UZASADNIENIE

Powodowie J. i M. M. pozwem z dnia 30 września 2015 r. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Gminy M. T. kwoty 685,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 lipca 2015 r. do dnia zapłaty tytułem bezumownego korzystania w okresie od 1 listopada 2014 r. do 30 listopada 2014 r. z gruntu działki nr (...), obręb (...)położonej w T. przy ul. (...) oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, iż są właścicielami nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), na której posadowiona była podziemna kanalizacja deszczowa. Zaznaczyli, iż urządzenia te stanową własność pozwanego i w istotny sposób ograniczają możliwość wykorzystania nieruchomości oraz obniżają jej wartość. Dodali, iż pozwany bezumownie wykorzystywał 586,20 m²powierzchni nieruchomości. Zdaniem powodów pozwany korzystając z nieruchomości bez tytułu prawnego był posiadaczem w złej wierze. Żądana przez powodów kwota stanowi wynagrodzenie za miesiąc bezumownego korzystania z nieruchomości w okresie od 1 listopada 2014 r. do 20 listopada 2014r.

Przedmiotowa sprawa zarejestrowana została pod sygn. akt I C 1512/15.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Zakwestionowała powództwo co do zasady jak i wysokości. Zaznaczyła, iż kolektor deszczowy wybudowany przez (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w T. został przekazany Miejskiemu Zarządowi Dróg w T.. Dodała, iż powodowie nie wykazali, że posadowiona kanalizacja w istotny sposób ogranicza możliwość wykorzystania nieruchomości oraz, że w znaczący sposób obniżyła jej wartość. Pozwana nie zgodziła się również z wyliczeniami przedstawionymi przez powodów dotyczącymi zajmowanej powierzchni nieruchomości. Zaprzeczyła, aby zajmowała pas ziemi o szerokości 10,6 m. Podkreśliła, iż budowa kolektora odbyła się legalnie, na podstawie decyzji administracyjnych. Dodała, iż zgodnie z wyceną rzeczoznawcy sporządzoną na jej zlecenie wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu za okres 1 miesiąca wynosi 50,20 zł.

W piśmie z dnia 23 listopada 2015 r. powodowie podtrzymali swoje wnioski i żądania.

Na rozprawie w dniu 4 lipca 2016 r. pozwana podniosła zarzut zasiedzenia służebności o treści służebności przesyłu.

Pozwem z dnia 22 października 2015r. J. i M. M. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z.o.o. w T. kwoty 644,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 września 2015r. do dnia zapłaty tytułem bezumownego korzystania w okresie od 1 listopada 2014 r. do 30 listopada 2014 r. z gruntu działki nr (...), obręb (...) położonej w T. przy ul. (...) oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie podali, iż na nieruchomości będącej ich własnością posadowiona była kanalizacja ściekowa. Urządzenie to stanowi własność pozwanego i w znacznym stopniu ogranicza możliwość wykorzystania nieruchomości oraz obniża jej wartość. W ocenie powodów pozwany bezumownie wykorzystywał 551,65 m² powierzchni nieruchomości. Dodali, iż pozwany korzystał z nieruchomości nie posiadając jakiegokolwiek tytułu prawnego. Tym samym był posiadaczem w złej wierze. Zaznaczyli, iż żądaniem objęli wynagrodzenie za 1 miesiąc bezumownego korzystania z nieruchomości w okresie od 1 listopada 2014 r. do 30 listopada 2014 r.

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt I C 1628/15

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Sp. z o.o. w T. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Pozwany wskazał, iż przejął kanalizację sanitarną wybudowaną przez (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...). W pierwszej kolejności podniósł zarzut zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej swej treści służebności przesyłu najpóźniej z dniem 27 stycznia 1999 r. Wskazał, iż fakt posiadania nieruchomości jest bezsporny. Podkreślił, iż kanalizacja sanitarna stanowi urządzenie podziemne. Niemniej zgodnie z orzecznictwem Sadu Najwyższego dla nabycia zasiedzenia służebności przesyłu nie jest niezbędne, by widoczne elementy trwałego urządzenia będące przedmiotem korzystania przez przedsiębiorcę przesyłowego, znajdował się na nieruchomości. Podał, iż 20 lat nieprzerwanego posiadania upłynęło 27 stycznia 1999r., gdyż eksploatacja kanalizacji trwała co najmniej od 27 stycznia 1979 r. Pozwany zakwestionował również wysokość żądanego wynagrodzenia uznając, iż stanowi ono wygórowaną kwotę. Zaprzeczył również wyliczonej przez powodów powierzchni terenu, z którego korzysta pozwany.

W piśmie z dnia 17 grudnia 2015 r. powodowie podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Nie zgodzili się z podniesionym zarzutem zasiedzenia służebności. Podali, iż służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie jednie w przypadku, gdy podlega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, zaś kolektor ściekowy jest niewidoczny. Wobec powyższego niemożliwym jest zasiedzenie służebności przez pozwanego. Nadto podnieśli, iż strona pozwana nie wykazała, aby podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania. Pozwany nie jest sukcesorem Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...). Dodał, iż wbrew twierdzeniom pozwanego do zasiedzenia służebności nie mogło dojść najpóźniej w dniu 27 stycznia 1999r., gdyż w tej dacie kolektorem ściekowym zawiadywał Miejski Zakład (...). Wskazał, iż doliczenie czasu posiadania poprzednika jest możliwe tylko wtedy, gdy zasiedzenie na rzecz poprzedniego posiadacza jeszcze nie nastąpiło.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Toruniu połączył sprawie I C 1628/15 z powództwa J. i M. M. przeciwko (...) Sp. z o.o. w T. ze sprawie I C 1512/15 przeciwko Gminie M. T..

Sąd ustalił, co następuje:

J. M. i M. M. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) wpisanej do KW pod numerem (...), nr działki (...), obręb (...).

Dowody: odpis księgi wieczystej k. 7-8

Do końca grudnia 2014r. całość powierzchni działki wynosiła 5839m². Decyzją Prezydenta Miasta T. z dnia 17 grudnia 2014 r. z nieruchomości tej została wydzielona działka nr (...) o powierzchni 1067m², której właścicielem z dniem 5 stycznia 2015 r. stała się Gmina M. T..

Bezsporne

Na nieruchomości państwa M. znajdował się rurociąg kolektora kanalizacji sanitarnej o średnicy 1000 mmm i kanalizacji deszczowej o średnicy 1.400 mm. Odległość pomiędzy rurociągami mierzona w osiach wynosi około 3,5 metra.

Dowód: opinia biegłego k. 127-143v, 176-177 akt I C 1512/15

zeznania biegłego T. T. z dnia 4.07.2016 r. 00:01:38-01:01:19 akt IC 1512/15

M. M. wiedział o istnieniu urządzeń przesyłowych na ternie posesji. Powodowie są właścicielami nieruchomości od 1998r., wcześniej właścicielem nieruchomości był ojciec powoda M. M.. Powodowie oraz poprzednik prawny powodów wiedzieli o przebiegu kolektorów.

Bezsporne (k.197v)

W kolektorze deszczowym przesyłane są wody opadowe. Kolektor zajmuje pas o szerokości 3 metrów i długości 52 metrów Długość rurociągu kanalizacji deszczowej na działce wynosi 52 metry. Przedsiębiorca przesyłowy korzysta z tego pasa gruntu w 20% zaś właściciel nieruchomości w 80%.

Dowód: opinia biegłego k. 127-143v, 176-177 akt I C 1512/15

zeznania biegłego T. T. z dnia 4.07.2016 r. 00:01:38-01:01:19 akt IC 1512/15

Kolektor deszczowy na nieruchomości państwa M. został pobudowany na podstawie decyzji Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli (...) we T. z dnia 9 listopada 1976r. zatwierdzonym Zarządzeniem Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli (...) z 20 października 1977 r.

Dowód: decyzja Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli (...) we T. k. 36-41 akt IC 1512/15

Decyzja Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli (...) k. 42-43 akt IC 1512/15

Kolektor deszczowy został wybudowany przez (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w T. przy udziale W.P.R.B.P. (...) W. (...) – T. i w dniu 2 marca 1984 r. przekazany (...) Zakładom (...) w T. przy udziale Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w T..

Dowód: protokół przekazania z dnia 2.03.1984 r. k. 44-48v akt IC 1512/15

W dniu 31 stycznia 2002r. kolektor deszczowy został przekazany do Miejskiego Zarządu Dróg w T..

Dowód: pismo (...) w T. z dnia 11.05.2015 r. k. 51, akt IC 1512/15

wykaz środków trwałych k. 52 akt I C 1512/15

Kolektor sanitarny znajduje się pod powierzchnią gruntu i przesyła się w nim ścieki. Kolektor zajmuje pas o szerokości 2,6 metrów i długości 50 metrów. Przedsiębiorca przesyłowy korzysta z tego pasa gruntu w 20% zaś właściciel nieruchomości w 80%.

Dowód: opinia biegłego k. 171-88119-120v akt I C 1628/15

zeznania biegłego T. T. z dnia 4.07.2016 r. 00:01:38-01:01:19 akt IC 1512/15

Kanalizacja sanitarna przebiegająca przez nieruchomości państwa M. została wybudowana przez (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) na zlecenie (...) Zakładów (...) w T.. Dnia 26 stycznia 1979r. kolektor ściekowy został przekazany Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu (...) w T..

Dowód: protokół przekazania k. 30-33 akt I C 1628/15

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) w T. Uchwałą Rady Miejskiej T. z dnia 29 grudnia 1994 r. zostało przekształcone z dniem 1 stycznia 1994 r. w zakład budżetowy - Miejski Zakład (...), który przejął majątek Wojewódzkiego Przedsiębiorstw (...) w T..

Dowód: uchwała nr (...) z 29.12.1994 r. k. 34-40 akt I C 1628/15

zeznania świadka B. G. z 21.09.2016 r. 00:04:46-00:15:04

Uchwała Zgromadzenia Wspólników z dnia 17 czerwca 2003r. została założona spółka (...) Sp. z o.o. w T., która przejęła majątek zlikwidowanego zakładu budżetowego oraz wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki związane z jego działalnością. Całość udziałów w spółce objęła Gmina M. T..

Dowód: akt notarialny k. 41-46 akt I C 1628/15

zeznania B. G. z 21.09.2016 r. 00:04:46-00:15:04

J. M. i M. M. złożyli w Sądzie Rejonowym w Toruniu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej Gminy M. T. oraz (...) Sp. z o.o. w T.. Pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia ugody.

Bezsporne

Pismem z dnia 16 lipca 2015r. J. i M. M. wezwali Gminę M. T. do zapłaty odszkodowania za cały okres bezumownego korzystania z nieruchomości.

Dowody: pismo z dnia 16.07.2015 r. k. 91 akt IC 1512/15

W odpowiedzi Gmina M. T. zadeklarowała wpłatę jednak w niższej cenie. Państwo M. nie przystali na tę propozycję.

Dowód: pismo z dnia 28.07.2015 r. k. 92 akt IC 1512/15

Pismo z dnia 14.08.2015 r. k. 93 akt IC 1512/15

Pismem z dnia 4 września 2015r. J. i M. M. wezwali (...) sp. z o.o. w T. do zapłaty odszkodowania za cały okres bezumownego korzystania z nieruchomości.

Dowody: pismo z dnia 4.09.2015 r. wraz z potwierdzeniem k. 12-13 akt I C 1628/15

Wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości przez Gminę M. T. w okresie od 1 listopada 2014r. do 30 listopada 2014r. wynosiło 31,88 zł.

Dowód: opinia biegłego k. 127-143v, 176-177 akt I C 1512/15

zeznania biegłego T. T. z dnia 4.07.2016 r. 00:01:38-01:01:19 akt IC 1512/15

Wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości przez (...) Sp. z o.o. w T. w okresie od 1 listopada 2014r. do 30 listopada 2014r. wynosiło 26,57 zł.

Dowód: opinia biegłego k. 171-88119-120v akt I C 1628/15

zeznania biegłego T. T. z dnia 4.07.2016 r. 00:01:38-01:01:19 akt IC 1512/15

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, zeznań pozwanego oraz opinii biegłego .

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w dużej mierze na opiniach biegłego T. T..

Sąd nie jest związany opinią biegłego i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Ocenę opinii biegłego odróżniają jednak szczególne kryteria. Stanowią je: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonej w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest bowiem przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na podstawie kryteriów prawdy i fałszu. Nie chodzi tu bowiem o kwestię wiarygodności lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości zawartego w opinii i jej uzasadnieniu rozumowania. Sąd ocenia dowód z opinii biegłego nie tylko przez pryzmat jej wniosków końcowych, ale również w oparciu o dokumentację, na podstawie której została wydana.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał za przekonywujące opinie biegłego, ponieważ były one logiczne i spójne oraz udzielały w wystarczającym stopniu odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Zostały one wydane po zapoznaniu się biegłego z aktami sprawy i po oględzinach nieruchomości. Nie można także pominąć tego, że sporządzone zostały przez osobę posiadającą niepodważalną wiedzę dotyczącą dziedziny objętej zakresem przedmiotowym opinii. Biegły posiadał zatem wystarczającą wiedzę i doświadczenie, by móc w prawidłowy sposób odpowiedzieć na pytania zawarte w tezach dowodowych.

Storna pozwana wniosła zastrzeżenia do obu opinii biegłego. Biegły udzielił wyczerpujących i jasnych odpowiedzi na zarzuty powodów zarówno w formie pisemnej jak i ustnie, składając zeznania. Biegły przyznał, że wyliczone przez niego wyliczenie jest symboliczne, podał że wpływ na to mają dwa elementy. Pierwsza to wysokość współczynnika w udziale do władania nieruchomością, biegły przyjął, że właściciel kolektora korzysta z nieruchomości w 20% (współczynnik 0,2), a właściciel gruntu w 80% (współczynnik 0,8). Nieruchomość przeznaczona była pod drogę publiczną, celem poszerzenia ulicy (...), możliwość zabudowy nieruchomość jest wykluczona. Na nieruchomości można urządzić tylko parking lub podobny do parkingu obiekt. Z uwagi na to, że rurociągi przebiegają 3m pod powierzchnią ziemi i nie kolidowałyby z takim wykorzystaniem terenu. Ograniczenia w sposobie korzystania z gruntu wynikają nie z przebiegu kolektora, a z przepisów prawa miejscowego. Drugim elementem istotnym jest szerokość pasa ograniczonego z korzystania z gruntu. Dla rurociągu o średnicy 1 m, minimalna szerokość pasa ograniczonego niezbędnego do eksploatacji rurociągu wynosi 2,6 m. Statystycznie na 1 km takiego rurociągu awaria zdarza się punktowo raz na 58 lat, nie są to bowiem rurociągi pod ciśnieniem, są to rurociągi swobodnie spływających wód. Rurociągi są betonowe, w znacznie mniejszym stopniu na nie (w porównaniu do rurociągów stalowych) oddziałuje korozja. Nawet gdy nastąpi awaria, to ma ona charakter punktowy, a nie na długości np. 50m. W momencie awarii rozkopuje się miejsce uszkodzenia, stawia się ścianki pionowe i schodzi się w miejsce uszkodzenia. Przegląd tego typu rurociągów odbywa się dokonywania wykopów – do środka wpuszcza się kamerę. Rurociągi przebiegające przez nieruchomość nie ulegały awarii.

Nieruchomość z uwagi na przebieg linii wysokiego napięcia nie jest korzystna pod zabudowę usługową.

W ocenie Sądu nie było więc jakichkolwiek podstaw by opinie biegłego uznać za nierzetelne czy niefachowe. Dlatego opinie te Sąd podzielił.

Zważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, według którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną / zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97/.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania B. G. składane w imieniu pozwanego (...) Sp. z o.o. w T. przesłuchanego na okoliczność czasu, zakresu i sposobu korzystania z nieruchomości nr 963, w związku z przebiegiem kanalizacji sanitarnej, przebiegu procesu eksploatacji oraz przejęcia przez pozwanego kanalizacji sanitarnej. Wyjaśnienia te były jasne, spójne i logiczne, dlatego Sąd dał im wiarę.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że pozwana Gmina M. T. korzystała w okresie od 1 listopada 2014r. do 30 listopada 2015r. z kolektora deszczowego położonego na terenie nieruchomości powodów, zaś (...) Sp. z o.o. okresie od 1 listopada 2014r. do 30 listopada 2015r. korzystały z kanalizacji sanitarnej położonej na nieruchomości powodów. Istota sporu niniejszej sprawy sprowadzała się natomiast do odpowiedzi na pytanie, czy doszło do zasiedzenia służebności gruntowych o treści odpowiadających służebności przesyłu, a w przypadku odpowiedzi negatywnej, czy powodom należy się odszkodowanie za bezumowne korzystanie.

Według art. 305⁴ k.c., do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, a więc m.in. art. 292 k.c.

Zatem zasiedzenie służebności gruntowej regulują przepisy art. 172 k.c. i art. 292 k.c.

Zgodnie z treścią art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze własność nabywa dopiero po upływnie 30 lat /art. 172 § 2 k.c./, przy czym przed dniem wejście w życie przepisu w powyższym brzmieniu tj. dniem 1 października 1990 r. obowiązywały odpowiednio 10 i 20 – letnie okresy zasiedzenia.

Poza tym należy mieć na względzie, że z dniem 1 lutego 1989 r., w wyniku nowelizacji art. 128 k.c., dokonanej ustawą z dnia 31 stycznia 1989r., doszło do uchylenia konstrukcji jednolitej własności państwowej, dzięki czemu państwowe osoby prawne uzyskały zdolność prawną do nabywania prawa własności.

Ustawa ta nie przekształciła jednak ex lege stosunków własnościowych osób prawnych w stosunku do składników majątkowych, które w dniu 1 lutego 1989r. były w zarządzie tych osób. Przekształcenie prawa zarządu następowało na podstawie poszczególnych ustaw. Na podstawie art. 5 ustawy z dnia 10 maja 1990r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawy o pracownikach samorządowych” z dniem 27 maja 1990r. nastąpiła komunalizacja mienia państwowego i poszczególnymi decyzjami o charakterze deklaratoryjnym wojewodowie stwierdzali nabycie własności przez poszczególne Gminy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy przypomnieć należy, że pozwani podnosili, że jako posiadacze w dobrej wierze nabyli nieruchomość w drodze zasiedzenia z upływem 20 lat.

W ocenie Sądu przesłanki nabycia służebności gruntowej zostały spełnione przez obu pozwanych.

Istota zasiedzenia służebności gruntowej została wyrażona w przepisie art. 292 k.c., zgodnie z którym służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, będącego wynikiem świadomego, pozytywnego działania ludzkiego. Założenie trwałego i widocznego urządzenia ma stanowić ostrzeżenie dla właściciela nieruchomości, że jeśli będzie tolerował taki sposób korzystania z jego nieruchomości, to może dojść do obciążenia jej służebnością. Fakt, że właściciel nie korzysta przez długi okres z przysługującej mu ochrony negatoryjnej pozawala przyjąć, iż aprobuje istniejący stan faktyczny. Realizacja powyższej funkcji, w świetle brzmienia art. 292 k.c. nie wymaga, aby widoczne elementy trwałego urządzenia znajdowały się na nieruchomości mającej podlegać obciążeniu. Istotnym jest bowiem, czy te widoczne elementy stanowiły wystarczającą podstawę do ustalenia przez właściciela nieruchomości zachodzenia stanu ingerencji w prawo własności poprzez posadowienie na jego nieruchomości urządzeń przesyłowych. Wobec powyższego dla nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu nie jest niezbędne, by widoczne elementy trwałego urządzenia, będącego przedmiotem korzystania przez przedsiębiorcę przemysłowego, znajdowały się na nieruchomości, która ma obciążać służebność (postanowienie SN z 6.07.2011 r. I CSK 157/11). Sąd nie przychyl się tym samym do twierdzenia strony powodowej, iż z uwagi na brak widoczności urządzenia przesyłowego niemożliwym było zasiedzenie służebności przez pozwanych. Podkreślić należy, iż powodowie wiedzieli (podobnie jak ich poprzednik prawny), że pod ziemią, na terenie ich nieruchomości znajdują się kolektory deszczowe oraz sanitarne i zostały one posadowione w chwili, gdy właścicielem nieruchomości był ojciec powoda. Powodowie (podobnie jak ich poprzednik prawny) godzili się więc na korzystanie przez przedsiębiorstwa przesyłowe z nieruchomości w tym zakresie. Nadto w ocenie Sądu rozumowanie powodów doprowadziło by do wniosku, iż urządzenia przesyłowe biegnące pod ziemią nigdy nie mogłyby być przedmiotem zasiedzenia, z uwagi na brak trwałego i widocznego urządzenia.

Wprawdzie orzecznictwo w tej kwestii nie jest jednolite, jednakże należy podzielić pogląd, że osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989 r. zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty /por. postanowienie SN z 25.10.2006r., I CSK 11/05, postanowienie SN z 10.04.2008r., IV CSK 21/08, postanowienie SN 18.05.2007r. I CSK 64/2007 i z 5.06.2009r. I CSK 495/08/.

Objęcie w posiadanie służebności przesyłu przez poprzednika prawnego pozwanego oraz jej posiadanie odbywało się w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa działającego w ramach dominium, a nie imperium, wobec tego pozwani mogli na podstawie art. 176 § 1 k.c. w zw. z art. 292 k.c. doliczyć do okresu swego posiadania służebności przesyłu posiadanie tej służebności przez jego poprzedników prawnych, trwające do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. por. uzasadnienie do postanowienia SN z dnia 17.12.2008r. I CSK 171/08/. Należy podkreślić, iż w orzeczeniu tym Sąd Najwyższy wprost stwierdził, iż nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że posiadanie służebności przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej k.c. z 1989 r. nie było posiadaniem w rozumieniu art. 352 § 1 k.c. i nie mogło prowadzić do zasiedzenia. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy podkreślił, iż jest to stanowisko utrwalone i zostało wyrażone w szczególności w odniesieniu do przedsiębiorstw przesyłowych, które do dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej k.c. z 1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa i z uwagi na treść art. 128 k.c. nie mogły nabyć na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych.

Pozwana Gmina M. T. wskazała, że jej poprzednik prawny wykonywał władztwo mogące doprowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej. Władztwo to polegało na przeprowadzeniu przez nieruchomość powodów kolektora deszczowego oraz korzystania z niego w tym zakresie. Władztwo to było kontynuowane przez pozwaną.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku pozwanego (...) Sp. z o.o. w T.. Wbrew twierdzeniom powodów zdaniem Sądu nie ma wątpliwości, iż (...) Sp. z o.o. w T. są sukcesorem Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...). Pozwani wykazali, iż na podstawie decyzji i uchwał przejęli majątek w tym kanalizację sanitarną będącą przedmiotem sporu.

W odniesieniu do początku biegu terminu zasiedzenia należy wskazać, iż w stosunku do pozwanej Gminy M. T. zaczął on biec najpóźniej od dnia 2 marca 1984 r. tj. od dnia przekazania do eksploatacji inwestycji – kolektora deszczowego, natomiast w przypadku (...) Sp. z o.o. od dnia 26 stycznia 1979 r. tj. od podpisania protokołu przekazania - przyjęcia do eksploatacji inwestycji kolektora sanitarnego

Nie ulega również wątpliwości, że objęcie przez posiadaczy we władanie nieruchomości w zakresie służebności przesyłu oraz korzystanie z nich było legalne, miało źródło wiążących decyzjach administracyjnych, a tym samym należy uznać je za posiadanie w dobrej wierze. W tych okolicznościach posiadacze mieli usprawiedliwione podstawy do przekonania, że przysługuje im takie prawo do władania nieruchomością, jakie wykonują, tj. prawo do władania w zakresie przysługującej ustawowo służebności przesyłu (por. uzasadnienie SN do postanowienia z 17.12.2008r. I CSK 171/08).

Pozwani korzystali z domniemania dobrej wiary (art. 7 k.c.). Domniemanie to nie zostało obalone przez powodów. Powodowie nie przedłożyli żadnych dowodów na potwierdzenie, że poprzedni właściciele nieruchomości nie wyrazili zgody na przeprowadzenie przez teren nieruchomości urządzeń przesyłowych lub że zgłaszali jakieś żądania wobec pozwanych.

Nadto nawet gdyby w grę wchodził 30- letni okres zasiedzenia to upłynąłby on dla kolektora deszczowego z dniem 2 marca 2014 r., zaś dla kolektora sanitarnego z dniem 26 stycznia 2009r.

Na marginesie należy również podkreślić, iż Sąd ustalił, że wyliczenia powodów dotyczące zarówno powierzchni gruntowej wykorzystywanej przez pozwanych w związku z położonymi na nieruchomości powodów urządzeniami przesyłowymi, jak również wyliczenie wynagrodzenia, zostały znacznie zawyżone. Biegły jasno i rzetelnie wskazał, powierzchnię gruntową z jakiej przedsiębiorcy przesyłowi korzystali z nieruchomości powodów. Podkreślił, iż z tego pasa gruntu przedsiębiorcy przesyłowi korzystają jedynie w 20%, zaś właściciele nieruchomości w 80%. Nadto podał, iż miesięczne wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości powodów za okres od 1 listopada 2014 r. do 30 listopada 2014r. w przypadku Gminy M. T. wynosi 31,88 zł, zaś w przypadku (...) Sp. z o.o. 26,57 zł.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 224 k.c., 225 k.c. i art. 222 § 2 k.c. a contrario oraz art. 305⁴ k.c. w zw. z art. 292 k.c., Sąd w pkt I i III wyroku oddalił powództwo jako bezzasadne, albowiem pozwani w spornym okresie mieli tytuł prawny do korzystania z nieruchomości powodów.

O kosztach orzeczono w punkcie II i IV wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Ponieważ w niniejszej sprawie to powodowie są stroną przegrywającą, dlatego też zasądzono w punkcie III wyroku od nich na rzecz pozwanej Gminy M. T. – Miejskiego Zarządu Dróg w T. kwotę 180 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika. Natomiast w punkcie IV wyroku zasądzono od powodów na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. w T. kwotę 180 zł tytułem wynagrodzenia dola pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa

Na mocy przepisu art. 113 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych, który nakazuje o nieuiszczonych przez strony kosztach sądowych orzec zgodnie z zasadami dotyczącymi kosztów procesu Sąd w pkt V wyroku nakazał pobrać od powodów na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 1.044,80 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE