WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Elżbieta Wojtczuk
Protokolant	st. sekr. sądowy Małgorzata Wierzbicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lipca 2016r. w S.

odwołania T. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 24 lutego 2016 r. (Nr (...) )

w sprawie T. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu T. S. przysługuje prawo do odsetek od dnia 04 marca 2015 r. do dnia 21 stycznia 2016 r. od kwot świadczeń emerytalnych przysługujących ubezpieczonemu za okres od dnia 21 lutego 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r. pomniejszonych o kwotę wypłaconą w tym okresie ubezpieczonemu tytułem renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Sygn. akt IV U 237/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lutego 2016 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art.118 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił T. S. prawa do wypłaty odsetek, bowiem wykonanie wyroku Sądu Okręgowego nastąpiło w ustawowym terminie i Sąd nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa do emerytury, ani o odsetkach. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wyrokiem z dnia 18 grudnia 2015r. (wpływ do ZUS – 7 stycznia 2016r.) Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił ubezpieczonemu prawo do emerytury od 21 lutego 2015r., lecz nie orzekł o odpowiedzialności Zakładu za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczenia ani o odsetkach. Po rozpatrzeniu sprawy 19 stycznia 2016r. została wydana decyzja ustalająca prawo do emerytury. W związku z powyższym decyzja realizująca wyrok Sądu Okręgowego została wydana zgodnie z art. 118 ustawy emerytalnej.

Odwołanie od w/w decyzji wniósł ubezpieczony T. S., wnosząc o przyznanie prawa do wypłaty odsetek za okres od daty ustalenia prawa do emerytury (odwołanie, k. 1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 2-3 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. S. z mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 23 czerwca 2014r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 czerwca 2016r. (decyzja z dnia 23.06.2014r., k. 106 akt rentowych za wnioskiem z dnia 23.06.2010r.).

W dniu 2 lutego 2015r. ubezpieczony T. S. złożył do organu rentowego wniosek o emeryturę. Do wniosku dołączył odpis wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 grudnia 2008r. (sygn. akt IV P 231/08), w którym ustalono, że powód T. S. w okresie od 1 lipca 1985r. do 31 stycznia 1999r. pracował w Odlewni (...) Przedsiębiorstwo Państwowe w upadłości w S. jako ślusarz remontowy w pełnym wymiarze czasu pracy i wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (Dz. U. Nr 8/83 poz. 43), a także świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 25 lipca 2011r. dotyczące okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w K.. Ponadto w informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych wskazano, iż pozostałe dokumenty znajdują się w (...) Oddział w S. przy wniosku o ustalenie kapitału początkowego oraz przy wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z dnia 2 lutego 2015r. wraz z informacją dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych, k. 1-6 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 23 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu T. S. przyznania prawa do emerytury, bowiem ubezpieczony nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczono łącznie 12 lat, 3 miesiące i 16 dni. Do tej kategorii zatrudnienia organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia w Odlewni (...) w S., gdyż wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie wskazano, iż wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 9 grudnia 2008r., uzyskany w wyniku wniesionego przez ubezpieczonego powództwa przeciwko zakładkowi pracy o wydanie świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie stanowi podstawy do uwzględnienia w/w okresu jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w myśl art. 184 ustawy emerytalnej (decyzja z dnia 23.02.2015r., k. 14 akt emerytalnych).

Na skutek odwołania ubezpieczonego od decyzji z 23 lutego 2015r., sprawa przekazana została do Sądu Okręgowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, gdzie toczyła się pod sygnaturą akt IV U 299/15. Wyrokiem z 18 grudnia 2015r. wydanym w powyższej sprawie Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał T. S. prawo do emerytury od dnia 21 lutego 2015r. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem oraz aktami rentowymi został doręczony Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w dniu 8 stycznia 2016r. Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 23 stycznia 2016r. (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 23 lutego 2015r. k.22 akt IV U 299/15; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 29 akt IV U 299/15).

Decyzją z dnia 19 stycznia 2016r. organ rentowy, wykonując prawomocny wyrok Sądu, przyznał ubezpieczonemu T. S. emeryturę na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej od 21 lutego 2015r., tj. od daty określonej w wyroku. Termin płatności świadczenia organ rentowy ustalił na 15 dzień każdego miesiąca. Jednocześnie poinformowano, iż na poczet należności od 21.02.2015r. do 29.02.2016r. w kwocie 26148,12 zł zaliczono kwotę 16606,24 zł z tytułu wypłaconej renty, pozostała należność w kwocie 7751,11 zł netto miała zostać przekazana za pośrednictwem poczty. Świadczenie przekazano do wysłania w dniu 22 stycznia 2016r. (decyzja z 19.01.2016r., k. 28 akt emerytalnych).

Wnioskiem z dnia 16 lutego 2016r. T. S. wystąpił do organu rentowego o wypłatę odsetek za zwłokę w przyznaniu świadczenia od dnia 21 lutego 2015r., tj. od przyznania mu prawa do emerytury (wniosek z 16.02.2016r., k. 31 akt emerytalnych).

Zaskarżoną decyzją z 24 lutego 2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek (decyzja z 24.02.2016r., k. 32 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie T. S. okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi okoliczności. Z kolei w myśl art. 118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Zgodnie z ust. 1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wreszcie w myśl ust. 2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy albo datę przedstawienia tych dowodów (art. 118 ust. 3).

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty odsetek, bowiem wykonanie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 grudnia 2015r. nastąpiło w ustawowym terminie, tj. decyzją z dnia 19 stycznia 2016r., a ponadto Sąd nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa do emerytury ani też o odsetkach. Decyzja realizująca wyrok Sądu została zatem wydana zgodnie z art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu, nie można jednak zgodzić się z organem rentowym, że fakt zachowania 30-dniowego terminu, o którym mowa w powyższym uregulowaniu świadczy o tym, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu i wypłacie świadczenia emerytalnego. Podkreślenia także wymaga, że brak orzeczenia Sądu o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

Nie budzi wątpliwości, że organ rentowy powinien podjąć decyzję w przedmiocie wniosku ubezpieczonego z 2 lutego 2015 r., którym T. S. wystąpił o emeryturę, w terminie 30 dni liczonymi od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, co powinno nastąpić najpóźniej w dniu 3 marca 2015r. Z notatki kolegialnej pracowników organu rentowego sporządzonej przed wydaniem decyzji z dnia 23 lutego 2015r. odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury, wynika, że sporny okres, który później był przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Siedlcach w sprawie IV U 299/15, proponowano, aby zaliczyć ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach. Inspektor K. P., wskazywała, iż praca na stanowisku ślusarza remontowego powinna być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Podkreślono, że z uwagi na likwidację zakładu pracy brak jest możliwości przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz uzyskania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Dodatkowym dowodem potwierdzającym fakt zatrudnienia w warunkach szczególnych miały być przedłożone przez zainteresowanego karty wynagrodzeń za lata 1985-1999, z których wynika, że ubezpieczony nieprzerwanie otrzymywał, tzw. dodatek szkodliwy. Analogiczne stanowisko zaprezentowała aprobant K. R., wnosząc o uznanie okresu zatrudnienia od 1.07.1985r. do 31.12.1998r. jako stażu pracy w szczególnych warunkach, bowiem w zarządzeniu Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego występuje stanowisko „ślusarz w odlewni”, które także zostało ujęte w wykazie zakładu pracy. Natomiast dopiero stanowisko Naczelnika Wydziału I. S. było negatywne, bowiem na potwierdzenie pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony przedstawił wyrok Sądu, który nie musi mieć mocy wiążącej dla organu rentowego, ponieważ zapadł w sprawie toczącej się pomiędzy innymi podmiotami niż ZUS. Ponadto wskazano, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału nie można jednoznacznie stwierdzić, iż wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Zgodnie ze świadectwem pracy pracował jako ślusarz remontowy, jednak nie mając wiedzy o rodzaju wykonywanej pracy trudno przypisać to stanowisko do konkretnego działu i pozycji w zarządzeniu resortowym, bowiem nie każde stanowisko ślusarza uznać można za pracę w szczególnych warunkach. Zastępca Dyrektora Oddziału ZUS W. M. podzielił powyższe stanowisko, uznając, że spornego okresu zatrudnienia nie należy uznawać (notatka kolegialna, k. 10 akt emerytalnych). Ostatecznie organ rentowy, wydając odmowną decyzję z dnia 23 lutego 2015r., nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia w Odlewni (...) do stażu pracy w szczególnych warunkach, w konsekwencji czego ubezpieczony musiał się odwoływać do Sądu. W sprawie toczącej się pod sygn. akt IV U 299/15 sporny okres od 1 lipca 1985r. do 31 grudnia 1998r. został w całości uwzględniony przez Sąd jako okres pracy w szczególnych warunkach. Nie budzi zatem wątpliwości, iż organ rentowy miał możliwość zaliczenia tego okresu i wydania prawidłowej decyzji, bowiem w w/w postępowaniu Sąd oparł się na tych samych dokumentach, które zostały uprzednio przedłożone przez ubezpieczonego w postępowaniu przed organem rentowym. Co prawda Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków, lecz powtórzyli oni tylko to, co już wynikało z dokumentów, a mianowicie, że praca wnioskodawcy w Odlewni (...) w S. była wykonywana w szczególnych warunkach. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej przyznania świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa.

Wobec powyższych okoliczności, w związku z tym, że organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, a decyzję odmowną wydał w dniu 23 lutego 2015r., zatem w zwłoce w wydaniu prawidłowej decyzji przyznającej ubezpieczonemu prawo do emerytury pozostawał od 4 marca 2015r., kiedy to upłynął już 30-dniowy termin liczony od dnia złożenia wniosku o emeryturę, tj. od 2 lutego 2015r. Tym samym – w ocenie Sądu – zasadne było ustalenie, że T. S. przysługuje prawo do odsetek od dnia 4 marca 2015r. do dnia 21 stycznia 2016r., gdyż 22 stycznia 2016r. skierowano ubezpieczonemu do wypłaty świadczenie za okres od 21.02.2015r. do 29.02.2016r. Odsetki przysługują od kwot świadczeń emerytalnych za okres od 21 lutego 2015r. (tj. od dnia przyznania prawa do emerytury) do 31 stycznia 2016r., bowiem organ rentowy ustalił termin płatności świadczeń jako 15 dzień każdego miesiąca, więc należność za styczeń 2016r. również została wypłacona z uchybieniem terminu (za ten miesiąc świadczenie także przekazano do wypłaty w dniu 22 stycznia 2016r.). Bezsprzecznie kwoty świadczeń emerytalnych, od których liczone mają być odsetki, winny zostać pomniejszone o kwotę wypłaconą w tym okresie ubezpieczonemu tytułem renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Za takim rozstrzygnięciem przemawia okoliczność, iż ubezpieczony do dnia 30 czerwca 2016r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i przed ustaleniem prawa do emerytury decyzją z dnia 19 stycznia 2016r. otrzymywał w/w świadczenie rentowe, które było wypłacane w terminie i zostało zaliczone na poczet należności związanych ze świadczeniem emerytalnym. Ponadto organ rentowy także pomniejszył ubezpieczonemu należności za okres od 21 lutego 2015r. do 29 lutego 2016r. o kwotę wypłaconą z tytułu renty.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 24 lutego 2016r. i orzekł jak w sentencji wyroku.