UZASADNIENIE

P. M. został skazany następującymi wyrokami:

1. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy - Pragi w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 8 listopada 2000 r. w sprawie IV K 1244/00 za przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. oraz 158 § 1 k.k. popełnione w dniu 29 czerwca 2000 r. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności; którą skazany odbył w okresie od 18.02.2002 r. do 18.02.2004 r;

2. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy - Pragi w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 16 października 2002 r. w sprawie IV K 249/01 za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k., popełnione w dniu 5 stycznia 2001 r. na karę 2 lat pozbawienia wolności, którą skazany odbył w okresie od 18.02.2004 r. do 18.02.2006 r;

3. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 13 lutego 2008 r. w sprawie IV K 3295/06 za przestępstwo z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 1 sierpnia 2006 r. na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 5 lat, postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie IV, Wydział Karny sygn. akt. IV Ko 1900/10 z dnia 15 czerwca 2011 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

4. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 20 października 2008 r. w sprawie IV K 694/07 za przestępstwa z art. 62 ust. 2 oraz 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w okresie od stycznia 2007 r. do 14 marca 2007 r., w dniu 14 marca 2007 r. oraz w dniu 3 kwietnia 2007 r. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zwieszono na okres 5 lat tytułem próby oraz orzeczono wobec oskarżonego karę grzywny w kwocie 300 stawek dziennych określając wysokość jednej stawki na kwotę po 10 zł, na poczet, której zaliczono okres tymczasowego aresztowania od dnia 3.04.2007 do dnia 30.08.2007, postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe IV Wydział Karny z dnia 15 czerwca 2011 r. o sygn. akt IV Ko 1899/10 zarządzono wykonanie orzeczonej kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności, postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe IV Wydział Karny z dnia 08.07.2011 r. zaliczono na poczet zarządzonej do wykonania kary pozbawienia wolności okres pozbawienia wolności w sprawie od dnia 03.04.2007 r. do 18.04.2008 r.;

5. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 5 marca 2010 r. w sprawie IV K 1518/09 za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 12 października 2009 r. na karę 3 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 2 listopada 2009 r. do dnia 5 marca 2010 r.;

6. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie III Wydział Karny z dnia 8 kwietnia 2014 r. w sprawie III K 1365/11 za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 23 czerwca 2009 r. na karę 3 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach 23 i 24 czerwca 2009 r.;

Kary pozbawienia wolności opisane w pkt 3 i 4 zostały objęte wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z 5 listopada 2014 r. sygn. akt IV K 136/14 i wymierzono karę łączną 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której zaliczono okres odbytej przez skazanego kary pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt IV K 694/07 w dniach od 03.04.2007 r. do 18.04.2008 r. oraz w sprawie sygn. akt. IV K 3295/06 w dniach od 27.11.2012 r. do 05.11 2014 r; na podstawie art. 572 k.p.k. umorzono postępowanie w sprawie wydania kąty łącznej w zakresie spraw o sygn. IV K 1244/00, IV K 249/01 i IV K 1518/09.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r. sygn. akt IV K 681/15:

I. na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. połączył wymierzone wyrokami: Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie IV Wydział Karny z dnia 5 marca 2010 r. w sprawie IV K 1518/09 oraz Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie III Wydział Karny z dnia 8 kwietnia 2014 r. w sprawie III K 1365/11 kary pozbawienia wolności i wymierzył skazanemu karę łączną w wymiarze 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 577 k.p.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu: w sprawie o sygn. akt. IV K 1518/09 okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 2.11.2009 do 26.11.2010 i od 21.12.2010 do r. do 27.11.2012, w sprawie o sygn. akt. III K 1365/11 w dniach 23 i 24.06.2009 r;

III. stwierdziła, iż pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach podlegających połączeniu podlegają odrębnemu wykonaniu;

IV. na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w sprawie wydania kary łącznej w zakresie czynu opisanego w pkt 1 i 2 w sprawie o sygn. akt IV K 1244/00 i IV K 249/01;

V. na podstawie art. 17 §1 pkt 7 k.p.k. umorzył postępowanie w sprawie wydania kary łącznej w zakresie czynów opisanych w pkt 3 i 4 w sprawie o sygn. IV K 3295/06 i IV K 694/07

VI. przyznał adw. K. C. kwotę 120 zł + VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, którą to sumę nakazał wypłacić z sum budżetowych Skarbu Państwa w dyspozycji Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie;

VII. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych związanych z wydaniem wyroku łącznego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego.

Zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść skazanego i zarzucił mu:

1. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez nieprawidłową, sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, w tym z dokumentów w postaci wyroków w sprawach IV K 1518/09 oraz III K 1365/11, opinii o skazanym i uznanie, iż związek czasowy pomiędzy czynami osądzonymi tymi wyrokami nie jest bliski, zaś zachowanie skazanego w warunkach izolacji penitencjarnej jak i obecnie na wolności pozwala jedynie na umiarkowaną prognozę penitencjarną, co skutkowało niezastosowaniem przez Sąd I instancji zasady pełnej absorpcji, podczas gdy dowody te pozwalają na zastosowanie tej zasady, względnie na wymierzenie niższej niż orzeczona zaskarżonym wyrokiem łącznej kary pozbawienia wolności w wymiarze zbliżonym bardziej do zasady absorpcji niż kumulacji;

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na pominięciu, iż w warunkach izolacji penitencjarnej skazany był dwudziestokrotnie nagradzany regulaminowo, raz otrzymał ulgę, brał udział w programach readaptacyjnych i resocjalizacyjnych, ogólna zaś opinia o skazanym jest pozytywna, a także błędne przyjęcie, iż prognoza penitencjarna co do osoby skazanego jest umiarkowana, co miało wpływ na treść orzeczenia i skutkowało zaniechaniem zastosowania wobec skazanego zasady pełnej absorpcji i wymierzeniem kary łącznej zbyt zbliżonej do sumy kar podlegającej łączeniu,

3. rażącą niewspółmierność (surowość) kary łącznej orzeczonej względem skazanego wyrażającą się w wymierzeniu mu łącznej kary pozbawienia wolności w wymiarze 5 lat i 6 miesięcy, podczas gdy dokumenty zgromadzone w sprawie świadczą zwłaszcza o jego niekaralności po wydaniu wyroku w sprawie IV K 1518/09 (był osobą niekaraną po popełnieniu czynów osądzonych wyrokami podlegającymi łączeniu), pozytywna opinia o skazanym, jego właściwości osobiste i aktualne zachowanie, w tym ustabilizowanie sytuacji bytowej, podjęcie pracy, opieka nad dzieckiem, jak również cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć wobec oskarżonego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za wymierzeniem wobec oskarżonego niższej niż orzeczona zaskarżonym wyrokiem łącznej kary pozbawienia wolności zbliżonej bardziej do zasady absorpcji.

W konkluzji skarżący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności w niższym jej wymiarze, na zasadzie pełnej absorpcji, względnie zasady asperacji zbliżonej bardziej do zasady absorpcji niż kumulacji,

ewentualnie

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

3. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym nieopłaconych w całości ani w części przez skazanego,

4. zwolnienie skazanego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy skazanego jest niezasadna i jej wnioski co do meritum rozstrzygnięcia nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do wydania wyroku łącznego i połączenia kar pozbawienia wolności wymierzonych skazanemu P. M. wyrokami w sprawach IV K 1518/09 i III K 1365/11. Słusznie również Sąd I instancji uznał, iż w pozostałym zakresie brak było podstaw do wydania wyroku łącznego i postępowanie w tym zakresie umorzył, bowiem czyn, za który P. M. został skazany wyrokiem w sprawie o sygn. IV K 249/01 został popełniony po wydaniu wyroku w sprawie o sygn. IV K 1244/00, zaś wyroki w sprawach o sygn. IV K 3295/06 i IV K 694/07 były już przedmiotem prawomocnego rozstrzygnięcia w wyroku łącznym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 5 listopada 2014 r. w sprawie o sygn. akt IV K 136/14 i nie zaszły żadne nowe okoliczności, które powodowałyby potrzebę wydania nowego wyroku łącznego w tym zakresie. Ustaleń w zakresie identyfikacji realnego zbiegu przestępstw przypisanych wyrokami jednostkowymi, które zapadły w stosunku do skazanego P. M. nie kwestionuje zresztą sam skarżący.

Apelacja stawia zarzut obrazy przepisu prawa procesowego dotyczącego oceny dowodów i będący jego pochodną zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przy czym odnosi je do okoliczności mających znaczenie dla orzeczenia o karze, jednocześnie wywodząc z nich zarzut rażącej niewpółmierności kary łącznej. Skarżący w istocie więc kwestionuje wymiar tej kary, orzeczonej na zasadzie asperacji.

Zarzuty i argumentacja apelacji są całkowicie chybione. Wbrew twierdzeniom apelacji Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny całokształtu okoliczności istotnych dla orzeczenia kary łącznej i połączenia kar jednostkowych dokonał z uwzględnieniem zasad określonych w art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.

Przy wymiarze kary łącznej znaczenie ma związek podmiotowy i przedmiotowy między zbiegającymi się przestępstwami, w jakich odstępach czasu zostały one popełnione, stopień społecznej szkodliwości charakteryzujący wszystkie zachowania przestępcze nim objęte oraz wymogi prewencyjnego oddziaływania kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej. Kształtując wymiar kary łącznej należy mieć też na uwadze uprzednią karalność, wielość czynów wchodzących do realnego zbiegu w tej konfiguracji czasowej, a także różnorodność naruszonych dóbr prawnych. Dopiero uwzględnienie całokształtu tych okoliczności warunkuje orzeczenie kary łącznej na zasadzie absorpcji, asperacji czy kumulacji.

Sąd Rejonowy zasadnie wskazał na bliski związek przedmiotwo- podmiotowy obu przestępstw pozostających w realnym zbiegu. Oba to przestęptwa rozboju, godzące w te same dobra prawne. Podnieśc jednakże należy, że są to przestępstwa przeciwko mieniu, które odznaczają się wysokim stopniem społecznej szkodliwości, a przy tym zostały popełnione na szkodę różnych osób. Chronologia obu przestępstw wskazuje na dzielący je kilkumiesięczny odstęp, a zatem trudno uznać, że zachodził między nimi bliski związek czasowy. Podkreślić przy tym należy, że związek przedmiotowo – podmiotowy łączący poszczególne czyny, jak odległość czasowa między nimi stanowią jedynie jedno z kryteriów orzekania kary w wyroku łącznym. Jak wyżej wskazano jej ostateczny wymiar warunkowany jest jeszcze szeregiem innych okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przy kształtowaniu wymiaru kary. Jak podkreśla się w orzecznictwie „kara łączna to szczególna kara wymierzana niejako "na nowo" i jako taka stanowić musi syntetyczną całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny i jako taka nie może i nie powinna być postrzegana jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości - pozostających w realnym zbiegu – przestępstw” (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 28 lutego 2014 r., sygn. akt II AKa 511/13). Jakkolwiek, zgodnie z art. 86 § 1 k.k., przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania. Kara łączna, jako swoiste podsumowanie działalności przestępnej sprawcy musi być postrzegana, jako instytucja gwarantująca racjonalność karania w stosunku do sprawcy wielu przestępstw. Popełnienie przez sprawcę dwóch lub więcej przestępstw jest elementem prognostycznym, przemawiającym za wymierzeniem kary łącznej surowszej od wynikającej z zastosowania absorpcji. Na wymiar kary łącznej orzekanej wyrokiem łącznym mają wpływ również i inne okoliczności, w tym ocena osoby skazanego dokonana, z jednej strony na podstawie opinii o skazanym z okresu odbywania kar, z drugiej zaś w oparciu o dane wynikające z dokumentów zawartych w aktach poszczególnych spraw. Dopiero taka kompleksowa ocena wszystkich okoliczności może doprowadzić do podjęcia decyzji o stosowaniu, właściwej w danym wypadku, zasady przy wymiarze kary łącznej. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, wszystkie przytoczone powyższej okoliczności dotyczące istoty kary łącznej zostały przez Sąd I instancji prawidłowo uwzględnione.

Sąd I instancji nie pominął także zachowania skazanego po popełnieniu przez niego przestępstw. Z opinii z ostatniej jednostki penitencjarnej, w której skazany przebywa od kilku miesięcy wynika, że jego zachowanie w tym czasie jest poprawne (k-124). Z opinii wydanej w czasie poprzedzającym ten okres wynika, że zachowanie skazanego było zmienne, był zarówno nagradzany, ale i karany dyscyplinarnie (k-15). Trudno zatem jednoznacznie twierdzić, że prognoza kryminologiczna wobec skazanego nie budzi żadnych wątpliwości. Podkreślić przy tym należy, że sporządzone na wniosek obrońcy wywiady środowiskowe ( k- 112, 118-119,137-138) z trzech różnych wskazywanych przez skarżącego miejsc wykazały, że w okresie gdy skazany został zwolniony z jednostki penitencjarnej, nie przebywał on pod żadnym z tych adresów i przeczyły twierdzeniom obrońcy o jego pracy i zajmowaniu się dzieckiem, a nadto dostarczały negatywnych okoliczności dotyczących zachowania skazanego na wolności. Odnośnie faktu, na który zwraca uwagę skarżący, że po wydaniu wyroku w sprawie o sygn. IV K 1518/09 P. M. nie popełnił już żadnego przestępstwa trzeba zaznaczyć, iż w okresie 04.11.2009 r. do 08.08.2015 r. nieprzerwanie przebywał w zakładzie karnym, zaś obecnie przebywa w zakładzie karnym od 12.03.2016 r. Na podstawie tak krótkiego pobytu skazanego na wolności, mając na uwadze okoliczności wynikające z wywiadów środowiskowych trudno postawić pozytywną prognozę kryminologiczną. Fakt zatem w stosunkowo poprawnego funkcjonowania skazanego w warunkach izolacji penitencjarnej nie stwarza, w świetle wskazanych wyżej okoliczności dotyczących dotychczasowego sposobu życia skazanego, podstawy do postawienia jednoznacznie pozytywnej prognozy na przyszłość. Podkreślić przy tym należy, że poprawność zachowania skazanego w zakładzie karnym powinna być standardem i wysoce niewłaściwym byłoby nagradzanie skazanego za to, że zachowuje się w sposób regulaminowy, jaki jest od niego wymagany.

W świetle tych wszytkich okoliczności trudno uznać, że nie wymaga on dalszego dłuższego oddziaływania w warunkach izolacji penietencjarnej. W tej sytuacji kara łączna orzeczona na zasadzie absorpcji stanowiłyby zbyt daleko idące dobrodziejstwo dla skazanego. Brak jest również w tych warunkach podstaw do zastosowania w większym stopniu zasady asperacji. Orzeczona przez Sąd I instancji kara łączna uwzględnia prawidłowo wszystkie istotne okoliczności dotyczące jej wymiaru i nie może być uznana za rażąco niewpółmierną ( surową) w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k., a tylko w takim wypadku zachodziłyby przesłanki do do jej zmiany.

O wydatkach w postępowaniu odowoławczym orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. mając na uwadze, że ich poniesienie przez skazanego, w sytuacji gdy odbywa on karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Jednocześnie na podstawie § 17 ust. 5 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801) orzeczono o wynagrodzniu obrońcy z urzędu wraz z podatkiem VAT.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Marek Wojnar SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Włodzimierz Suwała

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE