UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 stycznia 2016 roku powódka J. H. wniosła
o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego P. K. kwoty 3.500 złotych
z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia umowy o pracę. Nadto domagała się zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że pozwany wypowiedział jej umowę
o pracę z zachowaniem skróconego okresu wypowiedzenia w czasie, gdy przebywała na urlopie wychowawczym i okoliczność ta, w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, nie wyłącza jej prawa do dochodzenia odszkodowania z art. 36¹§ 1 k.p.

Pozwany P. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że odszkodowanie, którego domaga się powódka na podstawie art. 36¹§ 1 k.p. jest substytutem wynagrodzenia za pracę, a J. H. w związku z przebywaniem na urlopie wychowawczym nie otrzymywała wynagrodzenia za pracę i nie otrzymywałaby go również w okresie wypowiedzenia jej umowy o pracę. Dlatego też, w jego ocenie, roszczenie powódki jest bezzasadne.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2016 roku Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. oddalił powództwo J. H. (pkt 1) oraz zasądził od niej na rzecz pozwanego kwotę 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2).

Sąd Rejonowy ustalił, iż P. K. od 1 maja 2010 roku prowadził działalność gospodarczą pod nazwą „ Salon (...) P. K..

Powódka J. H. została zatrudniona u pozwanego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 1 maja 2010 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy. W okresie od 7 sierpnia 2015 roku do 6 sierpnia 2018 roku pracodawca udzielił jej urlopu wychowawczego.

Z dniem 7 września 2015 roku P. K. zakończył działalność gospodarczą i pismem z tej samej daty rozwiązał z powódką umowę o pracę
z zachowaniem skróconego jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 października 2015 roku. Jako przyczynę wypowiedzenia stosunku zatrudnienia pracodawca wskazał likwidację zakładu pracy (zakończenie działalności).

Po otrzymaniu wypowiedzenia umowy o pracę J. H. nie przerwała urlopu wychowawczego i nie podjęła zatrudnienia. Nie została również odwołana
z urlopu wychowawczego przez pracodawcę. Powódka nie wykonywała także pracy
w okresie wypowiedzenia (okoliczność bezsporna).

Przechodząc do uzasadnienia prawnego Sąd I instancji wskazał, iż z przepisu art. 36¹ § 1 k.p. wynika, że niezbędną przesłanką przyznania odszkodowania jest otrzymywanie wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia, gdyż ono stanowi podstawę do obliczenia odszkodowania. Skoro powódce nie przysługiwało wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, ponieważ w tym okresie korzystała z urlopu wychowawczego, brak jest podstaw do zasądzenia na jej rzecz odszkodowania. Odszkodowanie, którego domaga się powódka, jest surogatem wynagrodzenia za pracę, a zatem jest wypłacane wyłącznie za skrócone okresy wypowiedzenia pracownikowi, któremu przysługuje prawo do wynagrodzenia. Celem tego przepisu jest bowiem wyrównanie pracownikowi szkody, którą poniósł wskutek braku świadczenia pracy wobec skrócenia przez zakład pracy wypowiedzenia. Powódka nie przerwała natomiast urlopu wychowawczego, nie podjęła zatrudnienia oraz nie otrzymywała wynagrodzenia za pracę. Na poparcie swojego stanowiska Sąd Rejonowy powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego wK. z dnia 20 lutego 1991 roku w sprawie sygn. III APr 5/91, zgodnie z którym pracownica korzystająca z urlopu wychowawczego w okresie wypowiedzenia nie świadczy pracy i nie ma prawa do wynagrodzenia oraz innych świadczeń uzależnionych od wykonywania pracy. Analogiczne stanowisko przyjął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lutego 1992 roku w sprawie sygn. akt I PZP 7/92.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła powódka zarzucając mu:

-: naruszenie prawa materialnego, tj. art. 36¹ k.p. poprzez błędną wykładnię
i przyjęcie, iż powództwo podlega oddaleniu, gdyż nie otrzymała wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia, podczas gdy pracodawca zakończył działalność w tym samym dniu, tj. 7 września 2015 roku, w którym skierował do niej pismo wypowiadające umowę o pracę skracając okres wypowiedzenia do jednego miesiąca oraz nie uwzględnienie faktu, iż pomiędzy stronami przed likwidacją działalności pozwanego trwały negocjacje o przerwaniu urlopu wychowawczego i powrocie do pracy, stąd też istniały podstawy do wypłaty jej wynagrodzenia w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia;
-: naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, logiki i doświadczenia życiowego polegające na zupełnym pominięciu przy rozpoznaniu sprawy, iż pracodawca zakończył działalność w tym samym dniu, w którym wypowiedział jej umowę o pracę skracając okres wypowiedzenia do jednego miesiąca oraz okoliczności, że między stronami przed likwidacją działalności trwały negocjacje o przerwaniu urlopu wychowawczego i jej powrocie do pracy.

Ponadto na podstawie art. 382 k.p.c. w związku z art. 241 k.p.c. skarżąca wniosła
o uzupełnienie i powtórzenie postępowania dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z zeznań M. H. oraz M. L. ma okoliczność deklarowania chęci skrócenia urlopu wychowawczego oraz powrotu do pracy przed dokonaniem wypowiedzenia umowy o pracę, jak również dopuszczenie dowodu z jej przesłuchania.

Wywodząc z powyższego wniosła o zmianę wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 3.500 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu za obie instancje, w tym koszty zastępstwa adwokackiego za obie instancje, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w celu uzupełnienia postępowania dowodowego, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Z ostrożności procesowej w przypadku oddalenia apelacji wniosła także o nie obciążania jej kosztami postępowania odwoławczego, z uwagi na jej trudną sytuacją materialną, tj. fakt, iż obecnie jest osobą bezrobotną pozostającą na utrzymaniu męża.

P. K. w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne oraz ocenę prawną dokonaną przez ten Sąd. Z kolei zarzuty apelacji stanowią jedynie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi zapatrywaniami Sądu Rejonowego i jako takie nie zasługują na uwzględnienie.

Sprawa niniejsza toczy się w postępowaniu uproszczonym. Zgodnie z treścią art. 505¹³§ 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zgodnie z art. 36¹ k.p., jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub umowy o pracę zawartej na czas określony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

Z analizy powyższego przepisu, na co zwrócił także uwagę Sąd Rejonowy, wynika, iż warunkiem przyznania powyższego odszkodowania jest poniesienie szkody z powodu utraty wynagrodzenia w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia. Jak przy tym wskazał Sądu Najwyższy w uzasadnieniu uchwały
z dnia 11 lutego 1992 roku, w sprawie sygn. akt I PZP 7/92 (OSNC 1992/9/151), odszkodowanie (to) nie ma charakteru abstrakcyjnego, lecz jest równe wynagrodzeniu za pracę, jakie rzeczywiście otrzymałby pracownik, gdyby pracował do końca trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Tym samym brak pobierania wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia wyklucza możliwość wypłaty odszkodowania z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia.

W niniejszej sprawie niespornym natomiast jest, iż J. H. od 7 sierpnia 2015 roku przebywała na urlopie wychowawczym i do dnia wypowiedzenia jej umowy o pracę nie powróciła do pracy, jak również w tym czasie nie zgłosiła pracodawcy chęci skrócenia okresu urlopu wychowawczego celem wcześniejszego powrotu do pracy. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego niewątpliwie takie okoliczności nie wynikają. Sama skarżąca zresztą
w pozwie nie wskazywała, aby jakikolwiek wniosek w tej sprawie został przez nią złożony czy też prowadzone były na ten temat rozmowy z pracodawcą. Powyższe przyznała także na rozprawie, na której zapadł zaskarżony wyrok. Gdyby J. H. miała faktycznie zamiar powrotu do pracy to zapewne zawiadomiłaby o tym pracodawcę, a następnie podniosłaby taką okoliczność w pozwie i zgłosiła stosowne dowody w tym zakresie. Twierdzenia te pojawiły się natomiast dopiero na etapie postępowania apelacyjnego. W takiej sytuacji za chybione należało uznać zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie, przy rozpatrywaniu sprawy, okoliczności dotyczących chęci jej wcześniejszego powrotu do pracy, albowiem Sąd I instancji nie miał możliwości badania sprawy pod tym kątem. Nie da się również nie zauważyć, iż okoliczności te zostały podniesione już po zakończeniu postępowania przez Sąd Rejonowy, co wskazywać może, iż obecne prezentowane w apelacji stanowisko J. H. wynika z powzięcia przez nią stosownej wiedzy z uzasadnienia tego Sądu. Z tego też względu Sąd Okręgowy za spóźnione uznał zgłoszone obecnie
w apelacji wnioski dowodowe uznając, iż możliwość ich powołania istniała już na etapie postępowania pierwoszoinstancyjnego. Ponadto zgodnie z art. 505¹¹ k.p.c. Sąd drugiej instancji nie przeprowadza, w sprawie rozpatrywanej w postępowaniu uproszczonym, postępowania dowodowego, za wyjątkiem dowodu z dokumentów. J. H. nie przedłożyła natomiast żadnego dokumentu, z którego wynikałaby chęć skrócenia przez nią urlopu wychowawczego i wcześniejszego powrotu do pracy.

Z uwagi zatem, iż apelujące nie wykazała, aby poniosła szkodę w postaci pozbawienia jej wynagrodzenia w związku ze skrócenia okresu jej wypowiedzenia, brak jest podstaw do wypłaty jej żądanego odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu Sądu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 2 pkt 2, § 9 ust 1 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. 2015 roku, poz. 1800). Sąd nie znalazł podstaw do nie obciążania apelującej kosztami postępowania odwoławczego. W szczególności wskazać należy, iż do zastosowania art. 102 k.p.c. nie jest wystarczająca wyłącznie zła sytuacja majątkowa strony. Przepis wymaga bowiem by wystąpiły okoliczności szczególne, których Sąd w niniejszej sprawie nie stwierdza. Na uwadze należy mieć przy tym, iż apelująca już po otrzymaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty, a niewątpliwie już po doręczeniu jej wyroku Sądu I instancji powinna spodziewać się, iż jej roszczenie może nie zostać uwzględnione. Mimo tego i faktu reprezentowania jej przez profesjonalnego pełnomocnika zdecydowała się na złożenie apelacji i w związku
z tym powinna także liczyć się z ewentualnymi kosztami sądowymi z tym związanymi.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Przewodniczący:	SSO Lidia Łataś
Sędziowie: