UZASADNIENIE

WYROKU SĄDU REJONOWEGO W OLKUSZU

Z DNIA 18 LIPCA 2016 ROKU

Pozwem z dnia 7 stycznia 2016 roku (data wpływu) małoletni powód B. P., zastępowany przez przedstawicielkę ustawową matkę M. K. (1), wniósł o zasądzenie od pozwanego S. P. kwoty 400 złotych miesięcznie, płatnych do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie braku płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki M. K. (1) tytułem alimentów, w miejsce alimentów należnych od G. P. na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Olkuszu z dnia 19 września 2011 roku, w sprawie III RC 319/11.

W uzasadnieniu wskazano, że małoletni pochodzi ze związku małżeńskiego M. K. (2) i G. P.. G. P. nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, nie uczestniczy w jego wychowaniu, nie interesuje się jego losem. Egzekucja komornicza względem G. P. jest bezskuteczna Dziadek dziecka- S. P. także nie utrzymuje kontaktów z wnukiem, nie alimentuje go. Otrzymuje wysokie świadczenie emerytalne. Sytuacja materialna matki dziecka jest trudna, pozostaje ona osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku.

W odpowiedzi na pozew S. P. wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że nie posiada wystarczających środków finansowych na alimentowanie wnuka. Na utrzymaniu ma dwóch bezrobotnych synów, leczy się kardiologicznie i na cukrzycę. Podkreślił, że jego emerytura wynosi około 2.000 złotych.

W toku rozprawy pełnomocnik powoda wniósł o „przeniesienie na pozwanego obowiązku alimentacyjnego w kwocie 400 złotych od 1 listopada 2015 roku w miejsce ugody zawartej w sprawie III RC 319/11” (k.82) oraz o zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa, ostatecznie uznał żądanie pozwu do kwoty 200 złotych i wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni B. P. urodził się (...), pochodzi z nieformalnego związku (...) (obecnie K.) oraz G. P.. S. P. jest jego dziadkiem ojczystym.

Na mocy ugody zawartej w dniu 19 września 2011 roku przed Sądem Rejonowym w Olkuszu G. P. zobowiązał się łożyć na rzecz małoletniego B. P. alimenty w wysokości po 400 złotych miesięcznie, płatne do rąk jego matki M. H. do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca, z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 października 2011 roku, w miejsce alimentów ustalonych w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Olkuszu dnia 19 maja 2010 roku, sygn. akt III RC 158/10.

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2014 roku, sygn. akt III Nsm 242/14 Sąd Rejonowy w Olkuszu ograniczył władzę rodzicielską nad B. P. jego ojcu, poprzez powierzenie wykonywania tej władzy matce, z prawem ojca do współdecydowania w istotnych sprawach dziecka dotyczących kształcenia i leczenia.

dowód: akta sprawy III RC 319/11, odpis postanowienia tut. Sądu z dnia 9 czerwca 2014r., sygn. akt III Nsm 242/14 –k. 7 v ( okoliczności bezsporne)

Egzekucja świadczeń alimentacyjnych wobec G. P. okazała się bezskuteczna.

dowód: zaświadczenia wydane przez Komornika sądowego przy Sadzie Rejonowym w Olkuszu - k. 8- 9

Małoletni B. P. zamieszkuje wraz z matką, 7- miesięcznym przyrodnim bratem oraz ojczymem. Gospodarstwo domowe wraz z matką B. P. prowadzi jej małżonek- A. K.. Rodzina B. P. ponosi następujące wydatki związane z utrzymaniem mieszkania: 2100 złotych odstępnego (półrocznie), 80 złotych za gaz (co dwa miesiące), opłata za energię elektryczną- 75 złotych (miesięcznie), czynsz- 500 złotych (miesięcznie).

dowód: zeznania świadka A. K.- k. 75v- 76,

przesłuchanie matki małoletniego powoda M. K. (1)- k. 80v- 81

Małoletni po wakacjach rozpocznie naukę w drugiej klasie szkoły podstawowej, co wiąże się z dokonaniem opłat za komitet rodzicielski, ubezpieczenie, zakupem wyprawki. Jego bieżące potrzeby są zaspokajane przez ojczyma- A. K.. B. P. jest dzieckiem zdrowym, okresowo choruje jedynie na typowe choroby wieku dziecięcego. Małoletni nie posiada majątku.

dowód: zeznania świadka A. K.- k. 75v- 76,

przesłuchanie matki małoletniego powoda M. K. (1)- k. 80v- 81

M. K. (1) ma 29 lat, z zawodu jest kucharzem, nie pracuje, jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy, jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Nie posiada majątku, ani oszczędności. Opiekuje się dwójką dzieci- B. P. oraz K. K.. Nie posiada żadnego źródła dochodu, pozostaje na utrzymaniu męża. Nie otrzymuje wsparcia ani pomocy ze strony dalszej rodziny. Obecnie złożyła wniosek o dofinansowanie w ramach programu 500 plus.

dowód: wezwanie z Powiatowego Urzędu Pracy w O.- k. 30, przesłuchanie matki małoletniego powoda M. K. (1)- k. 80v- 81

A. K. pracuje w Niemczech jako spawacz. Otrzymuje wynagrodzenie za pracę w kwocie 1400-1500 euro miesięcznie, co stanowi równowartość około 5.000 – 6.000 złotych. Na dzieci z poprzedniego małżeństwa uiszcza alimenty w kwocie 1050 złotych miesięcznie. Partycypuje w kosztach utrzymania rodziny założonej wspólnie z M. K. (1), w tym także w utrzymaniu małoletniego B. P..

dowód: zeznania A. K.- k. 75v- 76

S. P. ma 69 lat. Jest emerytem i z tego tytułu otrzymuje świadczenie w kwocie 2.005,34 złotych netto. Nie posiada innych dochodów. Leczy się kardiologicznie i na cukrzycę- obecnie ma amputowany palec prawej stopy oraz część lewej stopy. Na jego utrzymaniu do niedawna pozostawało dwoje dorosłych, bezrobotnych synów, obecnie jeden z nich przebywa w zakładzie karnym. Comiesięcznie na mieszkanie wydatkuje kwotę 190,76 złotych tytułem czynszu, 48,78 złotych tytułem opłat za energię elektryczną, około 33 złotych za gaz. Na lekarstwa wydatkuje kwotę około 200 złotych miesięcznie.

dowód: rachunki- k. 15, 20, 21, 35, 36,

potwierdzenie wypłaty emerytury wraz z decyzją z ZUS- k. 16, 17

decyzja ZUS- k. 34

karta informacyjna leczenia szpitalnego- k. 18-19, 37-38

przesłuchanie pozwanego S. P.- k. 81v-82

S. P. nie utrzymuje kontaktów z B. P., nie przekazuje dla niego żadnych prezentów.

dowód: przesłuchanie matki małoletniego powoda M. K. (1)- k. 80v- 81

przesłuchanie pozwanego S. P.- k. 81v-82

Dziadkowie macierzyści B. P. nie utrzymują z nim kontaktów, nie alimentują wnuka, nie przekazują dla niego żadnych prezentów.

dowód: przesłuchanie matki małoletniego powoda M. K. (1)- k. 80v- 81

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przytoczone dowody, które w przeważającej mierze uznał za wiarygodne. Sąd odmówił wiary jedynie twierdzeniom przesłuchiwanej w charakterze strony powodowej M. K. (1), w zakresie, jakim twierdziła ona, że jej mąż nie przekazuje pieniędzy na utrzymanie powoda. Zauważyć bowiem należy, ze zeznaniom tym we wskazanej części zaprzeczył nie tylko świadek A. K., ale także sama M. K. (1), która dopytywana, przyznała że mąż płaci za wycieczki szkolne jej syna. M. K. (1) przyznała także, ze mąż kupił powodowi odzież, finansuje jego pobyt na M. w czasie letniego wypoczynku. Twierdzenie zatem, że mąż nie przekazuje pieniędzy na utrzymanie małoletniego powoda, pozostaje gołosłowne i całkowicie nieuzasadnione w kontekście pozostałej części wypowiedzi przesłuchiwanej przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo Sąd uznał za zasadne tylko w takim zakresie, w jakim pozwany uznał jego żądanie.

Na wstępie wskazać należy, że całkowicie błędnym był wniosek pełnomocnika strony powodowej, zaprezentowany zarówno w treści pozwu, jak i podczas rozprawy o przeniesienie na pozwanego obowiązku alimentacyjnego orzeczonego względem G. P.. Nie jest bowiem tak, jak chciałby tego pełnomocnik strony powodowej, by świadczenie alimentacyjne od zobowiązanego w dalszej kolejności orzekano w miejsce obowiązku bliżej zobowiązanego, poprzez niejako automatyczne „przeniesienie” na osobę zobowiązaną w dalszej kolejności. Żądanie alimentów na rzecz dziecka od rodzica ma bowiem inną podstawę prawną, aniżeli żądanie skierowane do osoby zobowiązanej w dalszej kolejności, inne są też przesłanki zasądzenia świadczenia. Obowiązek alimentacyjny dziadków względem dziecka nie jest tożsamy z obowiązkiem, jaki ciąży na jego rodzicach, a ten ostatni nie wygasa z powodu orzeczenia o obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka przez inne aniżeli rodzic osoby.

Tym niemniej, uznając, że w istocie celem strony powodowej było uzyskanie zasadzenia świadczenia na rzecz małoletniego od dziadka ojczystego, Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 132 kro obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, kiedy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Przy tym, za wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych uzyskiwanych od rodzica, uprawnionym do alimentacji jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku (art. 133 §2 kro). Zakres świadczeń alimentacyjnych w stosunku do osoby zobowiązanej ustala się w zależności od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 §1 kro).

Niedostatek w rozumieniu wzmiankowanych przepisów polega na istnieniu takiej sytuacji, w której uprawniony nie ma zapewnionych środków finansowych koniecznych dla realizacji jego podstawowych, usprawiedliwionych potrzeb.

Dla wykazania zasadności żądania świadczenia alimentacyjnego od zobowiązanego w dalszej kolejności koniecznym jest zatem wykazanie stanu niedostatku po stronie uprawnionego oraz niemożliwości uzyskania świadczenia od zobowiązanego w bliższej kolejności. Natomiast zakres żądania ustalany jest w oparciu o korelację usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz potencjalnych możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, a zatem przy uwzględnieniu wysokości dochodów, które zobowiązany mógłby uzyskać przy wykorzystaniu wszelkich sił, środków i posiadanych kwalifikacji.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, że strona powodowa nie wykazała zaistnienia przesłanek, o których mowa powyżej.

W postępowaniu zostało wykazane (i pozostało niekwestionowane), że egzekucja świadczenia alimentacyjnego od zobowiązanego w pierwszej kolejności- ojca małoletniego powoda- G. P. pozostaje bezskuteczna, a uzyskanie od niego świadczeń jest niemożliwe. Tym niemniej strona powodowa nie wykazała, aby także po stronie matki małoletniego zachodziła niezdolność do zapewnienia małoletniemu środków utrzymania. Zauważyć należy, że obowiązek alimentacyjny względem dziecka obciąża dziadków dopiero wówczas, gdy nie ma możliwości uzyskania świadczeń od żadnego z rodziców dziecka. W sprawie niniejszej nie wykazano, aby matka powoda nie była w stanie utrzymać go samodzielnie. Okoliczność, że w chwili obecnej zajmuje się nie tylko małoletnim powodem, ale także 7-miesięcznym dzieckiem, pochodzącym z nowego związku małżeńskiego, znacznie utrudniają jej podjęcie pracy, ale nie uniemożliwiają tego. Godzi się bowiem zauważyć, że rodzicielstwo i opieka nad nawet małym dzieckiem nie jest okolicznością wykluczającą podjęcie zatrudnienia, chociażby w niepełnym wymiarze czasu pracy, czy dorywczo. Pierwszym obowiązkiem rodzica jest zapewnienie dziecku własną pracą środków utrzymania. Strona powodowa nie wykazała natomiast, by po stronie matki powoda zachodziły powody, dla których byłaby ona niezdolna do podjęcia pracy.

Nadto strona powodowa żadną miarą nie wykazała, by powód znajdował się w niedostatku, a zatem by niezaspokojone pozostawały jego podstawowe potrzeby. Jak wskazał świadek A. K., partycypuje on w kosztach utrzymania dziecka, stara się, by dzieci wychowywane w jednym domu miały podobną stopę życiową, zakupił dla powoda ubrania. Nie jest on zobowiązany do utrzymywania powoda, jednakże przez to, że ojciec powoda nie wywiązuje się z tego obowiązku, a matka powoda nie pracuje z uwagi na opiekę nad dziećmi, a zwłaszcza 7 –miesięcznym synem, czyni to w zakresie zaspokajającym niezbędne potrzeby powoda. Strona powodowa nie wskazała, jakie potrzeby małoletniego miałyby zostać niezaspokojone. Twierdząc, że powód nie może uczestniczyć w dodatkowych, płatnych zajęciach przyznała, że sam powód z nich zrezygnował – mowa tutaj o zajęciach karate. W istocie w toku postępowania, przesłuchiwana w charakterze strony matka powoda wskazała, że „na dzień dzisiejszy synowi nic nie brakuje”. Na marginesie jedynie, zaznaczyć można, że także twierdzenia o wysokości samych kosztów utrzymania małoletniego nie zostały poparte stosownymi dokumentami w postaci chociażby rachunków czy faktur. Wobec jednak ich niekwestionowania przez stronę przeciwną, Sąd uznał je za wiarygodne.

Wreszcie zaznaczyć należy, że relatywnie niewielkie pozostają możliwości zobowiązanego- dziadka ojczystego małoletniego S. P.. Jest on osobą schorowaną, starsza, znaczne kwoty wydaje na lekarstwa i leczenie. Mimo ograniczonych środków utrzymywał dotychczas dwóch dorosłych synów ( obecnie G. P. osadzony został w zakładzie karnym). Takim zachowaniem jedynie utwierdza ojca powoda w tym, że nie musi ponosić odpowiedzialności związanej z trudem utrzymania własnego syna.

Ponoszenie przez pozwanego wydatku w postaci miesięcznego świadczenia na rzecz powoda kwoty 400 złotych, spowodowałoby w ocenie Sądu uszczerbek w jego utrzymaniu. Godzi się zaznaczyć, że pozwany z uwagi na stan zdrowia nie ma możliwości uzyskania dodatkowego źródła dochodu. Jednocześnie strona powodowa nie wykazała, by sytuacja materialna dziadków macierzystych małoletniego powoda, nie pozwalała na pomoc w jego alimentacji.

Z tych względów, żądanie pozwu mogło zostać uwzględnione jedynie do kwoty 200 złotych, a więc do kwoty, w jakiej powód uznał powództwo. Zgodnie bowiem z art. 213 § 2 kpc Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Pomimo, iż strona powodowa nie wykazała w postępowaniu zasadności swojego żądania, brak było podstaw, by uznanie powództwa uznać za niedopuszczalne w rozumieniu powołanego przepisu. Kwota 200 złotych, do której pozwany uznał powództwo nie jest kwotą nadmierną w stosunku do jego możliwości majątkowych i nie spowoduje uszczerbku w jego utrzymaniu. Natomiast samo zobowiązanie się pozwanego do łożenia środków na utrzymanie wnuka jest nie tylko akceptowalne, ale wręcz pożądane i w pełni odpowiada zasadom współżycia społecznego. Alimenty zostały zasądzone od daty złożenia pozwu, tj. od 7 stycznia 2016r. Matka małoletniego powoda nie wykazała, czy i jakie są niezaspokojone potrzeby z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty, które uzasadniałyby zasądzenie alimentów począwszy od 1 listopada 2015r. ( art. 137 § 2 kro).

Sąd oddalił powództwo ponad kwotę 200 złotych, uznając, że pozostało ono nieudowodnione, z przyczyn wskazanych powyżej.

Rozstrzygnięcie z punktu III wyroku znajduje uzasadnienie w art. 333 § 1 ust. 1 i 2 kpc.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania jest odzwierciedleniem wyniku procesu. Ponieważ pozwany został obciążony uznanymi, ale dopiero w toku postępowania, alimentami w kwocie 200 złotych, należało od niego na rzecz powoda zasądzić koszty postępowania, działając w oparciu o art. 98 § 1 kpc. Na koszty te złożył się koszt zastępstwa procesowego w kwocie 1200 złotych, obliczony w oparciu o § 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800).

Nadto, w punkcie IV wyroku nakazano pobrać od pozwanego kwotę 126 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Kwota ta stanowi należną opłatę, od uiszczenia której małoletni powód był zwolniony z mocy prawa, na podstawie art. 96 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dz. U. 2014, poz. 1025 ze zm.). Kwotę tę nakazano pobrać od pozwanego, zgodnie z przepisami art. 113 ust. 1, art. 13 ust. 1 i art. 77 ust. 1 pkt 3 wyżej wskazanej ustawy.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE