UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2012 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję nr (...) mocą której uznał, że:

I. działanie powoda (...) S.A. z siedzibą w R. polegające na:

1. zawarciu w stosowanych umowach sprzedaży energii elektrycznej postanowienia, zgodnie z którym do zawieranych przez Spółkę z konsumentami umów sprzedaży energii elektrycznej nie stosuje się na podstawie art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) przepisów tej ustawy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa (§ 1 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz § 1 pkt 5 „Umowy sprzedaży energii elektrycznej -Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni"), co:

a) jako niezgodne z art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów niebezpieczny Dz. U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) - stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

b) stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 3 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206) polegającą na wprowadzaniu konsumentów w błąd co do ich uprawnień oraz obowiązków przedsiębiorcy związanych z zawartą umową sprzedaży energii elektrycznej i praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

- i nakazał zaniechanie jej stosowania;

2. zawarciu w stosowanych umowach sprzedaży energii elektrycznej postanowienia o treści: „Przed wznowieniem świadczenia sprzedaży Odbiorca jest zobowiązany pokryć należności wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz opłatami windykacyjnymi wynikające odpowiednio z Cennika Sprzedawcy" (rozdział 7 pkt 3 „Ogólnych warunków umów" - dot. umów na czas nieokreślony oraz rozdział 7 pkt 3 „ Ogólnych warunków umów" - dot. umów na czas określony) w zw. z postanowieniami: „Sprzedawca pobierze opłatę dodatkową wysokości 250 zł netto, jeżeli w wyniku zalegania z płatnościami za energię nastąpi wstrzymanie i ponowne wznowienie dostarczania energii elektrycznej przez Dystrybutora " (rozdział 4 pkt 11 „ Ogólnych warunków umów " - dot. umów na czas nieokreślony oraz rozdział 4 pkt 11 „ Ogólnych warunków umów " - dot. umów na czas określony) oraz „ W razie przekroczenia przez Odbiorcę terminu płatności, Sprzedawca ma prawo prowadzić działania związane z monitoringiem telefonicznym, wysyłaniem sms-ów i monitów oraz wezwań do zapłaty. (...) Za wysłanie informacji z ponagleniem w formie sms-a Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 3 zł za każdą wiadomość, za każdy telefon ponaglający do zapłaty Sprzedawca pobierze opłatę w wysokości 10 zł, za wysłanie monitu Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 15 zł, za wysłanie wezwania do zapłaty opłata wynosi 30 zł" (rozdział 4 pkt 10 „ Ogólnych warunków umów " - dot. umów na czas nieokreślony oraz rozdział 4 pkt 10 „ Ogólnych warunków umów" - dot. umów na czas określony), które -jako niezgodne z art. 6 ust. 3b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm.) stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

- i nakazał zaniechanie jej stosowania;

3. niedopełnieniu obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm.) poprzez nieokreślenie w stosowanych umowach sprzedaży energii elektrycznej mocy umownej i warunków wprowadzania jej zmian oraz wysokości bonifikaty za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na naruszaniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, o której mowa w art. 24 ust. 2 piet 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

- i nakazał zaniechanie jej stosowania;

II. działanie powoda polegające na zawarciu w stosowanych wzorcach umownych postanowień o treści:

1. „ W razie przekroczenia przez Odbiorcę terminu płatności, Sprzedawca ma prawo prowadzić działania związane z monitoringiem telefonicznym, wysyłaniem sms-ów i monitów oraz wezwań do zapłaty. (...) Za wysłanie informacji z ponagleniem w formie sms-a Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 3 zł za każdą wiadomość, za każdy telefon ponaglający do zapłaty Sprzedawca pobierze opłatę w wysokości 10 zł, za wysłanie monitu Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 15 zł, za wysłanie wezwania do zapłaty opłata wynosi 30 zł." (rozdział 4 pkt 10 „ Ogólnych warunków umów" dot. umów na czas nieokreślony oraz rozdział 4 pkt 10 „ Ogólnych warunków umów " dot. umów na czas określony),

2. „Odbiorca wyraża zgodę na gromadzenie i przetwarzanie swoich danych osobowych przez Sprzedawcę oraz podmioty działające na jego rzecz dla celów marketingowych i reklamowych związanych ze sprzedażą energii. " (§ 4 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz § 4 pkt 2 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni")

stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, polegającą na stosowaniu postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kodeksu postępowania cywilnego, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

- i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 15 maja 2012 r.;

W punkcie III decyzji Prezes UOKiK zobowiązał powoda do aneksowania umów zawartych z konsumentami przed dniem 15 maja 2012 r. w sposób zapewniający wyeliminowanie z ich treści naruszeń wskazanych w pkt II.1 i II.2 sentencji decyzji.

Z tytułu powyżej opisanych naruszeń Prezes UOKiK wymierzył powodowi kary pieniężne: karę w kwocie 86 248 zł z tytułu naruszeń określonych w punkcie I decyzji i karę w kwocie 6513 zł z tytułu naruszeń określonych w punkcie II decyzji. (k. 4 - 23)

W odwołaniu od powyższej decyzji powód (...) S.A. z siedzibą w R. powód zaskarżył ją w części tj. w zakresie pkt. IV. 1 i 2 i wniósł o jej zmianą poprzez uchylenie wymierzonej kary pieniężnej i odstąpienie od jej wymierzenia. Decyzji zarzucił nieprawidłowe ustalenia stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że działalność powoda nadal wyczerpuje znamiona praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów a także naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 oraz art. 33 ust. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez błędną wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie. W uzasadnieniu odwołania wskazał, iż decyzja w zakresie punktów I i II sentencji nie budzi wątpliwości powoda a zapisy umowne zakwestionowane przez pozwanego zostały z dniem 15 maja 2012 r. zmienione i nie są już stosowane. Ponadto, zdaniem powoda, praktyki nie dotknęły szerokiego kręgu konsumentów a powód nie działał w warunkach recydywy antymonopolowej. Natychmiast po wszczęciu postępowania powód zaniechał praktyk określonych w decyzji oraz zmienił obowiązujące wzory umów. W ocenie powoda w niniejszej sprawie wystarczające dla osiągnięcia celów ustawy antymonopolowej jest orzeczenie o stwierdzeniu stosowania przez powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i zakazanie ich stosowania, nie ma natomiast konieczności orzekania o karach pieniężnych, bowiem cel organu wydającego decyzję został osiągnięty. (k. 24 – 29)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż powód nie przedstawił argumentów, które mogłyby podważyć słuszność wydanej przez pozwanego decyzji. Nałożona na powoda kara pieniężna oparta jest na słusznych przesłankach i została wymierzona w wysokości adekwatnej do stwierdzonych naruszeń. Pozwany wskazał, że praktyka opisana w pkt II sentencji decyzji została zaniechana Zaniechania nie stwierdzono natomiast w przypadku praktyk wskazanych w punkcie I 1.2. i 3 sentencji decyzji. W tym zakresie ustalono, że powód nie doprowadził do aneksowania zawartych z konsumentami umów celem doprowadzenia ich treści do stanu zgodności z przepisami. Zatem umowy zawarte przed datą 15 maja 2012 r. nadal obarczone są nieprawidłowościami wskazanymi w pkt. II sentencji. (k. 24 – 29)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w R. jest przedsiębiorstwem energetycznym w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne. Przedmiotem jej działalności jest obrót energią elektryczną prowadzony na podstawie koncesji wydanej Spółce przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr (...).

W ramach tej działalności (...) skupuje energię elektryczną od producentów i innych przedsiębiorstw energetycznych, a następnie odsprzedaje ją odbiorcom końcowym, którymi są wyłącznie konsumenci.

dowód: okoliczność bezsporna

Umowy sprzedaży energii elektrycznej zawierane są z konsumentami przez przedstawicieli (...) w miejscach zamieszkania konsumentów. Przedstawiciele Spółki odwiedzają konsumentów, proponując im zawarcie stosownej umowy.

Istnieje również możliwość zawarcia umowy poprzez wypełnienie formularza kontaktowego zamieszczonego na stronie internetowej Spółki (...). Po otrzymaniu takiego formularza doradca Spółki kontaktuje się z konsumentem telefonicznie i na podstawie uzyskanych od niego informacji przygotowuje dokument umowy, który przesyłany jest do konsumenta. Do zawarcia umowy koniecznym jest odesłanie przez konsumenta podpisanego przez niego egzemplarza umowy wraz z załącznikami. Według oświadczenia Spółki, w opisanym trybie nie zawarto jednak jakiejkolwiek umowy z konsumentem.

(...) zawiera z konsumentami umowy sprzedaży energii elektrycznej od lipca 2011 r. Od początku działalności Spółka zawiera z konsumentami dwa rodzaje umów:

„ Oferta: gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" - obejmująca obok sprzedaży energii elektrycznej również pakiety dodatkowych ubezpieczeń grupowych dla klientów (...); zawierana na czas określony bądź na czas nieokreślony,

„Oferta base: gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" - obejmująca jedynie sprzedaż energii elektrycznej; zawierana na czas określony bądź na czas nieokreślony.

dowód: pismo powoda z dnia 7 lutego 2012 r. (k. 38 akt adm.)

Przy zawieraniu ww. rodzajów umów Spółka od lipca 2011 r. wykorzystywała następujące wzorce umowne w rozumieniu art. 384 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c):

„ Umowa sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" - umowa na czas określony,

„ Umowa sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" - umowa na czas nieokreślony,

„ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny -odbiorcy indywidualni" - umowa na czas określony,

„ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny -odbiorcy indywidualni" - umowa na czas nieokreślony,

„ Ogólne warunki umów " - dot. umowy na czas określony,

„ Ogólne warunki umów " - dot. umowy na czas nieokreślony.

dowód: pismo powoda z dnia 7 lutego 2012 r. (k. 38 akt adm.)

pismo powoda z dnia 13 kwietnia 2012 r. (k. 108 – 112 akt adm.)

W rozdziale 4 pkt 10 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas określony oraz w rozdziale 4 pkt 10 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas nieokreślony znajduje się postanowienie o treści: „ W razie przekroczenia przez Odbiorcę terminu płatności, Sprzedawca ma prawo prowadzić działania związane z monitoringiem telefonicznym, wysyłaniem sms-ów i monitów oraz wezwań do zapłaty. (...) Za wysłanie informacji z ponagleniem w formie sms-a Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 3 zł za każdą wiadomość, za każdy telefon ponaglający do zapłaty Sprzedawca pobierze opłatę w wysokości 10 zł, za wysłanie monitu Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 15 zł, za wysłanie wezwania do zapłaty opłata wynosi 30 zł".

dowód: ogólne warunki umowy (k. 121 – 122 akt adm.)

W § 4 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz w § 4 pkt 2 „Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" Spółka zamieściła postanowienie o treści: „Odbiorca wyraża zgodę na gromadzenie i przetwarzanie swoich danych osobowych przez Sprzedawcę oraz podmioty działające na jego rzecz dla celów marketingowych i reklamowych związanych ze sprzedażą energii."

dowód: wzorzec umowy sprzedaży „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 114 – 114v. akt adm.)

wzorzec umowy sprzedaży „Oferta Base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 119 – 120 akt adm.)

W rozdziale 7 pkt 3 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas określony oraz w rozdziale 7 pkt 3 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas nieokreślony (...) zawarło postanowienie, zgodnie z którym „Przed wznowieniem świadczenia sprzedaży Odbiorca jest zobowiązany pokryć należności wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz opłatami windykacyjnymi wynikające odpowiednio z Cennika Sprzedawcy".

dowód: ogólne warunki umowy (k. 121 – 122 akt adm.)

W rozdziale 4 pkt 11 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas określony oraz w rozdziale 4 pkt 11 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas nieokreślony Spółka zamieściła postanowienie o treści: „Sprzedawca pobierze opłatę dodatkową wysokości 250 zł netto, jeżeli w wyniku zalegania z płatnościami za energię nastąpi wstrzymanie i ponowne wznowienie dostarczania energii elektrycznej przez Dystrybutora".

dowód: ogólne warunki umowy (k. 121 – 122 akt adm.)

Rozdział 6 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas określony oraz rozdział 6 „Ogólnych warunków umów" dotyczących umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych na czas nieokreślony zatytułowany „Odpowiedzialność Sprzedawcy za niedotrzymanie warunków Umowy" ma następującą treść: „za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców, Odbiorcy na jego pisemny wniosek przysługują bonifikaty w wysokości i na zasadach określonych w aktach prawnych wymienionych w § 1 Umowy. Sprzedawca zobowiązuje się rozpatrzyć wniosek Odbiorcy w terminie 14 dni od jego złożenia".

dowód: ogólne warunki umowy (k. 121 – 122 akt adm.)

Z kolei § 1 pkt 2 „Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz § 1 pkt 2„Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" wskazuje, że „strony zgodnie przyjmują, że podstawę do ustalenia i realizacji warunków Umowy stanowią przepisy kodeksu cywilnego, przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne z późniejszymi zmianami, przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie energią elektryczną, a także postanowienia Cennika oferty sprzedaży energii elektrycznej Sprzedawcy ".

dowód: wzorzec umowy sprzedaży „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 114 – 114v. akt adm.)

wzorzec umowy sprzedaży „Oferta Base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 119 – 120 akt adm.)

W § 1 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz w § 1 pkt 5 „Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny — odbiorcy indywidualni" Spółka zamieściła postanowienie o treści: „ Odbiorcy przysługuje prawo odstąpienia od niniejszej umowy w terminie 10 (dziesięciu) dni od dnia jej zawarcia. Zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2000 r., Nr 22, poz. 271 z późn. zm.), przepisów ustawy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa nie stosuje się do niniejszej Umowy, w związku z czym nie ma zastosowania art. 3 ust. 1 tejże ustawy. "

dowód: wzorzec umowy sprzedaży „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 114 – 114v. akt adm.)

wzorzec umowy sprzedaży „Oferta Base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 119 – 120 akt adm.)

Spółka zawierając z konsumentami w ich miejscach zamieszkania umowy sprzedaży energii elektrycznej nie wręczała konsumentom oświadczeń o odstąpieniu od zawartych umów. Stosownie do § 3 pkt 2 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz „Umowy sprzedaży energii elektrycznej -Oferta base: Gwarancja najniższej ceny — odbiorcy indywidualni" integralną część umowy stanowiły jedynie: „Zgoda Odbiorcy na polecenie zapłaty", „Ogólne Warunki Umowy", „Cennik Oferty Sprzedawcy", „Załącznik wyszczególniający Punkty Poboru Energii Odbiorcy" oraz „Ogólne Warunki Umów Ubezpieczeń Grupowych zawartych w danym pakiecie ".

dowód: wzorzec umowy sprzedaży „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 114 – 114v. akt adm.)

Od dnia 15 maja 2012 r. Spółka stosuje przy zawieraniu z konsumentami umów sprzedaży energii elektrycznej nowe wzorce umowne.

dowód: pismo powoda z dnia 29 sierpnia 2012 r. (k. 220 – 223 akt adm.)

Wzorce te zawierają m.in. następujące zmiany:

- z rozdziału 4. pkt 10 „Ogólnych warunków umów" dot. umów zawieranych na czas nieokreślony oraz z rozdziału 4 pkt 10 „ Ogólnych warunków umów" dot. umów zawieranych na czas określony usunięte zostało postanowienie o treści: „ W razie przekroczenia przez Odbiorcę terminu płatności, Sprzedawca ma prawo prowadzić działania związane z monitoringiem telefonicznym, wysyłaniem sms-ów i monitów oraz wezwań do zapłaty. (...) Za wysłanie informacji z ponagleniem w formie sms-a Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 3 zł za każdą wiadomość, za każdy telefon ponaglający do zapłaty Sprzedawca pobierze opłatę w wysokości 10 zł, za wysłanie monitu Sprzedawca pobiera opłatę w wysokości 15 zł, za wysłanie wezwania do zapłaty opłata wynosi 30 zł. ";

dowód: ogólne warunki umów (k. 237 – 238 akt adm., k. 240 – 241 akt adm.)

- zawarte w § 4 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" oraz w § 4 pkt 2 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej -Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" postanowienie o treści „ Odbiorca wyraża zgodę na gromadzenie i przetwarzanie swoich danych osobowych przez Sprzedawcę oraz podmioty działające na jego rzecz dla celów marketingowych i reklamowych związanych ze sprzedażą energii" w nowym wzorze „Umowy sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych" zostało zastąpione postanowieniem: „Odbiorca oświadcza: (...) że wyraża zgodę na przetwarzanie swoich danych przez Sprzedawcę w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych 'osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późniejszymi zmianami) („ Ustawa ") -TAK DNIE D; wyraża zgodę na udostępnianie swoich danych osobowych przez Sprzedawcę innym podmiotom, w szczególności instytucjom bankowym, ubezpieczeniowym oraz firmom telemarketingowym, z którymi Sprzedawca współpracuje lub zamierza współpracować, zgodnie z zasadami wynikającymi z Ustawy - TAK DNIE D; wyraża zgodę na otrzymywanie informacji handlowej za pomocą środków komunikacji elektronicznej, przesyłanej na wskazany w Umowie adres mailowy oraz nr telefonu, przez Sprzedawcę, a także inne podmioty, którym Sprzedawca udostępnił jego dane osobowe - TAK DNIE D";

dowód: wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 225 - 226 akt adm., k. 228 – 229 akt adm.)

wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 231 – 232 akt adm., k. 234 – 235 akt adm.)

- dotychczasowe postanowienie rozdziału 7 pkt 3 „ Ogólnych warunków umów" dot. umów na czas określony i nieokreślony o treści: „Przed wznowieniem świadczenia sprzedaży Odbiorca jest zobowiązany pokryć należności wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz opłatami windykacyjnymi wynikające odpowiednio z Cennika Sprzedawcy" zostało zastąpione postanowieniem w brzmieniu: „Sprzedawca jest obowiązany do bezzwłocznego wznowienia dostarczania energii elektrycznej wstrzymanego z powodu wymienionego w pkt 1 powyżej, jeżeli ustaną przyczyny uzasadniające wstrzymanie dostarczania energii" (aktualnie postanowienie rozdziału 7 pkt 2 „ Ogólnych warunków umów ");

dowód: ogólne warunki umów (k. 237 – 238 akt adm., k. 240 – 241 akt adm.)

- z rozdziału 4 pkt 11 „ Ogólnych warunków umów" dot. umów na czas określony i nieokreślony usunięte zostało postanowienie o treści: „Sprzedawca pobierze opłatę dodatkową wysokości 250 zł netto, jeżeli w wyniku zalegania z płatnościami za energię nastąpi wstrzymanie i ponowne wznowienie dostarczania energii elektrycznej przez Dystrybutora ".;

dowód: ogólne warunki umów (k. 237 – 238 akt adm., k. 240 – 241 akt adm.)

- do rozdziału 2 pkt 5 „Ogólnych warunków umów" dot. umów na czas określony i nieokreślony wprowadzone zostało postanowienie o treści: „ Warunki świadczenia usług dystrybucji określa Umowa o świadczenie usług dystrybucji zawarta przez Odbiorcę z OSD. Umowa ta określa w szczególności: a) moc umowną oraz warunki jej zmiany; b) miejsce zainstalowania układu pomiarowo - rozliczeniowego; c) własność oraz rodzaj urządzeń

układów pomiarowo - rozliczeniowych. Moc umowna określona w Umowie o świadczenie usług dystrybucji jest mocą umowną właściwą dla niniejszej Umowy. Zmiana mocy umownej może być dokonana przez Odbiorcę i OSD na warunkach przewidzianych w Umowie

świadczenie usług dystrybucji. Zmiana taka jest wiążąca dla stron Umowy.";

dowód: ogólne warunki umów (k. 237 – 238 akt adm., k. 240 – 241 akt adm.)

- do rozdziału 3 pkt 3 „Ogólnych warunków umów" dot. umów na czas określony i

nieokreślony wprowadzone zostało postanowienie o treści: „Sprzedawca zobowiązuje się do zapewnienia standardów jakościowych obsługi Odbiorcy:

a) przestrzegania aktualnie obowiązujących przepisów prawa;

b) nieodpłatnego udzielania informacji o zasadach rozliczeń oraz aktualnych Cennikach,

b) przyjmowania reklamacji i zgłoszeń dotyczących warunków realizacji umowy;

d) rozpatrywania zgłoszeń lub reklamacji Odbiorcy w sprawie rozliczeń i udzielania
odpowiedzi nie później niż w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku lub zgłoszenia
reklamacji. W przypadku niedotrzymania jakościowych standardów obsługi Odbiorców przez Sprzedawcę Odbiorcy przysługuje prawo do bonifikaty lub upustu według stawek i na zasadach określonych w § 42 pkt 1, 10 i 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz. U. Nr 189, poz. 1126) lub w każdym późniejszym akcie prawnym określającym te stawki. ";

dowód: ogólne warunki umów (k. 237 – 238 akt adm., k. 240 – 241 akt adm.)

- z § 1 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta: Gwarancja najniższej ceny -odbiorcy indywidualni" oraz z § 1 pkt 5 „ Umowy sprzedaży energii elektrycznej - Oferta base: Gwarancja najniższej ceny - odbiorcy indywidualni" usunięte zostało postanowienie o treści:, „Odbiorcy przysługuje prawo odstąpienia od niniejszej umowy w terminie 10 (dziesięciu) dni od dnia jej zawarcia. Zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2000 r., Nr 22, poz. 271 z późn. zm.), przepisów ustawy o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa nie stosuje się do niniejszej Umowy, w związku z czym nie ma zastosowania art. 3 ust. 1 tejże ustawy." Postanowienie to zostało zastąpione klauzulą w brzmieniu: „Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. 2000 r. Nr 22, poz. 271 z późn. zm), Sprzedawca informuje, iż Odbiorcy przysługuje prawo odstąpienia od Umowy w terminie 10 dni od daty jej zawarcia. Wzór oświadczenia o odstąpieniu od Umowy stanowi załącznik do niniejszej Umowy. " (aktualnie § 5 pkt 3 „Umowy sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych ");

dowód: wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 225 - 226 akt adm., k. 228 – 229 akt adm.)

wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 231 – 232 akt adm., k. 234 – 235 akt adm.)

- jako załącznik do umowy sprzedaży energii elektrycznej wprowadzono „ Oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa".

dowód: wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 225 - 226 akt adm., k. 228 – 229 akt adm.)

wzorce umów sprzedaży energii elektrycznej – „Oferta base: Gwarancja najniższej ceny – odbiorcy indywidualni” (k. 231 – 232 akt adm., k. 234 – 235 akt adm.)

Powód nie wprowadził wyżej opisanych zmian we wzorcach umów do treści umów zawartych z konsumentami przed 15 maja 2012 r., a nadal realizowanych.

dowód: pismo powoda z dnia 29 listopada 2012 r. (k. 220 – 223 akt adm.)

W rejestrze postanowień niedozwolonych prowadzonych przez Prezesa UOKiK zamieszczone zostały następujące postanowienia:

- pod nr. (...): „ Operator ma prawo naliczać opłaty związane z powiadamianiem Abonenta o istniejących zaległościach w opłatach, ustawowych odsetek karnych, oraz kosztów za ponowne przyłączenie", uznane za niedozwolone postanowienie umowne wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: SOKiK)

z dnia 10 czerwca 2009 r. (sygn. akt XVII AmC 423/09) i wpisane do rejestru postanowień niedozwolonych w dniu 30 października 2009 r.;

- pod nr. (...): „ Tele 2 uprawniona będzie do (...) obciążania Klienta kosztami wzywania go do zapłaty (w wysokości określonej w cenniku). Klient zobowiązany będzie do pokrycia kosztów takiej procedury (w wysokości określonej w cenniku)", uznane za niedozwolone postanowienie umowne wyrokiem SOKiK z dnia 16 września 2008 r. (sygn. akt XVII AmC 13/08) i wpisane do rejestru postanowień niedozwolonych w dniu 20 listopada 2009 r.;

- pod nr. (...): „Koszty wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie należności (par. 4 ust. 6 Regulaminu) wynoszą 10 zł (kwota nie podlega VAT) ", uznane za niedozwolone postanowienie umowne wyrokiem SOKiK z dnia 16 września 2008r. (sygn. akt XVII AmC 13/08) i wpisane do rejestru postanowień niedozwolonych w dniu 20 listopada 2009 r.;

- pod nr (...): „ W przypadku (...) zwłoki w uiszczeniu opłaty abonamentowej Usługodawca może: (...) obciążyć Abonenta kosztami upomnień", uznane za niedozwolone postanowienie umowne wyrokiem SOKiK z dnia 12 marca 2007 r. (sygn. akt XVII AmC 1/07) i wpisane do rejestru postanowień niedozwolonych w dniu 16 maja 2007 r.;

- pod nr. (...):.„Zainteresowany wyraża zgodę na udostępnienie swoich danych osobowych oraz wyraża zgodę na przechowywanie, przetwarzanie, przekazywanie i wykorzystanie jego danych osobowych w celu przewidzianym umową, marketingowym i reklamowym przez pośrednika, wierzyciela i osoby trzecie. Pośrednik będzie postępować z danymi osobowymi zainteresowanego zgodnie z obowiązującymi przepisami a w szczególności zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych", uznane przez SOKiK za niedozwolone w wyroku z dnia 5 września 2008 r. (sygn. akt XVII AmC 341/07) i wpisane do rejestru postanowień niedozwolonych w dniu 18 listopada 2009 r.

dowód: okoliczność powszechnie znana – art. 228 § 1 k.p.c.

W roku 2011 przychód powoda wyniósł (...)zł.

dowód: zeznanie podatkowe (k. 210 – 213 akt adm.)

Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom; ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest bezzasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie zauważyć należy, że powód nie kwestionował decyzji w zakresie w jakim organ regulacyjny ustalił, iż powód dopuścił się praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Powód zaskarżył rozstrzygnięcie wyłącznie w zakresie nałożenia na niego sankcji, zarzucając przy tym błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na wysokość kary. Ustalona w toku postępowania administracyjnego okoliczność wystąpienia po stronie powoda praktyk naruszających ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów nie budzi wątpliwości Sądu w niniejszej sprawie. W szczególności Sąd w całości podziela stanowisko i rozważania organu regulacyjnego w zakresie bezprawności działań powoda i jego skutkach w postaci naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Z uwagi na powołany przepis postępowanie w niniejszej sprawie zostało ograniczone do zbadania kwestii zasadności wysokości orzeczonej kary, w tym okoliczności od których wysokość ta zależy.

Powód zarzucił, iż pozwany błędnie ustalił, że powód nie zaniechał stosowania bezprawnych praktyk. Powód przyznał jednocześnie, że nie dokonał aneksowania wszystkich umów pozostających w obrocie z konsumentami, lecz w jego ocenie fakt ten nie może być podstawą do uznania, że powód nadal narusza prawo; przeciwnie, już z samego faktu zobowiązania się powoda do zmiany umów należy wywieść, iż powód nie narusza obecnie ustawy antymonopolowej.

Jak słusznie zauważono w odpowiedzi na odwołanie – odwołanie nie koresponduje z treścią zaskarżonej decyzji. W szczególności argumentacja podniesiona w odwołaniu odnosi się wyłącznie do praktyki polegającej na stosowaniu postanowień wzorców umów, które zostałe wpisane do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone, a więc praktyki (opisanej w punkcie II sentencji zaskarżonej decyzji), co do której Prezes UOKiK stwierdził zaniechanie jej stosowania. Jest więc niezrozumiałym, na czym polegać miałby błąd w ustaleniach faktycznych popełniony – zdaniem powoda – przez Prezesa UOKiK.

Podzielić należy rozstrzygnięcie Prezesa UOKiK w zakresie w jakim nie stwierdził on zaniechania stosowania praktyk w przypadku trzech pozostałych praktyk powoda opisanych w punkcie I sentencji decyzji. Jak trafnie podniósł pozwany, praktyki te dotyczyły nie postanowień wykorzystywanego wzorca umowy, ale treści zawieranych z konsumentami umów sprzedaży energii elektrycznej. Warunkiem stwierdzenia zaniechania stosowania tych praktyk było, po pierwsze, dokonanie zmian wzorców umownych, pod drugie, co ważniejsze, przedsięwzięcie przez powoda stosownych czynności skutkujących zmianą treści umów funkcjonujących w obrocie prawnym np. w drodze aneksów do tych umów. W toku postępowania nie udowodniono, iż powód takie czynności skutecznie podjął, stąd prawidłowa była konkluzja, iż powód w dacie wydania decyzji w dalszym ciągu – w zakresie wskazanym wyżej - dopuszczał się praktyk niedozwolonych.

Postępowanie sądowe prowadzone z odwołania od decyzji organu regulacyjnego – w tym przypadku Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - ma charakter pierwszoinstancyjnego postępowania rozpoznawczego, które toczy się na zasadach postępowania kontradyktoryjnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r. III SZP 2/05 wraz z uzasadnieniem). Zgodnie z omawianą zasadą, to na stronach procesu ciąży obowiązek dowodzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c.), a co za tym idzie - to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik tego postępowania. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Zatem gromadzenie materiału procesowego w toku postępowania sądowego należy do stron procesu. Jest to ciężar procesowy, realizowany przez stronę w jej własnym interesie. Jeżeli strona pozostanie bierna, to musi się liczyć w ujemnymi konsekwencjami, np. oddaleniem powództwa. Jest to zatem obowiązek strony, ale wobec samej siebie. (por. H. Dolecki, „Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego”, Lex 2011).

W związku z powyższym, zgodnie z ogólnymi regułami postępowania kontradyktoryjnego (art. 6 k.c. i 232 k.p.c.) to na powodzie spoczywał w niniejszym postępowaniu sądowym ciężar udowodnienia okoliczności wpływających na obniżenie wysokości kary orzeczonej z tytułu naruszenia przez powoda (którego to naruszenia powód nie kwestionował) przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Obowiązkowi temu powód nie sprostał. Zauważyć należy, że

Stosownie do art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24. Artykuł 111 ustawy stanowi zaś, że przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 106 - 108, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.

W ocenie Sądu wysokość orzeczonych kar spełnia przesłanki wymienione w powołanym przepisie.

Trafnie Prezes UOKiK wskazał, iż na profesjonalnych uczestnikach obrotu rynkowego spoczywa obowiązek dochowania należytej staranności przy ocenie zgodności ich działań z przepisami prawa. Powód winien zdawać sobie sprawę z konieczności konstruowania wzorców umów z uwzględnieniem przepisów art. 385 indeks 1 k.c., jak również z konieczności dopasowywania wykorzystywanych wzorców umownych do zawartości rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Uprawnionym jest więc twierdzenie, że działania powoda były co najmniej nieumyślne.

W zakresie wysokości kary za praktyki określone w punkcie I. 1 – 3 decyzji słusznie oceniono, iż szkodliwość tych praktyk była znaczna. Konsumenci zostali pozbawieni informacji o istotnych kwestiach związanych z wykonywaniem przedmiotowych umów. Praktyki te miały charakter długotrwały i w dacie wydania decyzji – jak wyżej wskazano – nie zostały zaniechane.

Okolicznością łagodzącą w omawianym zakresie był fakt, że powód podjął starania zmierzające do wyeliminowania praktyk z obrotu, co ostatecznie nie nastąpiło.

Fakt ogólnokrajowego zasięgu działań powoda należało ocenić jako okoliczność obciążającą.

Co do wysokości kary nałożonej na powoda z tytułu naruszeń opisanych w punkcie II sentencji decyzji, Sąd również podziela stanowisko pozwanego organu regulacyjnego. Praktyki powoda, polegające na posługiwaniu się postanowieniami wzorców umów wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych, godziły w interesy ekonomiczne konsumentów a więc charakteryzowały się znacznym stopniem uciążliwości. Postanowienia te nadto pozbawiały konsumentów możliwości rzeczywistego wyrażenia zgody lub sprzeciwu w zakresie gromadzenia i przetwarzania ich danych osobowych.

Jako okoliczności łagodzące w tym zakresie Prezes UOKiK prawidłowo uznał fakt krótkiego okresu stosowania tych postanowień oraz fakt zaprzestania ich stosowania przez powoda. Okolicznością obciążającą był natomiast fakt ogólnokrajowego zasięgu działań powoda.

Obie wymierzone kary wysokości 86 248 zł i 6 513 zł pozostają we właściwej proporcji do wysokości przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2011 r. tj.(...)zł. Kwota przychodu pozwala niewątpliwie stwierdzić, iż powodowa spółka prowadzi działalność o dużych rozmiarach w ramach której obraca znacznymi kwotami pieniędzy. Zatem kara w tej wysokości nie będzie stanowić zagrożenia dla dalszego funkcjonowania przedsiębiorcy na rynku. Obie kary stanowią w istocie sankcję symboliczną, jako że są równowartością, odpowiednio, zaledwie (...) i (...) przychodu powoda.

Z powyższych względów na podstawie art. 479 indeks 31a § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.) zasądzając od powoda, który przegrał proces w całości, na rzecz pozwanego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Magdalena Sajur – Kordula

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE