UZASADNIENIE

Powód P. K. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego „(...)” w W. kwoty 4.500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

W odpowiedzi na pozew, strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż powód nie wykazał przekroczenia norm hałasu, a tym bardziej, że działanie strony pozwanej było bezprawne.

Wyrokiem z dnia 12 listopada 2014 r., Sąd Rejonowy oddalił powództwo oraz zasądził od powoda P. K. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego „(...)” z siedzibą w W. kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy oparł swój wyrok na poniższych ustaleniach faktycznych
i rozważeniach prawnych:

Powód od 1990 r. mieszka w budynku znajdującym się przy ul. (...) w W. stanowiącym własność jego matki M. K.. Powód wraz z matką M. K. w budynku przy ul. (...) w W. prowadził kancelarię adwokacką. Wraz z wejściem w życie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r., zmienionej uchwałą nr 153/11 z dnia 24 października 2011 r., nieruchomość powoda znalazła się w całości w strefie ograniczonego użytkowania. W okresie od 22 kwietnia 2013 r. do dnia 15 sierpnia 2013 r. na lotnisku wchodzącym w skład przedsiębiorstwa pozwanego został przeprowadzony remont drogi startowej DS-3. W tym czasie wszystkie starty i lądowania samolotów odbywały się na drodze DS-1. W związku ze zmianą pasa startowego na obszarze, w którym znajduje się nieruchomość powoda zwiększył się poziom hałasu. Nad budynkiem przy ul. (...) w W. każdej doby przelatywało ok 200 samolotów. Hałas utrudniał powodowi wykonywanie obowiązków związanych z wykonywaną pracą, a także utrudniał powodowi wypoczynek.

Sąd Rejonowy uznał, iż aby można było mówić o naruszeniu dobra osobistego, ocena zachowania musi opierać się na kryteriach obiektywnych. Ocena, czy doszło do naruszenia dobra osobistego nie może być dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, ponieważ jako bezsporne przyjmuje się, że w takich sytuacjach należy kierować się kryteriami obiektywnymi a nie subiektywnymi.

Sąd ustalił, że powód nie wykazał naruszenia, czy zagrożenia dobra osobistego poprzez przekroczenie ustalonych norm hałasu przez pozwanego. Posługując się obiektywnymi kryteriami oceny uznał, że dowody, które przedstawił powód, nie były wystarczające do wykazania owego naruszenia. Powód nie wnioskował o powołanie innych dowodów mających na celu wykazanie istnienia obiektywnych przesłanek naruszenia jego dóbr osobistych. Poprzestał jedynie na ocenie sytuacji przedstawionej przez stronę powodową i świadków, które są jedynie subiektywną oceną poszczególnych osób.

Ponadto wskazał, iż w istotę Obszaru Ograniczonego Użytkowania wpisane jest przekroczenie dopuszczalnych norm środowiskowych. Jak wynika z załączonych map, budynek który powód wskazuje jako miejsce zamieszkania znajduje się w takim obszarze. Sąd podkreślił, że utworzenie Obszaru Ograniczonego Użytkowania usankcjonowało możliwość przekraczania przez pozwanego na tym obszarze dopuszczalnych poziomów hałasu, a więc nawet gdyby do niego doszło, nie stanowiłoby to działania bezprawnego,
a w konsekwencji wyłączałoby możliwość uwzględnienia powództwa w świetle powołanych wyżej przepisów.

Sąd ocenił również, że wbrew twierdzeniom pozwanego, posiada on legitymację bierną do występowania w niniejszej sprawie, bowiem zwiększenie dopuszczalnych norm hałasu wynikało z jego działań, polegających na przebudowie drogi startowej DS-3.

Od powyższego orzeczenia, strona powodowa wniosła apelację, zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. :

a) Art. 435 k.c., poprzez jego niezastosowanie, polegające na pominięciu przez Sąd I instancji okoliczności, że pozwany Przedsiębiorstwo Państwowe (...) jest przedsiębiorstwem poruszanym siłami przyrody w rozumieniu art. 435 k.c.;

b) Art. 23 k.c. w zw. z art. 24 k.c., poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że „kryterium obiektywne naruszenia dóbr osobistych” oznacza w niniejszej sprawie konieczność wykazania, konkretnego średniego poziomu hałasu dźwięku istniejącego dokładnie w centrum życiowym powoda w czasie krytycznego okresu, w sytuacji gdy „kryterium obiektywne naruszenia dóbr osobistych” powinno być kształtowane na podstawie występującej
w społeczeństwie opinii;

c) Art. 48 k.c. w zw. z art. 5 k.c. poprzez niezastosowanie art.5 k.c., w sytuacji, gdy wyłączenie w niniejszej sprawie ma podstawie Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. bezprawności działań pozwanego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego; twierdzenie, że wielomiesięczny remont pasa startowego nie jest bezprawny, narusza zasady współżycia społecznego: równość wobec prawa, uczciwość zasad sąsiedzkich oraz narusza zasady etyki;

d) Uchwałę Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. w zw. z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2, poprzez błędną wykładnię ww. uchwały, naruszenia dóbr osobistych osób zamieszkałych na obszarze ograniczonego użytkowania związane z hałasem w granicach poziomu dźwięku wskazanego w § 3 ww. uchwały, w sytuacji gdy- jak to wynika z uzasadnienia Uchwały oraz dołączonego do niej Przeglądu Ekologicznego- wskazane wartości hałasu dotyczą jedynie założenia, że remont pasa startowego pozwanego będzie trwał krótkotrwale; tymczasem remont drogi startowej trwał nieprzerwanie 115 dni;

2. Naruszenie przepisów procedury cywilnej, które miało wpływ na wynik postępowania, a w szczególności naruszenie przepisu:

a) Art. 228 § 1 w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na nieuwzględnieniu, że fakt istnienia
w okresie 22 kwietnia 2013 r. do 15 sierpnia 2013 r. hałasu generowanego przez pozwanego naruszającego dobra osobiste powoda oraz innych mieszkańców U. jest powszechnie znany oraz ocenie Sądu I instancji, że okoliczność ta nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie- a w konsekwencji błędne ustalenie stanu faktycznego, iż naruszenie dóbr osobistych powoda nie spełnia kryteriów obiektywnych;

b) 228 § 2 w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na nieuwzględnieniu przez Sąd I instancji faktów znanych Sądowi z urzędu, dotyczących istnienia w okresie od 22 kwietnia 2013 r. do 15 sierpnia 2013 r. hałasu generowanego przez pozwanego naruszającego dobra osobiste mieszkańców U. oraz ocenie Sądu I instancji, że okoliczność ta nie ma istotnego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie- a w konsekwencji błędne ustalenie stanu faktycznego, iż naruszenie dóbr osobistych powoda nie spełnia kryteriów obiektywnych;

c) Art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie faktu obiektywnego naruszenia dóbr osobistych powoda za nieudowodniony, mimo istnienia ku temu dostatecznej podstawy w zebranym materiale dowodowym w postaci: 1) mapy wskazującej, że centrum życiowe powoda znajduje si ę dokładnie na wysokości pasa startowego DS-1, w bardzo nieznacznej odległości od lotniska, 2) płyty CD z której wynika, że nad centrum życiowym powoda w krytycznym okresie przeleciało ponad 15.000 samolotów oraz że nieustanne loty samolotów trwały nieprzerwanie przez 115 dni, 3) materiałów prasowych z których wynika, że powszechnie wiadomym jest, że w krytycznym okresie mieszkańcy U. odczuwali niespotykane ciągłe natężenie hałasu generowanego przez pozwanego, 4) faktów znanych Sądowi I instancji z urzędu dotyczących wielu spraw przeciwko pozwanemu w których świadkowie i poszkodowani wskazują na ogromny hałas na U. w okresie od 22 kwietnia 2013 r. do 15 sierpnia 2013 r. spowodowany działalnością pozwanego, 5) zeznań świadków oraz powoda- a w konsekwencji błędne ustalenie faktyczne, że naruszenie dóbr osobistych powoda nie spełnia kryteriów obiektywnych.

Mając na uwadze powyższe, powód wniósł o:

1. Zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego „(...)” na rzecz powoda P. K. kwoty 4.500 zł (cztery tysiące pięćset złotych) wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za I instancję;

2. Zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za II instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne, jak również aprobuje ich ocenę prawną.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż w owej sprawie powód winien wykazać swoje roszczenie m. in. za pomocą dowód z opinii biegłego. Ocena hałasu generowanego przez latające samoloty wymagała, bowiem wiadomości specjalnych. Powód błędnie podnosi, iż przeprowadzenie takiego dowodu było niemożliwe, ze względu na to, iż powinno się ono odbyć w czasie, za który powód rości sobie roszczenie z tytułu zadośćuczynienia. Sąd Okręgowy nie podziela ów stanowiska, bowiem pas startowy DS-1 nadal pozostaje czynny. Odbywają się na nim zarówno starty, jak i lądowania, w związku z czym w pełni możliwe jest przeprowadzenie dowodu na tę okoliczność. Badanie może być przeprowadzone w dowolnym czasie, gdy ów pas jest czynny, ponieważ kwestią, która powinna być wykazana, jest poziom hałasu, nie częstotliwość lotów, a więc biegli nie muszą odnosić się do konkretnie podanego przez powoda okresu. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, że twierdzenia wywodzone przez powoda z przepisu art. 231 k.p.c. w zakresie uznania, że z samego faktu, iż nad centrum życiowym powoda latały samoloty w zwiększonej częstotliwości oraz powszechnego niezadowolenia mieszkańców U. z podwyższonego natężenia hałasu nie sposób wywieść udowodnienia przesłanek uzasadniających uwzględnienie roszczenia. Uwypuklić należy, że do udowodnienia naruszenia dóbr osobistych, koniecznym było przeprowadzenie dodatkowych dowodów.

Sąd Okręgowy nie podziela wyrażonego poglądu, iż najlepszym dowodem na ową okoliczność jest opinia publiczna. Wyjaśnić przede wszystkim należy, że nie można jej przyznać waloru środka dowodowego określonego w kodeksie postępowania cywilnego. Nie sposób bowiem przypisać jej waloru o charakterze wiadomości specjalistycznych, czy też obiektywnych. Opinia publiczna to prawo reagowania, wypowiadania swoich poglądów przez zainteresowaną grupę ludzi, jednak nie można jej uznać jako dowód w danej sprawie toczącej się przed Sądem, albowiem obligatoryjnym staje się tu udowodnienie, iż poziom hałasu przekroczono o konkretną, określoną ustawą wartość. Dowodu nie mogą stanowić tu również artykuły prasowe i inne materiały mediów, ponieważ wyrażają one opinie subiektywne. Zarzuty naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów art. 228 § 1 oraz § 2 w zw. z art. 227 k.p.c. nie zasługują więc na uwzględnienie, bowiem sam fakt, iż istnienie hałasu generowanego przez pozwanego jest powszechnie znany oraz to, iż fakt ten jest znany Sądowi z urzędu, nie jest wystarczający do uwzględnienia roszczeń powoda.

Zarzut apelacji dotyczące naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 23 k.c. w zw. z art. 24 k.c., jest również bezzasadny. Sąd słusznie ocenił, iż kwestia naruszenia dóbr osobistych, musi opierać się na kryteriach obiektywnych. Kryteria te winny być wobec tego udowodnione, ponieważ ocena taka, w żadnym wypadku nie może być dokonywana wyłącznie według miary indywidualnej wrażliwości, jak również występującej w społeczeństwie opinii. Wyrazem tego poglądu jest wyrok SN z 19.5.2004 r. (I CK 636/03), w którym wyraźnie podkreślono, że „ponieważ ocena faktu naruszenia dóbr osobistych ma charakter obiektywny, szczególne cechy pokrzywdzonego (nadwrażliwość, choroba psychiczna) nie są brane pod uwagę w ocenie naruszenia, nie oznacza to jednak, że odczucia pokrzywdzonego mogą być całkowicie pominięte”. Podkreślić przy tym należy, że powód nie wykazał przesłanek określonych w art. 23 k.c., które uprawniałby uwzględnienie roszczenia, przede wszystkim naruszenia dóbr osobistych. Sąd Okręgowy podziela w pełni szeroki wywód Sądu Rejonowego w tym zakresie, w konsekwencji niecelowym jest powielanie go w niniejszym uzasadnieniu.

Odnosząc się natomiast do kolejnego zarzutu, to istotnie, miejsce zamieszkania pozwanego, podlega przepisom Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. Zgodnie z nią tereny znajdujące się w pobliżu lotniska, zostały objęte i nazwane (...) Ograniczonego (...). Uchwała ta wskazuje na pewnego rodzaju odstępstwa na terenach, które leżą przy lotnisku, dopuszcza pewnego rodzaju przekroczenia norm środowiskowych w zakresie podwyższonym w stosunku do obszarów nieobjętych takimi strefami. Zatem osoby, które decydują się na mieszkanie przy lotnisku, muszą liczyć się z takim przekroczeniem norm środowiskowych, bowiem właśnie po to, na podstawie przepisów o ochronie środowiska, tworzone są owe obszary. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, remont pasa startowego niezaprzeczalnie nie jest bezprawny. Nie istniał również obowiązek poinformowania bliżej nieokreślonej grupy ludzi o tym, że będzie on dokonywany. Nawet wielomiesięczny remont nie stanowi naruszenia zasady życia współżycia społecznego, równości wobec prawa, uczciwości zasad sąsiedzkich oraz nie narusza zasad etyki, ponieważ podstawy prawne, wyrażone w wyżej przytoczonej Uchwale Sejmiku Województwa (...), dopuszczają takie sytuacje.

Wobec powyższego oraz ze względu na brak wykazania przez powoda przekroczenia granic poziomu dźwięku wskazanego w § 3 wyżej wymienionej Uchwały Sejmiku Województwa (...), roszczenie wywodzone w trybie art. 23 w zw. z art. 24 i 448 k.c. nie mogło być uwzględnione.

Powód zarzuca również Sądowi, iż nie uwzględnił on samodzielnej podstawy odpowiedzialności wynikającej z treści art. 435 k.c. Sąd Okręgowy podkreśla, iż tu znów mamy do czynienia z sytuacją, w której należałoby w tym trybie wykazać bezprawność działania przedsiębiorstwa wprawianego w ruch przy pomocy sił przyrody poprzez przekroczenie norm dopuszczalnego hałasu w Obszarze Ograniczonego Użytkowania, a takich okoliczności strona powodowa nie wykazała. Zgodnie z przeważającym poglądem, istnienie związku przyczynowego między ruchem przedsiębiorstwa a szkodą wymaga udowodnienia zgodnie z ogólnymi regułami dowodowymi z art. 6 k.c., a więc okoliczność tę musi wykazać poszkodowany (tak m.in. wyr. SN z 3.6.1977 r., IV CR 185/77; M. Safjan, [w:] Pietrzykowski, Komentarz 2011, art. 435, Nb 14; G. Bieniek, [w:] Bieniek, Komentarz. Zobowiązania, 2011, art. 435, Nb 20). Brak było zatem podstaw do wywodzenia poprawności roszczenia wynikającego z art. 435 k.c.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., apelację oddalił.

O kosztach sądowych w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt 3) w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE