UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawczyni B. T. prawa do wypłaty odsetek od dodatku pielęgnacyjnego przyznanego decyzją z dnia 21 lipca 2015 roku.

Od decyzji tej wnioskodawczyni B. T. odwołał się w dniu 09 listopada 2015 roku, wnosząc o przyznanie odsetek od dodatku pielęgnacyjnego przyznanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 24 czerwca 2014 roku w sprawie V U 793/13.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

B. T., urodziła się (...). Wnioskodawczyni od 22 października 1994 roku jest uprawniona do renty przyznawanej początkowo z tytułu zaliczenia jej do drugiej grupy inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, a następnie z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy na stałe. W okresie od 24 kwietnia 2008 roku do dnia 31 marca 2013 roku wnioskodawczyni była uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego. (okoliczności niesporne )

W dniu 1 marca 2013 roku wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o przyznanie dalszego prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

(dowód: wniosek z dnia 1 marca 2013 roku k.30 akt ZUS w aktach sprawy VU 793/13)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 28 marca 2013 roku, ubezpieczona została uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji do dnia 31 marca 2014 roku.

(dowód: orzeczenie k. 32 akt rentowych w aktach sprawy VU 793/13)

Sprzeciw od powyższego orzeczenia wniosła wnioskodawczyni podnosząc, że okres na jaki przyznano jej prawo do dodatku pielęgnacyjnego nie rokuje poprawy jej stanu zdrowia oraz wniosła o przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego na stałe.

W związku z powyższym sprawę skierowano na komisję lekarską ZUS, która w oparciu o rozpoznane u wnioskodawczyni schorzenia: schizofrenii paranoidalnej, stanu po leczeniu operacyjnym raka piersi prawej w trakcie chemioterapii w dniu 19 kwietnia 2013 roku stwierdziła, iż wnioskodawczyni B. T. nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(dowód: orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 19 kwietnia 2013 roku k. 41 wraz z dokumentacja lekarska, sprzeciw wnioskodawczyni z dnia 28 marca 2013 roku k. 23-24 akt ZUS w aktach sprawy VU 793/13)

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił B. T. dalszego prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych podał, iż Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 19 kwietnia 2013 roku nie uznała wnioskodawczyni za niezdolną do samodzielnej egzystencji, a zatem brak jest podstaw do przyznania dodatku pielęgnacyjnego.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 26 kwietnia 2013 roku k. 6 akt ZUS w aktach sprawy 793/13 )

Od decyzji wnioskodawczyni odwołała się do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb. Sąd Okręgowy prowadził postępowanie dowodowe celem ustalenia, czy wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Sąd dopuścił dowód z opinii głównej i opinii uzupełniających biegłego psychiatry B. J..

(dowód: opinia biegłego psychiatry B. J. k.11-13 oraz opinie uzupełniające k.25, k.42, k.55 w aktach sprawy VU 793/13)

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2014 roku, wydanym w sprawie V U 793/13 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb. Przyznał B. T. prawo do dodatku pielęgnacyjnego na okres od dnia 01 kwietnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku.

Sąd ustalił, mając na uwadze wnioski opinii biegłego psychiatry B. J., że wnioskodawczyni jest w dalszym ciągu okresowo niezdolna do samodzielnej egzystencji, tj. do dnia 31 grudnia 2016 roku.

Opinie te biegły sporządził na podstawie dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy.

(dowód: wyrok i uzasadnienia Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 czerwca 2014 roku k.75, k. 79-83 w aktach sprawy 793/13)

Apelacja od powyższego wyroku, złożona przez organ rentowy, została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 maja 2015 roku.

(dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego k. 24 w aktach rentowych )

Odpis wyroku doręczony został organowi rentowemu w dniu 07 lipca 2015 roku. W dniu 17 września 2015 roku organ rentowy, w wykonaniu powyższego orzeczenia, wydał decyzję o ponownym ustaleniu renty i przyznał wnioskodawczyni prawo do dodatku pielęgnacyjnego do dnia 31 grudnia 2016 roku oraz wypłacił wnioskodawczyni należne wyrównanie.

(dowód: odpis wyroku k. 23, decyzja z dnia 21 lipca 2015 roku k. 32 – w aktach rentowych)

W wezwaniu do zapłaty z dnia 27 sierpnia 2016 roku wnioskodawczyni wniosła o wypłatę odsetek od dnia 01 kwietnia 2013 roku do dnia 27 sierpnia 2015 roku od przyznanego jej dodatku pielęgnacyjnego. W następstwie tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję.

(okoliczności niesporne)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Wydając zaskarżoną decyzję, organ rentowy powołał się na przepisy art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887), zwanej dalej ustawą. Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 ustawy organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Natomiast art. 118 ust. 1a ustawy stanowi, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Jak natomiast wynika z brzmienia nie powołanego przez organ rentowy przepisu art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 963), jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

A zatem, odpowiedzialność odsetkowa ZUS wyłączona jest wówczas, gdy opóźnienie w wypłacie świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Zawarty w art. 85 ust. 1 ustawy zwrot „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. Natomiast ustawowe określenie „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” oznacza, że ZUS jest zobowiązany do uiszczenia odsetek od należności głównej wtedy, gdy można mu przypisać winę w uchybieniu terminowi, a w szczególnych wypadkach także, gdy opóźnienie jest konsekwencją zdarzeń niezawinionych.

Należy podkreślić, że o winie organu rentowego z tytułu odmowy przyznania i wypłaty świadczenia, można mówić wówczas, gdyby w oparciu o dostępne organowi rentowemu dowody zgromadzone w aktach rentowych można było jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu żądanego prawa. Wydanie zatem przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej ustalenia lub wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki, od których uzależnione jest nabycie prawa do świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność. Jednocześnie brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o jakim mowa w art. 118 ust. 1a ustawy, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia (por. uchwała Sądu najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., I UZP 2/11, OSNP 2011, Nr 19–20, poz. 255).

Z materiału dowodowego sprawy VU 793/13 Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb., a w szczególności z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych wnioskodawczyni wynika jednoznacznie, że za opóźnienie w ustaleniu prawa wnioskodawczyni do dodatku pielęgnacyjnego odpowiedzialność ponosi organ rentowy.

Zważyć bowiem należy, że z opinii biegłego lekarza psychiatry wydanych w ww. sprawie wynika jednoznacznie, iż orzeczenie Lekarza Orzecznika, a następnie i Komisji Lekarskiej ZUS, będące podstawą wydania decyzji o odmowie prawa do dodatku pielęgnacyjnego były nieprawidłowe. Biegły psychiatra B. J., tj. specjalista z zakresu schorzeń, na które cierpi B. T., stwierdził u wnioskodawczyni schizofrenię paranoidalną, która czyni wnioskodawczynię niezdolną do samodzielnej egzystencji. Z opinii tej jednoznacznie wynika, że naruszenie sprawności organizmu skarżącej występuje w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych. Dodatkowo biegły wskazał, że autyzm, dereizm, stereotypia wypowiedzi i zachowań, wycofanie emocjonalne i społeczne, zaburzenia woli i znaczne zubożenie osobowości w przebiegu wieloletnich psychoz, czynią B. T. całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej oraz niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Należy przy tym wskazać, że organ dysponował pełną dokumentacją medyczną wnioskodawczyni. Komisja nie wzięła jednak pod uwagę, co podkreślił biegły lekarz sądowy, iż z somatycznego punktu widzenia, wnioskodawczyni potencjalnie jest w stanie wykonać czynności związane z higieną osobistą, przygotowywaniem prostych posiłków, jednak z uwagi na znaczne zaburzenia woli i zaburzenia myślenia, faktycznie przerasta to jej możliwości.

Tym samym zasadne jest żądanie wnioskodawcy wypłaty odsetek ustawowych od wypłaconego świadczenia, albowiem zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z powyższych względów, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE