UZASADNIENIE

Powodowie G. N., Ł. N., P. N. i K. N. wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w (...)) na rzecz powódki G. N. kwoty 65.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 listopada 2014 r. do dnia zapłaty tytułem dalszego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powódkę w związku ze śmiercią męża S. N., a także kwoty 30.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powódki w wyniku tego zdarzenia; 2) na rzecz powoda Ł. N. kwoty 45.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 6 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, tytułem dalszego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powoda w związku ze śmiercią ojca S. N., 3) na rzecz powoda P. N. kwoty 45.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 29 września 2014 r. do dnia zapłaty tytułem dalszego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powoda w związku ze śmiercią ojca S. N. oraz zwrotu kosztów transportu zwłok i dojazdów w kwocie 996,00 zł; 4) na rzecz powoda K. N. kwoty 65.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 6 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, tytułem dalszego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powoda w związku ze śmiercią ojca S. N., a także tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda w wyniku tego zdarzenia w kwocie 30.000,00 zł. Powodowie wnieśli również o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów z osobna kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie po 3.600,00 zł.

W uzasadnieniu powodowie podnieśli, iż dnia (...) r. miał miejsce wypadek, wskutek którego śmierć poniósł S. N.. Strona pozwana przyjęła odpowiedzialność za zaistniały wypadek drogowy i wypłaciła na rzecz powódki kwotę 25.000 zł zadośćuczynienia oraz po 15.000 zł na rzecz każdego z powodów – synów zmarłego. Strona pozwana odmówiła wypłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wyższej kwocie, nie wypłaciła również odszkodowania tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Powodowie wskazali, że tragiczny wypadek odebrał całej rodzinie ukochaną osobę, z którą pozostawali w bardzo dobrych relacjach, zmarły był dobrym mężem i ojcem, prace wykonywał sumiennie i z pełnym zaangażowaniem. S. N. był człowiekiem bardzo zaradnym, sam potrafił wykonywać wiele rzeczy, był tzw. ,,złotą rączką”, zawsze służył pomocą nie tylko rodzinie. Po śmierci S. N. powodowie odczuwają żal, pustkę, do dziś nie mogą pogodzić się z jego nagłą śmiercią.

(...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie w całości powództwa każdego z powodów oraz zasądzenie od każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Strona pozwana potwierdziła, że w dniu (...) r. miał miejsce wypadek, wskutek którego śmierć poniósł S. N.. Sprawca zdarzenia w dacie wypadku był ubezpieczony w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i posiadał ubezpieczenie u strony pozwanej. Strona pozwana wypłaciła zadośćuczynienie na rzecz powódki w kwocie 25.000 zł oraz po 15.000 zł na rzecz każdego z powodów – synów zmarłego, uznając, że wypłacone z tytułu zadośćuczynienia kwoty są w pełni adekwatne do doznanej krzywdy w związku ze śmiercią S. N.. Strona pozwana uznała również, że odszkodowanie dla powodów za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jest bezzasadne, ponieważ celem tego odszkodowania ma być zrekompensowanie rzeczywistego, znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny, nie może być ono natomiast źródłem wzbogacenia się tych osób. Strona pozwana wskazała, że zmarły nie był jedyną osobą odpowiedzialną za utrzymanie domu, a więc sytuacja finansowa rodziny po jego śmierci nie uległa zmianie: powódka G. N. posiada stałą pracę, natomiast dzieci zmarłego – P. i Ł. N. są samodzielni i nie potrzebują pomocy finansowej.

Pismem z dnia 28 czerwca 2016 r. pełnomocnik powodów, na podstawie art. 109 k.p.c. złożył spis kosztów poniesionych przez powodów w procesie. Na koszty procesu składały się: koszty zastępstwa adwokackiego – 4 x 3.600 zł = 14.400 zł, opłata skarbowa 4x17zł= 68 zł, koszty przejazdów do sądu pełnomocnika w związku z obecnością na rozprawach w dniach 18 maja 2016r. i 29 czerwca 2016r. z siedziby Kancelarii pełnomocnika do Sądu Okręgowego w Świdnicy – 65 km x 2 x 2 x 0,83 = 215,80 zł, koszty wysyłania korespondencji – 29,40 zł, łącznie 14.713,20 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia (...) r. miał miejsce wypadek, wskutek którego śmierć poniósł S. N.. Sprawcą wypadku był H. P., kierujący pojazdem marki (...), który w dacie wypadku ubezpieczony był w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w spółce strony pozwanej. Wobec śmierci sprawcy wypadku, umorzono postępowanie karne.

Dowód: - notatka urzędowa Policji z 21.06.2014r. k.37-38,

- odpis karty statystycznej do karty zgonu k.39,

- odpis aktu zgonu S. N. wydanego przez USC w L. nr (...) k.40;

S. N. w chwili śmierci miał(...) lata. Powódka G. N. była żoną zmarłego, a powodowie Ł. N., P. N. i K. N. - jego dziećmi. W wyniku tragicznego w skutkach zdarzenia powodowie utracili bliską im osobę, z którą byli silnie związani.

Dowód: - zeznania powódki G. N. k.167-168;

Zmarły S. N. przed śmiercią był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony do 31 grudnia 2015r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku (...) w (...) w S.. Z wykonywanej pracy zmarły uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości ok. 1.800 zł miesięcznie. S. N. był uznawany za dobrego, szanowanego człowieka, należał do spokojnych, uczynnych i życzliwych osób, chętnie też pomagał innym osobom przy wykonywaniu różnych prac. S. N. wykonywał wiele prac domowych, posiadał wiele umiejętności, nazywany był „złotą rączką”.

Dowód: - zeznania powódki G. N. k.167-168,

- zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2013 i 2014 PIT 37 G. N. i S. N. k.174-177,

- umowa o pracę zmarłego k. 46-47,

- zaświadczenie o zarobkach zmarłego k. 48;

Powódka G. N. i zmarły S. N. tworzyli szczęśliwy związek od ponad 34 lat, w trakcie trwania małżeństwa doczekali się czworga dzieci (trzech synów i córki). W wyniku śmierci męża, sytuacja życiowa powódki uległa zmianie, dotychczas to G. N. wspólnie z mężem zajmowała się utrzymaniem gospodarstwa domowego, wychowaniem i pomocą dzieciom. Po śmierci męża, wszystkie te obowiązki musiała przejąć samodzielnie powódka, zaczęła doświadczać okresów zwątpienia, wyczerpania, obawy czy będzie w stanie podołać wszystkim obowiązkom w pojedynkę. Powódka do chwili obecnej nie może pogodzić się ze śmiercią męża, nie prowadzi już życia towarzyskiego Powódka bardzo często miała problemy z zaśnięciem, cierpiała na bezsenność, cierpiała na brak energii do życia, do działania, nieustanne zmęczenie, a także bóle głowy. Przed śmiercią męża powódka G. N. pracowała jako (...) w (...) oraz (...) w łącznym wymiarze 1/2 etatu uzyskując wynagrodzenie w wysokości ok. 640 zł miesięcznie. Obecnie powódka zrezygnowała z pracy i utrzymuje się z renty rodzinnej w wysokości 750 zł miesięcznie.

Dowód: - akt małżeństwa powódki G. N. wydany (...). przez USC w S. nr (...), k. 41,

- zaświadczenie o wynagrodzeniu powódki z 2.07.2014r. k.45,

- zeznania powódki G. N. k.167-168,

- zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2013 i 2014 PIT 37 G. N. i S. N. k.174-177,

- informacja o odliczeniu od dochodów i od podatku za rok 2014 PIT/0 złożonych przez powódkę k.178-179,

- zeznania świadka B. P. k.166-167,

- zeznania świadka I. R. k.167;

Powód P. N. – syn zmarłego ma obecnie (...) lat, zamieszkuje w U. z żoną i dwiema córkami. Wnuczki zmarłego S. N. w dacie jego śmierci miały (...) lata. Zmarły miał bardzo dobry kontakt z powodem i z jego rodziną, kochał wnuczki, często wychodzili wspólnie na spacery, powód pomagał ojcu przy tzw. „fuchach”.

W dniu wypadku odwiózł ojca na stację kolejową, ojciec namawiał go, aby pojechał razem z nim, lecz powód odmówił wobec zarezerwowanego pobytu w sanatorium. W środku nocy brat - K. N. zadzwonił do P. N. z informacją o śmierci ojca. Następnego dnia powód - wobec zarezerwowanego wcześniej terminu, - chrzcił w kościele jedną z córek.

Powodowi doskwiera schorzenie kręgosłupa, w styczniu 2013 roku przeszedł operację. W dniach od 3 lipca 2014r. do dnia 26 lipca 2014r. w ramach prewencji rentowej ZUS przebywał na leczeniu usprawniającym w specjalistycznym ośrodku, gdzie korzystał z pomocy psychiatry z uwagi na złą kondycję psychiczną. Powód był związany z ojcem, codziennie się widywali, ojciec pomagał zajmować się córkami powoda, ponadto powód często gościł rodziców u siebie w domu, spotykali się w gronie rodzinnym na uroczystościach, w lecie na działce.

Powód wraz z matką G. N. musiał zająć się wszelkimi formalnościami związanymi z pochówkiem ojca, z przygotowaniem uroczystości. Powód cierpiał na stany lękowe, uczucie osamotnienia, osłabienie energii życiowej, zaburzenia koncentracji, bezsenność, brak apetytu. Powód P. N. pozostawał pod opieką psychologa, zażywał również leki antydepresyjne.

Powód przywiózł skremowane zwłoki ojca z B. z województwa (...) do M., załatwiał wszelkie formalności, przejeżdżając łącznie odległość ok. 1.200 km.

Dowód: - zaświadczenie wystawione przez psycholog I. S. z 5 maja 2016r. k.173,

- zeznania powoda P. N. k.169-170,

- dowód rej. samochodu osobowego k. 69-70,

- orzeczenia lekarskie o stanie zdrowia powoda P. N. k.60-66,

- oświadczenia powoda P. N. k.67-68,

- odpis aktu urodzenia: P. N. wydany przez USC w Ś. nr (...) k.42;

Powód K. N. był najmłodszym dzieckiem S. N. i G. N.. W dacie śmierci ojca powód miał 16 lat, zamieszkiwał z rodzicami, uczęszczał do szkoły w Ś.. Małoletni wtedy K. miewał problemy w nauce, więc ojciec motywował go, pilnował, aby ukończył szkołę z dobrymi wynikami. Powód był bardzo związany emocjonalnie z ojcem, nie mógł się pogodzić z tym, że z dnia na dzień utracił ojca. Powód zmienił się emocjonalnie, zamknął w sobie, stał się małomówny, nie chciał wychodzić z domu. Powód w związku z problemem zaakceptowania zaistniałych wydarzeń korzystał z pomocy psychologa szkolnego. W chwili obecnej powód nadal zamieszkuje wspólnie z matką, której stara się pomóc w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Powód K. N. obecnie otrzymuje rentę rodzinną w wysokości 750 zł miesięcznie.

Dowód: - odpis aktu urodzenia K. N. wydany przez USC w Ś. nr (...) k. 44,

- zeznania powoda K. N. k.169,

- zeznania PIT 37 o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2015 przez powoda K. N. k.180-183;

Powód Ł. N. w dacie śmierci ojca miał (...) lat i mieszkał w W. z dziewczyną. Powód miał bardzo dobry kontakt z ojcem, uczył się od niego męskich zajęć, elektryki. Przez rok od śmierci ojca powód często przyjeżdżał do M., martwił się o zdrowie matki i brata. W maju 2015r. powód powrócił do rodzinnego domu i ponownie zamieszkał z bratem K. i matką G. N.. Powód nadal przeżywa żałobę, nie potrafi rozmawiać o swojej stracie, zazwyczaj jest smutny, zamknięty w sobie, przygnębiony. Powód obecnie pracuje, zarabia 1.850 zł brutto miesięcznie, nie uczęszcza na żadne wizyty lekarskie.

Dowód: - zeznania powoda Ł. N. k.168-169,

- odpis aktu urodzenia Ł. N. wydany przez USC w Ś. nr (...) k.43,

Powodowie G. N., Ł. N. i K. N. w piśmie z 6 października 2014 r. zgłosili stronie pozwanej żądanie zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę z powodu utraty męża i ojca oraz żądanie odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Powodowie G. N., Ł. N. i K. N. żądali wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania w kwocie po 150.000 zł na rzecz każdego z nich, natomiast powód P. N. w piśmie z dnia 29 września 2014r. wniósł o zapłatę 101.000 zł za doznaną krzywdę z powodu utraty ojca oraz odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Strona pozwana otrzymała wezwanie do zapłaty od powodów G. N., Ł. N. i K. N. dnia 13 października 2014r., a od powoda P. N. dnia 4 września 2014r. – pod tymi datami zarejestrowano szkodę powodów w aktach szkodowych.

W toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana pismem z dnia 26 listopada 2014r. podjęła decyzję o przyznaniu tytułem zadośćuczynienia: powódce G. N. kwotę 25.000,00 zł, a każdemu z powodów po 15.000,00 zł. Strona pozwana odmówiła przyznania wypłaty odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów.

Dowód: - korespondencja w zw. z postępowaniem likwidacyjnym, złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia i odszkodowania, przyznanych kwot zadośćuczynienia, prowadzonej korespondencji, przedłożonych rachunków, k. 49-57, 71-82, 122-136, dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej – płyta CD k. 140;

Strona pozwana wypłaciła na rzecz powódki G. N. kwotę 5.047,60 zł jako zwrot kosztów pogrzebu S. N. zgodnie z przedstawionymi przez powódkę fakturami VAT o numerach (...), uzasadniającymi wydatki powódki związane z pochówkiem/ Zwrot kosztów dokonany przez stronę pozwaną nie pokrywał kosztów przewozu prochów zmarłego i załatwiania formalności przez powoda P. N..

Dowód: - korespondencja w zw. z postępowaniem likwidacyjnym k. 53;

Sąd zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu powództwo G. N., Ł. N., P. N. i K. N. zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż strona pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki wypadku z dnia (...)., w którym zginął mąż i ojciec powodów. Sprawca zdarzenia w dacie wypadku był bowiem ubezpieczony w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i posiadał ubezpieczenie u strony pozwanej. Jak wynika natomiast z art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Powodowie wnosili o zasądzenie od strony pozwanej na ich rzecz dalszego zadośćuczynienia z tytułu śmierci S. N..

Fakt, że powodowie doznali wstrząsu psychicznego po śmierci ojca i męża, oraz że nie mogą odnaleźć się w nowej rzeczywistości jest zdaniem Sądu niewątpliwe. Na stopień krzywdy powodów ma wpływ także ta okoliczność, że S. N. zginął w nagłych okolicznościach, przez niego niezawinionych.

Zgodnie z art. 446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie przewidziane w ww. przepisie nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia szkody majątkowej, a jego celem jest złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym jego sytuacji. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Na rozmiar krzywdy podlegającej naprawieniu przez zadośćuczynienie, o którym mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, wiek zarówno zmarłego, jak i pokrzywdzonego (wyrok Sądu Najwyższego z 7 marca 2014 roku, IV CSK 374/13, opubl. LEX nr 1438653).

Jak wskazał Sąd Najwyższy, przy określaniu wysokości zadośćuczynienia (art. 445 § 1 k.c.), podstawowe znaczenie ma rozmiar doznanej krzywdy, o którym decydują przede wszystkim takie czynniki, jak rodzaj uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia, ich nieodwracalny charakter polegający zwłaszcza na kalectwie, długotrwałość i przebieg procesu leczenia, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i długotrwałość, wiek poszkodowanego i jego szanse na przyszłość oraz poczucie nieprzydatności społecznej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 kwietnia 2004r., II CK 131/03).

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, powodowie G. N., Ł. N., P. N. i K. N. doznali krzywdy na skutek śmierci swego męża i ojca – S. N. i konieczne było ustalenie, czy wobec dokonanej już wypłaty zadośćuczynienia przez stronę pozwaną, zasadne jest uwzględnienie żądania powodów.

W ocenie Sądu krzywda powódki G. N. wywołana śmiercią męża jest jedną z najbardziej dotkliwych z uwagi na siłę więzów jakie łączą małżonków, tym bardziej, że powódka ze zmarłym mężem tworzyła bardzo zgodny związek, wspierali się. Śmierć męża była dla powódki szokiem, powódka bała się, że nie poradzi sobie z codziennością, korzystała z pomocy dorosłych synów. Powódka do chwili obecnej nie może pogodzić się ze śmiercią męża, nie prowadzi już życia towarzyskiego.

W ocenie Sądu powódce G. N. za doznaną krzywdę należne jest dalsze zadośćuczynienie pieniężne. Fakt, że powódka doznała wstrząsu psychicznego po śmierci męża oraz, że nie może odnaleźć się w nowej rzeczywistości jest niewątpliwy. Jedynie rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka "przeciętnej stopy życiowej" społeczeństwa ma charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2012 roku, IV CSK 416/11, opubl. LEX nr 1212823). Zdaniem Sądu łączne zadośćuczynienie dla powódki winno wynosić 70.000 zł z tytułu krzywdy doznanej na skutek śmierci męża. Kwota ta będzie adekwatna do cierpień psychicznych jakich powódka doznała na skutek zerwania więzi emocjonalnej ze swym mężem, a jednocześnie nie będzie zdaniem Sądu wywoływać w odczuciu społecznym wrażenia, iż stanowi źródło wzbogacenia się powódki. Sąd zasądził zatem na rzecz powódki G. N. kwotę 45.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia z tytułu krzywdy doznanej na skutek śmierci S. N., uwzględniając wypłacone już wcześniej przez stronę pozwaną zadośćuczynienie w wysokości 25.000 zł.

Zdaniem Sądu zasadne jest również przyznanie powodom P. N., K. N. i Ł. N. wyższego zadośćuczynienia.

Zdaniem Sądu, powód K. N., który w dacie śmierci ojca miał 16 lat, pozostając na utrzymaniu rodziców i z nimi zamieszkując, powinien otrzymać wyższe zadośćuczynienia niż starsi bracia. K. N. przez to, że zamieszkiwał w jednym domu z ojcem posiadał z nim bliską więź, potrzebował jego wsparcia i pomocy. Powód nadal zamieszkuje w domu rodzinnym, z matką i pozostaje niesamodzielny finansowo. Śmierć ojca wywarła na niego duży wpływ, wymagał konsultacji psychologa. Wobec powyższego Sąd uznał, że zasadne jest przyznanie powodowi K. N. zadośćuczynienia w łącznej wysokości 70.000 zł z tytułu krzywdy doznanej na skutek śmierci ojca. Kwota ta jest adekwatna do cierpień psychicznych jakich doznał na skutek tragicznego zdarzenia, a jednocześnie nie będzie zdaniem Sądu wywoływać w odczuciu społecznym wrażenia, iż stanowi źródło wzbogacenia się powoda. Sąd, wobec wcześniej otrzymanego zadośćuczynienia od strony pozwanej w kwocie 15.000 zł, zasądził zatem na rzecz powoda K. N. kwotę 55.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia z tytułu krzywdy doznanej na skutek śmierci S. N..

Wysokość zadośćuczynienia na rzecz dwóch starszych synów – powodów Ł. N. i P. N. od strony pozwanej Sąd ustalił na łączną kwotę po 50.000 zł na rzecz każdego z nich. Sąd uznał, że w odróżnieniu od powoda K. N., powodowie ci w chwili śmierci ojca S. N., byli osobami dorosłymi i w pełni samodzielnymi. Powodowie w dacie śmierci ojca zamieszkiwali poza domem rodzinnym, pozostawali w związkach. Powód Ł. N. powrócił do domu rodzinnego, jednak należy zaznaczyć, że z racji swojego wieku wymaga on mniejszej uwagi rodzica niż powód K. N.. Sąd uwzględnił jednocześnie, że jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, powodowie Ł. N. i P. N. utrzymywali bliskie relacje z ojcem, był dla nich powiernikiem i wzorem. Wobec powyższego, uwzględniając otrzymane przez każdego z powodów zadośćuczynienie w kwocie po 15.000 zł i zasądził od strony pozwanej na ich rzecz kwotę po 35.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia.

Wypłacone dotychczas przez stronę pozwaną świadczenia, odpowiednio dla powódki i powodów w kwocie 25.000 zł oraz po 15.000 zł w ocenie Sądu nie rekompensuje w pełni doznane przez powodów krzywdy. Jak wskazał Sąd Najwyższy, określając wysokość „odpowiedniej sumy” (art. 445 § 1 k.c.), sąd powinien niewątpliwie kierować się celami oraz charakterem zadośćuczynienia i uwzględnić wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej szkody niemajątkowej. Wobec powyższego Sąd zasądził dalsze kwoty zadośćuczynienia: 45.000 zł na rzecz powódki G. N., po 35.000 zł na rzecz powodów Ł. N. i P. N. oraz 55.000 zł na rzecz powoda K. N., oddalając dalej idące powództwo jako bezzasadne.

Sąd zasądził odsetki ustawowe od kwot zasądzonych na rzecz powodów G. N., K. N. i Ł. N. od dnia 13 listopada 2014 roku do dnia zapłaty. Wierzycielowi co do zasady należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczone od daty wymagalności roszczenia (art. 481 § 1 k.c.). Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powodowie G. N., K. N. i Ł. N., jak wynika z akt szkodowych, pismem z dnia 6 października 2014 r. zgłosili do strony pozwanej roszczenie o wypłatę zadośćuczynienia w związku ze śmiercią S. N.. Strona pozwana otrzymała wezwanie powodów dnia 13 października 2014 r. Termin 30 dni upłynął więc 12 listopada 2014 r., wobec powyższego Sąd uznał, że odsetki ustawowe należne są powodom najpóźniej od dnia 13 listopada 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015r., natomiast od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów G. N., K. N. i Ł. N. odsetki ustawowe za opóźnienie.

Odsetki ustawowe na rzecz powoda P. N. Sąd zasądził również na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Sąd ustalił, że jak wynika z akt szkodowych, powód pismem z dnia 29 sierpnia 2014r. zgłosił do strony pozwanej roszczenie o wypłatę zadośćuczynienia w związku ze śmiercią S. N.. Strona pozwana otrzymała wezwanie 4 września 2014r. Termin 30 dni upłynął więc 4 października 2014 r., wobec powyższego Sąd uznał, że odsetki ustawowe należne są powodowi najpóźniej od dnia 5 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015r., natomiast od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda P. N. odsetki ustawowe za opóźnienie.

W niniejszej sprawie powódka G. N. i powód K. N. oprócz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę dochodzili zasądzenia od strony pozwanej odszkodowania w kwocie po 30.000 zł na rzecz każdego z nich tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej na skutek śmierci S. N..

Judykatura przyjęła, że roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania z art. 446 § 3 k.c., które wymaga wykazania szkody majątkowej polegającej na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł wskutek wynikłego z czynu niedozwolonego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2009 roku, I PK 97/09, LEX nr 558566).

Zdaniem Sądu, żądanie powodów G. N. i K. N. nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 446 § 3 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Dochodząc odszkodowania na tej podstawie, powodowie mieli za zadanie udowodnić w myśl art. 6 k.c., że ich sytuacja życiowa uległa pogorszeniu. Odszkodowanie przewidziane w art. 446 § 3 k.c. ma bowiem za zadanie wyrównanie wyrządzonego uszczerbku o charakterze majątkowym - związanego ze śmiercią żywiciela, który nie może być zaspokojony przez przyznaną rentę wyrównawczą (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 9 lipca 2009 roku, sygn. akt XII C 1063/08, niepublikowany).

W niniejszej sprawie Sąd przychylił się do stanowiska strony pozwanej, że nie zachodzą przesłanki do zasądzenia odszkodowania na rzecz powodów. Jak wynika bowiem z zebranego w sprawie materiału dowodowego, przed śmiercią S. N. powódka G. N. pracowała jako (...) w (...) oraz (...) w łącznym wymiarze 1/2 etatu uzyskując wynagrodzenie w wysokości ok. 640 zł miesięcznie, a zmarły mąż pracował jako(...) za wynagrodzeniem w wysokości ok. 1.800 zł. Powód K. N. w dacie wypadku miał 16 lat, zamieszkiwał z rodzicami i pozostawał na ich utrzymaniu. Obecnie powódka i powód K. N. otrzymują rentę rodzinną w wysokości po 750 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich. Z powyższego wynika zatem, że pomimo śmierci S. N., powódka i ich syn posiadają zbliżony dochód na osobę w rodzinie, jak przed tragicznym wypadkiem. Wobec powyższego, skoro nie nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów na skutek śmierci S. N. Sąd oddalił żądanie powodów o zasądzenia odszkodowania w tym zakresie.

Sąd uznał natomiast za w pełni uzasadnione roszczenie powoda P. N. o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 996,00 zł tytułem zwrotu kosztów sprowadzenia prochów zmarłego ojca. Zgodnie z art. 446 § 1 k.c. jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda P. N., a także powódki G. N., że to powód P. N. przywiózł prochy zmarłego ojca z B. w województwie (...) do M. i pokrył wydatki związane z załatwianiem skremowania ciała, pochówkiem ojca. Sąd uwzględnił roszczenie powoda opierając się przede wszystkim na wiedzy i doświadczeniu życiowym, uznając również za wiarygodne zeznania powoda, w których wskazał, że załatwiając formalności przejechał odległość ok. 1.200 km.

Wobec braku odrębnej podstawy prawnej dla roszczenia powoda P. N. o zwrot kosztów przejazdu ww. odległości, Sąd posiłkował się przepisami regulującymi zwrot kosztów podróży świadków, stawiających się w miejscu wykonywania czynności sądowych. I tak, zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. tekst jedn. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm.) świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu - w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę należności, o których mowa w ust. 1, stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej. Wysokość kosztów, o których mowa w ust. 1 i 3, świadek powinien należycie wykazać. Zgodnie z art. 34 a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.) minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, warunki ustalania oraz sposób dokonywania zwrotu kosztów używania pojazdów, o których mowa w ust. 1, uwzględniając rodzaj pojazdu mechanicznego, jego pojemność oraz limit kilometrów w zależności od liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, właściwych ze względu na miejsce zatrudnienia pracownika. Przepis § 2 ust. 1 lit. b Rozporządzenia Ministra infrastruktury z dnia 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U 2002, Nr 27, poz. 271 ze zm.) stanowi, że koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż dla samochodu osobowego o pojemności silnika powyżej 900 cm³ – 0,8358 zł.

Z powyższego wynika, iż iloczyn odległości 1.200 km wskazanej przez powoda P. N. oraz przelicznik 0,8358 zł, daje sumę równą 1.002,96 zł, stąd Sąd uznał że żądanie powoda o zasądzenie na jego rzecz zwrotu wydatków w kwocie 996,00 zł nie jest kwotą zawyżoną i odpowiada obowiązującym stawkom, a także rzeczywiście poniesionym, racjonalnym i celowym kosztom przejazdu własnym samochodem

Strona pozwana wnosiła o oddalenie żądanie powoda P. N. jako roszczenia nienależnego twierdząc, że strona pozwana zwróciła już całość kosztów pogrzebu, jednak do rąk powódki G. N., jako osoby faktycznie ponoszącej koszty pogrzebu. Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem strony pozwanej, uznając że jak wynika z akt szkodowych, powódka co prawda pokryła koszty pochówku, a strona pozwana zwróciła jej te koszty, to jednak zwrot ten nie obejmował kosztów poniesionych przez powoda P. N., na który składały się koszty podróży po ciało S. N., powrót powoda z województwa (...) z prochami ojca, a także wydatki związane z załatwianiem wszelkich formalności.

Sąd uznał, że odsetki ustawowe należne są powodowi, zgodnie ze wcześniejszymi wyliczeniami, najpóźniej od dnia 5 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015r., natomiast od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda P. N. odsetki ustawowe za opóźnienie.

Sąd oddalił wnioski dowodowe strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy z zakresu psychologii i psychiatrii. Sąd uznał, że dla określenia rozmiaru krzywdy nie jest potrzebna opinia biegłego psychologa, ani psychiatry. Należy tu przytoczyć uzasadnienie do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 14 czerwca 2013 roku w sprawie sygn. akt I ACa 539/13, w którym Sąd Apelacyjny wskazał, iż dowód z opinii biegłego psychologa, jest w tego typu sprawach całkowicie zbędny dla rozstrzygnięcia. Przepis art. 446§4 k.c., ani przepis art. 448 k.c. w zw. z art. 24§1 k.c., nie wiąże wystąpienia krzywdy ze szkodą ujętą w kategoriach medycznych. Mierzenie skali cierpienia osoby, która nie doznała uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia, pozostaje poza możliwościami dowodowymi Sądu i ubezpieczyciela. Aktualny stan wiedzy nie pozwala na udowodnienie rozmiaru uczuć i przywiązania, czy też ich braku. Ocena krzywdy powinna być dokonana w oparciu o znaczenie dobra osobistego, które zostało naruszone tj. prawa do życia w pełnej rodzinie. W tej sytuacji rozmiar krzywdy jakiej doznali powodowie na skutek śmierci męża i ojca Sąd ocenił na podstawie dowodu z zeznań świadków, a także zeznań powodów, które to zeznania zdaniem Sądu są wiarygodne, jako że odzwierciedlają stan przeżyć psychicznych rodziny po śmierci S. N.. W niniejszej sprawie Sąd obdarzył również wiarygodnością dowody z dokumentów, bowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania, a Sąd również nie znalazł podstaw, by odmówić im waloru wiarygodności.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

W niniejszej sprawie, pismem z dnia 28 czerwca 2016 r. pełnomocnik powodów na podstawie art. 109 k.p.c. złożył spis kosztów poniesionych przez powodów w procesie. Sąd uznał za zasadne roszczenie powodów o zasądzenie od strony pozwanej kosztów zastępstwa adwokackiego – 4 x 3.600 zł = 14.400 zł, kosztów przejazdów do sądu pełnomocnika w związku z obecnością na rozprawach w dniach 18 maja 2016r. i 29 czerwca 2016r. z siedziby kancelarii pełnomocnika do Sądu Okręgowego w Świdnicy – 65 km x 2 x 2 x 0,83 = 215,80 zł oraz kosztów wysyłania korespondencji – 29,40 zł, łącznie 14.713,20 zł.

W niniejszej sprawie powodowie wygrali proces w części.

Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W przedmiotowej sprawie koszty zastępstwa adwokackiego Ł. N. i P. N. wynosiły odpowiednio po 2.400 zł zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. tekst jedn. z 2013 roku, poz. 461, a koszty zastępstwa adwokackiego powodów G. N. i K. N. - po 3.600 zł zgodnie z § 6 pkt 6 w zw. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. tekst jedn. z 2013 roku, poz. 461.

Sąd oddalił wniosek powodów o zasądzenie na ich rzecz od strony pozwanej zwrotu równowartości czterokrotności opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (czyli 4 x 17 zł = 68 zł) wobec nie przedłożenia przez powodów dowodów uiszczenia wyżej wymienionej opłaty skarbowej. Sąd uwzględnił na rzecz strony pozwanej opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, ponieważ strona pozwana dołączyła potwierdzenie uiszczenia opłaty w takiej wysokości.

Odnośnie kosztów procesu poniesionych przez powódkę G. N. to wyniosły one: 3.600 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz 61,30 zł jako suma 1/4 kosztów korespondencji i 1/4 części kosztów przejazdów pełnomocnika powódki. Powódka wygrała proces w 47%, bowiem dochodziła zapłaty kwoty 95.000 zł, a zasądzona została jej kwota 45.000 zł. Wobec tego koszty należne powódce to 3.661,30 x 47% czyli 1.720,81 zł. Natomiast na koszty poniesione przez stronę pozwaną składają się: 3.600 zł kosztów zastępstwa procesowego i opłata skarbowa od pełnomocnictwa tj. 17 zł 3.617 zł x 53%, bowiem w takim zakresie strona pozwana wygrała proces, to jest 1.917 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki różnicę pomiędzy tymi kosztami to jest 1.917 zł (koszty strony pozwanej) - 1.720,81 zł (koszty powódki) = 196,19 zł, co znalazło wyraz w punkcie VI wyroku.

O kosztach procesu w stosunku do powoda Ł. N. to Sąd ustalił, że składały się na nie: 2.400 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz 61,30 zł jako suma 1/4 kosztów korespondencji i 1/4 części kosztów przejazdów pełnomocnika powoda. Powód wygrał proces w 78%, bowiem dochodził zapłaty kwoty 45.000 zł, a zasądzona została jemu kwota 35.000 zł. Wobec tego koszty należne powodowi to 2.461,30 x 78% czyli 1.919,81 zł. Natomiast na koszty poniesione przez stronę pozwaną składa się: 2.400 zł kosztów zastępstwa procesowego x 22%, bowiem w takim zakresie strona pozwana wygrała proces, to jest 528 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda różnicę pomiędzy tymi kosztami to jest 1.919,81 zł (koszty powoda) - 528 zł (koszty strony pozwanej) = 1.391,81 zł, co znalazło wyraz w punkcie VII wyroku.

Odnośnie kosztów procesu poniesionych przez powoda K. N. to wyniosły one: 3.600 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz 61,30 zł jako suma 1/4 kosztów korespondencji i 1/4 części kosztów przejazdów pełnomocnika powoda. Powód wygrał proces w 58%, bowiem dochodził zapłaty kwoty 95.000 zł, a zasądzona została jemu kwota 55.000 zł. Wobec tego koszty należne powodowi to 3.661,30 x 58% czyli 2.123,55 zł. Natomiast na koszty poniesione przez stronę pozwaną składa się: 3.600 zł kosztów zastępstwa procesowego x 42%, bowiem w takim zakresie strona pozwana wygrała proces, to jest 1.512 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda różnicę pomiędzy tymi kosztami to jest 2.123,55 zł (koszty powoda) - 1.512 zł (koszty strony pozwanej) = 611,55 zł, co znalazło wyraz w punkcie VIII wyroku.

O kosztach procesu w stosunku do powoda P. N. to Sąd ustalił, że składały się na nie: 2.400 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz 61,30 zł jako suma 1/4 kosztów korespondencji i 1/4 części kosztów przejazdów pełnomocnika powoda. Powód wygrał proces w 78%, bowiem dochodził zapłaty kwoty 45.966 zł, a zasądzona została jemu kwota 35.966 zł. Wobec tego koszty należne powodowi to 2.461,30 x 78% czyli 1.919,81 zł. Natomiast na koszty poniesione przez stronę pozwaną składa się: 2.400 zł kosztów zastępstwa procesowego x 22%, bowiem w takim zakresie strona pozwana wygrała proces, to jest 528 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda różnicę pomiędzy tymi kosztami to jest 1.919,81 zł (koszty powoda) - 528 zł (koszty strony pozwanej) = 1.391,81 zł, co znalazło wyraz w punkcie IX wyroku.

Na podstawie art. 13 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz. U. tekst jedn. z 2014 roku poz. 1025 ze zm.) nakazano stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa - Sąd Okręgowy w Świdnicy kwotę 8.550 zł tytułem opłaty od stosunkowej od zasądzonego roszczenia, od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE