UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 24 lipca 2014 r., znak: (...) ustalił kapitał początkowy J. J. (1), informując ubezpieczonego o tym, że przy ustalaniu wynagrodzenia za lata 1987 – 1990 na podstawie dostarczonej dokumentacji zastępczej, tj. kserokopii kartotek zarobkowych, przyjęto te składniki wynagrodzenia, które nie budzą wątpliwości i od których istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne.

W odwołaniu od powyższej decyzji J. J. (1) wniósł o jej zmianę poprzez uwzględnienie za 1988 r. wynagrodzenia w kwocie 35.509 zł, za 1989 r. w kwocie 226.995 zł i za 1990 r. w kwocie 381.840 zł, a ponadto wniósł o uwzględnienie okresu pracy w (...) w L. od 01 maja 1982 r. do 31 grudnia 1990 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie wskazał, że okres pracy od 01 maja 1982 r. do 31 grudnia 1990 r. w (...) w L. nie może być uwzględniony w stażu ubezpieczeniowym wnioskodawcy, ponieważ było to wówczas jego dodatkowe zatrudnienie. Pokrywało się ono z pracą w (...) Klubie Sportowym (...) w L., gdzie J. J. (1) pozostawał w stosunku pracy od dnia 01 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1998 r., tj. w okresie, który – zgodnie z kartą przebiegu zatrudnienia (k. 38 akt emerytalnych) – został już uwzględniony w stażu ubezpieczeniowym. Organ rentowy zauważył ponadto, iż pomiędzy zaświadczeniami Wojewody (...) z dnia 20 czerwca 2014 r. (k. 21 akt emerytalnych), 30 czerwca 2014 r. (k. 15 akt emerytalnych), a także z dnia 19 września 2014 r., występują rozbieżności co do wymiaru czasu pracy. W pierwszych dwóch zaświadczeniach podano, że wnioskodawca był zatrudniony w wymiarze ¼ etatu, natomiast w ostatnim wskazano, iż w okresach od 01 maja 1982 r. do 01 stycznia 1988 r. i od 01 marca 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. był zatrudniony w wymiarze ¼ etatu, zaś w okresie od 02 stycznia 1988 r. do 28 lutego 1990 r. - w wymiarze ½ etatu. W odniesieniu do zarobków przyjętych do podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy podał, że zarobki te zostały ustalone na podstawie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę. Za okres zatrudnienia w (...) w L. uwzględnił wynagrodzenia wykazane przez ubezpieczonego, o czym świadczy wykaz wprowadzonych dochodów (k. 5 – 7 akt kapitału początkowego).

Decyzją z dnia 06 listopada 2014 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przeliczył emeryturę J. J. (1) w kwocie zaliczkowej. Obliczając świadczenie zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do ustalenia jego podstawy wymiaru przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1970 r. do 1994 r. Organ rentowy poinformował wnioskodawcę, że nie uwzględniono kwot premii z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w L., ponieważ brak potwierdzenia, że kwoty te faktycznie zostały wypłacone.

Na rozprawie w dniu 10 czerwca 2015 r., a następnie także na rozprawie w dniu 29 września 2015 r. J. J. (1) podtrzymał żądanie odwołania od decyzji z dnia 24 lipca 2014 r. jedynie w części, domagając się jedynie uwzględnienia w podstawie wymiaru kwoty 135.975 zł, stanowiącej wyrównanie wynagrodzenia za III kwartał 1989 r.

Ostatecznie żądanie ubezpieczony sprecyzował w piśmie z dnia 19 listopada 2015 r. W odwołaniu od decyzji z dnia:

- 24 lipca 2014 r., (...), domagał się jej zmiany poprzez uwzględnienie uzyskanego w (...) w L., w 1989 r. wynagrodzenia w kwocie 135.975 zł. Odwołując się do zeznania świadka B. S. (1) wskazał, że kwota 135.975 zł stanowiła wyrównanie wynagrodzenia dla budżetówki i od tej kwoty naliczona była składka na ubezpieczenie społeczne. J. J. (1) podał, że za 1989 r. organ rentowy uwzględnił wynagrodzenie w kwocie 4.816.437 zł, a należało przyjąć (4.816.437 zł + 135.975 zł =) 4.952.412 zł.

- 06 listopada 2014 r., znak:(...), domagał się uwzględnienia otrzymywanej premii miesięcznej, ustalanej kwotowo w angażach Przedsiębiorstwa (...) w L.:

⚫: w okresie od 01 maja 1973 r. do 31 grudnia 1973 r., po 500 zł, w łącznej kwocie za 8 miesięcy 4.000 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za 1973 r. kwoty 46.720 zł, kwoty (46.720 zł + 4.000 zł =) 50.720 zł,
⚫: w 1974 r. po 500 zł, w łącznej kwocie (500 zł x 12 miesięcy =) 6.000 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za 1974 r. kwoty 57.100 zł, kwoty (57.100 zł + 6.000 zł =) 63.100 zł,
⚫: w 1975 r. po 500 zł za 7 miesięcy i po 800 zł za 5 miesięcy, w łącznej kwocie 7.500 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za 1975 r. kwoty 65.200 zł, kwoty (65.200 zł + 7.500 zł=) 72.700 zł,
⚫: w 1976 r. po 1.000 zł za 7 miesięcy i po 1.200 zł za 5 miesięcy, w łącznej kwocie 13.000 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za 1976 r. kwoty 72.100 zł, kwoty (72.100 zł + 13.000 zł =) 85.100 zł,
⚫: w 1977 r. po 1.200 zł za 7 miesięcy i po 1.500 zł za 5 miesięcy, w łącznej kwocie 15.900 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za 1977 r. kwoty 87.600 zł, kwoty (87.600 zł + 15.900 zł =) 103.500 zł,
⚫: w okresie od 01 stycznia 1978 r. do 24 maja 1978 r. po 1.500 zł, w łącznej kwocie 6.000 zł za cztery miesiące i 1.161,29 zł za 24 dni maja 1978 r., tj. łącznie 7.161,29 zł i uwzględnienia w miejsce przyjętej przez organ rentowy za okres od 01 stycznia do 24 maja 1978 r. kwoty 77.777, 19 zł, kwoty (77.777,19 zł + 7.169,29 zł =) 84.938,48 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie zatrudnienia w (...) w L., w grudniu 1989 r. pracodawca wypłacił J. J. (1) tytułem wyrównania wynagrodzeń w sferze budżetowej kwotę 135.975 zł. Od tej kwoty odprowadzono składkę na ubezpieczenia społeczne.

d o w ó d: zeznanie świadka B. S. (1), k. 65, e-protokół: 00:03:00-00:07:00,

kserokopia kartoteki płacowej za 1989 r., k. 24 akt emerytalnych.

Ustalając wartość kapitału początkowego organ rentowy kwoty 135.975 zł nie uwzględnił.

(n i e s p o r n e)

W czasie od 01 listopada 1968 r. do 24 maja 1978 r. J. J. (1) pracował w Przedsiębiorstwie (...) w L.. Ostatnio na stanowisku Kierownika Działu (...) otrzymywał wynagrodzenie obejmujące płacę zasadniczą – 5.300 zł, dodatek funkcyjny – 1.000 zł i premię – 1.500 zł.

d o w ó d: kserokopia świadectwa pracy, k. 10 akt emerytalnych.

Angażem z dnia 25 maja 1973 r. zatrudnionemu na stanowisku Kierownika Działu (...) wnioskodawcy ustalono z dniem 01 maja 1973 r. miesięczne wynagrodzenie w wysokości:

- płacę zasadniczą według 13 kategorii - 4.000 zł,

- dodatek funkcyjny w wysokości 300 zł,

oraz prawo do premii regulaminowej w wysokości 500 zł.

d o w ó d: angaż z 25 maja 1973 r., k. 62 akt emerytalnych.

Angażem z 01 sierpnia 1974 r., z dniem 01 sierpnia 1974 r. podwyższono przysługujące ubezpieczonemu płacę zasadniczą i dodatek funkcyjny, zaś pozostałe warunki umowy o pracę, w tym „… prawo do premii w wysokości do 500,- zł (…) miesięcznie, płatnej kwartalnie” pozostały bez zmian.

d o w ó d: angaż z 01 sierpnia 1974 r., k. 63 akt emerytalnych.

Z dniem 01 grudnia 1975 r. podwyższono „… premię do wysokości 1.000,- zł (…) miesięcznie, płatną kwartalnie.”

d o w ó d: angaż z 01 grudnia 1975 r., k. 64 akt emerytalnych.

Podwyższając z dniem 01 sierpnia 1976 r. płacę zasadniczą, pracodawca poinformował J. J. (1), że będzie otrzymywać „… premię miesięczną w wysokości do 1.200. zł (…), płatną kwartalnie.

d o w ó d: angaż z01 sierpnia 1976 r., k. 65. akt emerytalnych.

Z dniem 01 sierpnia 1977 r. podwyższono „… premię do wysokości 1.500,- zł. (…), miesięcznie, płatną kwartalnie.”

d o w ó d: angaż z 01 sierpnia 1977 r., k. 66 akt emerytalnych.

W prowadzonej w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w L. kartotece osobowej, w części określającej wynagrodzenie ubezpieczonego odnotowano następujące kwoty premii, w okresie:

- od 01 maja 1973 r. do 31 lipca 1975 r. 500 zł,

- od 01 sierpnia 1975 r. do 30 listopada 1975 r. 800 zł,

- od 01 grudnia 1975 r. do 31 lipca 1976 r. 1.000 zł,

- od 01 sierpnia 1976 r. do 31 lipca 1977 r. 1.200 zł,

- od 01 sierpnia 1977 r. do 24 maja 1978 r. po 1.500 zł.

d o w ó d: kserokopia kartoteki osobowej, k. 11 akt emerytalnych.

Wszyscy pracownicy Działu (...) Przedsiębiorstwa (...) w L., w tym także wnioskodawca, systematycznie otrzymywali premie miesięczne, w wysokości określonej w angażach.

D o w ó d: zeznanie świ adków: T. K., k.178v , e-protokół: 00:09:56-00:13:00;

J. J. (2), k. 178 , e-protokół: 00:02:13-00:09:00

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie od decyzji z dnia 24 lipca 2014 r. zasługuje na uwzględnienie, zaś odwołanie od decyzji z dnia 5 i 12 listopada 2014 r. jako spóźnione podlegało odrzuceniu.

Na wstępie, oceniając odwołania od strony formalnej, należy zauważyć, że wnioskodawca decyzje z dnia 5 i 12 listopada 2014 r. zaskarżył po raz pierwszy w zażaleniu z dnia 3 listopada 2015 r., przekraczając tym samym miesięczny termin do wniesienia odwołania, o którym mowa w art. 477⁹ § 1 k.p.c. W myśl art. 477⁹ § 3 k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie, nie zachodzi żadna z ww. przesłanek, które muszą być spełnione łącznie. Przekroczenie terminu było znaczne, a odwołujący w żaden sposób nie wykazał, iż zaistniały jakiekolwiek niezależne od niego okoliczności uniemożliwiające mu zaskarżenie decyzji w ustawowym terminie. Decyzje te zawierały też pouczenie o prawie, sposobie i terminie do ich zaskarżenia.

Wobec powyższego jedyną kwestią sporną pozostała w sprawie wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego ustalona decyzją z dnia 24 lipca 2014 r. Po ostatecznym sprecyzowaniu swojego stanowiska, wnioskodawca domagał się ustalenia wysokości kapitału początkowego z uwzględnieniem dodatkowego wynagrodzenia osiągniętego w 1989 r. w kwocie 135.975 zł. Nadto zarzucił, że za okres od 1 maja 1973 r. do 24 maja 1978 r. nie zostały uwzględnione przez organ rentowy kwoty otrzymywanych przez niego premii miesięcznych.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. Następnie w art. 174 ust. 2 i 3 przyjęto, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe (art. 6) i nieskładkowe (art. 7) w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, zaś podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16 i 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Ogólne zasady ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego w istocie uregulowane są więc w art. 15 ust. 1, zgodnie z którym podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

Przechodząc do rozstrzygnięcia spornej kwestii, należy przypomnieć, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego (por. wyrok SN z 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Lex nr 390123).

Jakkolwiek zaś w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, to nie oznacza to jednakże dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno – rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna, zatem udowodnienie wysokości zarobków wymaga przedstawienia dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 24 maja 2013 r., III AUa 26/13).

Mając na uwadze całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie na okoliczność rzeczywistych zarobków uzyskiwanych przez wnioskodawczynię w spornym okresie, Sąd ostatecznie podzielił przyjęty przez wnioskodawczynię sposób wyliczenia podstawy wymiaru składek w kwestionowanych okresach.

Sąd za wiarygodne uznał przede wszystkim zeznania świadka B. S. (1) odnośnie charakteru nieuwzględnionej przez organ rentowy kwoty 135.975 zł, ujawnionej na karcie płacowej za rok 1989. Świadek ten wyjaśnił w sposób jasny i precyzyjny, że była ona wypłacona tytułem wyrównania wynagrodzeń w sferze budżetowej i podlegała ona oskładkowaniu. Sad miał na względzie, że treść karty płacowej nie pozostawia wątpliwości co do wysokości tej kwoty. Brak jest też podstaw, by zakwestionować walor dowodowy zeznań B. S. (2), która jako główna księgowa wykazała się wystarczającą wiedzą na temat spornego składnika wynagrodzenia wnioskodawcy za rok 1989. Z uwagi na to Sąd za wystarczająco udowodnione uznał, że rzeczywista podstawa wymiaru na ubezpieczenia społeczne w roku 1989 była wyższa o 135.975 zł.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał też dowody z angaży z dni: 25 maja 1973 r., 01 sierpnia 1974 r., 01 grudnia 1975 r., 01 sierpnia 1976 r., 01 sierpnia 1977 r. i kopii kartoteki osobowej, potwierdzającej wypłatę premii w wysokościach wskazanych w angażach. Sąd uznał na ich podstawie, iż wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie miesięczne powiększone o premię regulaminową, określoną kwotowo w angażach. Angaże wprost wskazują na prawo do premii regulaminowych, określonych w stałej kwocie. Taki też charakter premii – stałej, wynikającej z regulaminów zakładu pracy, wypłacanej co kwartał potwierdziły spójne w tym zakresie i precyzyjne zeznania świadków T. K. i J. J. (2) oraz twierdzenia wnioskodawcy. Powyższe dowody pozwalały na ustalenie wysokości otrzymywanych premii w sposób precyzyjny i pewny w podawanym przez wnioskodawcę okresie zatrudnienia.

W konsekwencji, Sąd uznał ostatecznie za prawidłowe przyjęcie do ustalenia podstawy wymiaru za rok 1989 dodatkowo kwoty 135.975 zł, a nadto dodatkowo następujące kwoty z tytułu premii regulaminowych: 4.000 zł od 01 maja 1973 r. do 31 grudnia 1973 r.; 6.000 zł od 01 stycznia 1974 r. do 31 grudnia 1974 r., 7.500 zł od 01 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1975 r., 13.000 zł od 01 stycznia 1976 r. do 31 grudnia 1976 r., 15.900 zł od 01 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. i 7.161,29 zł od 01 stycznia 1978 r. do 24 maja 1978 r.

Wobec powyższego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 24 lipca 2014 r., znak (...), orzekając jak w punkcie I wyroku, w oparciu o art. 477^{(
14 )}§ 2 k.p.c.

Z kolei odwołanie od decyzji z dnia 5 i 12 listopada 2014r., jako spóźnione, Sąd odrzucił z przyczyn wskazanych na wstępie (pkt II).

W punkcie III wyroku Sąd wniosek J. J. (1) o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego w 1976 r., w (...) w L. przekazał do rozpoznania i wydania decyzji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L..

Zgodnie z treścią art. 477^{(

10)} § 2 k.p.c., jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje je do protokołu i przekazuje organowi rentowemu. Wskazaną w przedmiotowym wniosku kwestię wynagrodzenia w kwocie po 1.200 zł miesięcznie, uzyskiwanego w (...) w L. w czasie od 01 stycznia do 31 sierpnia 1976 r. i po 1.000 zł miesięcznie od 01 września 1976 r. do 31 grudnia 1976 r. wnioskodawca poruszył po raz pierwszy w skierowanym do organu rentowego piśmie z dnia 08 września 2014 r., (k. 52 akt rentowych). Do pisma dołączył pisemne „oświadczenie” z dnia 05 września 2014 r. R. O. (k. 54 akt rentowych) oraz umowy o pracę na czas określony od 01 stycznia do 31 sierpnia 1976 r. i od 01 września do 31 grudnia 1976 r. (k. 56 i 57 akt rentowych). W stanowiącym odpowiedź na pismo z dnia 23 września 2014 r., piśmie z dnia 23 września 2014 r. (k. 59 akt rentowych) organ rentowy poinformował ubezpieczonego między innymi o tym, że nie przeliczono podstawy wymiaru świadczenia w oparciu o dołączone do pisma z 08 września 2014 r. umowy o pracę i oświadczenia świadków, ponieważ nie przedłożył świadectwa pracy potwierdzającego faktyczny okres pracy w (...) w L.. Organ rentowy stwierdził, iż po przedłożeniu oryginału świadectwa pracy bądź zaświadczenia od przechowawcy akt, potwierdzającego w/w informację, świadczenie zostanie przeliczone. W końcowej części pisma z dnia 25 września 2014 r. J. J. (1) stwierdził, że w dalszym ciągu szuka „… innej formy potwierdzającej, że faktycznie (pracował) przez cały rok 1976 w (...) ...” i otrzymał wynagrodzenie. (k. 61 akt rentowych). Pismem z dnia 28 października 2014 r. (k. 69 rentowych) organ rentowy poinformował ubezpieczonego że termin wydania na skutek wniosku z 09 października 2014 r. decyzji uległ przesunięciu z powodu konieczności wypożyczenia akt emerytalnych z sądu. W sprawie przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem zarobku uzyskanego w (...) w L. wnioskodawca w złożonym dnia 20 listopada 2015 r. piśmie wniósł o wydanie decyzji (k. 76 akt emerytalnych). Pismem z dnia 01 grudnia 2015 r. organ rentowy zawiadomił J. J. (1), że termin wydania w związku z wnioskiem z dnia 20 listopada 2015 r. decyzji uległ przesunięciu z powodu konieczności wypożyczenia akt z sądu. W związku z powyższym należy stwierdzić, że w sprawie uwzględnienia w podstawie wymiaru emerytury wynagrodzenia jakie ubezpieczony uzyskał w 1976 r. w (...) w L. organ rentowy nie wydał jeszcze decyzji. Termin wydania w tym przedmiocie decyzji uległ przesunięciu.

W tej sytuacji żądanie powyższe należało przekazać do rozpoznania i wydania decyzji właściwemu rzeczowo Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., zgodnie z treścią art.477¹⁰ § 2 k.p.c.

SSO Krzysztof Główczyński

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE