UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 25 marca 2014 roku, sprecyzowanym na rozprawie w dniu 19 grudnia 2014 roku wnioskodawca K. Z. wniósł o stwierdzenie, że nabył przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2006 roku własność części działki numer (...) położonej w miejscowości G., gmina C. przylegającej do działki numer (...) w linii biegnącej od drogi wiejskiej wzdłuż budynków mieszkalnych i gospodarczych na długości około 60 metrów w głąb tej działki.

Jako uczestnika postępowania wnioskodawca wskazał J. Z. (1).

Argumentując swoje stanowisko wnioskodawca wskazał, iż zarówno on, jak i jego poprzednicy prawni N. i J. Z. (2) władali wydzieloną częścią działki (...), jako posiadacze samoistni przez okres czasu, który uprawnia ich do nabycia własności w drodze zasiedzenia.

W toku postępowania uczestnik postępowania początkowo wnosił o oddalenie wniosku.

Jednakże w związku z wydaniem przez biegłego geodetę E. G. opinii w sprawie stanowiska obydwu stron uległy zmianie.

Pełnomocnik wnioskodawcy zmodyfikował swój wniosek i zażądał stwierdzenie na rzecz jego mocodawcy zasiedzenia z dniem 1 stycznia 2006 roku działki numer (...) w wariancie I z opinii biegłego.

Natomiast pełnomocnik uczestnika postępowania przyłączył się do wniosku, co do zasady, przy czym podniósł, iż jego zdaniem zasiedzenie nastąpiło w granicach określonych w wariancie II opinii biegłego.

Próby ugodowego zakończenia sporu polegające na dokonaniu notarialnej zamiany części nieruchomości 628 z częścią nieruchomości 682 nie przyniosły rezultatu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Działka geodezyjna numer (...) położona we wsi G., gmina C., wchodzi w skład większej nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Jej aktualnym właścicielem jest J. Z. (1). Nabył o nieruchomość w 1991 roku na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego i darowizny. Natomiast jego poprzednicy prawni nabyli nieruchomość na podstawie uwłaszczenia w 1974 roku.

(dowód: odpis księgi wieczystej – k. 4-8, wypis i wyrys z ewidencji gruntów – k. 14)

Sąsiednia działka numer (...) położona we wsi G., gmina C. również wchodzi w skład większej nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Jej aktualnym właścicielem jest K. Z.. Nabył o nieruchomość w 1996 roku od rodziców – N. Z. i J. Z. (2) - na podstawie umowy darowizny. Natomiast jego poprzednicy prawni nabyli nieruchomość na podstawie uwłaszczenia w 1974 roku. Przekazując własność wnioskodawcy rodzice przekazali mu również posiadanie całości siedliska w tym posiadanego terenu działki (...).

(dowód: odpis księgi wieczystej – k. 9-12, wypis i wyrys z ewidencji gruntów - k. 13, kopia aktu notarialnego – k. 15-17, przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony – k. 35v-36 oraz protokół rozprawy z dnia 22 września 2016)

Na działce (...) znajduje się siedlisko K. Z. i jego poprzedników prawnych. Siedlisko wnioskodawcy rozciąga się również na część działki (...). Granice posiadania, na działce (...), między wnioskodawcą i jego poprzednikami prawnymi oraz między uczestnikiem postępowania i jego poprzednikami prawnymi - od co najmniej 1975 roku - stanowi:

⚫: płot od strony drogi asfaltowej do budynku mieszkalnego wnioskodawcy (aktualny płat postawiony w 2004 roku, w miejscu starego płotu istniejącego od lat 40-ch XX wieku i odnowionego w połowie lat 70-ch XX wieku), następnie
⚫: ściana budynku mieszkalnego wnioskodawcy (postawionego częściowo na działce uczestnika postępowania w 1990 roku, ale w miejscu starego domu), następnie
⚫: linia prosta biegnąca od narożnika domu mieszkalnego wnioskodawcy do narożnika szopy (w tym miejscu w 1975 roku ojciec wnioskodawcy postawił płot, który został rozebrany w 2012 roku), następnie
⚫: tylna ściana szopy wnioskodawcy (postawionej w 1975 roku), następnie
⚫: lina prosta będąca przedłużeniem tylnej ściany szopy wnioskodawcy długości 24,72 m (w tym miejscu w 1975 roku ojciec wnioskodawcy również postawił płot, który został rozebrany w 2012 roku) następnie
⚫: skręcająca w stronę działki (...).

Wyżej wymieniony teren poprzednicy prawni wnioskodawcy objęli w posiadanie w związku z nieformalnymi wymianami części działek z poprzednikami prawnymi uczestnika postępowania.

(dowód: opinia biegłego geodety wraz z mapą – k. 84-87, przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony – k. 35v-36 oraz protokół rozprawy z dnia 22 września 2016, przesłuchanie uczestnika postępowania w charakterze strony – k. 36 oraz protokół rozprawy z dnia 22 września 2016, zeznania świadka J. D. (1) – k. 79, zeznania świadka H. G. – k. 79, zeznania świadka E. L. – k. 79v-80, zeznania świadka S. G. – k. 80, zeznania świadka G. Z. – k. 80v)

W 2012 roku K. Z. rozebrał płot postawiony w 1975 roku przez jego ojca i zbudował nowy płot. Nowy płot został przesunięty w głąb działki (...) i został usytuowany między narożnikiem budynku mieszkalnego a miejscem, w którym stary płot z 1975 roku skręcał w stronę działki (...). Tym samym wnioskodawca rozszerzył swoje posiadanie za teren za swoją szopą. Płot ten istnieje w chwili obecnej.

(dowód: opinia biegłego geodety wraz z mapą – k. 84-87, przesłuchanie uczestnika postępowania w charakterze strony – k. 36 oraz protokół rozprawy z dnia 22 września 2016, zeznania świadka J. D. (1) – k. 79, zeznania świadka H. G. – k. 79, zeznania świadka E. L. – k. 79v-80)

J. Z. (1) zwrócił się do Wójta Gminy w C. o interwencje w związku z tym, że K. Z. postawił na jego działce (...) betonowy płot i w związku z tym naruszył jego posiadanie. W dopowiedzi na pismo Wójt pouczył J. Z. (1) o tym, że sprawy dotyczące naruszania własności należą do właściwości Sądów.

(dowód: kopia pisma – k. 33, pismo – k. 34)

Obszar działki (...) znajdujący się w posiadaniu wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych ma obszar 0,0448 ha i opowiada działce numer (...) w granicach oznaczonych kolorem zielonym (wariant II, punkty 60-7-34-20-24-47-22-52-51m-8-60), na mapie sporządzonej w dniu 20 kwietnia 2016 roku przez uprawnionego geodetę E. G. i zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w R. pod numerem (...).

(dowód: opinia biegłego geodety wraz z mapą – k. 84-87)

Sąd Rejonowy dokonał następującej oceny materiału dowodowego:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dowodów w postaci dokumentów urzędowych, a także z opinii biegłego, przesłuchania stron i zeznań świadków.

Dokumenty urzędowe zaliczone w skład materiału dowodowego są wiarygodne i w opinii Sądu przedstawione w nich fakty są zgodne z rzeczywistością. Zastrzeżeń w tym przedmiocie nie podnosiła także żadna ze stron postępowania.

Żadna ze stron nie kwestionowała także treści opinii biegłego geodety.

Jedyna rozbieżność istotna rozbieżność, jaka pojawiała się w materiale dowodowym dotyczy przebiegu granicy posiadania stron w zakresie między rogiem budynku mieszkalnego (punkt 20 na mapie biegłego) a punktem, w którym obecny płot rozgraniczający posiadanie stron skręca w stronę działki (...) (punkt 20 na mapie biegłego).

O ile niewątpliwe jest, że taka granica posiadania funkcjonuje od 2012 roku to co do wcześniejszego przebiegu granicy strony przedstawiły odmienne wersje.

W ocenie Sądu w świetle zgromadzonego materiału dowodowego bardziej prawdopodobna i wiarygodna jest wersja przedstawiona przez uczestnika postępowania (wersja jaka znalazła odzwierciedlenie w sentencji orzeczenia).

Za wersją tą przemawia dwa argumenty.

Po pierwsze same wyjaśnienia uczestnika postępowania, poparte zeznanymi świadków J. D. (2) (która wskazuje że nowy płot, obecnie istniejący został postawiony w innym miejscu niż poprzedni, a która nadto jest osoba obcą dla stron, a więc niezainteresowaną by zeznawać na korzyść którejkolwiek stron), H. G. i E. L. (które również wskazują, że nowy płot, obecnie istniejący został postawiony w innym miejscu niż poprzedni oraz wskazują że płot stał w linii będącej tylną ścianą szopy).

Co prawda wersję wnioskodawcy potwierdzają również niektórzy świadkowie (S. G., G. Z.), ale nie sposób nie zauważyć, że chodzi tylko o świadka bliskich wnioskodawcy (szwagier, brat), a więc co do których można podejrzewać stronniczość w zeznaniach.

Po drugie za wersją uczestnika postępowania, co do tego, że w 2012 roku wnioskodawca postawił płot w innym miejscu niż poprzedni płat, przemawia to że już wtedy, a więc parę lat przed wszczęciem niniejszego postępowania, J. Z. (1) zgłasza przestawienie płot do urzędu. Dla sądu oczywistym jest, że, skoro wcześniej J. Z. (1) i jego poprzednicy prawni tolerowali płot wnioskodawcy to w 2012 roku musiał zaistnieć jakiś nowy czynnik, skłaniający ich do protestu. W ocenie Sądu przekonująco brzmi teza, iż była to zmiana lokalizacji płotu przez wnioskodawcę.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek o zasiedzenie jest uzasadniony, choć nie w pełnym zakresie.

Zgodnie z art. 172 §1 k.c. posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu, jako posiadacz samoistny chyba, że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

Jednakże stosownie do treści art. 172 §2 k.c. po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Wobec tego wedle przytoczonych powyżej przepisów istnieją tylko dwie niezbędne przesłanki dla nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie: samoistne posiadanie nieruchomości oraz odpowiednio długi okres tego posiadania.

Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel.

Posiadanie samoistne to stan faktyczny określonego władztwa nad rzeczą.

Według panującego poglądu doktryny posiadanie występuje przy równoczesnym istnieniu fizycznego elementu władania rzeczą, określanego, jako corpus possessionis, oraz psychicznego elementu animus rem sibi habendi, rozumianego jako zamiar władania rzeczą dla siebie (por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. J. Ignatowicz, Warszawa 1972, s. 768-769; A. Kunicki (w:) System..., s. 830; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. I, Warszawa 1999, s. 681).

O ile władztwo fizyczne na rzeczą jest dość uchwytne, to element psychiczny posiadania jest trudniejszy do ustalenia, i może być tylko ujawniony przez ocenę zamanifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą, w szczególności postępowania wobec otoczenia.

Przy czym przy ustaleniu animus rem sibi habendi należy również brać pod uwagę art. 339 k.c. zgodnie, z którym domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

Tym samym, na gruncie tego przepisu wystarczy, że posiadacz samoistny wykaże przed Sądem faktyczne władanie rzeczy, by przyjąć, że posiada on również animus rem sibi habendi, a więc jest posiadaczem samoistnym, a nie zależnym czy dzierżycielem rzeczy.

Oczywiście domniemanie to może być obalone przed Sądem, poprzez wykazanie okoliczności przeciwnych.

Drugą przesłanką zasiedzenia jest upływ czasu. Posiadacz samoistny nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeśli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu, przy czym objecie w posiadanie musiało nastąpić w dobrej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywał jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Pojęcie dobrej wiary posiadania nie zostało zdefiniowane w kodeksie cywilny.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto władając rzeczą pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu określone prawo podmiotowe do rzeczy (por. m.in. postanowienie SN z dnia 7 maja 1971 r., I CR 302/71, NP 1973, nr 4, s. 580, z glosą A. Kunickiego; E. Skowrońska-Bocian (w:) K. Pietrzykowski (red.), Komentarz, t. I, 2005, s. 552 i powołane tam orzecznictwo).

Przy ocenie dobrej albo złej wiary decydujący jest moment uzyskania posiadania. Jeżeli w chwili uzyskania posiadania samoistnego osoba była w dobrej wierze to nabywa nieruchomość w krótszym okresie czasu. Zła wiara następcza, która ujawni się po tym czasie, nie ma wpływu na wydłużeni terminu zasiedzenia (por. postanowienie SN z dnia 25 czerwca 2003 r., III CZP 35/03, Prok. i Pr. 2004, nr 2, s. 32; postanowienie SN z dnia 1 grudnia 2010 r., I CSK 35/10, Lex nr 786550).

Sąd Najwyższy uznał, że nie jest w dobrej wierze posiadacz samoistny, który nabył posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego; osoba taka bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że nie nabywa prawa własności (por. m.in. uchwała SN z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 108/91, OSNCP 1992, nr 4, poz. 48; glosy aprobujące: J. G., PiP 1992, z. 5 s. 116; M. W., PS 1993, nr 6, s. 82).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż wnioskodawca i jego poprzednicy prawni od 1975 roku byli posiadaczami części nieruchomości uczestnika postępowania i jego poprzedników prawnych.

Nabycie nastąpiło na skutek nieformalnych zamian ziemi a więc należy przyjąć, że wejście w posiadanie nastąpiło w złej wierze.

Od tamtej pory poprzednicy prawni, a od 1996 roku, sam wnioskodawca, posiadali przedmiotową nieruchomość w sposób nieprzerwany i samoistny. Domniemanie, iż ich posiadanie miało charakter samoistny nie zostało obalone i nie było nawet kwestionowane w toku postępowania.

Wnioskodawca na podstawie na podstawie art. 176 §1 k.c., może doliczyć okres posiadania swoich rodziców a co za tym idzie 30 letni okres, po którym nastąpiło zasiedzenie upłynął najpóźniej w dniu 31 grudnia 2005 roku, a co za tym idzie nabycie nieruchomości przez zasiedzenie nasępiało z dniem 1 stycznia 2006 roku.

Wobec spełnienia się wszystkich przesłanek zasiedzenia wymaganych przez art. 172 k.c. Sąd postanowił wniosek co od zasady uwzględnić.

Sąd oddalił jedynie wniosek o zasiedzenie, co do części nieruchomości co do której nie zostało wykazane posiadanie samoistne (teren między aktualnym płotem a płotem istniejącym poprzednio).

W sprawie pozostały nierozliczone koszty w wysokości 2617,15 zł związane z wynagrodzeniem biegłego geodety, które zostały tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa.

Koszty te są w niewątpliwy sposób związane z uczestnictwem w sprawie wnioskodawcy oraz ze złożonym wnioskiem.

To wnioskodawca wniósł o zasiedzenie części działki geodezyjnej, co musi być równoznaczne z koniecznością powołania dowodu z opinii geodety. Wniosek taki został zresztą złożony przez wnioskodawcę [k. 2].

Stosownie do art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. - Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm., dalej u.o.k.s.) jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa.

Natomiast w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 u.o.k.s.

Zgodnie zaś z tym artykułem kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Mając na uwadze treść art. 520 §1 k.p.c. i biorąc pod uwagę, że poniesione przez Skarb Państwa koszty zostały wyłożone na skutek wniosku o biegłego i działań wnioskodawcy, koszty te są związane z jego udziałem w sprawie i należało orzec o obciążeniu nimi wnioskodawcy.

W zakresie pozostałych poniesionych przez wnioskodawcę i uczestników postępowania kosztów Sąd orzekł zgodnie z ogólna regułą wynikającą z art. 520 § 1 k.p.c.

SSR Jarosław Janeczek

Przewodniczący:	SSR Jarosław Janeczek
Protokolant:	Monika Adamczyk

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE