UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Szubinie wyrokiem z dnia 12.02.2015 roku zasadził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki S. K. kwotę 30.000 zł ustawowymi odsetkami od dnia 03.12.2014 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo oddalono. W punkcie III wyroku nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.500 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych a w punkcie IV zniesiono wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu.

Apelację od tego wyroku wniosła powódka w części oddalającej powództwo o zapłatę dalszej kwoty 30.000 zł oraz dalszych odsetek od zasądzonej kwoty za okres od dnia 01.07.2014 roku.

Skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc polegającą na uznaniu, że zasądzona na rzecz powódki suma tytułem zadośćuczynienia w wysokości 30.000 zł jest odpowiednia do doznanej krzywdy i spełnia funkcję kompensacyjną, podczas gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy jej wysokość jest rażąco zaniżona i niewspółmierna do doznanych przez powódkę cierpień związanych ze śmiercią męża.

Nadto powódka zarzuciła naruszenie prawa materialnego tj. art. 481 kc poprzez niezastosowanie art. 455 kc i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o0 ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i w konsekwencji przyjęcie, że odsetki należą się od daty wyrokowania a nie od daty żądanej przez powódkę.

Na podstawie tych zarzutów powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki łącznie kwoty 60.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 01.07.2014 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego za I instancję według norm przepisanych.

Pozwany w pisemnej odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów według norm przepisanych.

Na rozprawę apelacyjną nie stawili się pełnomocnicy stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację powódki jest niezasadna. Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i czyni je podstawą własnych rozważań.

Zgodnie z art. 387 § 2 ¹ kpc uzasadnienie wyroku zostanie ograniczone jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa albowiem Sąd Okręgowy nie uzupełniał postępowania dowodowego ani nie zmieniał ustaleń faktycznych Sądu I instancji a powódka w swojej apelacji nie zgłosiła zarzutów dotyczących ustaleń faktycznych ograniczając jej do zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Oba zarzuty naruszenia prawa materialnego podniesione w apelacji Sąd Okręgowy uznaje za bezzasadne. Sąd Rejonowy na podstawie prawidłowych ustaleń faktycznych zastosował również prawidłowo przepisy prawa materialnego a w szczególności art. 448 kc i art. 24 § 1 kc.

Podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest funkcja kompensacyjna, a zadośćuczynienie mające wynagrodzić doznaną krzywdę powinno uwzględniać wszystkie jej aspekty w odniesieniu indywidualnie do konkretnego poszkodowanego. Tak właśnie w/w przepisy Kodeksu cywilnego zastosował w niniejszej sprawie Sąd I instancji ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy wskazał w uzasadnieniu, iż powódka wykazał, iż na skutek śmierci jej męża doszło do naruszenia jej dóbr osobistych. Powódka nie przedstawiła jednak żadnych okoliczności faktycznych mogących wskazywać na ponad przeciętny rozmiar krzywdy. Zachowanie powódki po niespodziewanej śmierci męża nie odbiega od zwykłej reakcji w takiej sytuacji. Powódka nie korzystała po śmierci męża z pomocy psychologa i zażywała jedynie ziołowe leki uspokajające. Sąd Rejonowy w tym zakresie przeprowadził prawidłową ocenę zebranych w sprawie dowodów i wziął pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych z nich wynikających.

Wbrew twierdzeniom podniesionym w uzasadnieniu apelacji żadne okoliczności faktyczne nie wskazują na szczególnie negatywne i długotrwałe skutki w życiu powódki, które spowodowała śmierć jej męża na skutek wypadku komunikacyjnego.

Nie ma podstaw do kwestionowania wysokości przyznanego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia w oparciu o wydane w innych sprawach i w innych okolicznościach faktycznych wyroki. Żądanie zadośćuczynienia zawsze musi podlegać indywidualnej ocenie, przy czym poza kryterium kompensacyjnym należy wziąć pod uwagę, że zadośćuczynienie powinno tak że odpowiadać stopie życiowej społeczeństwa. Jako istotną w niniejszej sprawie okoliczność należy wziąć pod uwagę, iż do zdarzenia stanowiącego podstawę żądania powódki doszło już w 1998 roku a pozew wniesiony został dopiero w 2014 roku czyli po upływie 16 lat. Inne były realia społeczno-gospodarcze w 1998 roku i obecnie, inna stopa życiowa społeczeństwa.

Wobec powyższego należało uznać, iż wykładnia przepisów art. 24 § 1 kc i art. 448 kc jaką zastosował Sąd Rejonowy na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego była prawidłowa a zasądzona kwota zadośćuczynienia w dostatecznym zakresie uwzględnia funkcję kompensacyjną przy prawidłowo ustalonym zakresie krzywdy powódki.

Odnosząc się do drugiego zarzutu należy jeszcze raz przypomnieć szczególny charakter żądania dochodzonego przez powódkę. Dotyczyło ono zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie faktycznej i prawnej nie stosowanej w chwili zdarzenia. Podstawa do jego dochodzenia na skutek orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego pojawiła się dużo później. Pozwany wobec tego nie mógł spodziewać się, że będzie musiał spełnić takie żądanie. Istotne jak w/w jest także, że od śmierci męża powódki do wniesienia powództwa upłynął już okres prawie 16 lat. W tej sytuacji jest rzeczą oczywistą, że o wysokości zadośćuczynienia Sąd I instancji musiał orzekać zgodnie ze stanem istniejącym w chwili wyrokowania. Odsetki od przyznanej kwoty zadośćuczynienia w tego typu sprawie winny być przyznane dopiero od wyrokowania a nie z wcześniejszą datą.

Dlatego też w ocenie Sądu II instancji ustalając datę początkową obliczania odsetek ustawowych Sąd I instancji nie naruszył przepisu art. 481 kc poprzez niezastosowanie art. 455 kc i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o0 ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Wobec tego na mocy art. 385 kpc apelację powódki jako bezzasadną należało oddalić.

Na mocy art. 102 kpc Sąd Okręgowy odstąpił od obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego należnymi pozwanemu jako stronie wygrywającej sprawę. Sąd Okręgowy znajduje z urzędu podstawy do zastosowania w niniejszej sprawie art. 102 kpc. Zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako "szczególnie uzasadnionego" w rozumieniu art. 102 kpc wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy, łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. Kwestia zastosowania art. 102 k.p.c. pozostawiona jest orzekającemu sądowi, a ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie jedynie wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa.

Podstawę do zastosowania art. 102 k.p.c. mogą stanowić jedynie obiektywne lub racjonalnie zobiektywizowane okoliczności sprawy, w szczególności jeśli wskazują na usprawiedliwione przekonanie strony o przysługującym jej roszczeniu lub słuszności zarzutów.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie powódka mogła posiadać subiektywne poczucie, iż jej roszczenie jest zasadne. W sprawie zasądzenia zadośćuczynienia za krzywdę nie da się precyzyjnie wyliczyć kwoty zadośćuczynienia a tym bardziej przewidzieć jaka będzie jej ostateczna wysokość, bowiem zależy ona od decyzji Sądu opartej na wielu często subiektywnych kryteriach.

Dodatkowo należy wskazać na łączącą się z w/w przesłanką do zastosowania art. 102 kpc trudną sytuacją materialną powódki wskazaną przez jej pełnomocnika już w uzasadnieniu wniosku o jej zwolnienie od kosztów sądowych a znajdującą potwierdzenie w aktach sprawy. Powódka została zwolniona od kosztów sądowych w całości, a Sąd Okręgowy podziela stanowisko, iż aktualna sytuacja materialna powódki (niska emerytura – 1360 zł, wiek powódki i jej stan zdrowia) dodatkowo uzasadnia odstąpienie do obciążenia jej kosztami należnymi pozwanemu.