UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 stycznia 2011r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu M. S. prawa do renty szkoleniowej, powołując się na treść art. 57 oraz 60 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.,
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) i wskazując, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej z dnia 8 lutego 2010r. nie ustalono celowości przekwalifikowania zawodowego, a ponadto ustalono, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od w/w decyzji wywiódł ubezpieczony, zarzucając jej niezgodność ze stanem faktycznym oraz przepisami prawa.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2011r., Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie oddalił odwołanie.

Uzasadniając zaskarżony wyrok, Sąd I instancji wskazał, że ubezpieczony, urodzony w dniu (...), posiada kwalifikacje ślusarza-spawacza.
W okresie od dnia 27 października 1991r. do 31 lipca 1994r. uprawniony był do renty, według III grupy inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, następnie decyzją z dnia
17 września 2008r., rozpoznano u niego chorobę zawodową w postaci przewlekłego zapalenia nadkłykci kości ramiennej, a decyzją z dnia 10 grudnia 2008r., organ rentowy przyznał mu odszkodowanie z tytułu 10 % stałego uszczerbku na zdrowiu, będącego następstwem choroby zawodowej.

W dalszym ciągu ubezpieczony składał wnioski o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, a także pobierał świadczenie rehabilitacyjne. Ostatecznie, wyrokiem z dnia 24 marca 2010r., Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 17 kwietnia 2009r., wydanego w sprawie IV U 245/09, w którym Sąd ten oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji ZUS z dnia 21 stycznia 2009r., odmawiającej przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

W dniu 18 września 2009r., ubezpieczony wystąpił do ZUS z wnioskiem
o przyznanie mu renty szkoleniowej, w oparciu o przepisy art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy
z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedn. tekst Dz. U. z 2009r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.).
W dniu 7 października 2009r., ubezpieczony na druku wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy złożył wniosek o rentę szkoleniową, w związku z chorobą zawodową. Lekarz Orzecznik, orzeczeniem z dnia 4 listopada 2009r., uznał, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS
z dnia 8 lutego 2010r., w następstwie rozpoznania sprzeciwu, ubezpieczony został uznany za zdolnego do pracy. Decyzją z dnia 16 lutego 2010r., ZUS odmówił ubezpieczonemu renty z tytułu niezdolności do pracy. Odwołanie od tej decyzji wywiódł ubezpieczony, wskazując, iż domaga się renty z tytułu ogólnego stanu zdrowia. Na rozprawie w dniu
10 grudnia 2010r., ubezpieczony oświadczył, iż domaga się renty szkoleniowej. Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2010r., wydanym w oparciu o dyspozycję art. 477¹⁴§ 3 k.p.c., Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zobowiązał ZUS/O
w C. do wydania decyzji w przedmiocie rozpoznania wniosku z 18 września 2009r., co do przyznania ubezpieczonemu renty szkoleniowej. Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję z dnia 20 stycznia 2011r., organ rentowy wydał w oparciu
o orzeczenie Komisji Lekarskiej z dnia 8 lutego 2010r.

Jak ustalił Sąd I instancji, w czasie wydania zaskarżonego wyroku
u ubezpieczonego rozpoznano: nadciśnienie tętnicze, przewlekłe zapalenie nadkłykci obu kości ramiennych, w związku z chorobą zawodową, bez istotnego ograniczenia ruchomości, rozpoczynające się zmiany zwyrodnieniowo -dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i L-S bez zespołu bólowo-korzeniowego oraz zawroty głowy. Odwołujący nie był niezdolny do pracy w związku z chorobą i z ogólnego stanu zdrowia w żadnym zakresie.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd I instancji podkreślił, iż okolicznością sporną w niniejszej sprawie pozostawało w pierwszej kolejności to, czy ubezpieczony był niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia bądź w związku z chorobą zawodową, a po wtóre czy celowym było wobec niego przekwalifikowanie zawodowe.

Jednocześnie, wskazując na treść szczegółowo powołanych przepisów ustawy
z dnia 30 października 2002r., o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedn. tekst Dz. U. z 2009r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.), Sąd Okręgowy podkreślił, iż renta szkoleniowa nie jest świadczeniem odrębnym od renty
z tytułu niezdolności do pracy, na co jednoznacznie wskazuje treść art. 3 pkt 2 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przeznaczeniem renty szkoleniowej jest umożliwienie osobie niezdolnej do pracy w dotychczasowym zawodzie przekwalifikowanie się i uzyskanie takich kwalifikacji, które przy jej stanie zdrowia pozwolą na podjęcie zatrudnienia. Przesłanką nabycia prawa do renty szkoleniowej jest spełnienie wymogów wskazanych w art. 57 ustawy emerytalnej. Przesłankę niezdolności do pracy należy rozumieć odmiennie, w tym sensie, że rokowanie odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu nie wyklucza uznania niezdolności do pracy,
w rozumieniu art. 57 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 60 ust. 1 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W dalszym toku rozważań, Sąd I instancji podkreślił, że z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynikało, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy w związku z chorobą zawodową, jak i z ogólnego stanu zdrowia. Sąd Okręgowy zaznaczył przy tym, iż oddalił wniosek ubezpieczonego o wyłączenie biegłego ortopedy G. M., z opinii którego przeprowadził dowód, z uwagi na to, iż we wniosku
o wyłączenie biegłego, ubezpieczony nie przedstawił konkretnych zarzutów, wskazujących na brak bezstronności biegłego, jak również oddalił wniosek ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych (...) Akademii Medycznej, uzasadniając to tym, że ubezpieczony nie przedstawił żadnych merytorycznych zarzutów, które przemawiałyby za przeprowadzeniem takiego dowodu.

Apelację wniósł ubezpieczony.

Zaskarżając wyrok w całości, wniósł o jego zmianę i przyznanie świadczenia, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych będących podstawą rozstrzygnięcia, co w jego ocenie, wynikało z błędów sporządzonej na potrzeby postępowania przed Sądem I instancji opinii biegłego ortopedy G. M.. Apelujący wskazał przy tym, iż ze względu na występujące u niego schorzenia, pozostaje osobą niezdolną do pracy w wyuczonym i dotychczas wykonywanym zawodzie ślusarza-spawacza. Jednocześnie, ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego z opinii biegłych (...) Akademii Medycznej.

W odpowiedzi na apelację, organ rentowy wniósł o jej oddalenie, jako bezzasadnej, podnosząc, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy. W toku postępowania apelacyjnego, organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko, kwestionując ustalenia poczynione przez powołanego w sprawie biegłego dr n. med. R. S.
i wskazał jednocześnie, iż bezcelowym jest dokonanie przekwalifikowania ubezpieczonego.

W toku postępowania drugoinstancyjnego, Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dopuszczające dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy, chorób wewnętrznych, chorób płuc, toksykologii, orzecznictwa lekarskiego, ergonomii
i organizacji ochrony zdrowia dr n. med. R. S., mające na celu dokonanie ustaleń czy ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami ślusarza-spawacza, na ogólnym rynku pracy, w pełnym wymiarze czasu pracy, a jeżeli tak, to od kiedy i na jaki okres, wraz z ustosunkowaniem się do dotychczasowych opinii biegłych, a ponadto czy w przypadku ubezpieczonego celowym byłoby przekwalifikowanie zawodowe i ewentualnie w jakim kierunku, a także do jakich prac na ogólnym rynku pracy ubezpieczony byłby zdolny w aktualnym stanie zdrowia.

Po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego, Sąd Apelacyjny ustalił, co następuje:

Ubezpieczony liczy sobie w chwili obecnej (...) życia. Legitymuje się wykształceniem zawodowym, pracował w charakterze ślusarza oraz spawacza.

Z opinii biegłego R. S. (k. 63-70 a.s.) wynika, że ubezpieczony od kilku lat leczył się z powodu występowania u niego schorzeń związanych z pracą zawodową, m.in. w październiku 2009r., leczony był w Oddziale Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy w S.. W toku tego leczenia potwierdzono obustronne zapalenie nadkłykci bocznych obu kości ramiennych, uznanych za chorobę zawodową w roku 2008. W sporządzonej w ramach tego leczenia opinii, zaznaczono, że ze względu na stan stawów łokciowych, ubezpieczony nie może pracować na stanowiskach pracy wymagających wykonywania ruchów monotypowych w stawach łokciowych.

Biegły wskazał, że w ostatnich latach zaobserwować można było poprawę stanu zdrowia ubezpieczonego, wynikającą z faktu, iż ubezpieczony od dłuższego czasu nie pracował i co za tym idzie nie był eksponowany na czynniki narażenia, stanowiące tło etiologiczne rozpoznanych u niego schorzeń kończyn górnych, jednakże - podkreślił, że nie sposób przy tym nie zauważyć, iż biorąc pod uwagę charakterystykę zawodów, co do wykonywania których ubezpieczony legitymuje się stosownymi kwalifikacjami, siła fizyczna kończyn górnych musi być dobra, z uwagi na rodzaj pracy, a także istnieje konieczność dobrej sprawności ruchowej ciała, a w szczególności kończyn górnych.

Przewlekłe zmiany zapalne nadkłykci kości ramiennych z potwierdzonymi zaburzeniami przewodnictwa stanowią przeciwwskazanie do wykonywania ruchów monotypowych w stawach łokciowych, a takie stanowią istotny element wykonywania pracy na stanowiskach ślusarza, a zwłaszcza spawacza. Biegły stanowczo podkreślił tę okoliczność.

Rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia prowadzą do wniosku, iż ubezpieczony utracił zdolność do pracy ślusarza i spawacza na ogólnym rynku pracy, co wobec legitymowania się przez niego wykształceniem zasadniczym zawodowym, predestynującym do wykonywania wykwalifikowanej pracy fizycznej, stanowi
o utracie w sposób znaczny zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami od dnia
7 października 2009r. (data złożenia druku N-9); ubezpieczony może wykonywać jedynie lekkie i średnio ciężkie prace fizyczne, nie wymagające pełnej sprawności kończyn górnych, nie wymagające wykonywania ruchów monotypowych w zakresie kończyn górnych i nie wymagające przeciążenia kończyn górnych.

Biegły odniósł się do wcześniejszych opinii, sporządzonych dla Sądu Okręgowego i podkreślił, iż wnioski opinii biegłych ortopedy, neurologa i internisty nie mogą zostać uwzględnione, ponieważ biegli ci nie wzięli pod uwagę faktu, że ubezpieczony nie pracuje i nie odnieśli dostrzeżonych u ubezpieczonego zmian chorobowych do zmian radiologicznych, opisywanych w trakcie diagnostyki w Instytucie Medycyny Pracy.

Powyższe ustalenia Sąd Apelacyjny poczynił w oparciu o przeprowadzony dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy, chorób wewnętrznych, chorób płuc, toksykologii, orzecznictwa lekarskiego, ergonomii i organizacji ochrony zdrowia
dr n. med. R. S. (k. 63-70 a.s.), przyjmując wnioski tej opinii za własne, gdyż opinia jest bardzo szczegółowa, logiczna, wszechstronna i nie budzi jakichkolwiek zastrzeżeń.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie ulega wątpliwości, że ubezpieczony M. S. jest osobą częściowo niezdolną do pracy, w rozumieniu art. 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.,
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst Dz. U.
z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), od dnia 7 października 2009r. Sąd Apelacyjny podziela również w tym zakresie wnioski opinii biegłego dr n. med. R. S.,
z którego opinii dopuścił dowód, prowadząc uzupełniające postępowanie dowodowe.

Wskazać przy tym należy, iż ubezpieczony spełnia wskazane w treści art. 6
ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r., o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedn. tekst Dz. U. z 2009r.,
Nr 167, poz. 1322 ze zm.) warunki do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem niezdolność do pracy jest wynikiem choroby zawodowej, na jaką zapadł.
Z mocy art. 17 ust. 1 w/w ustawy, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, (…) z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Ubezpieczony wystąpił o przyznanie mu świadczenia rentowego i skonkretyzował, że wnosi o rentę szkoleniową. W doktrynie zgodnie przyjmuje się, iż renta szkoleniowa nie jest świadczeniem odrębnym od renty z tytułu niezdolności do pracy, na co wskazuje unormowanie zawarte w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z FUS (vide: komentarz do art. 60 w/w ustawy pod red. M. Bartnickiego).

A zatem, renta ta przysługuje w sytuacji, gdy dojdzie do ziszczenia się wymaganego w tym wypadku ryzyka ubezpieczeniowego czyli niezdolności do pracy. Dopiero po ustaleniu niezdolności do pracy należy rozważyć, czy dana osoba nadaje się do przekwalifikowania zawodowego.

Ubezpieczony jest osobą częściowo niezdolną do pracy. Jednakże Sąd
II instancji nie może nie dostrzec, iż w świetle art. 60 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, jedną z przesłanek niezbędnych do przyznania renty szkoleniowej jest celowość dokonania przekwalifikowania. W sytuacji, w jakiej znajduje się ubezpieczony, tak ze względu na stan zdrowia, jak i ze względu na wiek, nie można uznać, iż celowym byłoby dokonanie jego przekwalifikowania. Już w konkluzji opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy, chorób wewnętrznych, chorób płuc, toksykologii, orzecznictwa lekarskiego, ergonomii i organizacji ochrony zdrowia wykazanym zostało, iż po dokonanym ewentualnie przekwalifikowaniu, ubezpieczony M. S. wykonywać mógłby jedynie proste, nie wymagające wysiłku prace fizyczne czyli prace niżej kwalifikowane. W ocenie Sądu Apelacyjnego, przesądza to o braku celowości przekwalifikowania.

Pozostaje zatem rozstrzygnąć w kwestii prawa do świadczenia, skoro nie zachodzi celowość przekwalifikowania. Ubezpieczony spełnia warunki do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w związku z chorobą zawodową, o której mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 6 i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. Nr 167 poz. 1322 z 2009r.).

Przyznając ubezpieczonemu prawo do renty w związku z chorobą zawodową
od dnia 25 marca 2012r., Sąd II instancji kierował się tym, iż w dniu 24 marca 2010r., Sąd Apelacyjny w Katowicach, po rozpoznaniu apelacji ubezpieczonego, wydał wyrok
w sprawie o sygn. akt III AUa 2356/09 o prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, oddalający apelację ubezpieczonego. W świetle powołanego, prawomocnego orzeczenia Sadu Apelacyjnego oznacza to, iż przyznanie świadczenia nie mogło dotyczyć okresu sprzed tej daty, tj. do dnia 24 marca 2010r.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji, na mocy
art. 386 § 1 k.p.c.

/-/ SSA E. Piotrowska/-/ SSA J. Ansion/-/ SSA M. Małek - Bujak

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE