UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 maja 2015 roku powódka M. M. wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego J. M., wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 4 marca 2014r. o sygnaturze akt II RC 178/13, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 listopada 2014r., na rzecz M. M., z kwoty po 1500zł miesięcznie do kwoty po 2200zł miesięcznie, płatnych do rąk własnych powódki M. M. do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia złożenia pozwu wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż pozwany nie reguluje już czynszu za zajmowane przez nią mieszkanie, wyrejestrował ją z ubezpieczenia zdrowotnego, sam otrzymuje emeryturę górniczą w kwocie 4.200zł netto oraz dwa raz w roku deputat węglowy o wartości po 1000zł, osiąga dodatkowe dochody, zaś powódka utrzymuje się jedynie z alimentów od pozwanego w wysokości 1500zł miesięcznie. Podnosiła powódka, że leczy się i rehabilituje odpłatnie.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, uzasadniając, iż żądanie powódki przekracza zakres obowiązku alimentacyjnego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju w pkt 1 zasądził od pozwanego J. M. na rzecz powódki M. M. alimenty w kwocie po 1800,00 zł ( tysiąc osiemset złotych) miesięcznie począwszy od dnia 19 maja 2015 roku do dnia 20-tego każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi w stosunku rocznym, a w przypadku zmiany wysokości odsetek ustawowych każdorazowo obowiązującymi odsetkami ustawowymi w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, w miejsce alimentów w kwocie po 1500zł (tysiąc pięćset złotych ) miesięcznie wynikających z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 listopada 2014 roku w sprawie II RC 178/13, w pkt 2 w pozostałej części powództwo oddalił, w pkt 3 zasądził od pozwanego J. M. na rzecz powódki M. M. kwotę 504,00 zł (pięćset cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego, w pkt 4 kosztami postępowania obciążył częściowo pozwanego J. M. i nakazuje pobrać od niego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180zł ( sto osiemdziesiąt złotych) tytułem częściowej opłaty sądowej od ponoszenia której powódka była zwolniona, odstępując od obciążania jej resztą nieuiszczonej opłaty sądowej z przysądzonego na jej rzecz roszczenia, w pkt 5 wyrokowi w punkcie pierwszym nadał rygor natychmiastowej wykonalności

Ustalił Sąd Rejonowy, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 4 marca 2014 roku o sygnaturze akt II RC 178/13 orzeczono rozwód M. M. z J. M. z winy obu stron, zasądzając na rzecz powódki od pozwanego alimenty, których wysokość ostatecznie ustalono wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 listopada 2014r. na kwotę po 1500zł miesięcznie.

W dacie ustalania alimentów pozwany pobierał emeryturę w wysokości 3912,65zł netto, do końca 2013 roku pracował dodatkowo osiągając dochód w wysokości 577,12zł netto jako stróż. Pozwany pozostawał wówczas pod opieką lekarza onkologa, chirurga naczyniowego, neurologa i okulisty, miał również stwierdzony niedosłuch. Pozwany przekazywał powódce kwotę 1200zł miesięcznie oraz opłacał czynsz za mieszkanie w wysokości 540zł miesięcznie. Powódka M. M. w dacie orzekania alimentów nie pracowała zarobkowo, w 2008 roku pozwany przekazał powódce pieniądze, które uzyskał tytułem spadku. Część z otrzymanej kwoty powódka przeznaczyła na remont mieszkania oraz bieżące zakupy. Powódka utrzymywała się wyłącznie z kwot otrzymywanych od pozwanego, zamieszkiwała w trzypokojowym mieszkaniu, wcześniej zajmowanym z powodem. Powódka od 1986 roku cierpi na problemy z kręgosłupem, wskutek czego dwa razy w miesiącu korzysta z rehabilitacji i masaży.

Obecnie, jak stwierdził Sąd Rejonowy, pozwany ma 56 lat, od lipca 2012 roku nie mieszka z powódką, czynsz za mieszkanie w którym mieszka M. M. opłacał do listopada 2014 roku. Aktualnie mieszka z konkubiną, która nie pracuje i utrzymuje się z renty. Pozwany poza powódką nie posiada żadnych osób na utrzymaniu. Miesięcznie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 4134,78 zł, pozwany od końca 2013 roku już nie pracuje dodatkowo. Pozwany ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania w wysokości 460 zł czynsz, 152 zł prąd co dwa miesiące, 174 zł gaz co dwa miesiące. Pozwany spłaca liczne kredyty.

Jak ustalono, pozwany na swoje utrzymanie potrzebuje miesięcznie około 3 000zł. Pozwany raz w roku odwiedza za granicą córkę, przeznaczając na podróż kwotę 400 zł. Obecnie nie czuje się na siłach, aby podjąć pracę.

Pomiędzy stronami toczy się obecnie sprawa o podział majątku przed Sądem Rejonowym w Jastrzębiu-Zdroju sygnatura akt I Ns 564/15.

Pozwany nie składał dotąd wniosku do ZUS o ponowne przeliczenie jego emerytury w związku ze zmianą przepisów ubezpieczeniowych.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że powódka obecnie zajmuje dotychczasowe mieszkanie, wydatki na jej leczenie wzrosły o około 100zł miesięcznie. Powódka nadal leczy się na depresję wydatki na leki wzrosły o około 100zł miesięcznie. Powódka leczy się również kardiologicznie, zmuszona jest korzystać z prywatnych wizyt, koszt jednej wizyty to około 150zł. Powódka za jeden zabieg rehabilitacyjny płaci kwotę 70zł. Jedna seria zabiegów jest refundowana przez NFZ. Powódka raz na dwa lata wyjeżdża do sanatorium, co kosztuje ją około 1000zł. Jedynym źródłem utrzymania powódki są alimenty otrzymywane od pozwanego. Powódka nie posiada majątku przynoszącego dochód, mieszka sama. Za czynsz płaci 460 zł miesięcznie, za prąd 89 zł co dwa miesiące, za gaz 36 zł co dwa miesiące, za telefon stacjonarny 90 zł miesięcznie, za telefon komórkowy 50 zł miesięcznie, telewizja 40 zł miesięcznie, ubezpieczenie zdrowotne 50 zł miesięcznie, ubezpieczenie szpitalne 40 zł miesięcznie, dodatkowo opłaca ubezpieczenie (...) w kwocie 28 zł miesięcznie oraz ubezpieczenie U. 56 zł miesięcznie. Powódka nie posiada żadnych oszczędności,.

Powódka M. M. została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do dnia 31 marca 2016 roku orzeczeniem z dnia 19 marca 2014 roku. Z orzeczenia powyższego wynika, że M. M. jest osobą niezdolną do pracy.

W tym stanie rzeczy uznał Sąd pierwszej instancji, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie w świetle regulacji art. 138 krio w zw. z art. 60 § 1 krio, albowiem doszło w międzyczasie do istotnej zmiany stosunków, która uzasadniałaby ingerencję w dotychczasowe rozstrzygnięcie alimentacyjne między stronami.

Wskazał, iż w dotychczasowych postępowaniach powódka nie wykazywała, iż jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i nie może uzyskiwać żadnych innych niż zasądzone alimenty dochodów, natomiast w niniejszym postępowaniu M. M. udowodnia stosownym dokumentem, iż jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i nie może uzyskiwać samodzielnie dochodów.

Ponadto wskazał, że od daty ostatniego wyrokowania w sprawie alimentacyjnej wzrosły potrzeby powódki w związku z pogarszającym się stanem jej zdrowia, w uzyskiwane 1500 zł miesięcznie nie jest w stanie zapewnić powódce stabilnego bytu. Powódka leczy się na depresję leczy się również kardiologicznie, okulistycznie oraz podejmuje zabiegi rehabilitacyjne. Zasadność korzystania przez powódkę ze świadczeń rehabilitacyjnych potwierdza orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez (...) z dnia 19 marca 2014 roku z którego wynika, iż wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki.

Dodatkową zmianą jaka zaistniała od czasu orzekania alimentów wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku z dnia 19 listopada 2014 roku o sygnaturze akt II RC 178/13 jest okoliczność samodzielnego opłacania przez powódkę czynszu za mieszkanie, czego pozwany . Pozwany bowiem do listopada 2014 roku opłacał czynsz za mieszkanie w którym mieszka powódka, od listopada 2014 zaprzestał.

Przy ocenie zakresu zmian, jakie zaszły w sytuacji powódki Sąd pierwszej instancji miał na względzie fakt, iż jest ona osoba schorowaną, nie mającą możliwości podjęcia pracy, której stan zdrowia uległ pogorszeniu, nadto koszty leczenia powódki wzrosły o koszty utrzymania mieszkania.

Stanął zatem na stanowisku, że powództwo winno być uwzględnione do kwoty 1.800zł miesięcznie na jej rzecz, co pozwoli na pokrycie kosztów jej utrzymania.

Uznał, że kwota powyższa mieści się również w ramach możliwości zarobkowych pozwanego J. M. i nie doprowadzi ona do nadmiernego jego obciążenia, ani nie spowoduje jego zbytniego zubożenia. Sąd zważył, iż dysponując obecnie kwotą świadczenia emerytalnego w wysokości 4.134,78 zł, pozwany może partycypować w kosztach utrzymania powódki do kwoty po 1.800 zł miesięcznie, skoro osiąga obecnie już wyższą emeryturę, mieszka z konkubiną, która otrzymuje rentę i partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania, natomiast wskazał, że zobowiązania pozwanego wobec banków nie mogą tu być brane pod uwagę.

Jednocześnie orzekając w przedmiocie żądania pozwu, Sąd wziął pod uwagę okoliczność, że pozwany wymaga, ze względu na stan swojego zdrowia, opieki lekarskiej, przyjmowania leków oraz nie czuje się na siłach aby podjąć dodatkowe zatrudnienie. W pozostałej części powództwo oddalono jako nieuzasadnione.

O kosztach orzeczono na podstawie art.100 kpc.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc Sąd nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa w całości, obciążenia powódki kosztami postępowania za obie instancje, względnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego. Zarzucał naruszenie prawa materialnego w postaci art.138 krio w zw. z art. 60 § 1 krio poprzez uznanie, że istotna zmiana stosunków w niniejszej sprawie nastąpiła po wydaniu poprzedniego rozstrzygnięcia alimentacyjnego, naruszenie przepisów prawa procesowego w zakresie art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 6 kc, w zw. z art. 217 kpc w zw. z art. 138 krio w zw. z art. 135 krio, art. 328 § 2 kpc poprzez ocenę materiału dowodowego w sposób sprzeczny za zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania i pominięcie, że nastąpiło pogorszenie sytuacji życiowej i stanu zdrowia pozwanego oraz podwyższenie w tym stanie rzeczy alimentów go obciążających, zignorowanie uzyskanych od pozwanego przez powódkę środków z tytułu działu spadku oraz zgromadzenia przez nią oszczędności i nierozliczenia się z majątku wspólnego, a także zarzucał błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że zaistniała istotna zmiana stosunków pozwalająca na podwyższenie alimentów obciążających pozwanego. Pozwany złożył w apelacji szereg wniosków dowodowych.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji w całości i zwrot kosztów postępowania apelacyjnego.

Na rozprawie odwoławczej w dniu 15 września 2016r. dopuszczono i przeprowadzono dowody z dołączonych do akt faktur, historii choroby, skierowania na leczenie, zaświadczeń o korzystania z leczenia i rehabilitacji przez powódkę na okoliczność stanu zdrowia powódki i kosztów jej leczenia oraz z faktur na okoliczność kosztów leczenia pobieranego przez pozwanego. Pozostałe wnioski dowodowe ocalono jako spóźnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie była uzasadniona.

W pierwszej kolejności wskazać wypada, iż stan faktyczne został ustalony przez Sąd pierwszej instancji w niniejszej sprawie prawidłowo, w oparciu o zaoferowane przez obie strony środki dowodowe, należycie ocenione, stąd Sąd Okręgowy ustalenia te przyjął za własne, bez konieczności ponownego przytaczania, lecz z uzupełnieniem wynikającym z postępowania dowodowego przeprowadzonego w ramach postępowania odwoławczego, co do okoliczności zaistniałych w okresie następującym po wydaniu zaskarżonego wyroku. Ustalono mianowicie, iż powódka kontynuuje leczenie

Pozwany natomiast pobiera leczenie schorzenia kręgosłupa, narządu ruchu i z powodu zakrzepicy, za zabiegi płaci od 100zł do 220zł, kupuje leki za około 150 zł miesięcznie. Powódka z kolei kontynuuje dotychczasowe leczenie, została skierowana na leczenie szpitalne w związku z podejrzeniem schorzeń neurologicznych, zaś podwyższone alimenty przeznacza w większości na opłaty czynszowe, nie wykupując wszystkich recept wobec braku środków.

Nie dopatrzył się Sąd drugiej instancji nieprawidłowości w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego przez Sąd Rejonowy pod względem jego miarodajności i wiarygodności dla dokonania ustaleń faktycznych, skoro mocy dowodowej przedkładanych dokumentów strony nie podważały, a i Sąd nie miał wątpliwości w tej kwestii. Naruszenia zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego w ich ocenie również nie zauważono, mając na uwadze treści niesione z poszczególnymi środkami dowodowymi. Zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego w tej mierze były niezasadne, nie zostały też należycie skonkretyzowane. Nie doszło również do zarzucanej w apelacji sprzeczności ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, zarzut ten w istocie winien nadto odnosić się do oceny prawnej ustalonego stanu rzeczy przez Sąd Rejonowy.

Zdaniem Sądu Odwoławczego należycie zostało ustalone i umotywowane powstanie istotnej zmiany stosunków w okresie po wydaniu poprzedniego rozstrzygnięcia sądowego w zakresie alimentów między stronami. W chwili obecnej bowiem powódka jest bezsprzecznie osobą niezdolną do pracy zarobkowej, wymaga usług socjalnych, opiekuńczych, rehabilitacyjnych z zakresu instytucji pomocy społecznej, jej możliwości zarabiania środków na utrzymanie są zatem nikłe, w odróżnieniu od pozwanego, który jedynie deklaruje brak poczucia możliwości podjęcia dodatkowego zatrudnienia. Niezależnie od faktu, iż orzeczenie o stopniu niepełnosprawności odnośnie powódki wydano po zapadnięciu wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach w sprawie o sygn. II RC 178/12, wskazać wypada, iż okoliczność całkowitej niezdolności powódki do pracy zawodowej nie była przedmiotem ustaleń i oceny ani tego Sądu, ani też Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie o sygn. V ACa 359/14, stanowi zatem znaczące novum, które nie może zostać pominięte. Zarzuty apelującego w tej kwestii nie są więc słuszne.

Sytuacja pozwanego z kolei nie uległa pogorszeniu, jak podnoszono to w apelacji, a to wobec podwyższenia jego świadczenia emerytalnego oraz podziału kosztów utrzymania mieszkania na dwie osoby, wobec współzamieszkiwania z konkubiną i pominięciu wydatków na utrzymywanie mieszkania zajmowanego przez samą powódkę. Odnosząc się natomiast do kosztów leczenia i rehabilitacji, wskazać wypada, ze zostało udowodnione, iż w związku z wiekiem i stanem zdrowia obie strony niniejszego postępowania je ponoszą, w przybliżonej zresztą wysokości.

Nawet uwzględniając powyższe wydatki na leki i zabiegi, przy przytoczeniu bezspornej wysokości emerytury pobieranej przez pozwanego oraz jego ustalonych wydatków na niezbędne potrzeby życiowe, zdaniem Sądu Odwoławczego, jest on w stanie przyczyniać się do utrzymania powódki kwotą 1800zł miesięcznie, bez uszczerbku własnego bytu. Zaznaczenia wymaga, iż zobowiązania kredytowe wobec instytucji finansowych, nie mające charakteru niezbędnego, nie powodują obniżenia możliwości finansowych pozwanego i nie wpływają na ocenę jego zdolności alimentacyjnych wobec powódki. Podzielono tu w całości pogląd Sądu Rejonowego, zgodnie z którym ta właśnie kwota winna stanowić odpowiednią sumę, którą pozwany powinien partycypować w kosztach utrzymania powódki.

Także więc zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanych w apelacji okazały się być nietrafne.

Z tych przyczyn oddalono bezzasadną apelację pozwanego na mocy art. 385kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sporu na zasadzie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc. Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika powódki będącego adwokatem, obliczone stosownie do § 4 ust. 1 pkt 9 w zw. z § 4 ust. 4 w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Marcin Rak SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Lucyna Morys-Magiera

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE