UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 października 2015 roku E. W., reprezentowany przez matkę - A. W. (1), wniósł przeciwko ojcu A. D. o podwyższenie alimentów z kwoty 1000 złotych miesięcznie do kwoty po 1500 złotych, począwszy od dnia 1 października 2015 roku. Jako uzasadnienie powództwa wskazane zostało znaczne pogorszenie stanu zdrowia małoletniego, co skutkuje dodatkowymi wydatkami na leczenia, jak i rozpoczęciem nauki w szkole podstawowej, co także generuje dodatkowe, nie uwzględnione uprzednio koszty.

Pozwany P. D. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że jest częściowo niepełnosprawny, co uniemożliwia mu podjęcie stałego zatrudnienia. Dodatkowo obecnie pozostaje bezrobotny, bez prawa do zasiłku i korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy (...) w J..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. W., urodzony (...) w W., jest synem A. W. (1) i P. D. (1). Wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 11 lipca 2010 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VI RC 179/10, Sąd zasądził od P. D. (2) na rzecz małoletniego E. D. (obecnie W.) alimenty w kwocie 600 złotych płatne do 10-go dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia którejkolwiek z rat. (odpis wyroku k. 7 akta sprawy VI RC 285/13)

Następie, na skutek powództwa małoletniego wniesionego w dniu 10 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy wyrokiem zaocznym z dnia 10.10.2013 r. w sprawie o sygnaturze akt VI RC 285/13 podwyższył kwotę alimentów do 1000 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 10 czerwca 2013 roku. Wyrok ten uprawomocnił się, z uwagi na brak złożenia sprzeciwu przez pozwanego P. D. (2). (odpis wyroku akta VI RC 285/13)

W sierpniu 2013 roku już po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie o sygnaturze VI RC 285/13, u E. W. zdiagnozowano epilepsję. Choroba objawia się krótkotrwałymi utratami świadomości, uciekającymi do góry gałkami ocznymi, zapatrzeniem i zamyśleniem. W związku z wykrytą chorobą małoletni stałe przyjmuje leki D. chronosphere oraz P.. Codzienne przyjmowanie silnych leków niekorzystnie wpływa na wątrobę małoletniego, co skutkuje koniecznością przyjmowania kolejnego leku - H.. Choroba wiąże się również z pobytami w szpitalu. W 2014 roku E. W. był trzykrotnie w szpitalu, za każdym razem była to wizyta trwająca od jednego do dwóch tygodni. Małoletni jest również w trakcie diagnozowania (...) i lekkiego upośledzenia umysłowego. Ponadto jest alergikiem, uczulonym na pylące brzozę i topolę oraz sierść kota, co oznacza, że w okresie pylenia, małoletni E. musi przyjmować również leki łagodzących objawy alergii. Co więcej, ma stwierdzoną wadę postawy i zalecane jest dla niego uczęszczanie na zajęcia typu karate, basen bądź korektywa. ( dokumentacja medyczna k.8-18, k.30, opinia neuropsychologiczna k.21, opinia psychologiczna k.22-24, karta informacyjna k.27, faktura k.28, dowód z przesłuchania w charakterze strony A. W. (2) k.86-87, CD k.91)

Na przełomie sierpnia i września 2014 roku E. W. został skierowany na leczenie sanatoryjne do R. (...). Z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad synem, koszt wyjazdu matki z dzieckiem wyniósł 2.300 złotych. Małoletni powinien również podjąć leczenie związane z trudnościami w koncentracji, koszt takiej terapii to około 1500 złotych. Wraz z wiekem rosną nie tylko wydatki na zdrowie, czy szkołę, ale również codzienne koszty jedzenia i ubrania. Miesięczny koszt utrzymania E. W., który w całości pokrywa A. W. (2), to około 1500 złotych. ( dowód z przesłuchania w charakterze strony A. W. (2) k.86-87, CD k.91)

We wrześniu 2015 roku małoletni E. rozpoczął naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej, co wiązało się z dodatkowymi wydatkami na przygotowanie wyprawki, opłaceniem możliwości pobytu w świetlicy szkolnej oraz zakupem obiadów w stołówce. Z uwagi na rozpoczęcie zajęć z informatyki A. W. (1) powinna także ponieść koszt zakupu komputera (1700 złotych) oraz drukarki, celem drukowania materiałów edukacyjnych (zakup drukarki to około 250 złotych, a miesięczne utrzymanie sprzętu to 100 złotych). ( dowód z przesłuchania w charakterze strony A. W. (2) k.86-87, CD k.91)

E. W. z uwagi na swoją chorobę – epilepsję, został zaliczony przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W., do osób niepełnosprawnych do lat 16. ( orzeczenie o niepełnosprawności k.29)

Miesięczny koszt utrzymania małoletniego to kwota od 1500 do 2000 złotych. Za okres od października 2013 roku do października 2015 roku A. W. (1) poniosła następujące koszty utrzymania syna:

1) przedszkole – opłata za pobyt 400 złotych, za żywienie 2116 złotych, radę rodziców 600 złotych i inne opłaty około 400 złotych - łącznie 3516 złotych;

2) szkoła – wyprawka 491 złotych, obiady 446 złotych, wyjścia szkolne 45 złotych, tarcza szkolna 5 złotych, rada rodziców 100 złotych, świetlica 100 złotych, rada klasowa 100 złotych - łącznie 1287 złotych;

3) leki i leczenie – koszt leków na epilepsje i alergię to koszt 1237,44 złote, koszt sanatorium to 1638 złotych;

4) pozostałe wydatki – kosmetyki – około 67 złotych miesięcznie, zabawki i rozrywka około 60 złotych.

P. D. (2) ma 36 lat, wykształcenie zawodowe niepełne. Przed wypadkiem z 2012 roku pracował na budowie, z czego czerpał dochód do 3000 złotych. Obecnie mieszka w domu w J. z babcią i siostrą, które pomagają mu się utrzymać. Od lutego 2011 roku P. D. (2) korzysta z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w J., w formie pracy socjalnej, np. przy pisaniu pism do sądów, w sprawie ustalenia kontaktów z synem, czy o obniżenie alimentów. P. D. (2) ma deficyt intelektualny i nie jest w stanie właściwie kierować swoimi sprawami. Nie posiada wiedzy ani umiejętności niezbędnych do reprezentowania swoich interesów przed sądem. Codzienne funkcjonowanie P. D. (1) pogorszyły również uszczerbki na zdrowiu, powstałe w wyniku wypadków w czasie wykonywania pracy. W 2012 roku podczas pracy złamał dwukostkowe prawe podudzie, co do dzisiaj objawia się obniżona sprawnością ruchową i bólem nogi. W 2013 roku miał wypadek, również w pracy – zawalił się na niego strop, który spowodował uraz głowy, wstrząśnienie mózgu oraz złamanie piramidy kości skroniowej lewej. Od tamtej pory ma często zawroty głowy i nie powrócił do pełnej sprawności. Problemy zdrowotne, objawiające się trudnością w mówieniu (paraliż wargi) oraz bólem nogi, który uniemożliwia dłuższe chodzenie, czy stanie, sprawiają, że nie może on odnaleźć się na rynku pracy. Przed wypadkami świadczył pracę o charakterze fizycznym - na budowie, z czego osiągał dochód rzędu 3000 złotych miesięcznie. Obecnie nie jest możliwe podjęcie przez niego stałej pracy w pełnym wymiarze godzin. Jego zły stan fizyczny uniemożliwia mu podjęcie dobrze płatnej pracy. Nie ma również środków by jeździć do W., w celu jej znalezienia. P. D. (2) nie jest w stanie powrócić do wcześniejszego zatrudnienia, z uwagi na poważne problemy zdrowotne. Aktualnie ma orzeczoną niepełnosprawność o charakterze trwałym. Nawet jeśli zdobywa czasowe zatrudnienie, to szybko je traci. Ostatnio zatrudniony był w okresie 12-31 października 2015 roku w firmie (...), w charakterze pracownika magazynowego. Obecnie jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w G., jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Od lutego 2012 roku do stycznia 2016 roku korzystał również z pomocy finansowej Gminnego Ośrodka Pomocy (...), pobierając kwoty od 200 do 500 złotych. ( zaświadczenie o zarejestrowaniu k. 78 umowa zleceni k.79, karat ze szpitala k.80, orzeczenie o niepełnosprawności k.82, dowód z przesłuchania w charakterze strony P. D. (2) k.86-87, CD k.91)

P. D. (2) nie płaci zasądzonych alimentów. Ostatni przelew z jego strony miał miejsce w czerwcu 2013 roku. Przeciwko ojcu małoletniego E. toczy się postępowanie egzekucyjne, zmierzające do wyegzekwowania zaległości alimentacyjnych. Ich wyegzekwowanie nie jest jednak możliwe z uwagi na brak dochodu i majątku dłużnika. Postępowanie to prowadzi Komornik przy Sądzie Rejonowym w Żyrardowie (pod sygnaturą akt komorniczych KmP 32/10). Jak podaje P. D. (2), obecnie jest w stanie płacić alimenty w wysokości nie wyższej niż 300 złotych. ( dowód z przesłuchania w charakterze strony P. D. (2) i A. W. (2) k.86-87, CD k.91)

Nadto ojciec nie opiekuje się synem, nie widuje z nim, tłumacząc, że nie wie, czy zostałby wpuszczony do domu. W żaden sposób nie dąży do kontaktów z dzieckiem i nie wykazuje zainteresowania nim. Mimo wyznaczonego terminu spotkań, nie stawiał się na nie. Małoletni E. nie zna ojca i widuje go tylko na zdjęciach. P. D. (2) jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. ( dowód z przesłuchania w charakterze strony A. W. (2) k.86-87, CD k.91)

A. W. (1) pracuje jako kasjer w firmie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Ma wykształcenie średnie ogólne. Miesięcznie osiąga średnio dochód 2.071 złotych netto. Z uwagi na wysokość zarobków nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy z Funduszu Alimentacyjnego. W utrzymaniu siebie i dziecka pomaga jej rodzina. Z NFZ otrzymuje kwotę ryczałtu około 100 złotych miesięcznie za zakup leków na padaczkę. Mieszka wraz z matką w mieszkaniu matki. Pokrywa połowę kosztów czynszu i mediów – około 400 złotych miesięcznie. Obecnie czeka na decyzję o przyznaniu świadczenia z programu 500+. Samotnie wychowuje małoletniego E. W., bowiem jego ojciec w żaden sposób nie pomaga jej w opiece nad synem. ( zaświadczenie o zarobkach k.45, zeznanie podatkowe k.46-50)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedłożone przez strony, których autentyczność nie była kwestionowana, jak również na dowodzie z przesłuchania stron w trybie art. 299 i 304 Kodeksu postępowania cywilnego, który również ocenione zostały jako wiarygodne i mogące stanowić podstawę dokonania ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo należało oddalić.

Na wstępie wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny jest podstawowym obowiązkiem rodzica względem dziecka. Zgodnie z dyspozycją art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice (dalej też k.r.i.o.) rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samo, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Wykładania powołanego przepisu nie może jednak zostać oderwana od art. 94 k.r.i.o., który stanowi, że na rodzicach spoczywa obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Z kolei zgodnie z regulacją art. 128 k.r.i.o. obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Co istotne, ustalając zakres świadczeń alimentacyjnych należy kierować się usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego oraz zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego (art. 135 § 1 k.r.i.o.).Obowiązek alimentacyjny z reguły utrzymuje się przez dłuższy czas i nieodłącznie towarzyszą mu zmiany okoliczności faktycznych, które kształtują zakres świadczeń alimentacyjnych. Dlatego też, by dostosować wskazany obowiązek do rozwoju dziecka oraz poziomu życia i zarobków rodziców, ustawodawca przewidział w art. 138 k.r.i.o. możliwość korygowania wysokości tychże świadczeń, w przypadku zmiany stosunków. Zmiana taka może dotyczyć zarówno usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jak i możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. W tym miejscu należy zaznaczyć, że jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 maja 1999 roku (I CKN 274/99, Lex Polonica) podstawą powództwa z powołanego przepisu może być tylko taka zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie faktycznie zmieniła się wysokość kosztów utrzymania małoletniego powoda lecz brak możliwości zarobkowych i majątkowych po stronie pozwanego uniemożliwia podwyższenie alimentów.

Wskazać należy, że postepowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie potwierdziło, że od czasu ostatniego orzeczenia obowiązku alimentacyjnego w kwocie 1000 złotych, koszty utrzymania małoletniego E. znacznie wzrosły. U małoletniego zdiagnozowano bowiem epilepsję, alergię oraz wady postury, a wszystkie wskazane schorzenia wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia bądź rehabilitacji. Z pewnością comiesięczny zakup niezbędnych leków jest wydatkiem, który znacząco wpływa na koszty utrzymania dziecka. Dodatkowe koszty generują również wyjazdy lecznicze do sanatorium i konieczność częstej zmiany klimatu. Nadto, małoletni rozpoczął naukę w szkole podstawowej, co wiązało się z koniecznością zakupu podręczników, długopisów, zeszytów i innych niezbędnych elementów wyprawki szkolnej. Tym samym, zasądzona kwota 1000 złotych zdaje się być niewystarczająca na pokrycie wszystkich koniecznych wydatków i zaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka, zwłaszcza, że zarobki A. W. (1) to miesięcznie kwota około 2800 złotych brutto, z którego również musi ona opłacać koszty utrzymania mieszkania i mediów (po połowie z matką).

Niemniej jednak, oddalając powództwo Sąd uwzględnił nie tylko potrzeby małoletniego, ale również możliwości zarobkowe pozwanego, które mając na względzie przebyte wypadki, brak wykształcenia, niepełnosprawność i ułomności fizyczne, kształtują się na bardzo niskim poziomie. Od przeszło czterech lat pozwany nie jest w stanie podjąć stałego zatrudnienia, z uwagi zarówno na swoje deficyty intelektualne jak i przeszkody natury fizycznej – kuleje na jedną nogę, ma sparaliżowane wargi, co znacznie utrudnia jego wysławianie się, jak również zrozumienie formułowanych przez niego zdań, cierpi na zawroty głowy, a chora noga uniemożliwia dłuższe chodzenie czy stanie. Faktem jest, że przed wypadkiem P. D. (2), pracując na budowie mógł osiągać dochód ok. 3000 złotych miesięcznie. Jednakże aktualnie, z uwagi na swoją niepełnosprawność i problemy zdrowotne, nie jest w stanie powrócić do wykonywanego zawodu. Dodatkowo, Sąd ustalił, iż pomimo podejmowania prób znalezienia pracy, każde zatrudnienie P. D. (2) ma charakter czasowy, i nie jest on już w stanie, z uwagi na deficyt intelektualny i problemy fizyczne, utrzymać go. Przyczyny te mają zatem charakter obiektywy i nie są powodowa biernością w dążeniu do znalezienia pracy, czy też zaniedbaniem po jego stronie. Co więcej, za oddaleniem powództwa przemawiała również okoliczność, że pozwany od około 3 lat nie płaci alimentów w kwocie 1000 złotych, trudno zatem zakładać, że będzie w stanie uiszczać je w wyższej wysokości. Sam jest bowiem na utrzymaniu babki i siostry, korzysta także z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy (...). Pozwany wskazał, że nie będzie już w stanie znaleźć zatrudnienia i otrzymywać wynagrodzenia w kwocie osiąganej poprzednio. Maksymalna kwota alimentów, którą może płacić miesięcznie to 300 złotych.

Mając na uwadze powyżej orzeczono jak w sentencji.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego mając na uwadze bardzo trudną sytuację finansową pozwanego, dla którego obowiązek zapłaty kosztów postępowania wiązałby się ze znacznym wydatkiem i uszczerbkiem na utrzymaniu . Dlatego też koszty zostały przejęte na rachunek Skarbu Państwa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE