WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sąd. Małgorzata Wierzbicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2016r. w S.

odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 14 grudnia 2015 i 22 stycznia 2016r. znak: (...)

w sprawie T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżone decyzje i ustala prawo T. K. do emerytury od 1 listopada 2015r.

Sygn. akt: IV U 95/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 14 grudnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił T. K. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że udowodniony okres ubezpieczenia wynosi 24 lata, 4 miesiące i 6 dni, a wykazany staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 14 lat, 6 miesięcy i 6 dni i obejmuje okres zatrudnienia na (...) z wyłączeniem okresów przebywania na urlopie bezpłatnym (decyzja z 14 grudnia 2015r. k.26 akt emerytalnych).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. K. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że do okresu ubezpieczenia powinien być zaliczony okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1997r. do 31 grudnia 1998r. Ponadto podniósł, że każdy rok zatrudnienia na stanowisku maszynisty elektrycznego pojazdu trakcyjnego liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei. W jego przypadku oznacza to, że okres zatrudnienia na stanowisku młodszego maszynisty elektrycznego pojazdu trakcyjnego od 19 września 1983r. do 31 maja 1985r. powinien być wydłużony o dodatkowe dwa miesiące i wliczony do okresu ubezpieczenia i okresu pracy w szczególnych warunkach. Nadto wskazał, że organ rentowy niezasadnie odliczył od okresu zatrudnienia na kolei i okresu pracy w szczególnych warunkach okresy przebywania na urlopie bezpłatnym: od 31 lipca 1971r. do 29 sierpnia 1971r., od 23 grudnia 1971r. do 8 stycznia 1972r., od 3 lipca 1972r. do 1 sierpnia 1972r., od 22 grudnia 1972r. do 6 stycznia 1973r. oraz od 24 lipca 1973r. do 23 sierpnia 1973r. Podniósł, że we wskazanych okresach (poczynając od września 1970r.) uczył się zawodu w oparciu o umowę o naukę zawodu zawartą z Przedsiębiorstwem (...) i jednocześnie jako młodociany pracownik pracował w Przedsiębiorstwie (...). W tych okolicznościach w/w urlopy bezpłatne, udzielane mu jako młodocianemu pracownikowi podlegają w myśl art.205§4 kp zaliczeniu do okresu zatrudnienia. Powyższe odwołanie zostało zarejestrowane pod sygnaturą akt IV U 95/16 (odwołanie wraz z załącznikami k.1-6 akt sprawy).

W dniu 22 stycznia 2016r. organ rentowy wydał drugą decyzję w sprawie z wniosku ubezpieczonego o emeryturę, w której ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, z tym że po doliczeniu 2 miesięcy z tytułu pełnego roku zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku młodszego maszynisty elektrycznego pojazdu trakcyjnego, ogólny staż ubezpieczenia T. K. na dzień 1 stycznia 1999r. zwiększył się do 24 lat, 6 miesięcy i 6 dni, a staż pracy w szczególnych warunkach do 14 lat, 8 miesięcy i 6 dni (decyzja z 22 stycznia 2016r. k.28 akt emerytalnych).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. K. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania podtrzymał argumentację podniesioną w odwołaniu od decyzji z 14 grudnia 2015r. Powyższe odwołanie zostało zarejestrowane pod sygnaturą akt IV U 223/16 i na mocy postanowienia Sądu z 9 września 2016r. sprawa z tego odwołania została dołączona celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia do sprawy IV U 95/16 – toczącej się z odwołania ubezpieczonego od w/w decyzji z 14 grudnia 2015r. (odwołanie k.21-24 akt sprawy i postanowienie z 9 września 2016r. o połączeniu spraw k.36 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienia zawarte w zaskarżonych decyzjach (odpowiedzi organu rentowego na odwołania k.8-10 i 25-27 akt sprawy).

Po wydaniu zaskarżonych decyzji, w dniu 2 marca 2016r. organ rentowy wydał kolejną decyzję, w której odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednakże po doliczeniu do okresu ubezpieczenia okresu opłacania przez ubezpieczonego składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) organ rentowy zweryfikował swoje ustalenia co do ogólnego okresu ubezpieczenia T. K. na dzień 1 stycznia 1999r. stwierdzając, że okres ten wynosi 25 lat. W zakresie stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy podtrzymał ustalenia zawarte w decyzji z 22 stycznia 2016r. (decyzja z 2 marca 2016r. k.41 akt emerytalnych).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. K. urodził się w dniu (...)

W dniu 1 września 1970r. ubezpieczony rozpoczął naukę w trzyletniej (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy (...). w (...) w zawodzie elektromontera taboru kolejowego. Szkołę tę ukończył w dniu 20 czerwca 1973r. (odpis świadectwa ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z 20 czerwca 1973r. - w aktach osobowych). Przez cały okres nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących ubezpieczony pracował jako pracownik młodociany w ramach umowy o naukę zawodu elektromontera taboru kolejowego zawartej w dniu 15 sierpnia 1970r. z Przedsiębiorstwem (...). Umowa zawarta została na okres od 1 września 1970r. do 30 czerwca 1973r. (kopia umowy o naukę zawodu zawartej w dniu 15 sierpnia 1970r. k.3-6 akt sprawy). W ramach umowy o naukę zawodu ubezpieczony – obok nauki w szkole zawodowej - świadczył pracę w Wagonowni (...) w W. S.. Po ukończeniu (...) Szkoły Zawodowej i nauki zawodu – od 1 września 1973r. ubezpieczony kontynuował pracę w Przedsiębiorstwie (...) już na stanowisku elektromontera i jednocześnie w dniu 1 września 1973r. rozpoczął naukę w trzyletnim Technikum Kolejowym dla Pracujących w W.. Naukę te pobierał w systemie wieczorowym i w dniu 24 czerwca 1976r. uzyskał Świadectwo Dojrzałości powyższego technikum (odpis Świadectwa Dojrzałości Technikum Zawodowego z 24 czerwca 1976r. - w aktach osobowych). Pracę w Przedsiębiorstwie (...) rozpoczętą w dniu 1 września 1970r. ubezpieczony kontynuował do 30 czerwca 1986r., przy czym w ostatnim roku zatrudnienia ,tj. od 1 lipca 1985r. do 30 czerwca 1986r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym (świadectwo pracy z 18 lipca 1986r. - w aktach osobowych i zaświadczenie z 3 listopada 2015r. k.10 akt emerytalnych oraz pismo z 12 czerwca 1985r. o udzieleniu ubezpieczonemu urlopu bezpłatnego na okres od 1 lipca 1985r. do 30 czerwca 1986r.). Okres zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) od 1 września 1970r. do 30 czerwca 1986r. stanowi 15 lat i 10 miesięcy, a po odjęciu jednego roku urlopu bezpłatnego stanowi 14 lat i 10 miesięcy. Okres ten – zgodnie z art.43 ust.2 ustawy emerytalnej - podlega zwiększeniu o 2 miesiące - do 15 lat z uwagi na wykonywanie przez ubezpieczonego w okresie od 19 września 1983r. do 31 maja 1985r., a zatem przez pełny rok, pracy na stanowisku młodszego maszynisty elektrycznego pojazdu trakcyjnego (zaświadczenie z 3 listopada 2015r. k.10 akt emerytalnych).

W okresach: od 31 lipca 1971r. do 29 sierpnia 1971r., od 23 grudnia 1971r. do 8 stycznia 1972r., od 3 lipca 1972r. do 1 sierpnia 1972r., od 22 grudnia 1972r. do 6 stycznia 1973r. oraz od 24 lipca 1973r. do 23 sierpnia 1973r., a zatem w okresach przerw świątecznych i wakacji ubezpieczony jako uczeń i zarazem młodociany pracownik korzystał z bezpłatnych przerw w nauce i pracy. W aktach osobowych ubezpieczonego znajdują się pisma pracodawcy odpowiednio z 14 lipca 1971r., 21 grudnia 1971r., 12 lipca 1972r., 30 grudnia 1972r. i 28 lipca 1973r. o udzieleniu ubezpieczonemu w w/w okresach „bezpłatnego zwolnienia od zajęć” (w/w pisma – w aktach osobowych ubezpieczonego). W zaświadczeniu z 3 listopada 2015r. wystawionym przez (...) SA (na k.10 akt emerytalnych) w/w okresy zostały wykazane jako urlopy bezpłatne. W tym samym okresie z bezpłatnego zwolnienia od zajęć korzystali wszyscy uczniowie z klasy ubezpieczonego (zeznania ubezpieczonego k.36v akt sprawy).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.13 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie T. K. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie zaś z ust.3 wskazanego §4 przedmiotowego rozporządzenia do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust.1 zalicza się także m.in. okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia, co zostało potwierdzone przez organ rentowy w decyzji z 2 marca 2016r., a także nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. W sprawie niesporne jest, że w okresie od 1 września 1970r. do 30 czerwca 1986r., a zatem przez 15 lat i 10 miesięcy ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...). Okres tego zatrudnienia pomniejszony o okres korzystania przez ubezpieczonego z urlopu bezpłatnego (od 1 lipca 1985r. do 30 czerwca 1986r.) stanowi 14 lat i 10 miesięcy, ale powiększony o 2 miesiące - z tytułu pracy ubezpieczonego na stanowisku maszynisty pojazdu trakcyjnego - wynosi 15 lat (vide: ustalenia faktyczne). Organ rentowy rozpatrując uprawnienia emerytalne ubezpieczonego stanął jednakże na stanowisku, że od okresu zatrudnienia ubezpieczonego na kolei odjąć należy (poza niespornym okresem urlopu bezpłatnego – od 1 lipca 1985r. do 30 czerwca 1986r.) również okresy urlopu bezpłatnego wykazane przez (...) SA w zaświadczeniu z 3 listopada 2015r. (na k.10 akt emerytalnych) przypadające w okresach: : od 31 lipca 1971r. do 29 sierpnia 1971r., od 23 grudnia 1971r. do 8 stycznia 1972r., od 3 lipca 1972r. do 1 sierpnia 1972r., od 22 grudnia 1972r. do 6 stycznia 1973r. oraz od 24 lipca 1973r. do 23 sierpnia 1973r. Ubezpieczony zakwestionował stanowisko organu rentowego wskazując, że urlopy te przypadały w okresie, kiedy jako młodociany pracownik uczył się zawodu w ramach umowy o naukę zawodu. Podniósł, że w tej sytuacji zastosowanie znajduje przepis art.205§4 K. pracy, zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy, przy czym okres tego urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko ubezpieczonego o braku podstaw do odliczania od okresu zatrudnienia na kolei w/w okresów jest uzasadnione, choć nie można zgodzić się z poglądem o zastosowaniu w sprawie przepisu art.205§4 kp. Należy bowiem zauważyć, że wyżej wymienione okresy potraktowane przez organ rentowy jako urlopy bezpłatne i odjęte od okresu zatrudnienia ubezpieczonego na kolei przypadały na lata 1971-1973. Tymczasem wskazany przez ubezpieczonego przepis art.205§4 Kodeksu pracy obowiązuje od 1 stycznia 1975r. ,tj. od wejścia w życie ustawy z 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy. Oznacza to, że spornym okresie powyższy przepis nie obowiązywał i jako taki nie może być stosowany do oceny stanu faktycznego zaistniałego przed wejściem w życie tego przepisu. Podstawę, dla której w/w okresy przerwy ubezpieczonego w nauce i pracy nie mogą być odliczone od okresu zatrudnienia ubezpieczonego stanowią uregulowania zawarte w obowiązującej w spornym okresie ustawie z 2 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958r., poz.45, 226 ze zm.), a także brak przesłanek do zakwalifikowania spornych okresów jako urlopy bezpłatne. Poza sporem pozostaje, że przedmiotowe okresy przerwy w pracy miały miejsce w czasie, gdy ubezpieczony posiadał status młodocianego pracownika (18 lat ukończył w dniu (...).) i łączył pracę w Przedsiębiorstwie (...) z nauką (dotyczyły przerw świątecznych i jednego miesiąca wakacji). Umowa o naukę zawodu obejmowała cały okresu nauki – nie wyłączając okresu ferii czy wakacji szkolnych, a zgodnie z art.10 w/w ustawy okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia. Już z tego względu brak jest podstaw do odliczenia przedmiotowych okresów od okresu zatrudnienia ubezpieczonego na kolei. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że choć w zaświadczeniu z 3 listopada 2015r. (...) SA (a za nim organ rentowy) zakwalifikował w/w okresy jako urlopy bezpłatne (zaświadczenie k.10 akt emerytalnych), to w okolicznościach sprawy brak jest podstaw do uznania tych okresów za urlopy bezpłatne. W pierwszej kolejności wskazać należy, że z dokumentacji zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że w spornych okrasach pracodawca udzielał ubezpieczonemu nie urlopów bezpłatnych, ale cyt.: „bezpłatnego zwolnienia od zajęć”. W przepisach w/w ustawy z 2 lipca 1958r. brak jest podstawy prawnej do udzielenia takiego zwolnienia, jak również regulacji dotyczącej urlopu bezpłatnego, z którego mógłby korzystać młodociany pracownik. Regulacji o urlopie bezpłatnym brak jest również w przepisach ustawy z 29 kwietnia 1969r. o pracowniczych urlopach wypoczynkowych (Dz.U. z 1969r., Nr 12, poz.85), jak i w ustawie z 2 lipca 1924r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet (Dz.U. z 1924r., Nr 65,636 ze zm.). W tych okolicznościach fakt korzystania przez młodocianego pracownika i zarazem ucznia z przerwy w pracy udzielonej mu przez pracodawcę, a nie stanowiącej urlopu bezpłatnego nie uzasadnia odliczenia czasu tej przerwy od okresu zatrudnienia na kolei w rozumieniu §4 ust.3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.)

Reasumując uznać należało, że ubezpieczony spełnia przesłankę 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżone decyzje i ustalił, że T. K. przysługuje prawo do emerytury od 1 listopada 2015r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o świadczenie.