UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego Centrum (...) S.A. z siedzibą w W. na jego rzecz kwoty 13.879.942,56 zł wraz z odsetkami, następnie rozszerzył powództwo do kwoty 13.940.888,04 zł wraz z odsetkami (vide: pozew, k. 2 oraz pismo procesowe zawierające modyfikację powództwa, k. 2274).

Powód wskazał, że pozew obejmuje po pierwsze - kwotę 7.597.30,84 zł tytułem wierzytelności wynikających z niespłaconego kredytu i odsetek od kredytów udzielonych pozwanemu w wykonaniu zawartych w latach 1999-2000 dziewięciu umów kredytowych, na mocy których pozwany uzyskiwał środki finansowe na zakup przedmiotów przeznaczonych do oddania w leasing, wymagalną w związku ze skutecznie złożonym przez Bank wypowiedzeniem tychże umów, na skutek pogorszenia sytuacji finansowej pozwanego i wystąpienia opóźnień w płaceniu rat kredytu, oraz po drugie - odszkodowanie w kwocie 6.282.636,72 zł związane z czynem niedozwolonym pozwanego, polegającym na wyegzekwowaniu umorzonej przez potrącenie i w związku z tym nieistniejącej wierzytelności wynikającej z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 października 2006 r. (sygn. akt VI ACa 197/06), wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi. Zdaniem powoda roszczenie o zapłatę pierwszej z kwot było wymagalne od dnia 31 października 2001 r., zaś drugiej z nich od dnia 20 października 2006 r. Ponadto bieg terminu przedawnienia roszczeń uległ przerwaniu w dniu 28 października 2004 r., na skutek zawezwania pozwanego przez powoda do próby ugodowej w zakresie spornych roszczeń.

Ponadto powód wnosił o zabezpieczenie powództwa do kwoty 13.879.942,56 zł poprzez ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem pozwanego ewentualnie poprzez obciążenie nieruchomości pozwanego hipoteką przymusową oraz zajęcie wierzytelności na rachunkach bankowych pozwanego .

Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2007r Sąd Okręgowy oddalił wniosek o zabezpieczenie powództwa (k 310).

Pozwany Centrum (...) S.A. z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa podnosząc, że nie było podstaw do wypowiedzenia umów kredytowych przez Bank, gdyż to powód dopuszczał się ich naruszenia wadliwie korzystając z zabezpieczeń tychże umów. Dlatego to pozwany wcześniej dokonał skutecznego odstąpienia od zawartych umów kredytowych, czego konsekwencją było wygaśnięcie umów kredytowych oraz akcesoryjnych wobec niech umów dotyczących zabezpieczeń. W związku z nieistnieniem wierzytelności oświadczenie Banku o potrąceniu nie było skuteczne, więc prowadzenie egzekucji było zasadne. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut przedawnienia

dochodzonych przez powoda roszczeń, co miało miejsce najpóźniej z dniem 31 października 2004 r. Pozwany podniósł, że zawezwanie do próby ugodowej z dnia 28 października 2004 r. nie spowodowało przerwy biegu przedawnienia, z uwagi na niedostateczne sprecyzowanie dochodzonych roszczeń (vide: odpowiedź na pozew, k. 321).

Wyrokiem z dnia 7 października 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo (vide: wyrok SO, k. 2404) przyjmując, że podstawą prawną roszczenia powoda o zwrot kwoty dochodzonej tytułem wierzytelności wynikających z niespłaconego kredytu i odsetek od kredytów jest art. 471 k.c. Roszczenie to miało więc charakter odszkodowawczy, co zobowiązywało powoda do wykazania szkody oraz związku przyczynowego szkody z działaniem pozwanego.

Sąd przyjął, iż powód wprawdzie udowodnił fakt powstania szkody, przy czym niezależnie od jej wysokości (która nie została udowodniona), roszczenie to uległo przedawnieniu. Zdaniem sądu dowodem na okoliczność wysokości szkody nie może być rozliczenie umów o kredyt, które jest jedynie wyciągiem z ksiąg bankowych i samo nie przesądza o istnieniu zobowiązania pozwanego. Sąd Okręgowy uznał, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły przesłanki przerwania biegu przedawnienia, wskazane w art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. Zawezwanie pozwanego do próby ugodowej, wobec nieprecyzyjnego sformowania roszczeń, nie wywołało tego skutku.

Zgłoszone przez powoda na podstawie art. 415 k.c. roszczenie o odszkodowanie Sąd Okręgowy uznał za próbę obejścia przepisów zawartych w art. 840 k.p.c. i nast. i dlatego w tej części powództwo oddalił wprost. Sąd ten wskazał, że zgodnie z art. 499 k.c. oświadczenie dłużnika o potrąceniu jego wierzytelności z wierzytelnością objętą orzeczeniem sądowym, złożone po zamknięciu rozprawy, stanowi zdarzenie, na którym może być oparte powództwo przeciwegzekucyjne przewidziane w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. Odwołał się przy tym do poglądów wyrażonych w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 1974 r. (sygn. III CZP 44/74) oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2005 r. (sygn. V CK 183/05).

Apelacją z dnia 31 grudnia 2008 r. powód zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi l instancji do ponownego rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2010 r. Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w instancji odwoławczej ze względu na nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie obydwu roszczeń. (k 2615)

W ocenie Sądu Apelacyjnego, sąd l instancji przede wszystkim przyjął błędną podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia o zwrot kwot udzielonych kredytów wraz z odsetkami, wskazując na art. 471 k.c., zamiast na art. 69 ust. 1 i art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w dacie złożenia oświadczeń o wypowiedzeniu umów kredytowych, Dz. U. Nr 140, póz. 393) w zw. z art. 353 § 1 k.c. Przyjęcie tej podstawy prawnej spowodowało, że sąd 1 instancji nie poczynił koniecznych ustaleń i nie zbadał roszczenia o zapłatę należności z umów kredytowych oraz nie ustalił daty jego wymagalności.

Sąd Apelacyjny zalecił by ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy dokonał niezbędnych ustaleń faktycznych w zakresie istotnym dla dochodzonych pozwem roszczeń o spełnienie świadczenia i o odszkodowanie z tytułu czynu niedozwolonego, a następnie dokonał oceny prawnej istnienia każdego z tychże roszczeń i jego wysokości, nie pomijając kwestii przedawnienia i okoliczności uzasadniających przerwę biegu przedawnienia. W szczególności sąd l instancji powinien szczegółowo zbadać i rozważyć, czy doszło do przerwania biegu przedawnienia pierwszego z roszczeń na skutek złożenia przez pozwanego pisma procesowego z dnia 18 lutego 2004 r. mającego zawierać oświadczenie o uznaniu roszczenia, a następnie zawezwania pozwanego przez powoda do próby ugodowej w dniu 28 listopada 2004 r. Oceniając skuteczność czynności zawezwania do próby ugodowej w kontekście przerwy biegu przedawnienia należy ustalić, czy sposób sformułowania we wniosku roszczenia pozwalał kredytobiorcy na jednoznaczne stwierdzenie, jakich wierzytelności ono dotyczy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2006 r., sygn. V CSK 238/06, publ. Lex nr 358793).

Ponadto sąd l instancji powinien dokonać wykładni oświadczeń woli powoda w świetle art. 65 § 1 k.c. i prawidłowo ustalić datę wymagalności roszczenia o zapłatę kwot kredytów wraz z odsetkami, warunkującą początek biegu przedawnienia tego roszczenia.

W zakresie drugiego z roszczeń w ocenie Sądu Apelacyjnego sąd 1 instancji bezzasadnie uznał, że niedopuszczalne jest dochodzenie odszkodowania z tytułu czynu niedozwolonego polegającego na bezprawnym wyegzekwowaniu roszczenia zasądzonego wyrokiem sądowym, ponieważ stanowi to obejście przepisów o powództwach przeciwegzekucyjnych. Oddalenie przez sąd l instancji przedmiotowego powództwa wprost spowodowało, że nie doszło do zbadania istoty sprawy także w zakresie drugiego z roszczeń.

Rozpoznając spór ponownie, Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W latach 1999-2000 strony zawarły dziewięć umów kredytowych:

1) nr S/362/I-28/B/K/99,

2) nr (...),

3) nr S/201/I- (...),

4) nr S/220/I- (...),

5) nr S/287/I- (...),

6) nr S/512/I- (...),

7) nr S/674/I- (...),

8) nr S/675/I- (...),

9) nr S/915/I- (...)(k 51-103)

Na podstawie tych umów pozwany uzyskał środki finansowe na zakup przedmiotów przeznaczonych do oddania w leasing. Łączna kwota udzielonego kredytu wyniosła 27.573.446,16 zł. Zabezpieczeniem spłaty należności z tytułu umów kredytowych było ustanowienie zabezpieczeń w postaci: przewłaszczenia przedmiotów leasingu, cesji wierzytelności z tytułu umów leasingu, cesji wierzytelności z tytułu polis ubezpieczeniowych przedmiotów leasingu, weksli in blanco leasingobiorców indosowanych na Bank, weksla in blanco pozwanego oraz pełnomocnictwa upoważniającego powoda do pobierania nie spłaconych w terminie zobowiązań z rachunku bieżącego pozwanego prowadzonego przez powoda. W punktach 18.1 i 19 każdej z umów o kredyt strony zastrzegły możliwość ich wypowiedzenia, natomiast nie została przewidziana możliwość odstąpienia od tychże umów. Kredyt podlegał oprocentowaniu wg zmiennej kwoty procentowej obowiązującej w okresach za które były liczone odsetki (pkt.5 umowy), kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kapitału w ratach (pkt.6 umowy).

Do 2000 r. wykonywanie umów odbywało się bez przeszkód. Po dokonaniu przez Bank analizy dokumentów finansowych kredytobiorcy za pierwszy kwartał 2001 r., w dniu 25 maja 2001 r. powód skierował do pozwanego pismo, w którym wskazał na potrzebę dodatkowego zabezpieczenia transakcji kredytowych, ze względu na występujące opóźnienia w regulowaniu spłaty kredytów. Zwrócił też pozwanemu uwagę na obowiązek terminowego dostarczania powodowi informacji o kondycji finansowej spółki.(k 105)

Pozwany przyznał listem z dnia 21 czerwca 2001 r, że ma przejściowe trudności z płynnością finansową i uchylił się od przedstawienia propozycji dodatkowych zabezpieczeń .(k106)

W drugim kwartale 2001 r. zaczęły występować braki środków finansowych na rachunku bieżącym pozwanego, z którego zaspokajał się powód. Ponieważ sytuacja finansowa pozwanego pogarszała się, powód zaproponował zmianę warunków umów kredytowych, lecz pozwany nie wyraził na to zgody. W tym okresie opóźnienia w spłacie rat kredytowych zaczęły przekraczać 30 dni, zaś pozwany rozpoczął proceder przekierowywania środków pochodzących z opłat leasingobiorców do innych banków, co uniemożliwiało spłatę rat kredytowych na rzecz powoda. Pojawiły się też problemy z otrzymywaniem przez powoda dokumentacji dla potrzeb monitoringu kredytowego.(zeznania świadka W. K. k 1920-1923)

Pozwany w dniu 15 października 2001 r. złożył podanie o otwarcie postępowania układowego (sygn. akt XVI Ukł 110/01). Z akt tego postępowania wynika, że pozwany zaproponował wierzycielom umorzenie wymagalnych odsetek w kwocie 43.556.487,52 zł przy wartości zobowiązań wynoszącej 229.217.500 zł oraz rozłożenie spłaty należności przekraczających 99.999 zł na 3 lata. Dokumenty te świadczą o przyznaniu przez pozwanego utraty płynności finansowej. Z pkt 17 ust.4 umów kredytu wynikał obowiązek informowania o wszelkich zamierzeniach prowadzących do zmian organizacyjno prawnych, własnościowych i innych mających wpływ na sytuację finansową i ekonomiczną kredytobiorcy. Bezspornie pozwany tego obowiązku nie wykonał, ponieważ złożył wniosek o układ bez poinformowania o tym powoda .

W dniu 15 października 2001 r. pozwany złożył powodowi oświadczenie o odstąpieniu od umów kredytowych (k 2003-2011), umów przewłaszczenia na zabezpieczenie (k 2012-2020) umów przelewu wierzytelności na zabezpieczenie (k 2021-2029), umów cesji odszkodowania z polis ubezpieczeniowych (k 2030-2038) czego skutkiem miało być wygaśnięcie tych umów. Odebranie oświadczeń w imieniu powoda potwierdził świadek W. K.. W treści tych oświadczeń pozwany nie wymienił od jakich umów kredytu odstępuje ,nie podał powodu odstąpienia od umów, podstawy prawnej ani żadnego uzasadnienia odstąpień. Nie jest sporne, że pozwany nie wykonał obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń wiążącego się z instytucją odstąpienia.

W dniu 23 października 2001 r. powód dokonał wypowiedzenia 9 w/w umów kredytowych z zachowaniem 7 -dniowego terminu wypowiedzenia, stawiając zadłużenie wynikające z tychże umów w stan natychmiastowej wymagalności i żądając spłaty całości kredytów wraz z odsetkami. Łączne zadłużenie pozwanego wobec powoda z tytułu niespłaconych kredytów i odsetek na dzień wypowiedzenia umów kredytowych wyniosło 8.963.194,45 zł., co wynika wprost z treści wypowiedzeń. (k 107-115) oraz z wyciągu z ksiąg Banku (...) z dnia 19 pażdziernika 2006 r. przedstawiającego należność banku na dzień 23 pażdziernika 2001 r. stanowiącego dokument urzędowy (k 116-118).

Listem z dnia 2 listopada 2001 r. skierowanym do leasingobiorców pozwany poinformował o zmianie banku i numeru rachunku przeznaczonego do dokonywania opłat rat leasingowych, zaznaczając, że wpłaty na dotychczasowy rachunek prowadzony przez powoda będą traktowane jako niewykonanie zobowiązań wobec (...).(k 119)

Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2001 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy ogłosił upadłość Centrum (...) SA z siedzibą w W.. Na skutek uwzględnienia skargi kasacyjnej pozwanego, postanowienie to zostało uchylone i postanowieniem z dnia 8 grudnia 2003 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości (sygn. akt XVII GU 110/03).

W dniu 19,20 i 26 maja 2003 r powód złożył pozwanemu oświadczenia o potrąceniu przysługującej mu wierzytelności w kwotach 4.488.000 zł, 121.066,76 zł i 14.947,23 zł z tytułu niespłaconych należności z umów kredytowych wraz z odsetkami, z wierzytelnościami pozwanego z tytułu posiadanej lokaty terminowej nr (...) i z tytułu rachunku bieżącego pomocniczego. (k 120,121,122)

W dniu 6 i 12 czerwca 2003 r. powód złożył pozwanemu oświadczenia o potrąceniu przysługującej mu wierzytelności w kwotach 17.247,05 zł i 39.658,16 zł z tytułu niespłaconych należności z umów kredytowych wraz z odsetkami, z wierzytelnościami pozwanego z tytułu rachunku bieżącego pomocniczego. (k 123,124)

W dniu 8 września 2003 r. powód złożył pozwanemu kolejne oświadczenie o potrąceniu przysługującej mu wierzytelności w kwocie 6.770,01 zł z tytułu niespłaconych należności z umów kredytowych wraz z odsetkami, z wierzytelnościami pozwanego z tytułu rachunku bieżącego pomocniczego.(k 125)

Wyciągiem z ksiąg Banku (...) SA w W. z dnia 19 pażdziernika 2006 r. stwierdzono iż w dniu 15 września 2003 r w księgach bankowych powoda figurowało zadłużenie pozwanego w kwocie 6.175.990,21 zł (k 126-128 ).

W dniu 28 października 2004 r. powód złożył do Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy wniosek o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej, obejmujący należności wynikające z umów kredytowych, przy czym wartość przedmiotu sporu określił na kwotę 3.620.878,70 zł. Z treści wniosku wynika jednak, że powód poddaje próbie ugodowej całą swoją należność wynikającą z 9 objętych sporem umów kredytu ustaloną w dniu 30 września 2004 r. na kwotę 6.671.130,67 zł w tym nie spłacony kapitał stanowi kwotę 3.620.878,70 zł a należne odsetki umowne kwotę 3.050.251,97 zł oraz zastrzega, że przysługują mu dalsze odsetki umowne od dnia 1 pażdziernika 2004 r.(k 244)

Sąd dopuścił z urzędu dowód z kart od 2 do 63 akt tego postępowania (XIV GCo 607/04) i ustalił, że do wniosku zawierającego wezwanie do zawarcia ugody powód dołączył uwierzytelnione odpisy 9 umów kredytu wraz z wezwaniami do zapłaty niespłaconego kapitału i odsetek w kwotach należnych na dzień wypowiedzenia umów kredytu tj 23.10.2001 r. Do zawarcia ugody nie doszło ze względu na stanowisko pozwanego, który nie uznał roszczenia banku.(k 63 akt XIV GCo 607/04)

W dniu 19 maja 2003 r. pozwany wystąpił przeciwko powodowi do Sądu Okręgowego w Warszawie z pozwem o zapłatę kwoty 9.786.130,97 zł z tytułu rozliczenia środków finansowych uzyskanych przez Bank w związku z przejęciem przedmiotów leasingu i otrzymywaniem rat leasingowych, które miały przewyższać zadłużenie wynikające ze spornych umów kredytowych oraz zasądzenia kwoty 1.957.226,20 zł tytułem odszkodowania za utracone korzyści spowodowane niemożnością dysponowania kwotą określoną jako należność główna wraz z odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu. Pismem z dnia 18 lutego 2004 r. (...) S.A. rozszerzył wcześniej wniesione powództwo i wniósł o zasądzenie kwoty 27.141.951,28 zł. Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 30 listopada 2005 r. (sygn. akt XX GC 661/03) oddalił powództwo w całości, zaś Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 października 2006 r. (sygn. akt VI ACa 197/06) zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Centrum (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 4.680.919,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2004 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, uznając oświadczenia Banku o potrąceniu wierzytelności za bezskuteczne, bowiem nie można było na ich podstawie ustalić, których należności miał dotyczyć skutek prawny. (k 157-165) (...) SA uznał za bezskuteczne potrącenia powoda dokonane w dniach 19,20 i 26 maja 2003 r. i w dniach 6 i 12 czerwca 2003 r.

Pismem procesowym z dnia 18 lutego 2004 r. złożonym w sprawie XX GC 661/03 pozwany przyznał, że powód ma do pozwanego wierzytelności z umów kredytowych w wysokości 8.942.485,44 zł ustalonej na dzień 8 listopada 2001 r. o którą zmniejsza dochodzone od banku w niniejszym postępowaniu roszczenia oraz przyznał, że powód potrącił kwotę 4.687.689,21 zł znajdującą się na jego rachunku bankowym (k 1504-1505),

Na skutek treści uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 października 2006 r., w dniu 18 października 2006 r. powód skierował do pozwanego kolejne oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w wysokości 6.217.094,30 zł z tytułu niespłaconych należności z umów kredytowych wraz z odsetkami, z wierzytelnością pozwanego wynikającą z przedmiotowego wyroku.(k 166-169) Z treści tego oświadczenia wynika, że powód ustala stan należności każdego z 9 kredytów na dzień 17 pażdziernika 2006 r. oddzielnie dla kapitału i odsetek w łącznej kwocie 13.766.432,02 zł, którą potrąca z należnością pozwanego wynikającą z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 pażdziernika 2006 r. w kwocie 4.680.919,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2004 r do dnia zapłaty, które wynoszą na dzień 17 pażdziernika kwotę 1.536.175,10 zł. co łącznie stanowi kwotę 6.217.094,30 zł. W treści oświadczenia bank wskazuje jakie kwoty zalicza na poczet należności z kapitału każdego z 9 kredytów, i jednocześnie wzywa do zapłaty w terminie 7 dni pozostałej kwoty 7.549.337,72 zł podając wysokość należności z każdej umowy kredytu. Z treści tego oświadczenia wynika, że po uwzględnieniu potrącenia pozwany winien zapłacić na rzecz banku kwotę 1.980.621,79 zł tytułem spłaty kapitału z umowy kredytu nr (...) oraz łącznie kwotę 5.568.715,93 zł tytułem należnych odsetek umownych ze wszystkich umów kredytowych.

Nie jest sporne, że oświadczenie o potrąceniu zostało doręczone pozwanemu przesyłką poleconą nadaną w dniu 18.10.2006 r.(k 170)

Nie jest też sporne, że pozwany otrzymał oświadczenie w dniu 18 pażdziernika 2006 r. ponieważ wynika to z listu pozwanego z dnia 19 pażdziernika 2006 r. którym odpowiedział na oświadczenie powoda o potrąceniu z dnia 18 pażdziernika 2006 r. twierdząc, że go nie uznaje za skuteczne ponieważ nie uznaje wierzytelności zgłaszanych do potrącenia przez powoda a ponadto wierzytelności te uległy przedawnieniu. (k 429).

W dniu 19 pażdziernika 2006 r. pozwany złożył Komornikowi Sądowemu Rewiru III przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 pażdziernika 2006 r.(sygn. akt VI ACa 197/06), opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną w dniu 19 pażdziernika 2006 r. Komornik niezwłocznie wyegzekwował powyższą kwotę z rachunku bankowego powoda i postanowieniem z dnia 21 pażdziernika 2006 r. ustalił koszty postępowania egzekucyjnego, wobec jego zakończenia (k 175, 399-400,1757) Z treści wniosku wynika zatem, że tego samego dnia pozwany uzyskał klauzulę wykonalności i złożył wniosek komornikowi ( k 439-440) a z treści postanowienia komornika z dnia 21.10.2006r.wynika, że pełnomocnikowi wierzyciela przekazano wyegzekwowaną kwotę 6.249.002,72 zł.(k 175)

W dniu 23 pażdziernika 2006 r. powód wniósł do komornika o niezwłoczne wstrzymanie czynności egzekucyjnych, ponieważ wierzytelność C. została przez niego w całości zaspokojona w drodze potrącenia, przedstawiając na dowód pismo o dokonanym potrąceniu. Wniosek ten został oddalony.

Postanowieniem z dnia 25 pażdziernika 2006 r. Sąd Okręgowy w sprawie z wniosku powoda udzielił zabezpieczenia powództwa przeciw egzekucyjnego poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego rewiru III przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza na podstawie tytułu wykonawczego –wyroku SA w Warszawie z dnia 13 pażdziernika 2006r sygn. akt VI ACa 197/06 na czas trwania procesu.(k 171-174, sygn.XX GCo 215/06)

Z treści dokumentu urzędowego- wyciągu z dnia 14 marca 2007 r. z ksiąg Banku (...) SA w W. wynika, że w dniu 14 marca 2007r. zadłużenie pozwanego wynosiło kwotę 1.954.124,03 zł tytułu niespłacenia kapitału z umowy kredytu nr (...) oraz kwotę 5.568.715,93 zł z tytułu odsetek od 9 umów kredytowych. Ponadto w księgach banku była zaewidencjonowana kwota 6.282.636,72 zł jako nienależnie wyegzekwowana przez pozwanego z rachunku bankowego powoda .Wyciąg stwierdzał, iż łączne zadłużenie pozwanego wobec banku w dniu 14 marca 2007 r. wynosiło kwotę 13.879.942,56 zł.(k 176-177)

W dniu 9 listopada 2006 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 13.875,742,73 zł stanowiącej sumę kwot: 1) 1.980.621,79 zł stanowiącą równowartość kapitału z umowy kredytu nr (...), 2) sumy odsetek z 9 umów kredytowych (164.850,66zł+3.047.154,41 zł+405.674,03 zł+283.804,82 zł +301.181,20 zł+339.159,14 zł+ 664.095,12 zł+ 239.845,36 zł+ 153.068,64 zł=5.598.833,1 zł), 3) nienależnie wyegzekwowanej kwoty 6.282.636,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20.10.2006 r., łącznie 13.875.742,73 zł.- w terminie do dnia 16 listopada 2006 r.(k 178-179)

W odpowiedzi na to wezwanie pozwany listem z dnia 16 listopada 2006 r. nie uznał roszczeń banku twierdząc, że bank nie przedstawił dowodów na istnienie i wysokość wierzytelności. Ponadto pozwany twierdził, że wierzytelność ta gdyby uznać jej istnienie uległa w całości przedawnieniu. Jednocześnie pozwany wzywał powoda do bezzwłocznej zapłaty kwoty 3.990.419,59 zł tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie umów przelewu wierzytelności wymienionych w załączniku nr 1 do pisma stanowiących zabezpieczenie umów kredytu oraz kwoty 9.683.219,56 zł odszkodowania za nienależyte wykonanie przez powoda umów przewłaszczenie na zabezpieczenie zawartych w ramach umów kredytu wymienionych w załączniku nr 2 do pisma. Kwotę 13.673.639,15 zł stanowiącą łączną kwotę tych odszkodowań pozwany na podstawie art. 498 kc potrącił z należnością powoda w kwocie 13.875.742,73 zł zgłoszoną w piśmie z dnia 9 listopada 2006 r. ze skutkiem na dzień w którym przedmiotowa wierzytelność pozwanego wobec powoda stanie się wymagalna. Pozwany zastrzegał, iż składa powyższe oświadczenie o potrąceniu jedynie z ostrożności procesowej i w żadnym wypadku oświadczenie to nie stanowi uznania wierzytelności banku, bowiem wierzytelność ta nie istnieje.(k 180-183) Jednocześnie pozwany załączył zestawienie tabelaryczne dotyczące przedawnionych wierzytelności objętych cesją na rzecz banku i zestawienie tabelaryczne wymieniające przedmioty leasingu objęte umowami przewłaszczenia na zabezpieczenie.( k 183-223) oraz zestawienia stanowiące ewidencję odsetek od 9 kredytów sporządzone w dniu 14 marca 2007 r.(k 224-241).

Z treści tego zestawienia odsetek od kredytów wynika, że pozwany wyliczył odsetki od kredytu nr S/512/I- (...) na kwotę 338.572,93 natomiast powód na kwotę 339.159,14 zł. a od kredytu S/675/I- (...) na kwotę 239.949,12 zł podczas gdy powód obliczył 239.845,36 zł. Odsetki od pozostałych kredytów były zgodne z podanymi przez powoda w wyciągu z ksiąg banku z dnia 14 marca 2007 r.

W odpowiedzi na pozew z dnia 31 maja 2007 r pozwany ponownie zgłosił z ostrożności procesowej zarzut wygaśnięcia roszczeń objętych pozwem na skutek potrącenia roszczeń dokonanego przez pozwanego w dniu 16 listopada 2006 r. tj potrącenia dochodzonej przez powoda kwoty 13.875.742,73 zł z wierzytelnością pozwanego w kwocie 13.673.639,15 zł wynikającą ze zgłaszanych roszczeń odszkodowawczych. Pozwany twierdził, że na skutek czynności potrącenia obydwie wierzytelności umorzyły się do wartości wierzytelności niższej a oświadczenie o potrąceniu zostało podpisane zgodnie z wymogami reprezentacji pozwanej spółki i jest skuteczne. (k 356-360 )

Na rozprawie w dniu 25 marca 2008r. powód zmienił powództwo domagając się kwoty 13.940.888.04 zł przy czym wskazał, że nie jest to rozszerzenie pozwu, a jedynie aktualizacja roszczenia wynikająca z częściowej spłaty kredytu nr (...) i zwiększenia się odsetek od tego kredytu, oraz zmniejszenia odsetek od kredytu nr S/512/I- (...).

Z treści dokumentu wyciągu z ksiąg Banku (...) SA w W. z dnia 27 sierpnia 2010 r. wynika, że kwota zadłużenia z kredytu nr (...) zmniejszyła się do 1.700.606,09 zł na skutek spłaty kapitału, a do kwoty 3.758.239,43 zł zwiększyły się odsetki od tego kredytu- pozycja 2 wyciągu , odsetki od kredytów stanowiące pozycje 3,4,5,6 i 9 wyciągu uległy zmniejszeniu (1/ 164.850,66 zł, 3/ 403.263,72 zł, 4/ 283.670,54 zł, 5/ 299.833,82 zł, 6/ 330.282,50 zł,7/ 664.095,12 zł, 8/ 239.526,32 zł, 9/ 152.213,05 zł). Powód podawał, że nastąpiła kolejna aktualizacja roszczenia wynikająca z treści umowy kredytu, która zastrzegła odsetki umowne w wysokości obliczonej wg wskaźnika WIBOR 3 M +2 punkty procentowe x l .5 dla kredytu (...) ( k 2749, oraz k 2750-2757)

Przesłuchani w toku postępowania świadkowie P. C. (k 1585-1587) i W. K. (k 1920-1923) ), których prawdziwości zeznań strony nie zaprzeczyły, zeznali iż zła sytuacja finansowa pozwanego a także innych przedsiębiorstw leasingowych była spowodowana sytuacją rynkową- pogarszającym się otoczeniem gospodarczym. Świadek K. pracownik banku mający kontakt z pozwanym zeznał jednoznacznie, że pozwany miał kłopoty w zakresie wywiązywania się z zawartych umów kredytu. Zeznania te znalazły potwierdzenie w treści dowodów z dokumentów. Z zeznań świadka K. wynikało, że pozwany miał problemy z gromadzeniem środków na rachunkach bieżących, z których zaspokajał się powód, występowały opóżnienia w spłacie kredytów przekraczające 30 dni. Sąd nie dał wiary zeznaniom P. C. w części dotyczącej istnienia zalecenia nadzoru bankowego dotyczącego ograniczenia finansowania przedsiębiorstw leasingowych nie prowadzonych przez banki mającego świadczyć o rzekomej zmowie banków, tym bardziej, że powodowy bank także w 2001 r. zlikwidował swoje przedsiębiorstwo leasingowe ze względu na złą koniunkturę.

Prezes zarządu pozwanej spółki (...) zeznając potwierdził, że C. miał kilkunastodniowe opóżnienia w spłacie kredytów. Zeznał, że przyczyną odstąpienia od umów z bankiem było niewłaściwe wykonywanie umów kredytowych polegające na nie zwalnianiu zabezpieczeń w przypadku spłaty kredytu. Przyznał, że spółka nie wzywała banku do zmiany sposobu wykonywania umów kredytowych ale na piśmie wzywała bank do zwolnienia zabezpieczeń zakończonych umów leasingu. D. B. potwierdził, że nie wzywano powoda do zapłaty kwoty zasądzonej wyrokiem SA ponieważ nie było takiego obowiązku, a przedstawiona do potrącenia przez powoda wierzytelność nie istniała. (k 2391-2394)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu powództwo jest uzasadnione w całości ponieważ obydwa zgłoszone przez powoda roszczenia 1. o zapłatę należności z umów kredytu i 2. o zapłatę odszkodowania są uzasadnione, nie są przedawnione a zgłoszony w dniu 16 listopada 2006 r. przez pozwanego zarzut potrącenia, ponowiony w odpowiedzi na pozew nie wywołał skutków prawnych przewidzianych w art.498 § 2 kc.

Roszczenie 1

Podstawę żądania przez powoda wykonania zobowiązań umownych przez pozwanego kredytobiorcę stanowią art. 69 ust. 1 i art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w dacie złożenia oświadczeń o wypowiedzeniu umów kredytowych, Dz. U. Nr 140, poz. 393) w zw. z art. 353 § 1 k.c. Przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w dacie złożenia oświadczeń o wypowiedzeniu umów kredytowych, Dz. U. Nr 140, póz. 393) stanowi , że - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Art. 75 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w dacie złożenia oświadczeń o wypowiedzeniu umów kredytowych, Dz. U. Nr 140, póz. 393) stanowi; że po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu, o ile umowa kredytu nie stanowi inaczej.

Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić (art. 353 § 1 k.c.).

W przedmiotowej sprawie punkt 18 ppkt.1 każdej z umów o kredyt stanowił, że w wypadku wypowiedzenia umów przez Bank, kredytobiorca ma obowiązek spełnić świadczenie polegające na spłacie kredytu wraz z odsetkami - i tego właśnie domagał się powód. Należy przy tym zauważyć, że co do zasady rozwiązanie umowy powoduje ustanie zobowiązania w rozumieniu art. 353 § 1 k.c., nie powoduje natomiast generalnego wygaśnięcia roszczeń o świadczenia wynikające z umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2008 r., sygn. II PK 179/07, publ. Lex nr 459308).

Domagając się spełnienia roszczenia o świadczenia pieniężne wynikające z wypowiedzianych umów, powód zobowiązany był do udowodnienia następujących okoliczności: iż strony łączyły umowy kredytowe o określonej treści, które następnie zostały wypowiedziane ze skutkiem prawnym (powodując stan wymagalności roszczenia o zwrot udzielonych kredytów wraz z odsetkami), ponadto iż na podstawie tych umów Bank przekazał kredytobiorcy określoną ilość środków pieniężnych, które wobec zakończenia umów powinny zostać Bankowi zwrócone wraz z odsetkami.

W ocenie sądu powód takie dowody przeprowadził przedstawiając dowody z umów kredytu zawartych z pozwanym i składając wyciągi z ksiąg bankowych na dowód wysokości aktualnego zadłużenia pozwanego.

1.odstąpienie pozwanego

W ocenie sądu powód trafnie uznał za bezskuteczne oświadczenie pozwanego z dnia 15 pzżdziernika 2001 r. o odstąpieniu od umów kredytowych, umów o przewłaszczenie na zabezpieczenie, umów przelewu wierzytelności na zabezpieczenie i umów cesji odszkodowania z polis ubezpieczeniowych ponieważ nie spełniały wymogów ustawowych. W szczególności w oświadczeniu o odstąpieniu od umów kredytowych pozwany nie wymienił umów kredytu, od których odstępował ale załączył zestawienie 392 umów leasingu ze wskazaniem numeru umowy kredytowej i numeru umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. W treści tych oświadczeń pozwany nie podał przyczyn odstąpienia, podstawy prawnej ani żadnego uzasadnienia odstąpień. Nie jest sporne, że powód nie pozostawał w zwłoce z wykonaniem swego zobowiązania bowiem przekazał pozwanemu kwoty kredytów, nie jest też sporne, że pozwany wcześniej nie wzywał powoda do wykonania zobowiązania wynikającego z umów kredytu lub umów zabezpieczających. Ustawowe prawo odstąpienia uzasadnia zwłoka w wykonaniu zobowiązania lub niemożność wykonania zobowiązania na skutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana. Oświadczenia pozwanego nie spełniały warunków przewidzianych w art.491 kc i art. 493 kc, , można je traktować bardziej jako deklaracje o odmowie wykonywania zobowiązań wobec banku. Pozwany nie wykonał obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń wiążącego się z instytucją odstąpienia.

Umowy kredytu nie przewidywały możliwości odstąpienia od umów przez kredytobiorcę (art. 395 k.c. i nast.). Z tych przyczyn należy uznać, że odstąpienia pozwanego od umów nie wywołały skutków prawnych.

Nie jest trafne twierdzenie pozwanego, że oświadczenia o odstąpieniu od umów kredytowych zostały niejako konwalidowane przez zgłaszane ustnie i na piśmie przez pozwanego żądania zwolnienia zabezpieczeń przedmiotów leasingu po zakończeniu tych umów poprzez spłatę zobowiązań przez leasingobiorcę. Umowy kredytu nie dawały podstaw do zwolnienia przedmiotów leasingu z zabezpieczeń przed zakończeniem spłaty kredytu a dodatkowo z materiału dowodowego sprawy wynika, że powód zwalniał zabezpieczenia na prośbę pozwanego w ramach dobrej współpracy. Brak spłaty zobowiązań pozwanego powodował iż powód miał prawo utrzymać zabezpieczenia do czasu całkowitej zapłaty należności z umów kredytu. Bank nie prowadził ewidencji spłacanych rat leasingu nie miał takiego obowiązku wynikającego z umowy. Dodatkowo należy stwierdzić, że pozwany nie występował o zmianę umów kredytu z zakresie zwalniania zabezpieczeń, czy ewidencji spłat wierzytelności przez leasingobiorców, nie ma na to żadnych dowodów.

2.wypowiedzenie powoda

Powód wypowiedział umowy kredytowe w piśmie z dnia 23.10.2001 r. na podstawie pkt 19 ppkty 2 i 7 umów kredytu w związku z art. 75 ust.2 ustawy z dnia 29.08.1997 prawo bankowe (Dz.U. nr 140,poz 939) z 7 dniowym terminem wypowiedzenia ze skutkiem na 30 pażdziernika 2001 r. zakreślając do tego samego dnia termin na spłatę kredytów i odsetek.

Problemy z płynnością finansową pozwanego, które wystąpiły w połowie 2001 r., były skutkiem wielu przyczyn. Pozwany posiadał aktywa pozyskane ze środków kredytowych i były one obciążone zabezpieczeniami. Pozwany był zadłużony w kilku bankach i mimo podejmowania prób spłaty zadłużeń jego sytuacji finansowa pogarszała się, co ostatecznie znalazło odbicie w 30 dniowych opóżnieniach w spłacie rat kredytu i wszczętym postępowaniu układowym. Strony podejmowały rozmowy zmierzające do zapewnienia płynności finansowej pozwanemu, które nie przyniosły poprawy. Pozwany próbował ukryć przed powodem swoją faktyczną sytuację finansową, nie zawiadomił o wniesieniu podania o zawarcie układu.

Łączące strony umowy przewidywały w pkt.19 ppkt 1 i 2 możliwość wypowiedzenia kredytu przez powoda w sytuacji utraty zdolności kredytowej pozwanego lub zagrożenia terminowej spłaty i zawierały zastrzeżenie, że pozwany wyraża zgodę na oświadczenie, że wypowiedzenie kredytu ma skutek prawny. Umowa w sprawach nieuregulowanych odsyłała do przepisów kodeksu cywilnego.

Jest bezsporne, że pozwany zalegał ze spłatami rat kredytów, nie wykonywał obowiązków informacyjnych wynikających z pkt 17 ppkt 4 umów i ostatecznie zaprzestał wykonywania umów składając oświadczenia o odstąpieniu od tych umów w dniu 15.10.2001 r., z tego względu Sąd uznał za udowodnione istnienie przesłanki uprawniającej powoda do wypowiedzenia umów kredytu.

W ocenie Sądu zostały spełnione przesłanki wymienione w umowach o kredyt 1)utraty zdolności kredytowej i 2)zagrożenia terminowej spłaty uzasadniające wypowiedzenie umów przez powoda. Dowodami z dokumentów i zeznań świadków wykazana została okoliczność, iż pozwany nie płacił w terminnie rat kredytu. Powód zastrzegł w pkt 18 ppkt 1 umów kredytu wypowiedzenie całości lub części kredytu i możliwość żądania jego spłaty w terminie określonym w oświadczeniu o wypowiedzeniu a w pkt 19 pkt.1 umów, wypowiedzenie części lub całości kredytu na skutek utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę .

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego oraz na podstawie obowiązującej strony umowy należy uznać, że powód skutecznie wypowiedział umowy o kredyt.

Wobec nieprecyzyjnego sformułowania wypowiedzeń, na podstawie art. 65 §1 i § 2 kc należy przyjąć, że powód wypowiada umowy w dniu 23.10.2001 r. ze skutkiem na dzień 30.10.2001 r.- ( z terminem wypowiedzenia), przy czym termin ten nie jest ustalony dowolnie ale na podstawie powołanego przepisu ustawy. Jednocześnie powód wzywał pozwanego do spłaty należności z każdego kredytu w określonej wypowiedzeniami kwocie kapitału i odsetek w terminie zakreślonym wypowiedzeniem, zastrzegając odsetki umowne w wysokości 1,5 stopy oprocentowania kredytu określonej w pkt 14 umowy kredytu. Powołany przez powoda w wypowiedzeniach art. 75 ust.2 ustawy z dnia 29.08.1997 Prawo Bankowe (Dz.U nr 140,poz 939 ) uprawniał powoda do zastosowania 7 dniowego terminu wypowiedzenia w razie zagrożenia kredytobiorcy upadłością. Natomiast powołana umowna podstawa wypowiedzenia pkt 19 ppkt 2 odnosiła się do zagrożenia terminowej spłaty kredytu wraz z odsetkami lub nieterminowego regulowania należności bankowych a więc mieściła się w podstawie ustawowej.

W ocenie sądu skoro w niniejszej sprawie wypowiedzenie umów kredytowych nastąpiło po złożeniu przez pozwanego odstąpienia z dnia 15.10.2001 r., podania o układ z dnia 15.10.2001 r zawierającego propozycję umorzenia wymagalnych odsetek w kwocie 43.556.487,52 zł przy wartości zobowiązań wynoszącej 229.217.500 zł oraz propozycję rozłożeniu spłaty należności przekraczających 99.999 zł na 3 lata, oraz po jednoczesnym odstąpieniu przez pozwanego od umów kredytowych ze wszystkimi kredytującymi dotąd pozwanego bankami (okoliczność znana sądowi z urzędu) i przed ogłoszeniem upadłości pozwanego w dniu 12 grudnia 2001r. należy przyjąć, że pozwany był realnie zagrożony upadłością i powód prawidłowo zastosował na podstawie powołanej ustawy przyjęty 7 dniowy termin wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30 .10.2001 r.

Wypowiedzenia umów kredytowych ustanawiają obowiązek spłaty niespłaconej do tego czasu części kredytu i odsetek w terminie oznaczonym przez kredytodawcę. Wynika to z postanowień punktu 18 ppkt 1 każdej umowy kredytowej.

Nawet gdyby przyjąć, że pozwany nie był zagrożony upadłością, pomimo braku kredytowania przez banki jego działalności, to zgodnie z art. 75 ust.2 prawa bankowego okres wypowiedzenia umów kredytu wynosił by 30 dni o ile umowa kredytu nie przewiduje okresu dłuższego. Ponieważ umowy kredytu nie ustalały terminu wypowiedzenia, w warunkach złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu oznaczałoby to, tylko przedłużenie okresu wypowiedzenia umów z 7 dni do 30, a więc roszczenia banku stały by się wymagalne najwcześniej 23 listopada 2001 r. bowiem termin wypowiedzenia umów kredytowych wynikał z ustawy a nie z woli banku.

3.przerwa biegu przedawnienia

Zgodnie z treścią art.122 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne przy czym wymagalność roszczenia oznacza stan w którym uprawniony może skutecznie domagać się realizacji roszczenia. Roszczenie staje się wymagalne w ostatnim dniu przewidzianego dla zobowiązanego terminu do spełnienia świadczenia. Zatem roszczenia powoda wynikające z wypowiedzianych umów kredytu stały się wymagalne w dniu 30 pażdziernika 2001 r.

Nie ma podstaw do uznania, że roszczenie powoda wynikające z umów kredytowych wygasło na skutek przedawnienia bowiem wystąpiły przesłanki przerwania biegu przedawnienia wynikające z art. 123 § l pkt.1 i 2 kc.

Zgodnie z treścią art.123 § l pkt 1 kc bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Zawezwanie pozwanego do próby ugodowej, wywołało ten skutek, bowiem określiło roszczenia powoda w wystarczający do identyfikacji sposób tak, że dokładnie wiadomo z jakich umów i jakiej wysokości są te roszczenia. Wniosek z dnia 28.10.2004r. wymienia wszystkie umowy kredytowe, ogólną kwotę wierzytelności, którą bank określa na kwotę 6.671.130,67 zł ze wskazaniem należności głównych-kapitału w kwocie 3.620.878,70 zł i odsetek w kwocie 3.050.251,97 zł. Jednocześnie bank załączył do wniosku wszystkie umowy kredytowe zawierające wymienione w pkt 6 umów raty kredytu i terminy spłaty rat kapitału, wszystkie wypowiedzenia umów kredytowych z zawartymi w nich wyliczeniami kapitału i odsetek należnych na dzień wypowiedzenia tych umów, zawierające także zastrzeżenie dalszych odsetek umownych. Zatem wiadomo było, że przedmiotem ewentualnej ugody mają być roszczenia wynikające wprost z określonych umów kredytu, ich wypowiedzeń, przy czym wysokość roszczeń ulegała zmianie na skutek dokonywanych spłat rat leasingowych jak i na skutek sprzedaży przedmiotów leasingu przez bank. Wysokość roszczenia była płynna w czasie ponieważ w umowach strony zastrzegły(pkt.5), oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w okresach za które są naliczane odsetki. Oprocentowanie to w dniu zawarcia kredytu wynosiło WIBOR 3M , który w dniu zawarcia umowy stanowił 13,31%+ 2 punkty procentowe w stosunku rocznym. Strony umówiły się, że wysokość tego oprocentowania może ulec zmianie w przypadku zmiany stawki WIBOR. Zatem wysokość roszczenia powoda ulegała ciągłej zmianie na skutek naliczania umownych odsetek należnych od niespłaconego kredyt (...) według wskaźnika WIBOR, który zmieniał się i dopiero spłata kapitału powodowała zatrzymanie się odsetek na określonym umownie poziomie. Ponieważ roszczenie powoda charakteryzowało się zmiennością, a powód prawidłowo określił wysokość roszczenia kapitałowego i odsetkowego na dzień wniesienia wniosku i wskazał: „ponadto wnioskodawcy przysługują dalsze odsetki umowne od dnia 1.01.2004r.”to należy uznać że objął wnioskiem cały zakres przysługujących mu od pozwanego roszczeń a wniosek odpowiadał wymogom art. 185 § 1 kpc.

Z tych przyczyn brak sprecyzowania we wniosku kwot należnych z każdej umowy kredytu, skoro sprecyzowano je dla kapitału i odsetek w dniu wniesienia wniosku nie stanowi o niedostatecznym sformułowaniu wniosku. Oceniając treść wniosku i załączonych do niego dokumentów, należy uznać, że roszczenia powoda zostały sprecyzowane w sposób pozwalający je wyrażnie zidentyfikować jako roszczenia z 9 umów kredytu w określonej wysokości, a złożenie wniosku odniosło skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia na podstawie art. art.123 § l pkt 1 kc w stosunku do całości tych roszczeń.

Roszczenia powoda z umów kredytowych stały się wymagalne w dniu 30 pażdziernika 2001 r. Wniosek - zawezwanie do próby ugodowej z dnia został wniesiony do sądu dnia 28 pażdziernika 2004 r. a więc przed upływem okresu przedawnienia i spowodował przerwę jego biegu, w odniesieniu do całości roszczeń dochodzonych pozwem. Pozew został złożony przez powoda w dniu 23 marca 2007 r a więc przed upływem okresu trzyletniego przedawnienia z art.118 kc. Nie jest zatem trafny zarzut pozwanego, że wezwanie do próby ugodowej, wobec nieprecyzyjnego sformowania roszczeń nie przerwało biegu przedawnienia roszczeń z umów kredytowych dochodzonych w niniejszym postępowaniu .

Ponadto trzeba mieć na uwadze, że strony pozostawały w tym czasie w sporze wytoczonym przez C. bankowi o zapłatę równowartości przejętych na zabezpieczenie umów kredytu rzeczy i wierzytelności. C. złożył w tym postępowaniu (XX GC 661/03) pismo procesowe z dnia 18 lutego 2004 r. stanowiące oświadczenie wiedzy o wysokości roszczeń banku z umów kredytu.

Ponadto w ocenie sądu pismo procesowe pozwanego z dnia 18 lutego 2004 r. złożone w sprawie XX GC 661/03 stanowi uznanie niewłaściwe przez pozwanego roszczeń powoda objętych niniejszym pozwem ponieważ zawiera przyznanie, że powód ma wierzytelności do pozwanego z umów kredytowych w wysokości 8.942.485,44 zł ustalonej na dzień 8 listopada 2001 r.. Powyższe stanowi przesłankę przerwania biegu przedawnienia wymienioną w art. 123 § 1 pkt 2 k.c. W piśmie tym pozwany kwestionuje dokonane przez powoda potrącenia w kwocie 4.687.689,21 zł jako bezprawne. Pismo to zostało podpisane przez ustanowionego przez pozwanego pełnomocnika.

4. wysokość roszczenia

Wysokość roszczeń powoda wynika z zadłużenia pozwanego z 9 umów kredytowych, które zawierają harmonogram spłat kapitału z podaniem wysokości rat i terminów zapłaty oraz ustalają wysokość odsetek, umowy te razem z wypowiedzeniami określały termin wymagalności roszczeń, zaś spłaty kredytów powinny następować z rachunku bankowego pozwanego prowadzonego specjalnie w tym celu przez powoda. Powód określił iż wierzytelność z tytułu niespłaconych kredytów i odsetek od zawartych z pozwanym 9 umów kredytowych jest wymagalna od dnia 31.10.200lr., bowiem tego dnia upłynął termin zapłaty wierzytelności oznaczony przez powoda w wypowiedzeniach umów kredytowych.

W ocenie Sądu powód udowodnił wysokość pierwszego roszczenia wynikającego z braku zapłaty należności z umów kredytu przedstawiając dowody rozliczenia umów kredytu wyciągiem z ksiąg banku, rozliczenie to jest dokumentem urzędowym sporządzonym przez bank (w rozumieniu art. 244 kpc) i stanowi wiarygodny dowód na potwierdzenie istnienia zobowiązania pozwanego. Powód złożył wyciągi z ksiąg banku dokumentujące zadłużenie pozwanego z tytułu umów kredytowych w dniu 23 pażdziernika 2001r, w dniu 15 wrzesnia 2003 r , w dniu 14 marca 2007 r oraz w dniu 27.08.2010 r. zawierające aktualizacje zadłużenia. Z wyciągów tych wynika, że zadłużenie pozwanego ulegało zmniejszeniu na skutek dokonywanych spłat kapitału oraz zwiększeniu na skutek zmieniającej się kwoty odsetek umownych od kredytów, ponieważ umowy przewidywały zmienną stawkę oprocentowania kredytów. Z ostatniego wyciągu wynika, że zadłużenie pozwanego z tytułu umów kredytu wzrosło do kwoty 14.259.217,97 zł pomimo spłaty części kapitału z kredytu (...) do kwoty 1.700.606,09 zł na skutek zwiększenia się kwoty wymagalnych odsetek od tego kredytu. Natomiast odsetki od kredytów wymienionych w punktach 3,4,5,6 i 9 wyciągu uległy zmniejszeniu.

W ocenie sądu powyższy wyciąg z ksiąg banku stanowi wiarygodny dowód dla ustalenia wysokości wierzytelności pozwanego wynikającej z pierwszego roszczenia pozwu.

Kolejnym wiarygodnym złożonym przez powoda dowodem są wykazy zawierające spis sprzedanych przez bank przedmiotów leasingu stanowiące załącznik nr 1 do pisma procesowego powoda z dnia 7 kwietnia 2008 r., z których wynika jakie przedmioty zostały sprzedane, kiedy i za jaką kwotę oraz o jaką kwotą z tytułu sprzedaży zmniejszyło się zobowiązanie pozwanego. Ponadto powód złożył dowody wykazujące wysokość odsetek bankowych, pozwalające na skontrolowanie prawidłowości obliczeń. Pozwany nie zakwestionował skutecznie prawdziwości tych dowodów.

Pozwany zgłosił zarzut przejęcia przez powoda mienia pozwanego o wartości 14.998.640,08 zł i nie zarachowanie go na poczet umów kredytowych ich wartości, co stanowi zawyżenie wierzytelności dochodzonej pozwem. (k 341)

Zarzut ten nie jest trafny powód bowiem nie przejął od pozwanego takiego majątku ale miał zabezpieczenia na majątku pozwanego, co nie oznacza przejęcia majątku ani nie powoduje obowiązku zarachowania .

Nie jest trafny zarzut pozwanego iż powód nie rozliczył wartości przewłaszczonych i następnie sprzedanych przedmiotów leasingu, które powinny zmniejszyć wysokość zadłużenia pozwanego. Z zestawienia sprzedanych przez bank rzeczy ruchomych( k 1932-1935) oraz faktur VAT (k1936-1974) wynika, że bank sprzedał 41 przewłaszczonych na zabezpieczenie przedmiotów leasingu zaliczając uzyskane środki na spłatę kredytów. Ponadto powód rozliczył z pozwanym także wartość uzyskanego od ubezpieczyciela odszkodowania w kwocie 41.100 zł za dwa skradzione pojazdy z umów leasingu nr (...)(k 1990,1991) Powód przyznał, że nie rozliczył jedynie wartości urządzenia poligraficznego przejętego od A. U.- umowa leasingu nr (...) z dnia 28.04.1999r, na podstawie protokołu z dnia 25 lipca 2007r. ze względu na brak możliwości sprzedaży tego urządzenia . Wartość tych urządzeń ustalił rzeczoznawca na kwotę 13.300 zł( k 1978-1989)

Nie jest trafny zarzut pozwanego, że ze względu na podpisanie wyciągu przez pełnomocników banku i nie dołączenie do wyciągów bankowych pełnomocnictw osób je podpisujących w imieniu banku nie stanowią one dowodu urzędowego, powód na zarzut pozwanego złożył pełnomocnictwo, którym wykazał uprawnienie tych osób a prawdziwość dokumentów nie została nigdy podważona.

Zarzut nierzetelności ksiąg banku nie znajduje uzasadnienia nie został skonkretyzowany ani wykazany a pomyłkowo wpisana data wyciągu nie stanowi o jego niewiarygodności.

5. potrącenie pozwanego

Zgłoszone przez pozwanego w piśmie z dnia 16 listopada 2006 r. potrącenie kwoty 13.673.639,15 zł , powołane następnie w odpowiedzi na pozew nie doprowadziło do umorzenia wierzytelności, ponieważ pozwany nie udowodnił swoich roszczeń odszkodowawczych.

Pozwany twierdził, że wierzytelności powoda objęte pozwem wygasły na skutek potrącenia dokonanego pismem dnia 16 listopada 2006 r. Pismo zawierało wezwanie do zapłaty odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania przez Bank umów przewłaszczenia w kwocie 9.863,219,56 zł oraz przelewu wierzytelności w kwocie 3.990.419,59 zł, jednocześnie pozwany dokonał potrącenia tych roszczeń .W piśmie tym pozwany twierdził, że przysługuje mu od powoda kwota 3.990.419,59 zł z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie umów przelewu wierzytelności wymienionych w specyfikacji stanowiącej załącznik nr 1 do pisma, stanowiących zabezpieczenie wszystkich 9 umów kredytu. Na to odszkodowanie składają się kwoty nieuregulowanych przez leasingobiorców (przedawnionych) rat leasingu. Ponadto pozwany zgłaszał roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 9.863,219,56 zł z tytułu nienależytego wykonania umów przewłaszczenia na zabezpieczenie wymienionych w załączniku nr 2 do pisma. Należy stwierdzić, że do pisma nie załączono wymienionych załączników ale zestawienia tabelaryczne do poszczególnych umów kredytu zawierające dane dotyczące umowy, przedmiotów leasingu , wartości przedmiotów leasingu wynikającej z polis ubezpieczenia, wartości przedmiotów leasingu na dzień 30.10.2006 r. i kwoty potrącenia będącej różnicą pomiędzy wartością ubezpieczenia przedmiotu leasingu a wartością przedmiotu leasingu na dzień 30.10.2006 r. Natomiast kolejne zestawienia zawierają spis umów leasingu, termin płatności rat leasingu, nazwę leasingobiorcy i kwotę wierzytelności przedawnionych do potrącenia w odniesieniu do każdej umowy kredytowej. Oświadczenie nie zawiera uzasadnienia potrąconych roszczeń. Dołączone to niego zestawienia nie zostały podpisane, nie wiadomo kto je sporządził, kiedy i w oparciu o jakie dane.

Pozwany obydwa te roszczenia o odszkodowania w łącznej kwocie 13.673.639,15 zł potrącał z wierzytelnością powoda dochodzoną niniejszym pozwem w kwocie 13.875.742,73 zł na podstawie art. 498 kc ze skutkiem w którym przedmiotowa wierzytelność C. wobec banku stanie się wymagalna( tj na dzień doręczenia niniejszego pisma), jak twierdził z ostrożności procesowej. Pozwany twierdził, że pomimo dokonanego potrącenia powyższe oświadczenie nie stanowi uznania wierzytelności banku ponieważ ta nie istnieje.

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 4 czerwca 2007 r. powołał się na oświadczenie z dnia 16 listopada 2006 r i uzasadniał roszczenia odszkodowawcze, twierdząc, że nienależyte wykonanie przez powoda umów przewłaszczenia na zabezpieczenie polegało na tym, że bank stając się właścicielem rzeczy oznaczonych co do tożsamości na podstawie umów przewłaszczenia nie podejmował czynności powodujących zaspokojenie się banku z tych przedmiotów i przez swoje zawinione działanie doprowadził do wyrządzenia pozwanemu szkody. Szkodę pozwanego stanowią nieuzyskane przez bank ceny z tytułu sprzedaży przewłaszczonych ruchomości oraz nieuzyskane opłaty leasingowe. Pozwany twierdził, że to roszczenie nie było objęte pozwem w sprawie XX GC 661/03 ponieważ w tamtym procesie domagał się rozliczenia zawartych umów przewłaszczenia a nie zapłaty odszkodowania .

Pozwany wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla wyceny tych roszczeń. Dowód z opinii biegłego miał na celu zweryfikowanie wysokości poniesionej przez pozwanego szkody w wyniku nienależytego wykonywania przez bank umów przewłaszczenia na zabezpieczenie i umów przelewu wierzytelności w oparciu o księgi i dokumenty banku, do których pozwany nie ma dostępu.

Zmieniając ten wniosek pozwany wnosił o ustalenie jaką wartość utraciły przewłaszczone ruchomości w okresie od dnia kiedy powód mógł je najwcześniej sprzedać w związku z oświadczeniem powoda z dnia 8.11.2001 r. do dnia ich sprzedaży oraz do dnia 16.11.2006 tj potrącenia przez C.. oraz jaka jest kwota nieuregulowanych przez leasingobiorców wierzytelności z rozbiciem na poszczególne umowy leasingowe, jak przedstawiają się daty wymagalności poszczególnych płatności nie uregulowanych przez leasingobiorców.

Pozwany twierdził następnie w piśmie z dnia z dnia 10.07.2008 , że bank swoim zawinionym zachowaniem doprowadził do przedawnienia przelanych na jego rzecz wierzytelności leasingowych a także do deprecjacji przewłaszczonych przedmiotów leasingu. Twierdził, że bank kilka lat nie interesował się losem tych zabezpieczeń, dopuszczając do sytuacji w której przedmioty te straciły wartość. Takie działanie powoda, który mógł uzyskać zaspokojenie dochodzonej wierzytelności z majątku pozwanego, którego był dysponentem na skutek zabezpieczeń i świadomie tego nie uczynił zwlekając 7 lat z dochodzeniem przysługującej wierzytelności z ciągle rosnącymi odsetkami jest nadużyciem przysługującego mu prawa zatem nie może korzystać z ochrony. Pozwany podawał jako podstawę dla swoich roszczeń art. 353 kc.

Odnosząc się do tak sformułowanego roszczenia odszkodowawczego należy stwierdzić, że umowy zabezpieczające nie zawierały postanowień dotyczących obowiązku banku do zaspokojenia się z przewłaszczonej rzeczy w przypadku niespłacenia kredytu. Umowy te w pkt.8 zawierały jedynie uprawnienie banku, w przypadku niespłacenia kredytu w terminie oznaczonym w umowie lub w terminie wynikającym z wypowiedzenia umowy, do zbycia w drodze sprzedaży przewłaszczonej rzeczy względnie do jej wynajęcia lub wydzierżawienia i zaliczenia uzyskanych środków na spłatę zadłużenia z tytułu kredytów, po pomniejszeniu tych kwot o obciążające dłużnika koszty.

Zatem przeniesienie własności przedmiotów leasingu nastąpiło w celu zabezpieczenia roszczeń przysługujących powodowi a nie w celu zaspokojenia się powoda, stąd koniecznym było złożenie pozwanemu oświadczenia, które przekształciłoby istniejący stosunek powierniczy w prawo własności, tego rodzaju oświadczenie nie zostało przez bank złożone.(por. ustalenia ze sprawy XX GC 661/03 i VI 197/06 - miedzy tymi samymi stronami w zakresie tego samego stanu faktycznego) Powód nie podjął działań, które zgodnie z § 8 ust.1 umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie pozwoliłoby stwierdzić, że nastąpiło zaspokojenie z przedmiotów przewłaszczenia. Oświadczenie banków z dnia 8 listopada 2001 r. zamieszczone w gazecie ma charakter informacyjny i nie stanowi oświadczenia woli powoda skierowanego do pozwanego wywołującego skutek prawny. Zamieszczenie tego oświadczenia nie oznacza, że powód przystąpił do zaspokojenia się z określonych przedmiotów zabezpieczeń, aby wywołało ono skutki przekształcenia prawa powierniczego w prawo własności powinno być skierowane do pozwanego. Takiego oświadczenie powód nie złożył.

Określone w umowie przewłaszczenia rzeczy na zabezpieczenie wierzytelności sposób i warunki zaspokojenia się wierzyciela z przewłaszczonej rzeczy wiążą strony. W razie braku postanowień umownych w tym względzie wierzyciel może zaspokoić się – według własnego wyboru- w każdy sposób, który nie jest sprzeczny z treścią stosunku prawnego łączącego strony, umową lub zasadami współżycia społecznego. W każdym wypadku zaspokojenia się wierzyciela z przewłaszczonej rzeczy następuje ono nie z chwilą nabycia przez wierzyciela własności rzeczy, ale z chwilą dokonania czynności powodującej zaspokojenie się wierzyciela z tej rzeczy i prowadzącej do umorzenia w całości lub części zabezpieczonej wierzytelności.(wyrok SN z dnia 27 czerwca 1995r I CR 7/95) Również przelew wierzytelności z tytułu zawartych przez powoda umów leasingu nie oznacza zaspokojenia powoda. Do tego niezbędne jest dokonanie wpłat przez leasingobiorców.

Uprawniony z zabezpieczeń może decydować o tym czy i ewentualnie w jakim zakresie skorzysta z ustanowionego zabezpieczenia, jeśli nie ma innego dodatkowego postanowienia w tym przedmiocie . (uchwała SN z dnia 5 maja 1993r., IIICZP 54/93)

Pozwany zarzucał, że przedmiotem rozważań w powołanych orzeczeniach SN jest tylko kwestia czy wierzyciel jest uprawniony czy też obowiązany do skorzystania z ustanowionych na jego rzecz zabezpieczeń, nie dotyczą one problemu odpowiedzialności odszkodowawczej wierzyciela powstałej na skutek zaniechania zaspokojenia się z posiadanych zabezpieczeń, po złożeniu przez powoda oświadczenia z dnia 8 listopada 2001 r. które przesądza o wyborze powoda w sposobie zaspokojenia się z posiadanych zabezpieczeń. Fakt przystąpienia do realizacji wierzytelności leasingowych przyznał sam powód w odpowiedzi na pozew w sprawie XX GC 661/03. Pozwany twierdził dalej, że powód odpowiada za przedawnienie się wierzytelności bowiem tymczasowy charakter nabycia wierzytelności na zabezpieczenie przez powoda powodował, że powinien on liczyć się z obowiązkiem zwrotu wierzytelności na rzecz pozwanego po odpadnięciu celu zabezpieczenia i uczynić zadość obowiązkowi należytej staranności w celu zapewnienia ochrony interesom pozwanego ale i swoim własnym.

Zarzuty te nie są trafne. Roszczenia odszkodowawcze zgłaszane przez pozwanego w piśmie z dnia 16 listopada 2006 r. i następnie - nie zostały wykazane a w szczególności nie zostało wykazane , że powód powinien przenieść na rzecz pozwanego własność określonych w umowach przedmiotów leasingu wobec istnienia nadal zadłużenia pozwanego z poszczególnych umów kredytowych. Umowa kredytowa nie przewidywała stopniowego zwalniania zabezpieczeń. Umowy nie przewidywały tego aż do całkowitej spłaty kredytu. Ponadto pozwany nie przedstawił dowodów przekazania powodowi przewłaszczonych na niego przedmiotów leasingu . Z materiału dowodowego sprawy wynika, że pozwany nie rozliczył się z kredytów po ich wypowiedzeniu przez bank i nadal zalega z zapłatą kapitału i odsetek, a powód nie otrzymał przelanych na zabezpieczenie wierzytelności, ponieważ pozwany zwrócił się do leasingobiorców aby nie wpłacali rat leasingu na rachunek w powodowym banku ale w innym, informując, że będzie traktował wpłaty na dotychczasowy rachunek jako niewykonanie zobowiązania skutkujące odebraniem przedmiotu leasingu. W części spowodowało to wpłaty leasingobiorców rat leasingowych do depozytu sądowego. Pozwany nie przedstawił dowodów, że powód nie zaliczył wpłaconych przez leasigobiorców rat w całości na obniżenie długu pozwanego, zgodnie z § 4 umów przelewu wierzytelności. Brak zatem podstaw do uznania, że przelane na zabezpieczenie wierzytelności przedawniły się z przyczyn obciążających powoda. Dodatkowo brak jest dowodów, że wierzytelności uległy przedawnieniu, pozwany tego nie wykazał. Pozwany nie wykazał także, że powód otrzymał wpłaty od leasingobiorców, których nie zaliczył na zmniejszenie długu pozwanego. Złożone zestawienie nie stanowi wiarygodnego dowodu ponieważ nie podaje na jakiej podstawie zostało sporządzone, ani kto je sporządził. Zgodnie z umową powód nie był zobowiązany do prowadzenia rozliczeń umów leasingu i ewidencji spłacanych wierzytelności, to było obowiązkiem przedsiębiorstwa leasingowego pozwanego wynikającym z umowy leasingu. Pozwany takiego rozliczenia nie przedstawił. Powód miał jedynie uprawnienie do obciążania rachunku bankowego pozwanego raz w miesiącu, zgodnie z umową kredytu, kwotą odpowiadającą wartości wymagalnych rat. Natomiast pozwany jako przedsiębiorstwo leasingowe, na podstawie wyciągów bankowych i prowadzonej przez siebie dokumentacji powinien ustalić czy leasingobiorcy wpłacili określone umową raty, prowadzić ich ewidencję, wystawiać faktury i ustalić stan spłat zobowiązań z poszczególnych umów leasingu. Od momentu kiedy pozwany zakazał leasingobiorcom wpłat na rachunek prowadzony w powodowym banku i zaprzestał wykonywania umów kredytowych (odstąpił od umów kredytu) powód nie mógł zaspokoić się z rachunku pozwanego jeśli leasingobiorcy nie dokonali wpłat, nie miał też informacji, które wierzytelności zostały spłacone na inny rachunek i kiedy. Nie jest, też sporne, że część wierzytelności i część przewłaszczonych rzeczy znalazła się w masie upadłości, i nie została od razu wydana bankom pomimo istniejących zabezpieczeń. Odnośnie realizacji zabezpieczeń pozwany załączył zestawienie tabelaryczne dotyczące przedawnionych wierzytelności objętych cesją na rzecz banku i zestawienie tabelaryczne wymieniające przedmioty leasingu objęte umowami przewłaszczenia na zabezpieczenie, których wartość zdaniem pozwanego uległa deprecjacji.

Z treści zestawienia wynika, że większość wierzytelności uległa przedawnieniu w okresie od 10.03.2001r. do 10.09.2003 r. w tym 15 wierzytelności uległo przedawnieniu przed ogłoszeniem upadłości pozwanego(postępowanie upadłościowe trwało od 12 grudnia 2001r. do 8 grudnia 2003 r.) pozostałe podczas upadłości. Przedawnienie wierzytelności przed ogłoszeniem upadłości nie może obciążąć powoda, bo nie było jego obowiązkiem prowadzenie ewidencji i rozliczeń spłat należności z umów leasingu i jak podano wyżej było to obowiązkiem przedsiębiorstwa leasingowego. Natomiast okres upadłości nie może obciążać powoda bo nie dysponował wierzytelnościami , dysponował nimi syndyk i początkowo odmówił ich wydania powodowi a część leasingobiorców wpłacała raty do masy upadłości lub depozytu sądowego .

Brak jest też podstaw do uznania, że powód nienależycie wykonywał umowy zabezpieczenia ponieważ nie zwalniał przedmiotów leasingu z zabezpieczenia w razie całkowitej spłaty kredytu. Materiał dowodowy nie daje podstaw do takich ustaleń ponieważ należności z kredytów nadal istnieją a powód przedstawił dowody zwolnienia zabezpieczeń w okresie kiedy strony wykonywały umowy kredytu.

Odnośnie realizacji zabezpieczeń na rzeczach to jak podano wyżej, powód nie złożył oświadczenia o przejęciu rzeczy na własność, ale wiadomo ze złożonego przez niego zestawienia, że dokonał sprzedaży kilkudziesięciu przedmiotów leasingu i uzyskane środki zaliczył na zmniejszenie długu pozwanego zgodnie z umową. Pozwany przedstawia jako swoją szkodę wartość różnicy ceny rzeczy przyjętej do ubezpieczenia ustaloną w 2001r i wartość przedmiotów leasingu na dzień 30.10.2006 r. nie jest to uzasadnione, ponieważ przedmioty leasingu tracą na wartości z upływem czasu na skutek normalnego zużycia. Pozwany twierdzi, że powód dopuścił do deprecjacji wartości przedmiotów leasingu ale tego nie udowodnił. W szczególności pozwany nie wykazał, że wydał powodowi zabezpieczone przedmioty leasingu lub, że wydali je leasingobiorcy a powód w stosunku do tych przedmiotów pozostawał w zwłoce ze sprzedażą, wynajęciem względnie wydzierżawieniem. Ponadto pozwany nie wykazał iż powód oświadczył, że przejmuje przewłaszczone rzeczy na własność.

Roszczenia odszkodowawcze pozwanego wynikające z umowy przewłaszczenie za zabezpieczenie rzeczy były niezasadne bowiem, część przedmiotów leasingu znajdowało się w masie upadłości i zostało wydane dopiero po zakończeniu upadłości, część rzeczy znajdowała się użytkowaniu leasingobiorców czynnych umów leasingu i pozwany nie wykazał, że powód miał w swoim władaniu rzeczy i zaniechał ich sprzedaży lub sprzedał ze zwłoką. Pozwany nie wykazał zwłoki ani zaniedbań powoda, czyli nie udowodnił podstawy faktycznej potrąconych roszczeń.

W ocenie sądu bank nie miał obowiązku zaspokojenia się z zabezpieczeń umów kredytowych w razie nie spłacenia kredytów przez pozwanego ale się z nich w miarę możliwości zaspokajał. Po stronie wierzyciela brak jest obowiązku zaspokojenia się z rzeczy przewłaszczonych. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przez dłużnika od wierzyciela byłoby możliwe gdyby po stronie wierzyciela istniałby obowiązek zaspokojenia się z rzeczy przewłaszczonych. Wierzyciel nie ma obowiązku skorzystania z przedmiotu zabezpieczenia ponieważ celem zabezpieczenia jest zabezpieczenie realizacji wierzytelności a nie zaspokojenie wierzyciela. Po stronie dłużnika nie powstaje roszczenie w stosunku do wierzyciela o wykorzystanie przedmiotu zabezpieczenia, ponieważ skorzystanie z niego jest jedynie uprawnieniem. W przedmiotowej sprawie z postanowień umów przewłaszczenia na zabezpieczenie nie wynika, aby bank bezwarunkowo zobowiązał się do zaspokojenia z przewłaszczonych rzeczy w przypadku niespłacenia przez powoda kredytu.

Brak jest zatem podstaw faktycznych do przyjęcia, że pozwany poniósł szkodę na skutek działania lub zaniechania powoda.

W ocenie sądu ustalenie, że powód nie był zobowiązany do zaspokojenia się z ustanowionych zabezpieczeń oraz, że należycie wykonał swoje zobowiązanie z umów kredytowych i umów przewłaszczenia powoduje, że brak jest podstaw do uznania odpowiedzialności banku wynikającej z utraty wartości przedmiotów przewłaszczenia o ile nastąpiła utrata wartości nieuzasadniona normalnym zużyciem rzeczy.

Ponieważ pozwany nie wykazał stanu faktycznego uprawniającego do dochodzenia zgłoszonych roszczeń, w rezultacie nie udowodnił roszczeń odszkodowawczych co do zasady i co do wysokości.(6 kc) to żądanie aby wykazał to biegły jest nieuzasadnione. Dowód z opinii biegłego byłby dopuszczalny gdyby pozwany wykazał podstawę faktyczną swoich roszczeń.

Od daty orzeczenia kończącego postępowanie upadłościowe upłynęło ponad 6 lat, co w ocenie sądu umożliwiało udokumentowanie wykonania umów leasingu i spłaty kredytów.

Należy zatem uznać, że w oświadczeniu o potrąceniu z dnia 16 listopada 2006r. pozwany potrąca z wierzytelnością powoda dochodzoną nin. pozwem- swoją wierzytelność, której zarówno istnienie jak i wysokość nie jest ustalona w zarówno w chwili dokonywania potrącenia jak i obecnie, ponadto pozwany nie ma tytułu do tej wierzytelności, ponieważ z normy art. 353 kc w niniejszym stanie faktycznym nie da się wywieść roszczenia o odszkodowanie jeśli nie wykaże się niewykonania lub nienależytego wykonania konkretnego zobowiązania, co nie zostało wykazane.

Z tych przyczyn oświadczenie pozwanego z dnia 16 listopada 2006 r. nie doprowadziło do potrącenia wierzytelności ze skutkiem z art. 489 § 2 kc tj umarzającym wierzytelności powoda.

W ocenie sądu zgłaszanie do potrącenia w odpowiedzi na pozew zarzutu umorzenia przez potrącenie tych wierzytelności jest nieskuteczne także z mocy art. 479 (14 ) § 4 kpc ponieważ do potrącenia w toku postępowania mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, co oznacza że muszą realnie istnieć i wynikać z dokumentów.

Roszczenie 2

Podstawą roszczenia o zapłatę odszkodowania w kwocie 6.282.636,72 zł jest art. 415 kc stanowiący kto winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zatem powód powinien wykazać szkodę, winę pozwanego i związek przyczynowy. Powód podniósł, iż powyższe roszczenie jest wymagalne od dnia 20 października 2006 r.

Wyrokiem z dnia 13 pażdziernika 2006 r. w sprawie w dniu VI ACa 197/06 Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Centrum (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 4.680.919,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2004 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, uznając oświadczenia Banku o potrąceniu wierzytelności za bezskuteczne, bowiem nie można było na ich podstawie ustalić, których należności miał dotyczyć skutek prawny. (...) SA uznał za bezskuteczne potrącenia powoda dokonane w dniach 19,20 i 26 maja 2003 r. i w dniach 6 i 12 czerwca 2003 r.

Zatem pozwany miał do powoda na podstawie powyższego wyroku roszczenie o zapłatę i zasądzonej kwoty 4.680.919,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2004 r. do dnia zapłaty a powód roszczenie o zapłatę należności z umów kredytu.

Powód w dniu 18 października 2006 r. złożył pozwanemu oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w wysokości 6.217.094,30 zł z tytułu niespłaconych należności z umów kredytowych wraz z odsetkami, z wierzytelnością pozwanego wynikającą z przedmiotowego wyroku. Z treści tego oświadczenia wynika, że powód ustalił stan należności każdego z 9 kredytów na dzień 17 pażdziernika 2006 r. oddzielnie dla kapitału i odsetek w łącznej kwocie 13.766.432,02 zł, którą potrąca z należnością pozwanego wynikającą z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 pażdziernika 2006 r. w kwocie 4.680.919,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2004 r do dnia zapłaty, które wynoszą na dzień 17 pażdziernika kwotę 1.536.175,10 zł. co łącznie stanowi kwotę 6.217.094,30 zł. Oświadczenie to otrzymał pozwany w dniu 18 pażdziernika 2006r. Zatem powód wykazał, że dokonał potracenia wierzytelności zasądzonej od niego prawomocnym wyrokiem w dzień poprzedzający wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz że pozwany wiedział o tym przed rozpoczęciem egzekucji.

Pomimo tego pozwany uzyskał w dniu 19 pazdziernika 2006 r. tytuł wykonawczy na podstawie, którego wyegzekwował swoją należność w kwocie 6.217.094,30 zł.

Zatem powód poniósł szkodę w postaci utraty kwoty 6.217.094,30 zł stanowiącej jego należność z umów kredytu a łącznie z kosztami nieuzasadnionej egzekucji kwotę 6.282.636,72 zł i szkoda jest wykazana dowodami z dokumentów których wiarygodności pozwany skutecznie nie zakwestionował. (zapis z ksiąg banku z dnia 14.03.2007 r, postanowienie o zakończeniu egzekucji i ustaleniu kosztów)

Pozwany twierdził, jego działania, polegające na przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego w celu wyegzekwowania kwoty zasądzonej od banku na rzecz (...) nie stanowiły czynu niedozwolonego ponieważ powód nie odniósł żadnej szkody w związku z wyegzekwowaniem
przedmiotowej kwoty, ponieważ w dacie złożenia przez bank
ponownego oświadczenia o potrąceniu (18.10.2006 r.) jego roszczenie
w kwocie 4.680.919,20 zł było już przedawnione, a zgodnie z treścią art. 502 kc wierzytelność przedawniona może być potrącona, jeżeli w chwili gdy potrącenie
stało się możliwe, przedawnienie jeszcze nie nastąpiło a ponadto działaniom pozwanego nie sposób przypisać winy i bezprawności -
postępowanie egzekucyjne z założenia powinno być przeprowadzone
szybko i sprawnie, a wierzyciel nie ma obowiązku w toku postępowania egzekucyjnego do wzywania dłużnika do dobrowolnego spełnienia egzekucji przed złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Dalej, pozwany z ostrożności procesowej, na wypadek uznania przez Sąd wierzytelności powoda objętej żądaniem pozwu za istniejącą oraz przyjęcia, iż oświadczenie (...) o odstąpieniu od umów kredytowych nie było skuteczne, podniósł zarzut wygaśnięcia w całości roszczeń powoda na skutek potrącenia. Umowy kredytowe były zabezpieczone, m.in. umowami przewłaszczenia na zabezpieczenia, umowami przelewu wierzytelności leasingowych przez leasingobiorców na rzecz banku. Bank z przyczyn leżących po jego stronie nie wykorzystał ustanowionych zabezpieczeń w taki sposób by zaspokoić się z nich. Szkodę pozwanego stanowią nieuzyskane przez Bank ceny z tytułu sprzedaży (dzierżawy) przewłaszczonych nieruchomości oraz nieuzyskane opłaty leasingowe, co pozwany w dalszej części pisma wykazywał , następnie pozwany zmodyfikował ten zarzut i twierdził, że powód nie ma roszczenia o zapłatę z umów kredytu, pozwany nie uznaje żadnych wierzytelności banku i nie uznaje za skuteczne oświadczenia o potrąceniu, 2/gdyby nawet uznać roszczenia powoda za istniejące to pozwany stoi na stanowisku, roszczenie powoda uległo przedawnieniu przed dokonywanym potrąceniem .

Stanowisko pozwanego nie jest trafne, w ocenie sądu, dokonane przez powoda potrącenie było skuteczne z następujących przyczyn: jak wyżej ustalono powód zgłosił wniosek o zawarcie ugody z pozwanym w dniu 28 padziernika 2004 r. Wniosek ten wywołał skutki prawne w postaci przerwania biegu przedawnienia wymienionych w nim wszystkich roszczeń powoda wynikających z 9 wypowiedzianych umów kredytu. Jest bowiem bezsporne, że w czasie wniesienia wniosku o zawarcie ugody pomiędzy stronami toczył się spór (XX CG 661/03) w którym C. dochodził od banku zapłaty 27.141.951,28 zł. z tytułu rozliczenia wartości wierzytelności i rzeczy z umów zabezpieczających roszczenia z umów kredytu. W sporze tym C. pismem procesowym z dnia 18 lutego 2004 r. złożonym w sprawie XX GC 661/03 w więc przed wniesieniem wniosku przyznał istnienie roszczeń banku z umów kredytowych w wysokości 8.942.485,44 zł ustalonej na dzień 8 listopada 2001 r. o którą zmniejszył dochodzone od banku w tamtym postępowaniu roszczenia oraz, że powód potrącił kwotę 4.687.689,21 zł znajdującą się na jego rachunku bankowym, co kwestionował. W sporze tym strony sygnalizowały zamiar ugody ale ostatecznie do niej nie doszło. W ocenie sądu powyższe pismo C. stanowi o uznaniu całości roszczeń powoda wynikających z rozliczenia 9 umów kredytu według stanu na dzień 8 listopada 2001 r. Dokonane przez pozwanego oświadczeniem z dnia 16 listopada 2006 potrącenie nie było skuteczne , nie doprowadziło do umorzenia objętych nim wierzytelności powoda z przyczyn podanych w punkcie 1 uzasadnienia.

Z tych przyczyn roszczenia powoda potrącone w oświadczeniu z dnia 18 pażdziernika 2006 r. nie uległy przedawnieniu a potrącenie wywołało skutek w postaci umorzenia wierzytelności pozwanego wynikającej z wyroku Sądu Apelacyjnego.

Wina pozwanego wynika zarówno ze świadomego ignorowania stanu prawnego i jak bezprawności jego działania. Należy przyjąć, że subiektywna wina pozwanego polega na prowadzeniu egzekucji zasądzonego roszczenia pomimo świadomości nierozliczenia się z umów kredytowych wypowiedzianych przez powoda , świadomości istnienia własnego długu, co potwierdza następnie treść oświadczenie pozwanego o potrąceniu z dnia 16.11.2006 r. w wcześniej powołane wyżej pismo procesowe pozwanego z dnia 18 marca 2004 r. jak i świadomość , że bank nie jest już jego dłużnikiem w wyniku dokonanego przez powoda potrącenia. Pozwany jako wierzyciel leasingobiorców prowadził ewidencję spłat czynszów leasingowych, otrzymywał od powoda wyciągi z rachunków miał więc dane że nadal jest dłużnikiem powoda z tytułu niespłacenia należności z umów kredytowych. Twierdzenia pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew, że nie miał świadomości wymagalności roszczeń powoda i uważał je za przedawnione nie zasługują na uwzględnienie jako sprzeczne z powołanymi wyżej pismami pozwanego. Pozwany miał informację o wielkości swojego zadłużenia, ale kwestionował je twierdząc, że powód powinien zaspokoić się z przewłaszczonych przedmiotów leasingu i wierzytelności, co nie było trafne. Tym bardziej, że pozwany nie działał samodzielnie a przez profesjonalnych pełnomocników .W ocenie Sądu pozwany co najmniej godził się na wyrządzenie bankowi szkody. Bezprawność działania pozwanego polegała na naruszeniu- zignorowaniu normy art. 498 § 2 kc stanowiącego o umorzeniu wierzytelności wskutek dokonanego potrącenia do wysokości wierzytelności niższej.

W ocenie sądu powód wykazał przesłanki odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 415 k.c. wykazując bezprawność działania rozumiana jako naruszenie norm powszechnie obowiązujących - reguł postępowania wyznaczonych przez nakazy i zakazy wynikające z norm prawa oraz bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy szkodą poniesioną przez powoda na skutek bezprawnej egzekucji a działaniem pozwanego który wszczęciem egzekucji szkodę tą spowodował.

inne zarzuty pozwanego:

1. Nie jest trafny zarzut pozwanego o zaniechaniu sprzedaży i przez to pożniejszym zaspokojeniu się przez powoda z przedmiotów leasingu ze względu na jego ogólnikowość i nie wykazanie przez pozwanego, że powód zwlekał ze sprzedażą jakiegoś konkretnego przewłaszczonego przedmiotu będącego w jego posiadaniu. Pozwany nie przedstawił dowodów na to, że taka sytuacja miała miejsce, w szczególności nie wykazał, że w okresie od dnia 1 stycznia 2002 r do dnia 16 listopada 2006 r. powód posiadał we władaniu jakiekolwiek przedmioty leasingu, których własność nabył na podstawie umów przewłaszczenia i zwlekał z ich sprzedażą.

2.Nie jest trafny zarzut pozwanego niedopuszczalności zmiany powództwa dokonanego przez powoda w dniu 25 marca 2008 r. na podstawie wyciągu z ksiąg banku z dnia 21 marca 2008r. bowiem przedmiotem tej zmiany była rachunkowa aktualizacja wysokości żądania pozwu wynikająca ze zmian w stanie zadłużenia i upływu czasu, przez co nie stanowi przedmiotowego przekształcenia powództwa w rozumieniu art. 479(4) § 2 kpc ponieważ nie jest zmianą polegającą na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast lub obok dotychczasowego.; Zmiana ta jest obowiązkiem powoda wynika ze sprzedaży dnia 14.12.2007 r. przewłaszczonego na podstawie umowy (...) przedmiotu leasingu o wartości 5.207,63 zł, zmniejszenia się na skutek spłaty wysokości niespłaconego kapitału z umowy (...) do kwoty 1.820.453,43 zł i narośnięcia odsetek umownych w dniu 21.3.2008 r. do kwoty 3.311.808,99 zł uwzględniającego obniżenie się kapitału. Odsetki umowne były objęte żądaniem pozwu. Zmiany te wynikają z wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 21.03.2008 r. Wobec zastrzeżeń pozwanego co do wysokości wyliczenia odsetek od kredytu nr (...) powód złożył dokument ewidencja odsetek do tego kredytu z dnia 25 kwietnia 2008 r. wykazujący sposób obliczenia. Pomyłka w obliczeniu odsetek o 1 grosz nie stanowi skutecznej podstawy do kwestionowania wyciągu.

3. Nie jest trafny zarzut pozwanego, że wyciągi z ksiąg bankowych nie stanowią wiarygodnego dokumentu ze względu na fakt, nieczytelnego podpisu osoby pod wyciągiem, powód wykazał uprawnienie osoby podpisującej wyciąg.

4.Dowody z akt postępowania układowego potwierdzają w całości twierdzenia powoda co do zasadności wypowiedzenia pozwanemu umów kredytowych. decyzja o wystąpieniu z podaniem o zawarcie układu powinna zostać powodowi zakomunikowana przed złożeniem wniosku o otwarcie postępowania, zignorowanie tego obowiązku jest naruszeniem umów kredytowych uzasadniającym ich wypowiedzenie. Struktura propozycji układowych wskazuje na niewypłacalność pozwanego w rozumieniu umów kredytowych istniejącą już w dacie wypowiedzenia umów. Dokumenty te potwierdzają, że pozwany utracił płynność finansową.

5. Nie jest trafne stanowisko pozwanego, że nie był niewypłacalny ale zgłaszając podanie o zawarcie układu z wierzycielami miał na celu wyłącznie przewidywane w najbliższej przyszłości zaprzestanie płacenia długów na skutek niczym nie uzasadnionych działań wierzycieli skierowane przeciwko spółce. Z dowodów w sprawie wynika, że pozwany utracił płynność finansową i pomimo posiadania majątku nie mógł spłacić swoich zobowiązań. Decyzja z dnia 30.04.1999 r komisji papierów wartościowych o zgodzie na wprowadzenie do obrotu publicznego akcji zwykłych spółki nie stanowi dowodu dobrej kondycji spółki w 2001 roku.

6. Pozwany zarzucał, że powód przetrzymał jego majątek przez wiele lat nie mając zamiaru wykorzystania go w umówiony sposób, powinien zwrócić ten majątek w należytym stanie nie zwrócił i pozwany poniósł szkodę z powodu deprecjacji majątku zarzut ten nie jest trafny umowy kredytu określały wzajemne świadczenia stron i dopiero na skutek zapłaty reszty należności z wypowiedzianych pozwany uzyskał by prawo do żądania zwrotu rzecz i wierzytelności przewłaszczonych na powoda. Pozwany nie bierze pod uwagę tego, że sam nie zwrócił powodowi kredytów z odsetkami.

7.Nie jest prawdziwe twierdzenie pozwanego, iż nie może ustalić które z przelanych na powoda wierzytelności zostały zapłacone przez leasingobiorców, gdyż wynika to z rozliczenia umów zawartego w wyciągach z ksiąg banku, z wyciągów z rachunków bankowych oraz własnej dokumentacji pozwanego, w której powinien rozliczać umowy leasingu a więc możliwe do ustalenia.

Ze względu na powyższe Sąd uznał obydwa roszczenia powoda za uzasadnione.

Powód dochodził pozwem z dnia 22 marca 2007r. kwoty 13.879.942,56 zł z odsetkami: umownymi od kwoty 1.954.124,03 zł wg. zmiennej stopy procentowej obowiązującej w danym okresie w Banku na zasadach określonych w umowie kredytowej nr (...), obliczonej wg wskaźnika WIBOR 3 M +2 punkty procentowe x l .5 od dnia 15 marca 2007r. do dnia zapłaty, - ustawowymi od kwoty 5.643.181,81 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia
zapłaty, oraz ustawowymi od kwoty 6.282.636,72 zł od dnia 20 października 2006r. do dnia zapłaty następnie zaktualizował żądanie domagając się kwoty 13.940.888.04 zł przy czym wskazał, że nie jest to rozszerzenie roszczenia, a jedynie aktualizacja roszczenia wynikająca z częściowej spłaty kredytu nr (...) oraz kolejno zaktualizował żądanie w piśmie procesowym z dnia 8 września 2010 r. żądając zasądzenia od pozwanego kwoty 14.259.217.97 zł łącznie z tytułu obydwu roszczeń na podstawie wyciągu z ksiąg banku z dnia 27 sierpnia 2010r. oraz dokumentów urzędowych z wyciągów z historii rachunku i 9 wyciągów z ewidencji odsetek.

Sąd uwzględnił zmienione powództwo w całości i zasądził na rzecz powoda dochodzone kwoty wraz z odsetkami.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc

SSO Joanna Gaj Szkopańska

Przewodniczący:	SSO Joanna Gaj Szkopańska
Sędziowie:
Protokolant:	protokolant sądowy-stażysta Anna Redkiewicz

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE