UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy w Płocku w sprawie z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.:

I. o zapłatę 13.215,13 zł

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13.215,13 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lipca 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 3.078 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

2. nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 72,55 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia biegłego tymczasowo wypłaconego przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Płocku,

II. o zapłatę 2.247,11 zł

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.247,11 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 730 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

2. nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 72,55 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia biegłego tymczasowo wypłaconego przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Płocku,

III. o zapłatę 1201,86 zł

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1201,86 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 258 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 197 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

2. nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 72,55 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia biegłego tymczasowo wypłaconego przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Płocku,

IV. o zapłatę 1.655,19 zł

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.655,19 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 maja 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 700 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

2. nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 72,55 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia biegłego tymczasowo wypłaconego przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Płocku (wyrok k. 192-194)

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, tj. w pkt. I ponad kwotę 11.383,13 zł, w pkt. II ponad kwotę 1.462,96 zł, w pkt. III ponad kwotę 949,10 , w pkt. IV ponad kwotę 1.554,61 zł.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 824 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. i art. 354 § 2 k.c. poprzez ich błędną interpretację i zasądzenie na rzecz powoda kwoty pociągającej dla zobowiązanego nadmierne koszty i przekraczającej wysokość poniesionej szkody;

2. naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy: tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i rozstrzygnięcie z pominięciem stanowiska biegłego wyrażonego w sprawie.

Na tak sformułowanej podstawie apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w części, tj. w pkt. I ponad kwotę 11.383,13 zł, w pkt. II ponad kwotę 1.462,96 zł, w pkt. III ponad kwotę 949,10, w pkt. IV ponad kwotę 1.554,61 zł oraz rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy, oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego jako części kosztów procesu (apelacja k. 228 - 229).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zwrot kosztów postępowania apelacyjnego (odpowiedź na apelację k. 237 - 239).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.

W rozpoznawanej sprawie, w ocenie Sądu odwoławczego, doszło do zarzucanego przez stronę pozwaną naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., gdyż Sąd Rejonowy przekroczył zakres swobodnej oceny dowodów pomijając wywody i wnioski zawarte w opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, wyceny pojazdów i kosztów napraw.

Wskazać należy, że opinia biegłego sądowego podlega ocenie sądu, pod kątem poziomu wiedzy biegłego, sposobu motywowania swojego stanowiska, zgodności
z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, podstaw teoretycznych, stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen (por. postanowienie SN z 7 listopada 2000 r. I CKN 1170/98 OSNC 4/2001 r. poz. 64). W konsekwencji, jeżeli opinia biegłego (biegłych) spełnia kryteria oceny przedstawione wyżej (art. 233 § 1 k.p.c.), sąd orzekający nie może dokonywać ustaleń w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych w oderwaniu lub z pominięciem dowodu z opinii biegłych (por. wyrok SN z 15.09.20109 r. II UK 1/09, z 24 lutego 2010 r. II UK 191/09 Ex nr 590238).

Sąd I instancji, pomimo uznania opinii biegłego sądowego za całkowicie wiarygodną i powołania jej jako podstawy ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie, błędnie ustalił, że zastosowana przez warsztat naprawczy w połączonych sprawach – (...) Sp. z o.o. w P. - stawka za roboczogodzinę napraw mechanicznych i blacharsko-lakierniczych mieściła się
w przedziale stawek rynkowych występujących na rynku lokalnym.

Podkreślić trzeba, że odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego powinno obejmować niezbędne i ekonomiczne uzasadnione koszty naprawy pojazdu według cen występujących na lokalnym rynku (por. uchwała SN z dnia 13 czerwca 2003, III CZP 32/03), zaś wysokość świadczeń z tytułu przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego obliczać należy na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń
i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia (por. wyrok SN z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88).

Za kategorię "niezbędnych" kosztów naprawy należy uznać takie koszty, które zostały poniesione w wyniku przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu jego technicznej używalności, istniejącej przed wyrządzeniem szkody, przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego.

