WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Marta Żuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 czerwca 2016r. w S.

odwołania W. S. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z 20 października 2015r., znak: (...)

w sprawie W. S. (1)

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wypłatę renty rolniczej

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 1319/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 20 października 2015r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając na podstawie przepisów ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przyznał W. S. (1) prawo do renty rolniczej z tytułu z niezdolności do pracy od 1 września 2015r. do 31 sierpnia 2017r. Organ rentowy ustalił, że wysokość renty rolniczej składającej się z części składkowej i uzupełniającej wynosi do 841,20 złotych netto, przy czym całość powyższej kwoty będzie potrącana z tytułu zaległych składek, tak iż kwota do wypłaty wynosi 0 złotych miesięcznie (decyzja z 20 października 2015r. k.60 akt rentowych).

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona W. S. (1) wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że przysługuje jej prawo do wypłaty renty rolniczej. Podniosła, że postanowieniem z 7 września 2015r. Sąd Rejonowy w Siedlcach ogłosił upadłość obejmującą likwidację jej majątku i w związku z tym potrącanie kwoty renty na poczet zaległych składek jest niezgodne z przepisami dotyczącymi upadłości konsumenckiej. Nadto wskazała, że nie ma możliwości podjęcia jakiejkolwiek pracy, dlatego przyznana renta stanowi jedyne źródło jej utrzymania i normalnej egzystencji (odwołanie wraz z załącznikami w postaci kopii postanowień o ogłoszeniu upadłości wobec ubezpieczonej i jej męża W. S. (2) k.1-5 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że podstawę potrąceń dokonywanych z renty rolniczej przyznanej ubezpieczonej stanowi przepis art.50 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Okoliczność ogłoszenia wobec ubezpieczonej upadłości konsumenckiej nie znosi tego uprawnienia (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.6 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W. S. (1) i W. S. (2) są właścicielami gospodarstwa rolnego o powierzchni 2,8953 ha fizycznych, co stanowi 1,7164 ha przeliczeniowych, położonego we wsi S. gmina S. (informacja Wójta Gminy S. z 17 listopada 2015r. k.328 akt organu rentowego dotyczących podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przez W. S. (1) i W. S. (2)). Ubezpieczona W. S. (1) podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 stycznia 1988r. do 31 grudnia 1988r., od 23 kwietnia 1993r. do 31 marca 2013r. oraz od 1 listopada 2013r. (zaświadczenie KRUS z 31 sierpnia 2015r. k.3-9 akt rentowych). W dniu 16 września 2015r. ubezpieczona wystąpiła do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z wnioskiem o rentę rolniczą (wniosek k.1 akt rentowych). W dacie wystąpienia z wnioskiem o rentę konto płatnika składek za ubezpieczoną wykazywało zadłużenie w opłacie składek za okres od 2001r. do 2015r. w kwocie ponad 37 000 złotych (zestawienie zadłużenia k.47-54 akt rentowych).

Po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej o rentę, decyzją 20 października 2015r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając na podstawie przepisów ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przyznał ubezpieczonej prawo do renty rolniczej z tytułu z niezdolności do pracy od 1 września 2015r. do 31 sierpnia 2017r. Organ rentowy ustalił, że wysokość renty rolniczej składającej się z części składkowej i uzupełniającej wynosi 841,20 złotych netto miesięcznie, przy czym całość powyższej kwoty będzie potrącana z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników, tak iż kwota do wypłaty wynosi 0 złotych miesięcznie (decyzja z 20 października 2015r. k.60 akt rentowych).

Przed wystąpieniem z wnioskiem o rentę rolniczą, w dniu 11 marca 2015r. ubezpieczona i jej mąż W. S. (2) wystąpili do Sądu Rejonowego w Siedlcach V Wydziału Gospodarczego z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec nich jako osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej ,tj. w zakresie upadłości konsumenckiej. We wniosku wskazali, że nie posiadają żadnego majątku ruchomego, a nieruchomości położone w Strzale gmina S. są objęte postępowaniem egzekucyjnym, nadto wymienili osoby wierzycieli. W uzasadnieniu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnicy podnieśli, że zadłużenie wobec w/w osób powstało w wyniku załamania działalności w zakresie chowu kur oraz niewłaściwego postępowania banku i komornika sądowego. Łączna wysokość zadłużenia wobec wierzycieli przekracza znacznie wartość posiadanego przez nich majątku, a jedynym źródłem ich utrzymania jest praca dorywcza W. S. (2) (wniosek o ogłoszenie upadłości k.2-4 akt V GU 14/15 „of”). Po rozpoznaniu powyższego wniosku postanowieniami z 7 września 2015r. Sąd Rejonowy w Siedlcach V Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku wobec W. S. (3) oraz jej męża W. S. (2) jako osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Jednocześnie Sąd wezwał wierzycieli upadłych do zgłaszania wierzytelności w terminie miesiąca od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym i wyznaczył syndyka w osobie J. P. (postanowienia z 7 września 2015r. k.65-66 i 67-68 akt V Gu 14/15 „of” Sądu Rejonowego w Siedlcach).

W piśmie z 29 października 2015r. skierowanym do Sądu Rejonowego w Siedlcach V Wydziału Gospodarczego, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w W. P. Terenowa w S. zgłosiła wierzytelność przysługującą jej wobec dłużników W. S. (2) i W. S. (1) jako osób nieprowadzących działalności gospodarczej z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników i ubezpieczenia zdrowotnego za okres od 1 kwietnia 2001r. do 31 grudnia 2001r., od 1 października 2001r. do 21 grudnia 2012r. i od 1 stycznia 2013r. do 30 września 2015r. (zgłoszenie wierzytelności z 29 października 2015r. k.316 akt organu rentowego dotyczących podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przez W. S. (1) i W. S. (2)).

Do chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie syndyk masy upadłości nie przedłożył projektu listy wierzytelności, a postępowanie upadłościowe znajdowało się na etapie rozpatrywania zgłoszeń wierzytelności przez sędziego komisarza (pismo Sądu Rejonowego w Siedlcach V Wydziału Gospodarczego z 8 czerwca 2016r. k.41-42 akt sprawy).

Syndyk masy upadłości W. J. P. nie wystąpiła do organu rentowego o zapłatę środków z tytułu renty rolniczej przysługującej ubezpieczonej wskazując, że nie uczyniła tego z uwagi na wstrzymanie przez organ rentowy wypłaty renty na rzecz ubezpieczonej (zapytanie Sądu k.20 i 28 akt sprawy oraz informacja Syndyka z 5 maja 2016r. k.32 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. S. (1) podlegało oddaleniu.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania, czy wobec ogłoszenia w stosunku do ubezpieczonej upadłości obejmującej likwidację jej majątku, co nastąpiło na mocy postanowienia z 7 września 2015r., organ rentowy miał podstawy do dokonywania potrąceń z należności przysługującej ubezpieczonej z tytułu renty rolniczej przysługującej jej od 1 września 2015r. na mocy decyzji z 20 października 2015r. Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że po stronie organu rentowego istnieje uprawnienie do dokonywania potrąceń zaległych składek na ubezpieczenie społeczne z przyznanej ubezpieczonej renty rolniczej. Uprawnienie to daje organowi rentowemu przepis art.50 ust.1 zd.1 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j.: Dz.U.2015r., poz.704 ze zm.), zgodnie z którym Kasa może potrącać z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległe składki na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin lub na ubezpieczenie, wraz z odsetkami, a także składki na ubezpieczenie za bieżący kwartał, przy czym dotyczy to tylko składek za osobę pobierającą świadczenie, z wyjątkiem domownika oraz składek, do których opłacenia zobowiązana jest ta osoba. W myśl ust.2 powyższego przepisu o dokonywaniu potrącenia orzeka się w decyzji ustalającej prawo do świadczenia albo w odrębnej decyzji. Należy zauważyć, że powyższy przepis nie ustanawia granicy, do której organ rentowy może potrącać zaległe składki z wypłacanego świadczenia, co uprawnia do wniosku, że na poczet tych należności może być potrącana cała kwota przysługującego do wypłaty świadczenia – tu kwota miesięcznej renty. W ocenie Sądu powyższego uprawnienia organu rentowego nie uchyla fakt orzeczenia wobec ubezpieczonej upadłości obejmującej likwidację jej majątku. Postępowanie upadłościowe uregulowane jest w przepisach ustawy z 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (t.j.: Dz.U. z 2015r., poz. 233 ze zm.), przy czym do postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zastosowanie znajdują przepisy Tytułu V - art.491 ¹ i następne, zawarte w Części trzeciej powyższej ustawy poświęconej odrębnym postępowaniom upadłościowym. Zgodnie z art.491 ² ust.1 powyższej ustawy w sprawach nieuregulowanych w niniejszym (V) tytule stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu upadłościowym z wyłączeniem przepisów enumeratywnie w nim wymienionych. I tak zgodnie z art.61 ustawy Prawo upadłościowe z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego i co do której upadły traci prawo zarządu i możliwość korzystania oraz rozporządzania tym mieniem (art.75 ust.1 Prawa Upadłościowego), przy czym zgodnie z art.62 tej ustawy w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art.63-67a. I tak, zgodnie z art.63 ust.1 pkt 1 Prawa upadłościowego nie wchodzi do masy upadłości mienie, które jest wyłączone od egzekucji wg przepisów ustawy z 17 listopada 1964r. - Kodeks postępowania cywilnego. Przepis art.833§4 kpc stanowi, że świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie określonym w tych przepisach. Na gruncie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazać należy na zacytowany wyżej przepis art.50 ust.1, który w zdaniu 1. daje organowi rentowemu prawo potrącania należności z tytułu składek z wypłacanego przez ten organ świadczenia, a zdaniu 2. stanowi, że z emerytur i rent rolniczych mogą być potrącane również inne należności na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Przez te odrębne przepisy rozumieć należy przepis art.140 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który stanowi, że ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie, potrącenia należności innych niż świadczenia alimentacyjne i należności egzekwowane w związku z odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych mogą być dokonywane do wysokości 25% świadczenia. Zestawiając powyższe uregulowanie z zacytowanymi wyżej przepisami art.63 ust.1 pkt 1 Prawa upadłościowego i art.833§4 kpc wskazać należy, że do ewentualnej masy upadłości nie wchodzi renta rolnicza do wysokości 75%. Na gruncie niniejszej sprawy nie oznacza to jednak, że kwota renty rolniczej przyznanej ubezpieczonej (poza w/w wysokością) jako niewchodząca do masy upadłości podlega wypłacie na rzecz ubezpieczonej. W pierwszej kolejności wskazać należy, że Syndyk masy upadłości nie dokonał zajęcia renty rolniczej ubezpieczonej nawet do wysokości 25% tego świadczenia wskazując na wstrzymanie wypłaty tego świadczenia przez organ rentowy. Po drugie zauważyć należy, że przepis art.50 ust.1 zdanie 1. ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowiący podstawę potrącania przez ten organ z kwoty renty zaległych należności z tytułu składek nie dotyczy w rzeczywistości postępowania egzekucyjnego, o którym mowa w art.63 ust.1 pkt 1 Prawa upadłościowego i w art.833§4 kpc. Postępowanie egzekucyjne to postępowanie toczące się na podstawie tytułu wykonawczego. Tymczasem przepis art.50 ust.1 zdanie 1. ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi o potrącaniu należności z wypłacanego świadczenia, do czego nie jest konieczne wystawienie przez organ rentowy tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi. Do dokonania potrąceń wystarczy orzeczenie o tym w decyzji przyznającej świadczenie lub w odrębnie wydanej decyzji. Potrącenia dokonywane w tym trybie nie stanowią zatem postępowania egzekucyjnego, dlatego nie stosuje się do nich również przepisu art.146 ustawy Prawo Upadłościowe dotyczącego zawieszenia postepowań egzekucyjnych skierowanych do majątku wchodzącego w skład masy upadłości (niezależnie od w/w rozważań dotyczących tego, co wchodzi do masy upadłości). Należy zauważyć, że uregulowanie zawarte w art.50 ust.1 zd.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie znajduje odpowiednika w przepisach ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ani w ustawie z 18 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i stanowi szczególne uprawnienie przyznane Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, wynikające z tego, że świadczenie z ubezpieczenia społecznego jest przyznane mimo nieopłacenia składek, którego to uprawnienia nie uchylają przepisy o postępowaniu upadłościowym. Dokonywaniu potrąceń we wskazanym trybie nie sprzeciwia się również to, że Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dokonała zgłoszenia wierzytelności z tytułu składek - dotyczących również męża ubezpieczonej - w postępowaniu upadłościowym.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie ubezpieczonej oddalił.