UZASADNIENIE

Małżeństwo S. i K. S. zostało rozwiązane z winy S. S. wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Toruniu z dnia 2 kwietnia 1997 roku w sprawie sygn. akt I C 1521/96.

Dowód: odpis wyroku (k. 18)

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2003 roku Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie sygn. akt III RC 800/03 zasądził od S. S. na rzecz jego córki M. S. alimenty w kwocie 300 złotych miesięcznie, płatnych z góry do rąk jej matki K. S..

Dowód: odpis wyroku (k. 179)

M. S. zakończyła edukację z upływem czerwca 2007 roku, po czym we wrześniu 2007 roku wyjechała do (...), gdzie rozpoczęła pracę zarobkową, zapewniając sobie samodzielne utrzymanie. Nauki więcej nie kontynuowała. Od tego czasu nie utrzymywała kontaktu z ojcem.

Dowód: protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2010 przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie sygn. akt III RC 477/10 (k. 177-178)

pismo M. S. w sprawie sygn. akt III RC 477/10 (k. 174)

S. S. nie miał świadomości tego faktu. Trwając w błędzie co do trwania obowiązku alimentacyjnego w okresie od 01 lipca 2007 roku do września 2010 roku w dalszym ciągu co miesiąc za pośrednictwem komornika przekazywał byłej żonie K. S. alimenty w kwocie 300 złotych.

Dowód: zeznania świadka S. S. (k. 6, 277)

dowody wpłat (k. 141-156)

K. S. wiedziała, że począwszy od dnia 1 lipca 2007 roku alimenty jej córce nie przysługują, ponieważ M. S. zaprzestała dalszej nauki i rozpoczęła pracę zarobkową w (...), gdzie samodzielnie utrzymywała się. Miała również świadomość tego, że jej były mąż tej wiedzy nie posiada. W związku z tym ze z góry powziętym zamiarem postanowiła wyzyskać błąd S. S. co do trwania obowiązku alimentacyjnego i w dalszym ciągu co miesiąc pobierać alimenty, zatrzymując je dla siebie. W powyższy sposób w okresie od 1 lipca 2007 roku do września 2010 roku w T., będąc do tego nieuprawniona, pobrała alimenty w łącznej kwocie 20.058 złotych na szkodę S. S..

Dowód: wyjaśnienia oskarżonej K. S. (k. 106, 276)

Na początku 2010 roku S. S. dowiedział się od M. S., że utrzymuje się ona samodzielnie w Wielkiej Brytanii. M. S. nie miała wiedzy o tym, że jej ojciec nadal realizuje obowiązek alimentacyjny. K. S. również nie poinformowała jej o tym fakcie. Wobec tego w kwietniu 2010 S. S. złożył pozew przeciwko córce o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Wyrokiem z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie sygn. akt III RC 477/10 Sąd Rejonowy w Toruniu ustalił, iż jego obowiązek alimentacyjny względem córki wygasł z dniem 1 lipca 2007 roku.

Dowód: zeznania świadka S. S. (k. 6, 277)

protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2010 przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie sygn. akt III RC 477/10 (k. 177-178)

pismo M. S. w sprawie sygn. akt III RC 477/10 (k. 174)

kserokopia pozwu (k. 156-158)

odpis wyroku (k. 179-180)

Nakazem zapłaty z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie sygn. akt I Nc 1906/10 Sąd Rejonowy w Toruniu nakazał K. S., aby zapłaciła S. S. kwotę 20.058 złotych wraz z odsetkami ustawowymi.

Dowód: odpis nakazu zapłaty (k. 59)

K. S. nie wykonała nakazu zapłaty dobrowolnie, stąd jej zadłużenie spłacane jest w drodze egzekucji komorniczej. Co miesiąc komornik zajmuje na jej koncie kwotę 300 złotych.

Dowód: stałe zlecenie (k. 27)

zaświadczenie o dokonanych wpłatach (k. 31-32)

wyjaśnienia oskarżonej K. S. (k. 106, 276)

zeznania świadka S. S. (k. 6, 277)

K. S. nie była dotąd karana sądownie.

Dowód: karta karna (k. 109)

K. S. została oskarżona o to, że w okresie od 1 lipca 2007 roku do września 2010 roku w T., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że po wprowadzeniu w błąd co do dalszego istnienia obowiązku alimentacyjnego pobierała alimenty na rzecz swojej córki M., pomimo iż miała świadomość, że świadczenie to jej nie przysługuje, czym spowodowała straty w łącznej kwocie 20.058 złotych na szkodę S. S., przy czym czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 i 3 kk.

Przesłuchana w charakterze podejrzanej (k. 105-106) K. S. przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Wyjaśniła, że pobierała pieniądze, ponieważ jej były mąż nie wystąpił o zniesienie alimentów. Pieniądze te miała przekazać na operację córki. Przed Sądem (k. 276) ponownie przyznała się do jego popełnienia. Wskazała, że jej małżeństwo było trudne z powodu byłego męża, a po rozwodzie została z chorą 10-letnią córką. Wiedziała, że alimenty jej nie przysługiwały po skończeniu szkoły przez córkę. Wyjaśniła również, że komornik pobiera z jej zasiłku 300 złotych na poczet spłaty zadłużenia, które w większości zostało już uregulowane.

Wyjaśnienia oskarżonej były wiarygodne, co do tego, że dopuściła się ona popełnienia zarzucanego jej czynu. Jej sprawstwo znajduje potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym, a w szczególności w zeznaniach S. S.. Sąd nie dał natomiast wiary motywowi, który przedstawiła oskarżona w swoich wyjaśnieniach. Oskarżona bowiem w żaden sposób nie wykazała, że jej córka rzeczywiście przebyła operację bądź miała inne problemy zdrowotne, które wymagały nakładów finansowych z jej strony. Nadto dowody przekonują, że M. S. utrzymywała się samodzielnie i nie miała żadnej wiedzy o tym, że jej matka w dalszym ciągu pobiera alimenty, co dodatkowo poddało w wątpliwość jej wyjaśnienia. Wobec tego Sąd nie dał wiary oskarżonej, że przyświecającym jej motywem popełnienia przestępstwa była chęć wsparcia córki. Sąd natomiast dał jej wiarę co do tego, że oskarżona spłaca zadłużenie w drodze egzekucji komorniczej, albowiem potwierdzają to zeznania pokrzywdzonego oraz dokumenty zgromadzone w sprawie.

Zeznania świadka S. S. (k. 5-6, 49-50, 277) zasługiwały w całości na wiarę. Oskarżona w toku procesu nie kwestionowała ich treści w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Potwierdzają je również zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów. Wpłaty alimentów na jej rzecz w okresie objętym zarzutem odzwierciedlają dowody wpłat przedłożone w sprawie sygn. akt III RC 477/10. Świadczą one o tym, że świadek nie miał świadomości wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec córki. Jego wygaśnięcie z dniem 1 lipca 2007 roku stwierdził Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 29 lipca 2010 r. wydanym w przywołanej wyżej sprawie.

Sąd uznał za wiarygodne także pozostałe zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, albowiem ich autentyczność nie budziła wątpliwości, a treść nie była kwestionowana przez strony w toku procesu, jednocześnie korespondując z ich depozycjami. Pozwoliło to uznać je wszystkie za wiarygodną podstawę czynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Mając na uwadze przeprowadzone postępowanie dowodowe Sąd dokonał zmian w opisie czynu i kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonej czynu. W pierwszej kolejności należy wskazać, że nie sposób uznać, aby oskarżona zrealizowała znamię strony przedmiotowej doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd. Wprowadzić inną osobę w błąd można jedynie poprzez działanie. Tymczasem materiał dowodowy przekonuje, że oskarżona nie dopuściła się żadnego wprowadzającego w błąd działania. Nie ulega jednak wątpliwości, że to jej zachowanie doprowadziło S. S. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. Zachowanie to polegało na zaniechaniu. Oskarżona, otrzymując kolejną wpłatę ze strony pokrzywdzonego i mając świadomość, że świadczenie alimentacyjne jej córce już nie przysługuje, powinna była poinformować go o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego i zwrócić otrzymane pieniądze. Oskarżona tego jednak nie uczyniła i jednocześnie postanowiła wyzyskać nieuświadomiony błąd byłego męża co do dalszego trwania obowiązku alimentacyjnego, zatrzymując pieniądze dla siebie. Zachowanie to wypełnia zatem alternatywnie wyrażone w art. 286 § 1 kk znamię strony przedmiotowej, a mianowicie wyzyskania błędu innej osoby. W tym zakresie należało zatem dokonać zmiany opisu czynu zarzucanego oskarżonej. Nie budzi wątpliwości, że czynu tego dopuściła się w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Nadto zachowań W ocenie Sądu, gdy K. S. w lipcu 2007 roku pierwszy raz pobrała nienależne jej pieniądze, miała z góry powzięty zamiar dopuszczania się takiego zachowania również w kolejnych miesiącach. Trudno bowiem przyjąć założenie, że zatrzymując dla siebie pierwszą wpłatę od byłego męża, nie miała świadomości, że w kolejnych miesiącach nastąpią kolejne bądź, że, mając tego świadomość, kolejnych wpłat nie przyjmie. Biorąc pod uwagę wykazany wyżej z góry powzięty zamiar oskarżonej oraz krótkie comiesięczne odstępy czasu dopuszczania się kolejnych zachowań, zasadnym było przypisanie jej popełnienia jednego przestępstwa warunkach czynu ciągłego z art. 12 kk.

Biorąc pod uwagę wysokość wyrządzonej szkody oraz stosunkowo długi okres w jakim zostało popełnione przestępstwo Sąd nie znalazł podstaw do przyjęcia, iż zachowanie oskarżonej stanowiło wypadek mniejszej wagi.

Należy w tym miejscu jeszcze podkreślić, iż K. S. czynu dopuściła się w latach 2007-2010 , a więc jeszcze przed wejściem w życie z dniem 1 lipca 2015 roku nowelizacji kodeksu karnego. Zgodnie zaś z art. 4 § 1 kk, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Zdaniem Sądu kodeks karny w brzmieniu obowiązującym do 1 lipca 2015 r. był względniejszy dla oskarżonej. W obecnym stanie prawnym w przypadku orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania obligatoryjne jest nałożenie chociażby jednego obowiązku – art. 72 § 1 kk. W tej sytuacji należało uznać, iż kodeks karny w brzmieniu obowiązującym do 1 lipca 2015 r. jest korzystniejszy dla oskarżonej.

Przy wymiarze kary Sądu uwzględnił jako okoliczność łagodzącą fakt uprzedniej niekaralności oskarżonej oraz przyznanie się do popełnienia zarzucanego czynu.

Zdaniem Sądu kara 1 roku pozbawienia wolności w odpowiednim stopniu uwzględnia zawinienie, społeczną szkodliwość czynu oraz cele kary. R. legis probacji tkwi w przekonaniu, że efekt resocjalizacyjny wobec sprawcy przestępstwa niewykazującego cech głębokiej demoralizacji osiągnąć można w warunkach wolności kontrolowanej, nakładając na niego stosowne obowiązki. Podstawową przesłanką stosowania omawianej instytucji jest pozytywna prognoza, wyrażająca się w przekonaniu Sądu, że sprawca wykona nałożone obowiązki próby i nie powróci do przestępstwa, a zatem wykonanie wymierzonej mu kary nie jest konieczne. Biorąc pod uwagę dotychczasowe postępowanie oskarżonej w szczególności to, iż nie była do tej pory karana sądownie należało uznać, iż kara wolnościowa zapobieże powrotowi do przestępstwa. W związku z powyższym Sąd warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres 3 lat tytułem próby.

W tej sytuacji jedyną faktyczną dolegliwością dla oskarżonej jest orzeczona kary grzywny w wysokości 50 dziennych stawek uwzględniająca dyrektywy wymiaru kary przy przyjęciu wysokości jednej stawki w kwocie 20 zł. Wysokość jednej stawki wymierzona w dolnej granicy zagrożenia ustawowego wynikała faktu, iż oskarżona utrzymuje się jedynie z zasiłku przedemerytalnego w wysokości 800 zł.

Początek formularzaPrzewidziany w art. 46 § 1 k.k. obowiązek naprawienia szkody był do 1 lipca 2015 r. środkiem karnym, przy orzekaniu którego należy kierować się zasadami prawa cywilnego, dotyczącymi ustalenia wielkości szkody majątkowej lub doznanej krzywdy. Szkoda w przypadku oszustwa była wyznaczana przez zespół znamion czynu zabronionego opisanego w art. 286 § 1 kk w tym przede wszystkim wysokością szkody. Oskarżyciel posiłkowy dysponował tytułem egzekucyjnym wynikającym z zapadłego rozstrzygnięcia w sprawie I Nc 1906/10 Sądu Rejonowego w Toruniu ( k.59 akt). Ze względu na treść art. 415 § 1 kpk nie było możliwe orzeczenie ponowne o obowiązku naprawienia szkody w niniejszym postępowaniu. Z pisma oskarżyciela posiłkowego wynikało, iż domagał się zasądzenia od oskarżonej na jego rzecz kwoty 13.161,57 zł ( k.218 akt). Kwota 10. 000 zł wynikała z zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zaś 3161,57 zł obejmowała wydatki na detektywa, który miał ustalić sytuację majątkową oskarżonej w związku z innym toczącym się postępowaniem o zasądzenie na jej rzecz od oskarżonego alimentów. Domaganie się zasądzenia kosztów poniesionych na wynagrodzenie detektywa nie mogło zostać uwzględnione albowiem wydatki te nie miały związku z zarzutem stawianym oskarżonej w niniejszej sprawie. Nie było także możliwe zasądzenie zadośćuczynienia za krzywdę. W doktrynie przyjmuje się, że orzeczenie zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną przez przestępstwo jest możliwe jedynie wtedy, gdy prawo cywilne dopuszcza zadośćuczynienie za daną krzywdę ( zob. post. SN z 28.4.2008 r., I KZP 6/08, OSNKW 2008, Nr 6, poz. 42). Chodzi o art. 445 i 448 kc przewidujące zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. W myśl art. 445 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, jak też w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zgodnie zaś z art. 448 kc, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Biorąc pod uwagę rodzaj przypisanego oskarżonej czynu nie było podstaw w oparciu o przepisy prawa cywilnego do zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz oskarżyciela posiłkowego.

O kosztach procesu orzeczono stosowanie do treści art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 2011 Nr 240, poz. 1431 ze zm.) zwalniając oskarżoną od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych - w tym od obowiązku uiszczenia opłaty – i wydatkami poniesionymi w toku postępowania obciążono Skarb Państwa biorąc pod uwagę niewielkie jej dochody.

Przewodniczący:	SSR Tomasz Żuchowski

Protokolant:	sekr.sądowy Beata Ewald

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE