Sygnatura akt VI Ka 629/16
Dnia 2 września 2016 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Grzegorz Kiepura
Protokolant Klaudia Stylec
przy udziale
Prokuratora Prokuratury Rejonowej w T. Barbary Wilmowicz
po rozpoznaniu w dniu 2 września 2016 r.
sprawy R. S. syna S. i M. ur. (...) w O. oskarżonego z art. 209§1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach
z dnia 11 kwietnia 2016 r. sygn. akt II K 1059/15
na mocy art. 437 kpk , art. 438 kpk i art. 624§1 kpk
1. zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten sposób, iż obniża wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności do 3 (trzech ) miesięcy;
2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
3. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. O. M. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;
4. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.
VI Ka 629/16
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z dnia 11.04.2016r. R. S. został uznany za winnego tego, że w okresie od 1.08.2014r. do 22.01.2015r. w T. uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy, wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim, sygn. III RC 752/00, z dnia 8.11.2000r. oraz ugody zawartej przed Sadem Rejonowym w Tarnowskich Górach z dnia 28.04.2011r., sygn. III RC 773/10, obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie małoletnich córek O. S. i P. S., przez co naraził je na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. przestępstwa z art. 209 § 1 kk i za to na mocy art. 209 § 1 kk skazany został na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. O. M. kwotę 442,80 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu.
Na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego od kosztów procesu.
Apelację od tego wyroku wywiodła obrońca oskarżonego, która zaskarżyła orzeczenie w całości zarzucając mu obrazę przepisów postępowania zawartych w art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a z ostrożności procesowej – rażącą niewspółmierność orzeczonej kary.
W oparciu o podniesione zarzuty obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, z ostrożności procesowej – o zmianę wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności bądź też orzeczenie kary o charakterze nieizolacyjnym.
Apelacja nie była zasadna jednak w konsekwencji jej wniesienia zaskarżony wyrok należało zmienić poprzez obniżenie orzeczonej kary pozbawienia wolności. Wbrew podniesionym w niej zarzutom sąd rejonowy nie naruszył przepisów postępowania, ani nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Podstawą rozstrzygnięcia były prawdziwe ustalenia faktyczne poczynione w oparciu o całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy. Dowody zostały ocenione swobodnie, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd rozważył zarówno okoliczności przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego.
W okresie objętym zarzutem oskarżony prowadził działalność gospodarczą w zakresie budownictwa, z której uzyskiwał stałe dochody (wyjaśnienia oskarżonego – k. 46). Pomimo tego nie przekazywał na rzecz córek jakichkolwiek kwot i w żaden inny sposób nie przyczyniał się do ich utrzymania (zeznania M. S. – k. 47, zeznania O. S. – k. 47). Deklarowana przez oskarżonego niska wartość uzyskiwanych dochodów nie może mieć znaczenia przy ocenie prawnej jego zachowania albowiem na osobie zobowiązanej do alimentacji ciąży powinność dzielenia się ze swoimi dziećmi nawet najniższymi dochodami uzyskiwanymi stosownie do możliwości majątkowych i zarobkowych. Okoliczność, iż pokrzywdzona O. S. dorabiała we własnym zakresie na swoje utrzymanie nie niweluje odpowiedzialności oskarżonego za występek niealimentacji, podobnie jak i fakt, że środki na realizację podstawowych potrzeb osoby uprawnionej, dostarczane były przez jej matkę (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 9.06.1976r., VI KZP 13/75). Znamieniem przedmiotowym przestępstwa z art. 209 § 1 kk jest narażenie pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Ustawa nie wymaga zatem skutku w postaci braku możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych przez uprawnionego w rezultacie uporczywego uchylania się od świadczeń alimentacyjnych. Wystarczająca jest realna możliwość, wysokie prawdopodobieństwo zaistnienia takiego następstwa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10.12.2014r., III KK 388/14). Prawdą jest, że środków finansowych otrzymywanych od swej partnerki życiowej oskarżony nie musiał przeznaczać na alimentowanie swych córek, niemniej jednak uzyskiwane w ten sposób pieniądze wydatnie polepszały jego ogólną sytuację materialną.
Podsumowując, stwierdzić należy, że zachowanie oskarżonego wyczerpało wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa z art. 209 § 1 kk albowiem uporczywie uchylał się od ciążącego na nim z mocy ustawy i orzeczenia sądowego obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie osób najbliższych i przez to narażał je na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.
Uwzględniając jednak okoliczność, że ustalony przez sąd pierwszej instancji okres niealimentacji trwał niespełna 6 miesięcy, sąd odwoławczy uznał, że karą adekwatną do stopnia zawinienia i stopnia społecznej szkodliwości czynu będzie kara 3 miesięcy pozbawienia wolności i tylko w tym zakresie zaskarżony wyrok zmienił. Brak było natomiast podstaw do postulowanego w apelacji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary. Oskarżony był bowiem uprzednio wielokrotnie karany, w tym za umyślne przestępstwa podobne, a orzekane wówczas kary o charakterze wolnościowym, nie przynosiły pożądanych rezultatów, gdyż za każdym razem wracał on do przestępstwa. Warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności nie byłoby zatem wystarczające dla osiągnięcia względem niego ustawowych celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku. Na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.