analizować pod kątem możliwości zaliczenia jej do pracy górniczej mieszanej,
tj. pracy z art. 50c ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej wykonywanej częściowo na powierzchni
i częściowo pod ziemią. W przypadku zaś wykonywania pracy o charakterze mieszanym praca ta stanowi pracę górniczą, jeżeli jest wykonywana pod ziemią co najmniej przez
połowę dniówek roboczych w miesiącu. W tym przedmiocie Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w wyroku z dnia 8 maja 1989 roku, II URN 34/89,
PiZS 1989/10/68 oraz z dnia 3 marca 2011 roku (II UK 297/10, LEX nr 817534).

Wszystkie miesiące, w których ubezpieczony spełnił powyższy wymóg - w wymiarze łącznym 18 lat, 11 miesięcy i 29 dni - zostały uwzględnione do stażu pracy górniczej przez Sąd I instancji.

Nie naruszył Sąd I instancji również przepisów art. 50a ust. 1 oraz art. 50b ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie art. 50a
tej ustawy, prawo do emerytury górniczej nabywa mężczyzna, który osiągnął wiek 55 lat i legitymuje się okresem pracy górniczej wynoszącym łącznie z okresami pracy równorzędnej, co najmniej 25 lat, w tym, co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 -zgodnie z ust. 1 - oraz mężczyzna, który osiągnął wiek 50 lat i legitymuje się okresem pracy górniczej wynoszącym łącznie z okresami pracy równorzędnej, co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1. Z kolei zgodnie z przepisem
art. 50b ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy
pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. Wynika zatem ze wskazanego przepisu art. 50b ustawy - w zakresie istotnym dla niniejszej sprawy, że do stażu uwzględnianego przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a zalicza się prace górnicze - wymienione w art. 50c ust. 1 tej ustawy świadczone w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy. Należy zwrócić uwagę, że pojęcie „połowy wymiaru czasu pracy” nie jest równoznaczne z pojęciem „połowy dniówek przepracowanych pod ziemią”. Ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy - co oznacza czas pracy obowiązujący w myśl Kodeksu pracy na zajmowanym przez niego stanowisku. Z przepisu art. 50b ustawy emerytalnej wynika, że do pracy
górniczej można zaliczyć okresy wykonywania pracy w wymiarze nie niższym niż połowa, np. 4 godziny dziennie przy założeniu, że pełny wymiar to 8 godzin dziennie. Przyjęcie, że do pracy górniczej podlega zaliczeniu praca mieszana, jeśli jest wykonywana przez co najmniej połowę dniówek roboczych pod ziemią w żaden sposób nie stanowi naruszenia przepisu
art. 50b stawy emerytalnej bowiem przepis ten reguluje inną kwestię.

Chybiony jest nadto zarzut naruszenia przepisu art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997r., Nr 78, poz. 483). Przepis art. 2 zawiera zasadę demokratycznego państwa prawa i sprawiedliwości społecznej, zaś art. 32 równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji jednostki. Orzekanie to proces złożony, w którym wydanie wyroku jest poprzedzone ustaleniami faktycznymi i zastosowaniem właściwych przepisów prawa materialnego. Zarówno w sprawie zaskarżonej apelacją, jak i w sprawie XI U 241/09
zapadły wyroki oddalające odwołania ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiających mu prawa do emerytury górniczej. Powyższego nie można uznać za naruszenie art. 2 i art. 32 ustawy zasadniczej.

Postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy i nie wymagało uzupełnienia. Przedmiotem dowodów, zgodnie z przepisem art. 227 k.p.c., były fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W związku z powyższym Sąd Apelacyjny oddalił wnioski dowodowe zwarte w apelacji.

Reasumując ubezpieczony J. K. nie spełniał warunków do przyznania
prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Kierując się przedstawionymi rozważaniami, Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonego na podstawie art. 385 k.p.c.

/-/ SSA E. Kocurek - Grabowska /-/ SSA A. Grymel /-/ SSO del. P. Bogacińska-Piątek

Sędzia Przewodniczący Sędzia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE