VI K 96/16
Oskarżony S. W. (1) jest znajomym M. P. (1). W dniu 23 listopada 2015 r. M. P. był w mieszkaniu S. W. i tam zgubił swój dowód osobisty serii (...). Dokument ten znalazł oskarżony, nie powiadomił jednak o tym jego właściciela, lecz dowód przywłaszczył.
dowód: wyjaśnienia oskarżonego S. W. (1) k. 74, 81
zeznania M. P. (1) k. 5 zbioru C
Dysponując dowodem osobistym M. P., oskarżony postanowił bez jego wiedzy dokonać oszustwa na szkodę operatora telekomunikacyjnego. Wprowadzając w błąd pracownika O. Polska co do swojej tożsamości poprzez podanie danych personalnych
M. P., oskarżony złożył telefoniczne zamówienie u tego operatora na zawarcie trzech umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych o nr. (...), (...)
i (...), z których jedna obejmowała zakup telefonu komórkowego. W dniu 25.11.2015 r. około godz. 13:00 umowy te zostały dostarczone oskarżonemu do M. na ul. (...) za pośrednictwem kuriera (...). Oskarżony okazał kurierowi dowód osobisty M. P., podając się za niego. Początkowo pracownik firmy kurierskiej nie zauważył, że ma do czynienia z inną osobą niż widniejąca w dokumencie tożsamości i rozpoczął procedurę wydawania przesyłek. Oskarżony podpisał się na umowach nazwiskiem M. P. (1)
i otrzymał przesyłki z całą zawartością. Następnie kurier zażądał – zgodnie z warunkami narzuconymi przez operatora – okazania dowodu opłacenia rachunku związanego
z eksploatacją mieszkania. Oskarżony okazał mu dowód zapłaty za energię elektryczną, na którym uprzednio przerobił swoje imię i nazwisko oraz adres na odpowiednie dane M. P. (1). Dokument ten wzbudził jednak podejrzenie doręczyciela co do autentyczności, dlatego poprosił o inny. S. W. oświadczył, że zaraz przyniesie, po czym oddalił się i nie wrócił. Kurier niezwłocznie zawiadomił o zdarzeniu Policję, a ta w krótkim czasie zatrzymała oskarżonego i odebrała mu kompletne przesyłki.
dowód: zeznania D. Z. (1) k. 2 zbioru C
wyjaśnienia oskarżonego k. 74, 81
zeznania Ż. S. k. 9 zbioru C
protokół zatrzymania rzeczy k. 2 – 4
kopia pokwitowania k. 8
protokół oględzin k. 12 – 13
kopie umów i dokumentów z nimi związanych k. 14 – 29
pismo O. Polska k. 85
notatka urzędowa k. 1
S. W. (1) ma 34 lat, jest kawalerem, na jego utrzymaniu pozostaje córka (k. 66). Był wielokrotnie karany za przestępstwa umyślne (k. 35 – 36). Między innymi Sąd Rejonowy w Gryfinie skazał S. W. wyrokiem z dnia 13.08.2008 r. za czyn z art. 278§1 kk na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie II K 104/08, zaś w sprawie II K 388/07 za występek z art. 278§1 kk na karę roku pozbawienia wolności (wyrok z 28.10.2008 r.). Kary te zostały objęte wyrokiem łącznym wydanym przez ten sam sąd w dniu 01.04.2009 r., sygn. akt II K 260/08, a orzeczone nim kary łączne roku i ośmiu miesięcy pozbawienia wolności oraz trzech lat pozbawienia wolności S. W. odbył w okresach 27.12.2009 r. - 27.01.2011 r., 27.01.2011 r. – 27.01.2014 r. (k. 41 – 45).
Oskarżony został dwukrotnie przesłuchany w toku postępowania przygotowawczego i w pełni przyznał się do winy. W krótkich wyjaśnieniach potwierdził opisane wyżej okoliczności zarzucanych mu czynów. Jako że wyjaśnienia te są całkowicie zgodne
z zeznaniami świadków oraz pozostałymi dowodami, w tym z protokołem zatrzymania rzeczy, kserokopiami umów, a także informacjami przekazanymi przez O. Polska, sąd ocenił je jako wiarygodne. Należy dodać, że do końca postępowania przygotowawczego
i postępowania przed sądem I instancji oskarżony nie kwestionował któregokolwiek
z dowodów ani nie zgłaszał do protokołów przesłuchania uwag odnośnie toku tych czynności, w tym co do stanu, w jakim się znajdował.
Nie budzą zastrzeżeń zeznania świadków M. P., D. Z. oraz mające drugorzędne znacznie zeznania Ż. S.. Są one klarowne, stanowcze
i w odpowiednim zakresie korespondują ze sobą, jak również z kopiami umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, czy protokołem zatrzymania rzeczy. Zeznania M. P. wskazują, że nie wiedział on w jakich okolicznościach utracił dowód osobisty i nie wiązał tego faktu z wizytą u S. W.. W dotychczasowym postępowaniu nie przedstawiono żadnego dowodu, który wskazywałby na jakąkolwiek formę współuczestnictwa tego świadka w czynie zarzuconym oskarżonemu. W odniesieniu do zeznań Ż. S. należy stwierdzić, że zawarte w nich informacje nie przeczą okolicznościom wynikającym z zeznań
M. P. i wyjaśnień oskarżonego, mają jednak ogólnikowy charakter.
Protokoły zatrzymania rzeczy i oględzin, notatka urzędowa, kopie dokumentacji związanej z zamówionymi przez oskarżonego usługami, sąd zaliczył w poczet wiarygodnego materiału dowodowego, biorąc pod uwagę zgodność wynikających z tych dokumentów faktów z wyjaśnieniami oskarżonego i zeznaniami świadków.
Wyniki przewodu sądowego uzasadniając przypisanie oskarżonego sprawstwa
w zakresie obu zarzuconych mu czynów. Nie ujawniono okoliczności, które wyłączałyby zawinienie S. W..
Pierwszy z czynów należało zakwalifikować z art. 275§1 kk. Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość danej osoby. Zachowanie oskarżonego po legalnym wejściu w posiadanie dowodu osobistego M. P. jednoznacznie wskazywało na zamiar przywłaszczenia tego dokumentu. Oskarżony nie tylko nie dopełnił obowiązku niezwłocznego zawiadomienia właściciela dowodu (ewentualnie innego uprawnionego organu) o jego znalezieniu, ale dokument ten wykorzystał jak własny, posługując się nim
w obrocie prawnym.
Gdy idzie o czyn drugi, to istotnym jego elementem jest działanie oskarżonego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Korzyść ta polegała na uzyskaniu kosztem innej osoby
(M. P.) określonych w umowach usług telekomunikacyjnych oraz telefonu komórkowego. Gdyby intencją oskarżonego nie było uniknięcie kosztów transakcji, to nie miałby powodu posługiwania się cudzą tożsamością. Posługując się nią, oskarżony wprowadził najpierw O. Polska, a następnie pracownika firmy kurierskiej (...) w błąd co do swej tożsamości. Konsekwencją tego byłoby niekorzystne rozporządzenie mieniem przez operatora telekomunikacyjnego, który - gdyby umowy weszły w życie - w przyszłości nie mógłby egzekwować swoich roszczeń. Ostatecznie jednak do rozporządzenia tego nie doszło, jako że kurier nie zakończył procedury doręczenia, nie otrzymawszy wiarygodnego dowodu uiszczania przez klienta opłat eksploatacyjnych, w następstwie czego przesyłki zostały oskarżonemu odebrane przez Policję. W ustalonym stanie faktycznym nie jest wykluczone traktowanie zachowania oskarżonego jako przestępstwa dokonanego, sąd przyjął jednak korzystniejszą dla S. W. koncepcję. Jako że w ramach opisanego zachowania oskarżony podrobił umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, podpisując się na nich nazwiskiem innej osoby, które to działanie miało na celu posłużenie się rzeczonymi dokumentami jako autentycznymi, jego czyn należało zakwalifikować ostatecznie z art. 13§1 kk w zw. z art. 286§1 kk w zb. z art. 270§1 kk. Ponadto scharakteryzowane wyżej warunki uprzedniej karalności S. W. za przestępstwa podobne nakazują przyjęcie, że mamy do czynienia z recydywą z art. 64§1 kk.
Społeczna szkodliwość obu czynów oskarżonego jest znaczna. Należy podkreślić, że oskarżony nie tylko nie zwrócił znalezionego u siebie w mieszkaniu dowodu osobistego kolegi, nadużywając tym samym jego zaufania, ale dowodem tym posłużył się w taki sposób, że w przyszłości mogło to rodzić negatywne konsekwencje dla M. P. (co najmniej konieczność wyjaśnienia sytuacji i wykazania, że nie on podpisywał umowy z operatorem). Fakt, że oskarżony zamówił usługi telekomunikacyjne w tym samym dniu, w którym znalazł dowód osobisty M. P., wskazuje na brak moralnych zahamowań przed działaniami sprzecznymi z prawem. Nie bez znaczenia jest to, że oskarżony sfałszował aż trzy umowy,
z czego wynikało narażenie pokrzywdzonej spółki na odpowiednio wyższe straty.
Wysoki jest stopień zawinienia oskarżonego, osoby w pełni poczytalnej w czasie popełnienia przedmiotowych przestępstw. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności umniejszających zawinienie sprawcy.
Zaproponowane w ramach instytucji z art. 335§2 kk kary za poszczególne czyny sąd ocenił jako adekwatne do wagi czynów oskarżonego i stopnia jego zawinienia. Sięgnięcie po najsurowszą z sankcji przewidzianych w art. 275§1 kk jest jak najbardziej zasadne, zważywszy na liczne wcześniejsze skazania S. W. za przestępstwa o charakterze umyślnym, dowodzące jego głębokiej demoralizacji i braku jakiejkolwiek poprawy. Kara 8 miesięcy pozbawienia wolności, jaką sąd orzekł za ten czyn, będzie właściwą reakcją na postępek oskarżonego. To samo powiedzieć trzeba o karze roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu za drugie przestępstwo (również do niej odnosi się argument
z zakresu uprzedniej karalności oskarżonego). Należy jeszcze raz podkreślić, że oskarżony bez skrupułów wykorzystał cudzy dokument, sfałszował trzy umowy i naraził M. P. na poważne kłopoty. W końcu niezbędne jest zaakcentowanie, że na wymiar kary za występek
z art. 13§1 kk w zw. z art. 286§1 kk niebagatelny wpływ miała okoliczność, iż czyn ten popełniony został w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64§1 kk. Nie umknęło przy tym uwadze sądu, że zachowanie oskarżonego zakończyło się na etapie usiłowania, co w pewnym stopniu redukuje naganność tego czynu.
Karę łączną sąd ustalił na poziomie dwóch lat, uznając że kumulacja obu kar, która prowadziłaby do wymierzenia kary łącznej 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, nie uwzględniałaby zbieżności czasowej obu czynów. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że są to przestępstwa o odmiennym charakterze, godzące w różne dobra chronione prawem.
Na poczet kary łącznej zaliczono okres pozbawienia oskarżonego wolności w niniejszej sprawie (zatrzymania), jak tego wymaga przepis art. 63§1 kk.
Ze względu na obecną sytuację oskarżonego, który odbywa kary pozbawienia wolności i nieprędko opuści zakład karny, czego naturalną konsekwencją jest brak możliwości zarobkowania, sąd zwolnił go od ponoszenia kosztów procesu.