UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 kwietnia 2014 roku powód w Stowarzyszenie (...) ‘ (...)’ z siedzibą w B. domagał się zasądzenia od pozwanej Gminy U. kwoty 20.581,44 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lutego 2014 roku do dnia zapłaty tytułem dotacji do oddziału przedszkolnego dla Szkoły Podstawowej z oddziałem przedszkolnym w B. za okres od stycznia do marca 2014 roku. Nadto domagał się zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podano, że powód jest organem prowadzącym dla Szkoły Podstawowej z oddziałem przedszkolnym w B.. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty niepubliczne przedszkola otrzymują dotacje z budżetu gminy z mocy prawa pod jedynym warunkiem tj. takim, który wymaga od osoby prowadzącej niepubliczne przedszkole podania organowi właściwemu do udzielania dotacji planowanej liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji.

Powód do końca roku 2013 otrzymywał dotację zarówno dla szkoły, jak i dla oddziału przedszkolnego bez problemów i zgodnie z prawem. Dnia 26 września 2013 roku został sporządzony przez powoda wniosek o udzielenie dotacji łącznie dla szkoły i oddziału przedszkolnego na rok 2014, a następnie został on dostarczony do organu wykonawczego - zobowiązanej z mocy ustawy do wypłaty dotacji w Gminy U.. Powód od początku roku 2014 przestał otrzymywać części dotacji przeznaczoną dla oddziału przedszkolnego, z uwagi, jak to twierdzi pozwana, na niedochowanie warunków formalnych. Pozwana argumentując brak przekazywania dopłaty do oddziału przedszkolnego powołała się na zmiany w przepisach ustawy o systemie oświaty dokonanych w ustawie z dnia 13.06.2013 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2013 poz. 827, zwanej dalej ustawą zmieniającą. Zdaniem powoda ustawa zmieniająca w żaden sposób nie zmienia sposobu wnoszenia o przedmiotową dotację, a jedynie precyzuje, że do oddziałów przedszkolnych należy stosować odpowiednio wymienione tam przepisy ustawy o systemie oświaty. Dnia 27 grudnia 2013 roku - a więc dopiero 3 miesiące po upływie ustawowego terminu do złożenia wniosku w przedmiocie dotacji - Rada Gminy U. zmieniła swoją uchwałę w sprawie wniosków o przedmiotowe dotacje, w żaden sposób nie informując powoda o zaistniałych zmianach i o konieczności uzupełnienia dokumentów, a tym bardziej o możliwości wstrzymania dopłaty dla oddziału przedszkolnego. Dnia 28 stycznia 2014 roku, czyli najszybciej jak w tej sytuacji było to możliwe, powód złożył wniosek o udzielenie dotacji według nowych zasad uchwalonych w uchwale Rady Gminy U. z dnia 27 grudnia 2013 roku, dla oddziału przedszkolnego, jednak dotacja ta w dalszym ciągu nie była przekazywana. Dnia 29 stycznia 2014 roku powód skierował do pozwanej pismo wzywające do uzupełnienia brakującej kwoty dotacji. Pismo pozostało bez żadnej odpowiedzi. Następnie skierowano ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty brakującej dotacji. W odpowiedzi na to Wójt Gminy U. stwierdził, że nie posiada środków na udzielenie przedmiotowej dotacji, bowiem we wrześniu 2013 roku nie posiadał on informacji, że będzie konieczność udzielenia jej również dla oddziału przedszkolnego, co jak wykazano powyżej nie było zgodne z prawdą. Dnia 17 lutego 2014 roku została skierowana do Rady Gminy U. skarga na działanie Wójta. Rada Gminy U. rozpatrzyła negatywnie przedmiotową skargę. Dlatego pozew jest zasadny.

W odpowiedzi na pozew (k. 40) pozwany w pierwszej kolejności wniósł o odrzucenie pozwu, a z ostrożności procesowej wniósł o oddalenie pozwu i o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że o odrzucenie pozwu wnosi z powodu niedopuszczalności drogi sądowej.

Dalej podniósł, iż powód nie wskazał podstawy prawnej pozwalającej na ocenę prawidłowości przedstawionych przez niego twierdzeń. Nie jest więc pozwanemu znana podstawa prawna roszczenia powoda. Dalej zauważył, że wypłata dotacji jest wypłatą środków publicznych na rzecz podmiotów znajdujących się poza systemem finansów publicznych i stanowi de facto wyjątek od zasady zachowania rynkowej konkurencyjności w ubieganiu się o środki publiczne. Dlatego przepisy o udzieleniu dotacji należy interpretować zawsze rygorystycznie, a ewentualne zabiegi interpretacyjne przepisów dotacyjnych nie powinny prowadzić do rozszerzenia możliwości wypłaty dotacji. Powołana w pozwie ustawa zmieniająca wprowadziła od dnia 1 września 2013 roku inne przejściowy zasady naliczania dotacji dla przedszkoli. I tak do dnia 31 sierpnia 2015 roku dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę, pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielenia dotacji informację o planowanej liczbie uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Z kolei dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługuje na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły, w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, pod warunkiem, że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielenia dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Zatem z powyższego wynika jednoznacznie, że istnieją dwie odrębne ustawowe podstawy wypłaty dotacji wypłacanej dla uczniów szkół oraz dla uczniów przedszkoli. Nadto podstawy te określają zupełnie różne zasady wymiaru kwot dotacji, zaś warunkiem wypłaty obu dotacji jest złożenie wniosku przez osobę prowadzącą daną placówkę oraz to by wniosek został złożony najpóźniej do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji i aby wniosek ten precyzował planowaną liczbę uczniów. Tymczasem powód w dniu 27 września 2013 roku złożył wniosek o udzielenie dotacji wskazując jako placówkę ubiegającą się o wypłatę dotacji „Niepubliczną szkołę podstawową w B.”. Jako liczbę uczniów podano liczbę 60. Powód w żadnym miejscu wniosku nie wskazał, że część tych uczniów jest zgłaszanych jako uczniowie przyszkolnych oddziałów przedszkolnych, w żadnym miejscu na wniosku ani też na żadnymi piśmie powód nie wskazał, że część uczniów rozliczana winna być jako oddział przedszkolny powstający przy szkole podstawowej, a zatem oparta na innej formule przyznania dotacji i na innej podstawie prawnej. Pozwany po przyjęciu wniosku zabezpieczył w budżecie w dziale wskazanym jako uczniowie szkoły podstawowej stosowne środki na dotacje zgodnie z wnioskiem. Nie planował jednak środków w dziale przewidzianym na budżetowanie środków na dotacje dla uczniów przedszkoli, gdyż wniosku na te dzieci nie zgłoszono. Z chwilą nadejścia terminu wypłaty dotacji pozwany dokonał wypłaty dotacji dla uczniów szkoły podstawowej. Zdaniem pozwanego nie można było uznać za prawidłowe złożenie wniosku na oddział przedszkolny, wniosku złożonego na szkołę 6-letnią we wrześniu 2013r., chociażby z uwagi na to, iż na podstawie wniosku powinno się wypłaci dwie różne dotacje, odmiennie wyliczane i oddzielnie rozliczane. Nadto powód we wniosku nawet nie rozdzielił liczby dzieci w szkole podstawowej i w oddziałach przedszkolnych. Wobec powyższego w żaden sposób nie zasygnalizował więc, iż chciałby otrzymać dodatkową inną dotację na ten oddział. Zarzuty zgłoszono dopiero w styczniu 2014 roku i wtedy złożono drugi wniosek na oddział przedszkolny. Ten wniosek był jednak spóźniony. W tym wniosku wskazano dopiero liczbę 25 uczniów w oddziale przedszkolnym. Powyższe świadczy o tym, że powód starał się naprawić swój ewidentny błąd w zakresie spełnienia podstawowych warunków udzielenia dotacji. Niezłożenie wniosku na te dzieci do 30 września 2013 roku skutkuje jednak brakiem obowiązku udzielenia dotacji przez gminę na podstawie takiego spóźnionego wniosku. Dlatego pozwany oświadczył, że w miarę możliwości będzie starał się znaleźć dodatkowe środki na dotację dla tego oddziału. W zakresie rzekomego wpływu na zaistniałą sprawę zmiany uchwały w sprawie określenia trybu udzielania i rozliczania dotacji, to należy podkreślić, że zmiana tej uchwały w żaden sposób nie zmieniła obowiązków ustawowych powoda, a wnioski o dotację nie uległy zmianie. Podkreślić też należy, że Rada Gminy podjęła uchwałę o zmianie swojej poprzedniej uchwały w zakresie obowiązków nieistotnych dla niniejszej sprawy, bowiem zmiany te miały obowiązywać dopiero od roku 2015. Nadto zdaniem pozwanego powód nie wskazał nawet przybliżonych kryteriów i zasad, według których obliczył dochodzoną pozwem kwoty. W tym stanie pozew jako nieprecyzujący powództwo powinien podlegać oddaleniu w całości. W zakresie żądania odsetek z ostrożności procesowej pozwany wskazał, że powód dochodzi odsetek od kwoty obliczonej za 3 miesiące tj. za okres od stycznia do marca 2014 roku, zaś odsetek żąda już od dnia 1 lutego 2014 roku i to od całej dochodzonej kwoty. Zdaniem pozwanego żądanie odsetek tej sprawy jest co najmniej przedwczesne z uwagi na to, iż o odsetkach za zwłokę można mówić dopiero po zakończeniu roku dotacyjnego. Dlatego wnosi jak we wstępie.

Postanowieniem z dnia 3 lutego 2015 roku postanowiono odmówić odrzucenia pozwu. Powyższe orzeczenie zaskarżył pozwany.

Postanowieniem z dnia 15 kwietnia dnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił zażalenie pozwanego.

Pismem z dnia 27 listopada 2014 roku (k. 134) powód dokonały zmiany powództwa i oprócz kwoty dochodzonej pozwem, wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kwoty 55.195, 68 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia niniejszego pisma do dnia zapłaty tytułem dotacji do oddziału przedszkolnego dla Szkoły Podstawowej z oddziałem przedszkolnym w B. za okres od kwietnia do grudnia 2014 roku. W uzasadnieniu podano, że dotacja mimo wymagalności nie została zapłacona także w pozostałym okresie czasu tj. za okres od kwietnia do grudnia 2014 roku i dlatego zmiana powództwa jest uzasadniona.

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Chełmnie postanowił przekazać niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu jako rzeczowo właściwemu.

Pismem z dnia 14 marca 2016 roku (k. 193) powód wskazał w jakich wysokościach domaga się zapłaty równowartości dotacji za okres od kwietnia do grudnia 2014 roku. Ponadto wskazał, iż domaga się zasądzenia odsetek ustawowych do dnia 31 grudnia 2015 roku a po tej dacie domaga się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie.

Sąd ustali co następuje:

Powód jest organem prowadzącym dla Szkoły Podstawowej (szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej) z oddziałem przedszkolnym w B..

(bezsporne)

Niepubliczne przedszkola i oddziały przedszkolne otrzymują dotacje z budżetu gminy pod warunkiem podania organowi właściwemu do udzielania dotacji planowanej liczby uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Niepubliczne szkoły za pośrednictwem jednostki samorządu terytorialnego otrzymują ze Skarbu Państwa subwencję oświatową pod takim samym warunkiem.

(bezsporne)

Dotacja dla niepublicznego oddziału przedszkolnego prowadzonego przez powoda przysługuje na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach prowadzonych przez gminę w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy. Dotacja dla szkoły niepublicznej prowadzanej przez powoda, przysługuje na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego.

(bezsporne)

Przez 4 miesiące roku 2012 oraz przez cały rok 2013 dotacja na oddział przedszkolny i szkołę podstawową była powodowi wypłacana. Wniosek o dotację na oddział przedszkolny i szkołę podstawową był złożony na jednym formularzu w którym podano ogólną łączną ilość uczniów szkoły i oddziału.

(dowód: przesłuchanie członka zarządu powoda M. B.

- zeznania świadkaR. C. e-protokół z godz. 00.. I dalej)

Przyznana w grudniu 2013 dotacja dla oddziału przedszkolnego wynosiła 6.860,48 zł, a dla szkoły – 23.115, 42 zł. Tyle samo powód otrzymał dotacji na oddział przedszkolny w innych miesiącach ostatniego kwartału roku 2013r. Kwota dotacji dla jednego ucznia niepublicznego przedszkola w tym oddziału przedszkolnego ustalona została przez pozwanego na sumę 311,84 zł. W styczniu 2014r. kwota dotacji dla szkoły podstawowej była taka sama jak w ostatnimi kwartale roku 2013r.

(dowód: pisma k. 15- 16 oraz 128-129v akt)

W Gminie U. w roku 2013r. obowiązywała Uchwała Rady Gminy z dnia 26 marca 2013r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych jednostek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania. Uchwała ta została zmieniona uchwałą Rady Gminy U. z dnia 27 grudnia 2013r. Z uzasadnienia tej uchwały zmieniającej wynika, że celem otrzymania dotacji osoba prowadząca szkołę podstawową winna złożyć odrębny wniosek dotyczący dotacji dla oddziału przedszkolnego.

(dowód: uchwała 26 III 2013r. k. 53 -57 akt

- uchwała z 27 XII 2013r. i jej uzasadnienie k. 17- 23 akt)

W roku 2013 w Gminie U. obowiązywały takie same formularze o dotację jak w roku 2012r.

(bezsporne)

Każdego miesiąca osoba prowadząca szkołę podstawową i oddział przedszkolny zobowiązana jest przekazywać jednostce samorządu terytorialnego wypłacającej dotacje informacje o bieżącej ilości uczniów w szkole i oddziale wg ustanego formularza. Powód się z tego obowiązku wywiązywał.

(bezsporne i k. 25)

We wrześniu 2013r. powód złożył do gminy wniosek o dotację na rok 2014 na takim samym formularzu jak w roku 2013 i wypełnił go w taki sam sposób. Podano w nim ogólną ilość uczniów tj. szkoły i oddziału przedszkolnego łącznie. Było to 60 uczniów.

(dowód: wniosek k. 14 akt

- zeznania świadka R. C.e-protokół z godz. 00. 18.00 i dalej)

W styczniu 2014r. Gmina U. przekazała na rzecz powoda dotację w części dotyczącej szkoły podstawowej. Nie przyznano dotacji na uczniów w oddziale przedszkolnym. Nie powiadomiono powoda, że wniosek o dotację nie został uwzględniony i nie podano przyczyn takiego stanu rzeczy. Nie wezwano powoda do uzupełnienia braków wniosku.

(dowód: przesłuchanie członka zarządu powoda M. B. e-protokół z 20 04 2016r. g. 00.18.52 i dalej

- zeznania świadka R. C. e-protokół z 2 03 2015r. godz. 00. 05.05 i dalej

- przesłuchanie wójta J. D. e- protokół z 20 04 2016r. g. 00.18.52 i 01.37.30)

W ciągu następnych dni w styczniu 2014r. powód dowiedział się, że powodem nieotrzymania dotacji był brak dwóch oddzielnych wniosków tj. o dotacje na szkołę i o dotacje na oddział przedszkolny. Wg pracownika referatu oświaty obowiązek złożenia 2 odrębnych wniosków istniał już we wrześniu 2013r. i wynikał z ustawy zmieniającej ustawę o systemie oświaty. Pracownik ta rozmawiała z przedstawicielami powoda w sierpniu 2013r., ale nie powiedziała im o tym.

(dowód: zeznania świadka Ż. G. e-protokół z 2 03 2017r. g. 00.35.02 – 00.39.20)

Dnia 29 stycznia 2014r. powód złożył odrębny wniosek o dotację na uczniów oddziału przedszkolnego i określił ich planowaną ilość na 25 uczniów. Jednocześnie wezwano Gminę do uzupełnienia i przekazania brakującej kwoty dotacji za miesiąc styczeń 2014r.

(dowód: wniosek i pismo k. 29 – 30 akt)

Gmina U. wniosek uznała za spóźniony.

(bezsporne)

Dnia 14 lutego 2014r. wysłano ostateczne wezwanie do zapłaty.

(dowód: pismo k. 31-32 akt)

Gmina w odpowiedzi wskazała, iż Wójt nie ma uprawnienia do przyznawania dotacji w razie niezgłoszenia takiego wniosku przez zainteresowaną jednostkę. Dotacja została przyznana zgodnie z wnioskiem z 29 września 2013r. jedynie na szkołę podstawową.

(dowód: pismo k. 33 akt)

Powód wniósł skargę na działalność Wójta Gminy U.. Rada Gminy U. dnia 25 marca 2014r. stwierdziła, że skarga jest bezzasadna. W uzasadnieniu uchwały (...) stwierdziła, że we wniosku z 27 09 2013r. powód wskazał ilość uczniów uczęszczających do Niepublicznej Szkoły Podstawowej w B. bez wyszczególnienia w tej liczbie uczniów oddziału przedszkolnego. Nie można zatem było z tego powodu uznać za prawidłowe i spełniające warunki ustawy o systemie oświaty złożenie wniosku do dnia 30 września roku poprzedzającego udzielnie dotacji dla jej uzyskania dla oddziału przedszkolnego jedynie przy złożeniu wniosku dla szkoły podstawowej. Wniosek o udzielnie dotacji dla oddziału przedszkolnego jest odrębnym wnioskiem od wniosku o udzielnie dotacji dla szkoły podstawowej. Dlatego działanie Wójta uznano za zgodne z prawem.

(dowód: skarga k. 34- 36 akt

-uchwała z uzasadnieniem k. 37-38 akt)

W sierpniu 2013r. doszło do spotkania przedstawicieli powoda i Ż. G. z Urzędu Gminy – (...). W czasie spotkania poruszono kwestię formy placówki przedszkolnej prowadzonej przez powoda. Gmina sugerowała aby ‘oddział przedszkolny’ został przekształcony w przedszkole, tak aby placówka powoda mogła przejąć młodsze dzieci z placówki gminnej, która miała zostać zlikwidowana. Powód nie chciał się na to zgodzić. Sprawa wniosków o dotację nie została wówczas poruszona.

(dowód: zeznania świadka Ż. G.e-protokół z 2 03 2017r. g. 00.39.59 i dalej

- przesłuchanie wójta J. D. e- protokół z 20 04 2016r. g. 01.35.46 i dalej)

Z udziałem stron toczyło się postępowanie administracyjne o niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji w wysokości 113.035,04 zł przyznanej w roku 2014r. Postępowanie wszczął z urzędu Wójt gminy i dnia 23 10 2015r. nakazał powodowi zwrot ww. kwoty dotacji z odsetkami. Samorządowe Kolegium Odwoławcze dnia 31 marca 2016r. uchyliło decyzję Wójta i ustaliło, że kwota dotacji wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem to suma 14.243,20 zł. W uzasadnieniu wskazano, że brak było wystarczających podstaw do uznania, iż pozostała część dotacji udzielonej w 2014r. z budżetu Gminy U. dla Niepublicznej Szkoły Podstawowej w B. została przeznaczona na sfinansowanie oddziału przedszkolnego funkcjonującego przy tej szkole. Wykorzystana nieprawidłowo kwota 14.243,20 zł dotyczyła wydatków na szkolenie, zapłatę odsetek, wykonanie remontów, obsługę administracyjną, finansową, organizacyjną i pomoc przedszkolną, dostęp do portali internetowych, badanie stężenia dwutlenku węgla.

(dowód: decyzja k. 205- 218 akt)

Sąd zważył co następuje:

I. Powyższy stan faktyczny ustalony został w znacznej części w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Wszystkie te dokumenty te uznano za materiał wiarygodny, albowiem ich prawdziwość i rzetelność nie budziła wątpliwości. Materiał t en nie był też kwestionowany przez strony postępowania. Sąd nie znalazł więc podstaw by odmówić dokonania ustaleń na podstawie tych dokumentów. Bez znaczenia dla sprawy jako nieistotne, złożone ponownie lub dotyczące okoliczności niespornych były dok. na k. 24, 26-28, 58- 65, 130, 131, 138- 183 akt. Nie było podstaw do kwestionowania prawdziwości tych dokumentów (tym bardzie, że część z nich była powieleniem dokumentów złożonych do akt już wcześniej), ale ww. nie były nośnikiem danych dla sprawy istotnych.

Zeznania świadka R. C. Sąd uznał za wiarygodne w całości, a zeznaniaŻ. G.w znacznej części. Podobnie było z zeznaniami stron (osób uprawnionych do ich reprezentowania). Godzi się tu zauważać, iż w dużej części twierdzenia stron były zgodne. Spór ogniskował się nie tyle w kwestiach stanu faktycznego, ile w płaszczyźnie skuteczności dokonanych czynności i oceny ich prawidłowości. Tym samym stronom i ich świadkom dano wiarę co do faktu nieotrzymania dotacji na oddział przedszkolny w 2014r., tego kiedy i jakiej treści powód złożył wniosek, jak też okoliczności związanych ze spotkaniem w sierpniu 2013r., tego co było wówczas przedmiotem rozmowy (kwestia formuły przedszkola i przejęcia dzieci z innej placówki gminy), jak też nieporuszenia wówczas kwestii ilości wymaganych wniosków o dotację, a które winny być złożone do 30 09 2013r.

Sąd nie dał wiary pozwanemu i świadkowi Ż. G. co do tego jaki był powód nieprzyznania dotacji na oddział przedszkolny, bowiem twierdzenia ww. osób nie korespondują ze sobą.

Świadek Ż. G. zeznała, iż powodem nieprzyznania dotacji na oddział było to, że do dnia 30 09 2013r. powód nie złożył dwóch odrębnych wniosków – oddzielnego o dotację na szkołę i oddzielnego o dotację na oddział przedszkolny. Z kolei Wójt gminy zeznał, że powodem nieprzyznania dotacji było to, że wniosku o nią /na oddział/ faktycznie nie było. Jednocześnie zeznał, iż tak uznano, jako że w złożonym w terminie wniosku nie podano oddzielnie liczby uczniów szkoły i liczby uczniów oddziału (tylko ich ilość łącznie). Wskazał przy tym, iż nieistotne było to, iż we wniosku nie napisano, że jest to ‘szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym’.

Sąd dał wiarę powodowi i jego świadkowi, że w roku poprzednim tj. 2012 dotacje przyznano pomimo tego, że wniosek był wypełniony identycznie jak w roku 2013 tj. podano w nim ogólną łączną ilość dzieci ze szkoły i oddziału, a nie w rozbiciu. Twierdzenie ww. osób strony powodowej było kategoryczne, a zapytany o to Wójt pozwanego nie zaprzeczył temu jednoznacznie, stwierdził tylko, iż ‘wydaje mu się’, że ilości podano w rozbiciu, ale ‘pewności nie ma’. Wobec tego, iż takie twierdzenie obarczone było dużą dozą spekulacji, to nie było możności podejścia do niego w sposób życzliwy.

Sad dał wiarę powodowi, że dotacja na 1 ucznia oddziału przeszklonego w roku 2013r. wniosła 311, 84 zł, bowiem wynika to z pisma (k. 129v), a pozwany nie wykazał aby faktycznie było inaczej. W tym zakresie ciężar dowodu przesunął się na pozwanego. Skoro bowiem pozwany zaprzeczył kwocie podanej przez powoda – która zresztą wynika z jego pisma - powołując się jednocześnie na fakt przeciwny, to powinien on ten fakt udowodnić.

II. Poza sporem jest, że powód jest organem prowadzącym dla Szkoły Podstawowej (szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej) z oddziałem przedszkolnym, którym to placówkom przysługuje prawo otrzymania dotacji z tym zastrzeżeniem, że dotacja dla oddziału przedszkolnego przysługuje de facto z budżetu właściwej gminy, zaś dla szkoły dotacja równa jest subwencji państwowej, którą gmina otrzymuje od Państwa i jest tu jedynie niejako ‘pośrednikiem’.

Przedmiotowa placówka tj. szkoła z oddziałem przedszkolnym, funkcjonuje od września 2012r. i od początku swojego istnienia otrzymywała dotacje – tak na szkołę, jak i na oddział.

Od dnia 1 września 2004 r. na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty – dalej też USO - (tj. Dz. U. 2004 Nr 256 poz. 2572 z późń. zm.) oddziały przedszkolne zostały wprowadzone do systemu oświaty jako jedna z form wychowania przedszkolnego. Ww. nowela nie wprowadziła jednak przepisu, który wprost umożliwiałby organowi samorządu udzielenie dotacji na rzecz oddziału przedszkolnego w szkole niepublicznej. Stan prawny z tym związany został zmieniony ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 827), która weszła w życie w dniu 1 września 2013r. Jednakże do tego czasu kierując się wzgledami celowościowymi oraz systemowymi dotacje oddziałom przedszkolnym przyznawano. Kierowano się przy tym stanowiskiem MEN, które nakazywało stosować do oddziałów przedszkolnych normę art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty, a praktyka wykazała, że nie było to kwestionowane przez regionalne izby obrachunkowe.

Jak wyżej wskazano, stan prawny dotyczący oddziałów przedszkolnych został zmieniony ustawą zmieniajacą z dnia 13 czerwca 2013 r. i zgodnie z jej art. 6 do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych stosować należy m. in. art. 90 ust. 1b, 1d-1f, 1h-1k, 1m-1o, 2b, 2c, 2g i 3d.

Z mocy art. 90 ust.4 USO organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustalała tryb udzielania i rozliczania dotacji, o których mowa w ust. 1a-1c i 2-3b, oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystywania, uwzględniając w szczególności podstawę obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielanie dotacji i w rozliczaniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczania dotacji.

Przepis ten nie przewiduje uprawnienia do wskazywania w uchwale wykonawczej innych dodatkowych kryteriów przyznania dotacji lub też modyfikacji kryteriów ustawowych. Uchwała wydana w oparciu o art. 90 ust. 4 USO ma na celu jedynie ustalenie trybu udzielania i rozliczenia dotacji (zob. wyrok NSA II GSK 388/14). Dlatego ani uchwała Rady Gminy U. z dnia 26 III 2013r. ani ta z dnia 27 XII 2013r. nie mogła wprowadzać innych wymogów czy obostrzeń, których nie przewidywała USO.

W treści ustawy zmieniającej USO nie da się wywieść w sposób jednoznaczny, że od dnia 1 września 2013r. placówki szkolne prowadzące oddziały przedszkolne ubiegając się o dotacje winny złożyć dwa odrębne wnioski – jeden w odniesieniu do szkoły, drugi w odniesieniu od oddziału przedszkolnego. Wydaje się że i takiego kategorycznego obowiązku nie formułował Wójt pozwanej, który zeznał, że „ nawet jeśli nie były potrzebne dwa oddzielne wnioski, to i tak trzeba było podać oddzielnie ilość uczniów szkoły i oddzielnie oddziału przedszkolnego” (k. 221 – 00.58.06). Poza sporem jest, że we wniosku k. 14 podano ogólną tj. łączną planowaną ilość uczniów szkoły i oddziału przedszkolnego.

Należy więc odpowiedzieć na pytanie czy brak rozbicia ogólnej ilości uczniów na uczniów szkoły podstawowej i uczniów oddziału przedszkolnego dyskwalifikował wniosek do tego stopnia, że uniemożliwił przyznanie należnej z mocy ustawy dotacji. Poza sporem jest bowiem, iż dotacja przyznawana na podstawie skutecznie złożonego wniosku nie jest uznaniowa i należy się z mocy prawa.

Dla porządku należy wskazać za pozwanym, iż bez znaczenia dla przyznania dotacji w roku 2014r. była uchwała wydana na podstawie art. 90 ust. 4 USO w dniu 27 XII 2013 roku (k. 17 i dalej), która swą treścią wprowadzała nowości w zakresie trybu udzielania dotacji. Z oczywistych względów nie mogła ona dotyczyć trybu składania wniosków o dotację na rok 2014, jako iż wnioski w tym przedmiocie złożone być musiały do dnia 30 września 2013r., zaś uchwałę podjęto niemal 3 miesiące po upływie tego ustawowego terminu.

Poza sporem było, że wg świadka - pracownika Urzędu Gminy - już w 2013 winny być złożone 2 oddzielne wnioski. Przyjmując nawet założenie, iż taki wymóg istniał to wątpliwe etycznie jawiło się to, dlaczego powód nie został o tym powiadomiony, mimo że do spotkania przedstawicieli powoda i ww. pracownika doszło w sierpniu 2013r. Niespornie zaś wymóg złożenia 2 wniosków nie wynikał z wówczas obowiązującej uchwały Rady Gminy z dnia 26 III 2013r. dotyczącej trybu przyznawania dotacji. W tym stanie rzeczy w ocenie sądu powód mógł pozostawać w przekonaniu, że wystarczające jest złożenie jednego wniosku. Tym bardziej, że - jak wyżej sygnalizowano - obowiązek podwojenia wniosku nie wynikał wprost z USO, co pośrednio wskazał Wójt pozwanego (k. 221 – 00.58.06), zaś dalej podał, powodem odmowy nie był też brak oznaczenia na wniosku, że wnioskująca placówka to szkoła „z oddziałem przedszkolnym”.

Jeżeli zatem zdaniem pozwanego okolicznością dyskwalifikującą wniosek było podanie w nim ogólnej ilości uczniów jako „60”, to jawi się oczywiste, że fakt ten winien dyskwalifikować cały wniosek, a nie tylko jego część – to jest tą dotycząca oddziału przedszkolnego. Tymczasem pozwany dotację na szkołę przyznał, a odmówił jej na oddział.

Jawi się to jako rażąca niekonsekwencja pozwanej gminy i efekt stosowania podwójnych standardów oceny tego samego dokumentu.

Nie miał pozwany żadnych podstaw by uznać, że liczba ‘60” dotyczy li tylko uczniów szkoły podstawowej. Wójt pozwanego zeznał, że skoro we wniosku jest mowa o ‘uczniach’, to należy przez to rozumieć uczniów szkoły i dlatego uznano, że w odniesieniu do o/przedszkolnego powód wniosku w ogóle nie złożył. Taka wykładnia nie jest oczywiście prawidłowa, bowiem sama USO w odniesieniu do dzieci uczęszczających do niepublicznych przedszkoli (i oddziałów) posługuje się terminem ‘uczeń’ – zob. dla przykładu art. 90 ust. 2b USO. Dlatego nie było powodów by pod pojęciem ‘uczeń’ na wniosku nie rozumieć i tych ze szkoły i tych z oddziału przedszkolnego.

Po drugie pozwany nie tylko mógł przypuszczać, że są to dzieci obu jednostek, ale – zdaniem Sądu - miał tego pełną świadomość, jako że oceny wniosku powoda dokonywał on w czasie trwania roku szkolnego. Zaś podczas niego przedstawiane mu były na bieżąco dane o ilości dzieci w szkole i oddziale przedszkolnym. Dane te powód przedstawiał pozwanemu każdego miesiąca do grudnia 2013r. włącznie wg formularza z k. 25. Skoro więc w ostatnim kwartale 2013r. pozwany miał pełen obraz i wiedzę o ilości uczniów szkoły i oddziału przedszkolnego, to nie miał żadnych podstaw by uznać, że w czasie roku szkolnego ten stan ulegnie zmianie i że w styczniu do szkoły będzie chodziło 60 osób, mimo że miesiąc wcześniej tj. w grudniu ilość dzieci szkolnych oscylowała w granicach niecałych 40, o czym wiedział. Oczywiście i w czasie roku szkolnego zdarzają się z różnych wzglądów zmiany ilościowe, ale nieprawdopodobne - nawet dla niebędącego znawcą przedmiotu - jest to, by w ciągu miesiąca przyrost nastąpił o ponad 20 osób.

Po trzecie, gmina już w sierpniu 2013r. wiedziała, że w roku szkolnym 2013/2014 powód będzie nadal prowadził placówkę przedszkolną. To wtedy pracownik Urzędu Gminy (świadek Ż. G.) próbowała przekonać przedstawicieli powoda do tego, aby zmienili formułę placówki z ‘oddziału przedszkolnego’ (który nie może przyjmować dzieci poniżej określonego wieku) na ‘przedszkole’ i następnie przejęli część młodszych dzieci z gminnej likwidowanej placówki. Powód nie chciał wówczas wyrazić na taką zmianę zgody, ale nigdy w rozmowie nie padło stwierdzenie, że powód nie poprowadzi w nowym roku szkolnym oddziału przedszkolnego. Pozwany miał tego świadomość.

Po czwarte, jeśli nie było dla pozwanego problemem ustalenie ile faktycznie dzieci – w ramach wpisanej we wniosku ilości ‘60’ - uczęszcza u powoda do szkoły, to nie powinno być problemu z ustaleniem ilości dzieci w oddziale. Gmina wiedziała ile dzieci chodzi u powoda do szkoły, bowiem dotacje na tych uczniów wypłacała. Wystarczyło więc przeprowadzić proste działanie arytmetyczne. W ocenie Sądu Gmina wniosek w części dotyczącej szkoły podstawowej - mimo braku wyszczególnienia na wniosku uczniów szkoły - uwzględniła bez zbędnego formalizmu, bowiem dotacja na uczniów szkoły finalnie nie szła z jej własnych środków. Jak zeznał Wójt pozwanego (k. 221 – 01.01.57), gmina na to otrzymuje subwencję państwową i można powiedzieć, że w tym zakresie jest tylko pośrednikiem (mimo, że art. 90 ust. 1 USO mówi, iż dotacje otrzymuje się z budżetu gminy). Natomiast dotacja na niepubliczne oddziały przedszkolne pochodzi wprost ze środków gminy. Tym tylko można tłumaczyć dualizm w ocenie wymogów formalnych jednego wniosku. Formalizm oceny w części dot. o/przedszkolnego był znacznie surowszy mimo, że cały czas mowa o jednym i tym samym dokumencie.

W ten to sposób słuszna idea dotacji form niepublicznego kształcenia poległa w starciu z wymogami formalnymi (u podstaw których legły kwestie fiskalne), których rygorystyczna interpretacja w tym wypadku stanowiła nadużycie.

Mając powyższe na uwadze zdaniem sądu nie ma podstaw do formułowania tezy, że wniosek o dotację dla uczniów oddziału przedszkolnego nie został złożony. Wniosek został złożony i to w terminie (do 30 września 2013), a oznaczona ilość uczniów „60” bez wątpienia – czego pozwany miał świadomość – dotyczyła uczniów szkoły i oddziału. Gdyby przyjąć, że wniosek był dotknięty dyskwalifikującym go brakiem formalnym w postaci nie oznaczenia ilości uczniów szkoły i oddziału, to pozwany nie powinien był przyznać żadnej dotacji, a nie uznać wniosek za skuteczny częściowo.

Norma art. 90 ust. 2b USO stanowiła, że dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, (…) - pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.

Co do kwoty należnej dotacji to godzi się wskazać, iż powód oparł się o dane jakie posiadał i jakie mógł zdobyć. Oparł się o wysokość dotacji na 1 ucznia w ostatnimi kwartale 2013 roku. To jest kwota wyliczona przez pozwanego. Pozwany oznaczył ją mając na uwadze dane do których miał dostęp, są to bowiem dane dotyczące wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych na terenie danej gminy w przeliczeniu na jednego ucznia. Jak zeznał Wójt pozwanego, te dane - o wysokości wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia - nie są publikowane. Co więcej - jak stwierdził pozwany - w dacie wniesienia pozwu już nie mógł powód (z powodu upływu czasu) starać się o dostęp do informacji publicznej.

W ocenie sądu - jak wcześniej sygnalizowano - zarzut zawyżonej wysokości roszczenia, to środek obrony pozwanego. Pozwany winien zwalczać powództwo co do zasady i wysokości. Pozwany składając zarzut zawyżenia kwoty pozwu winien wykazać przed sądem, dlaczego uznaje wysokość roszczenia za niesłuszną. Pozwany tego nie uczynił. Dlatego sąd uwzględnił wysokość dotacji na 1 ucznia na sumę 311,84 zł. Jest kwota którą pozwany wypłacał powodowi przez wszystkie miesiące ostatniego kwartału roku 2013. Pozwany nie wykazał, że podstawa obliczenia dotacji uległa zmianie. Godzi się też pamiętać, iż pozwany jako organ zobowiązany winien w odpowiednim terminie powiadomić uprawnionego o aktualnej stawce dotacji (zob. wyrok WSA I SA/Sz 1398/14).

Sąd ustalił łączną należność przy uwzględnieniu danych o faktycznej ilości uczniów w oddziale przedszkolnym, wynikających z pisma powoda z dnia 8 marca 2015r. (k. 193). Pozwany tym faktom nie zaprzeczył.

Od stycznia do maja 2014r. oddział przedszkolny miał 22 uczniów; od czerwca do sierpnia – 23, a od września do grudnia – 16 uczniów.

Mając to na uwadze należało dojść do wniosku, iż kwota należna powodowi z tytułu dotacji do niepublicznego oddziału przedszkolnego za rok 2014 wynosiła 75.777,12 złotych. Taką sumą zasądzono w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 90 ust. 2b USO. Norma ta jest dostateczną podstawą roszczenia. W orzecznictwie SN i literaturze przedmiotu prezentowany jest też pogląd, iż przepis art. 90 USO kreuje między jednostką samorządu terytorialnego właściwą do wypłaty dotacji a osobą prowadzącą niepubliczną placówkę oświatową stosunek prawny odpowiadający cechom zobowiązania w rozumieniu art. 353 §1 kc na podstawie którego uprawniony może domagać się należnej mu dotacji (zob. wyrok SO w Suwałkach IC 428/12 publ. Lex 1715059 oraz wyrok SN V CSK 376/14).

Odsetki od należności oznaczonej pozwem zasądzono od 1 stycznia 2015r. bowiem wypłacane dotacje to nie jest świadczenie okresowe i odsetki za opóźnienie należne są po zakończeniu roku jej przyznawania (po zakończeniu roku dotacyjnego) – zob. też wyrok SN IV CSK 531/13 i V CSK 376/14.

Odsetki od kwoty rozszerzonego powództwa zasądzono od dnia doręczenia pozwanemu pisma w którym powództwo rozszerzono, co miało miejsce na rozprawie dnia 2 grudnia 2015r. - zob. protokół k. 184 akt.

Do dnia 31 grudnia 2015r. należne są z mocy art. 481 §1 i 2 kpc odsetki ustawowe, a od 1 stycznia 2016r. odsetki ustawowe za opóźnienie.

W pozostałej części w punkcie 2 powództwo oddalono /co do odsetek/ z mocy ww. norm a contrario.

O kosztach procesu orzeczono w myśl art. 98 kpc w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu (punkt 3 wyroku).

Powód wygrał proces w 100%.

Koszty poniesione przez powoda to suma 2.417 zł na co składały się 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 2.400 zł wynagrodzenia adwokata z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. 2013.461). Sąd miał przy tym na uwadze, iż wg § 4 ust. 2 cyt. wyżej aktu, w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji.

Tylko dla porządku wskazuje się, że do czasu zakończenia sprawy w danej instancji stosować należało dotychczasowe stawki wynagrodzenia adwokata wynikające z cyt. rozporządzenia z roku 2002, co z kolei jest skutkiem zapisu z §21 rozporządzenia MS z 22 X 2015r. w sprawie opłata za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800).

W sprawie powstały do rozliczenia nieuiszczone koszty sądowe tj. opłata od pozwu i od rozszerzonego powództwa (ta zgodnie z art. 130³§2 kpc), bowiem powód był zwolniony od kosztów sądowych.

Łączna wysokość ww. opłat wynosiła 3.789 zł. Suma ta podlegała rozliczeniu w orzeczeniu kończącym przy zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W tym stanie rzeczy na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2014.1025) i art. 130³§2 kpc nakazano pobrać od pozwanego który proces przegrał 100% ww. kwoty.

O powyższym orzeczono w punkcie 4 wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE