UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 sierpnia 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił wnioskodawcy J. P. (1) prawa do emerytury wskazując, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej ubezpieczony odwołał się w dniu 9 listopada 2015 roku, wnosząc o przyznanie mu żądanego prawa, z uwagi na przepracowanie wymaganych 15 lat w warunkach szczególnych w okresie od dnia 5 stycznia 1983 roku do dnia 31.10.1988 roku w (...). (...) w P. na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania, powielając argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca J. P. (1), urodzony (...), złożył w dniu 9 marca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (okoliczności niesporne).

Organ rentowy, decyzją z dnia 18 sierpnia 2015 roku, odmówił wnioskodawcy oprawa do emerytury, bowiem nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy wskazał, iż na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat, 4 miesiące i 11 dni, w tym 9 lat, 11 miesięcy i 23 dni pracy w szczególnych warunkach (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-8 akt emerytalnych, decyzja z dnia 18.08.2015 r.k. 3 akt emerytalnych).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. nie zaliczył wnioskodawcy, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 5 stycznia 1983 roku do dnia 31.10.1988 roku w (...). (...) w P..

J. P. (1) od dnia 5 stycznia 1983 roku do dnia 31.10.1988 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...). (...) w P. (do wód: świadectwo pracy z 2.11.1988 r. k-6 akt kapitałowych).

Przedsiębiorstwo to zajmowało się produkcją okuć budowlanych oraz meblowych. Wnioskodawca od 5 stycznia 1983 roku pracował w pełnym wymiarze jako kierowca samochodu ciężarowego marki (...), następnie (...), sporadycznie kierował także (...) (dowód: zeznania świadków: J. P. (2) protokół rozprawy z dnia 14.09.2016 roku k-17v. 00:11:44 i dalej, A. N. k-17v. 00:14:08 i dalej).

J. P. (2) pracował w (...). (...) w P. od miesiąca września 1070 roku do dnia 31.10.1995 roku, początkowo na stanowisku zastępcy dyrektora ds. technicznych, a następnie kierownika zakładu (dowód: zeznania świadka J. P. (3) protokół rozprawy z dnia 14.09.2016 roku k-17v. 00:11:44 i00:11:44).

A. N. pracował w (...). (...) w P. od 1080 roku do dnia 1992 roku na stanowisku kierowcy (dowód: zeznania świadka A. N. k-17v. 00:14:08 ).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie .

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w (...). (...) w P. w okresie od dnia 5 stycznia 1983 roku do dnia 31.10.1988 roku był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, albowiem nie posiadał on świadectwa pracy w szczególnych warunkach, zaś w świadectwie pracy wpisano, iż był zatrudniony na stanowisku kierowcy.

Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumencie, polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie wyklucza ustalenia w toku postepowania sadowego, iż wnioskodawca był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę, Sąd oparł się zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: J. P. (2) oraz A. N..Należy podkreślić, iż świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, a zatem dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez niego pracy, tym bardziej, iż świadek J. P. (2) zatrudniony był początkowo na stanowisku zastępcy dyrektora ds. technicznych, a następnie kierownika zakładu, a więc posiadał kompleksową wiedze na temat zatrudnionych tam osób i charakteru wykonywanej przez nich pracy. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca początkowo pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marki (...), o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, następnie samochodem ciężarowym marki (...) i sporadycznie samochodem ciężarowym marki (...).

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, iż wnioskodawca faktycznie w okresie od dnia 5 stycznia 1983 roku do dnia 31.10.1988 roku w (...). (...) w P. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował, jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Pod pojęciem dopuszczalnego ciężaru całkowitego należy rozumieć dopuszczalną masę całkowitą pojazdu, pod którą mieści się, określona właściwymi warunkami technicznymi, masa pojazdu, obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze.

Zważywszy, że to nie nazwa stanowiska pracy decyduje o szczególnych warunkach zatrudnienia, ale faktycznie wykonywane obowiązki, a wnioskodawca poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 innych obowiązków nie miał, Sąd zaliczył mu wszystkie sporne okresy do pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując, na podstawie przeprowadzonych dowodów Sąd uznał, że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony przez okres dłuższy niż 15 lat. Uznany bowiem przez Sąd okres to okres 5 lat, 9 miesięcy i 26 dni, a okres uznany przez ZUS to okres 9 lat, 11 miesięcy i 23 dni.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego tj. z dniem (...) 2015 roku. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od które zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

WYROK

UZASADNIENIE