Przy ustaleniu zaś, jakie koszty są ekonomicznie uzasadnione, przedmiotem badania jest, czy poniesione przez poszkodowanego koszty naprawy odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku. Jednocześnie należy odrzucić koncepcję cen średnich przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Przyjęcie cen przeciętnych (niezależnie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana) dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, nie kompensowałoby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte w warsztacie naprawczym były wyższe niż ustalone w określony sposób ceny przeciętne. Trzeba jeszcze dodać, że określanie kosztów naprawy samochodu wyłącznie przy uwzględnianiu ceny przeciętnej prowadzić mogłoby do spornej relatywizacji w zakresie ustalenia wysokości odszkodowania należnego poszkodowanym posiadaczom pojazdów mechanicznych. Różne mogą być przeciętne metody obliczania takich cen przeciętnych i to w doniesieniu do poszczególnych usług naprawczych oferowanych na rynku (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 13 czerwca 2003 roku, w sprawie sygn. akt III CZP 32/03, opubl. OSNC 2004/4/51).

Odrzucając możliwość przyjmowania, w zakresie ustalania wysokości odszkodowania, cen przeciętnych należy wziąć pod uwagę terytorialny aspekt kształtowania się cen stosowanych przez zakłady naprawcze w zakresie różnych kategorii usług naprawczych. Poszkodowany może dokonać naprawy samochodu, np. w miejscu zamieszkania, czy też w miejscu uszkodzenia samochodu, które to miejsca wyznaczają rynek lokalny usług naprawczych, tj. krąg podmiotów świadczących usługi naprawcze na określonym obszarze. Jeżeli zatem poniesione przez poszkodowanego koszty naprawy samochodu odpowiadają cenom stosowanym przez podobnych usługodawców na lokalnym rynku i jednocześnie można te koszty zaliczyć do kategorii niezbędnych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy, to ubezpieczyciel nie ma uzasadnionych podstaw do odmowy wypłaty odszkodowania odpowiadającego wskazanym kosztom.

Z uwagi na cel dowodu z opinii biegłego sądowego, który stanowiło ustalenie stawki rynkowej za roboczogodzinę napraw mechanicznych i blacharsko-lakierniczych, stosowanej na rynku lokalnym przez warsztaty naprawcze o podobnym standardzie, a zatem warsztaty nieposiadające autoryzacji nadanej przez producenta bądź generalnego importera w zakresie napraw blacharsko-lakierniczych, za uzasadnione należało uznać dokonane w opinii rozróżnienie warsztatów autoryzowanych stosujących wyższe stawki od serwisów niezależnych, co uzasadnione jest wymogiem spełnienia standardów firm macierzystych w zakresie specjalistycznego wyposażenia co do sprzętu i logistyki, stosowania materiałów o wysokiej jakości, małych przydomowych warsztatów oraz dużych i dobrze wyposażonych warsztatów niezależnych (bez autoryzacji). Dopiero dokonanie analizy tych różnych grup podmiotów pozwoliło bowiem odzwierciedlić rzeczywiste rynkowe stawki stosowane przy naprawie pojazdu na rynku lokalnym.

Dokonujący przedmiotowych napraw (...) Sp. z o.o. z jednej strony nie posiada autoryzacji, z drugiej zaś zalicza się do większych warsztatów z bardziej rozbudowanym wyposażeniem, niż małe przydomowe warsztaty. Jak wskazał biegły sądowy, nie można go zatem traktować na równie z małymi warsztatami ze względu na wysokie standardy dokonywanych napraw, wielkość i wyposażenie hali naprawczej, posiadanie wydzielonego biura obsługi klienta, dysponującego odpowiednimi systemami informatycznymi. Jednakże z drugiej strony nie można serwisu (...) Sp. z o.o. zrównać z serwisami autoryzowanymi o najwyższym standardzie.

W wydanej w sprawie opinii biegły sądowy stanowczo wskazał, że maksymalna stawka za roboczogodzinę naprawy w zakładzie nieautoryzowanym o standardach
i wyposażeniu takim, jak warsztat (...) Sp. z o.o., powinna wynosić 130 zł netto. Przy czym stanowisko to w sposób wyczerpujący i przekonywujący poparł analizą stawek stosowanych przez inne warsztaty naprawcze działające na rynku lokalnym ( (...)). Sąd Rejonowy niewłaściwie zatem przyjął, że zastosowana przez (...) Sp. z o.o. stawka w wysokości 165/175 zł netto oscylowała w górnych granicach stawek stosowanych na rynku lokalnym. Stawka w tej wysokości była stosowana wyłącznie przez dwa autoryzowane warsztaty na rynku lokalnym oraz warsztaty na rynku W., które zalicza się do najdroższych rynków w zakresie świadczenia tego typu usług. (...) Sp. z o.o. działa na terenie P., a nadto nie posiada autoryzacji, wobec czego zastosowana stawka w wysokości 165/175 zł netto nie ma uzasadnienia. Jak wskazał biegły sądowy nawet w większych miastach (W., Ł.) stawki te kształtują się na poziomie 120–130 zł netto, przy czym w nieautoryzowanych warsztatach w Ł. i W. pomiędzy 83 a 123 zł netto, zaś średnia stawka w P. wynosi 85 zł netto. Z powyższego jednoznacznie wynika, że stawki za roboczogodzinę napraw w wysokości 165/175 zł netto zastosowane w niniejszej sprawie przez warsztat (...) Sp. z o.o., wykonujący naprawy przedmiotowych samochodów, nie mieściły się w zakresie stawek stosowanych przez inne warsztaty świadczące na lokalnym rynku taką usługę o podobnym standardzie. Sąd Okręgowy opierając się na opinii biegłego sądowego, którą ocenił jako spójną, konsekwentną i logiczną, przyjął, odmiennie ustalenia w zakresie wymiaru szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowo – skutkowym z przedmiotowymi zdarzeniami. Sąd Okręgowy ustalił, że koszt naprawy pojazdu M. (...) o nr rej. (...), przy zastosowaniu stawki 130 zł netto, w I. sprawie o zapłatę 13.215,13 zł odpowiadał kwocie 43.055,25 zł netto, a z uwagi na to, że pozwany ubezpieczyciel wypłacił tytułem odszkodowania kwotę 31.672,125 zł, do zapłaty pozostała kwota 11. 383,13 zł. Z kolei w II. z połączonych spraw o zapłatę 2.247,11 zł koszt naprawy pojazdu F. (...) o nr rej (...) odpowiadał kwocie 5.864,87 zł, a z uwagi na to, że pozwany ubezpieczyciel wypłacił tytułem odszkodowania kwotę 4.401,91 zł, do zapłaty pozostała kwota 1462,96 zł. W III. sprawie o zapłatę 1.201,86 zł koszt naprawy pojazdu S. (...) o nr rej. (...) odpowiadał kwocie 2.285,66 zł, a z uwagi na to, że pozwany ubezpieczyciel wypłacił tytułem odszkodowania kwotę 1.333,56 zł, do zapłaty pozostała kwota 949,10 zł. W IV. zaś sprawie o zapłatę 1.655,19 zł koszt naprawy pojazdu A. (...) o nr rej. (...) odpowiadał kwocie 3.220,56 zł, a z uwagi na to, że pozwany ubezpieczyciel wypłacił tytułem odszkodowania kwotę 1665,95 zł, do zapłaty pozostała kwota 1554,61 zł.

W konsekwencji uznając za zasadny zawarty w apelacji zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 824 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. i art. 354 § 2 k.c., poprzez ich błędną interpretację i zasądzenie na rzecz powoda kwoty pociągającej dla zobowiązanego nadmierne koszty i przekraczającej wysokość poniesionej szkody, Sąd Okręgowy uwzględnił apelację i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, w ten sposób, że:

- w sprawie o zapłatę 13.215,13 zł zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.383,13 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lipca 2013 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkt A.I. 1 i 2),

- w sprawie o zapłatę 2.247,11 zł zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.462,96 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2014 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkt A.II. 1 i 2),

- w sprawie o zapłatę 1.201,86 zł zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 949,10 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2014 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkt A.III. 1 i 2),

- w sprawie o zapłatę 1.655,19 zł zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.554,61 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 maja 2014 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkt A.IV.1 i 2).

Zmiana wyroku co do istoty sprawy, spowodowała konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu, które Sąd Okręgowy rozliczył w oparciu o art. 100 k.p.c.

W sprawie o zapłatę 13.215,13 zł, z żądanej kwoty, zasądzono 11.383,13 zł, a zatem powód wygrał spór w 86% i w takim zakresie należy się mu zwrot kosztów procesu. Łącznie koszty poniesione przez strony w postępowaniu przed Sądem I instancji wyniosły 5495 zł., w tym koszty powoda 3.078 zł (opłata sądowa od pozwu – 661 zł, koszty zastępstwa procesowego – 2400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa -17 zł) oraz koszty pozwanego 2417 zł (2400 zł - koszty zastępstwa procesowego, 17 zł- opłata skarbowa od pełnomocnictwa), a zatem pozwany winien zwrócić powodowi kwotę 2.308,70 zł, którą to Sąd zasądził w pkt A.I. 1 wyroku.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono z uwzględnieniem § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. z 2013 r., poz. 490 j. t.).

W sprawie o zapłatę 2.247,11 zł, z żądanej kwoty, zasądzono 1462,96 zł, a zatem powód wygrał spór w 65% i w takim zakresie należy się mu zwrot kosztów procesu. Łącznie koszty poniesione przez strony w postępowaniu przed Sądem I instancji wyniosły 1347 zł., w tym koszty powoda 730 zł (opłata sądowa od pozwu – 113 zł, koszty zastępstwa procesowego – 600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa -17 zł) oraz koszty pozwanego 617 zł (wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego-600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa -17 zł), a zatem pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 259 zł, którą to Sąd zasądził w pkt A.II. 1 wyroku.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono z uwzględnieniem § 6 pkt 3 powołanego wyżej rozporządzenia

W sprawie o zapłatę 1201,86 zł, z żądanej kwoty, zasądzono 949,10 zł, a zatem powód wygrał spór w 79% i w takim zakresie należy się mu zwrot kosztów procesu. Łącznie koszty poniesione przez strony w postępowaniu przed Sądem I instancji wyniosły 455 zł., w tym koszty powoda 258 zł, (opłata sądowa od pozwu - 61 zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego - 180 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł), koszty pozwanego 197 zł (wynagrodzenie pełnomocnika procesowego - 180 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł), a zatem pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 162 zł, którą to Sąd zasądził w pkt A.III. 1 wyroku.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono z uwzględnieniem § 6 pkt 2 powołanego wyżej rozporządzenia.

W sprawie o zapłatę 1655,19 zł, z żądanej kwoty, zasądzono 1554,61 zł, a zatem powód wygrał spór w 94% i w takim zakresie należy się mu zwrot kosztów procesu. Łącznie koszty poniesione przez strony w postępowaniu przed Sądem I instancji wyniosły 1317 zł, w tym koszty powoda 700 zł (opłata sądowa od pozwu - 83 zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego - 617 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł), koszty pozwanego 617 zł (wynagrodzenie pełnomocnika procesowego - 600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł), a zatem pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 621 zł, którą to Sąd zasądził w pkt A.IV. 1 wyroku.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono z uwzględnieniem § 6 pkt 3 rozporządzenia.

O nieuiszczonych kosztach tytułem wynagrodzenia biegłego w wysokości 290,23 zł, sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025) z zastosowaniem art. 100 k.p.c., nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Płocku od pozwanego kwotę 249,60 zł, zaś od powoda kwotę 40,63 zł odpowiadającą zakresowi, w jakim strony przegrały spór (pkt A.I. 3).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda, jako strony przegrywającej apelację, na rzecz pozwanego 792 zł (opłata sądowa od apelacji – 192 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych - Dz. U. 2015 r., poz. 1804).