UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 13 listopada 2013 r. powódka M. W. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) wniosła o zasądzenie od pozwanego Z. T. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) kwoty 5 277,88 zł z odsetkami ustawowymi od kwot: 522,70 zł od dnia 15.01.2013 r., 442,80 zł od dnia 2.02.2013 r., 1059,03 zł od dnia 14.03.2013 r., 3253,35 zł od dnia 22.04.2013 r. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w okresie od 15.12.2012 r. do 20.03.2013 r. wykonała na rzecz pozwanego usługi transportowe, za które wystawiła pozwanemu następujące faktury VAT: nr (...) r. z terminem płatności na dzień 15.01.2013 r. (częściowo zapłacona do kwoty 522,70 zł), nr (...)z terminem płatności na dzień 2.02.2013 r., nr (...)z terminem płatności na dzień 14.03.2013 r., nr (...)z terminem płatności na dzień 22.04.2013 r. Pozwany mimo wezwania nie uregulował należności.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 7 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu ( syg. akt VI GNc 1562/13) nakazał pozwanemu uiścić dochodzoną pozwem kwotę z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Pozwany przyznał, że powódkę i pozwanego łączyła umowa o świadczenie usług transportowych. Jednak wskazał, że należności z tego tytułu zostały uregulowane w całości, w formie gotówkowej lub bezgotówkowej - przelewami bankowymi, a z posiadanych przez niego dokumentów nie wynika, aby zalegał powódce żądaną kwotę. Pozwany zarzucił, że firma powódki i pozwanego dokonywała w ramach przedmiotowej umowy innych rozliczeń bezgotówkowych na zlecenie powódki oraz częściowo wypłaty były dokonywane kierowcom powódki. Co do faktury VAT nr (...) z dnia 22.03.2013 r. wskazał, że została ona odesłana powódce bez potwierdzenia i bez księgowania „bowiem pozwany nie zlecał tej usługi powódce stąd też brak potwierdzenia wykonania”. Na potwierdzenie swoich twierdzeń odnośnie uregulowania należności powódki pozwany przedstawił potwierdzenie przelewu z dnia 19.02.2013 r. oraz trzy dowody wypłaty KW. W dalszych pismach procesowych pozwany uszczegółowił, że usługa, za jaką została wystawiona faktura VAT nr (...) została wykonana przy pomocy sprzętu uzyskanego z firmy (...) w G.. Niewykonanie tej usługi przez powódkę miało być spowodowane kradzieżą pojazdu ciężarowego w styczniu 2013 r. Odnośnie faktury VAT nr (...) pozwany wskazał, że została ona zapłacona, a dowodem na to są dołączone przez niego dokumenty KW na łączną kwotę 1 100 zł. Dalej pozwany podniósł, że z faktury nr (...) na kwotę 442,80 zł domaga się potrąceń kosztów wyjazdu do L. na prośbę powódki w kwocie 300 zł. Pozwany przyznał natomiast, że nie uregulował na rzecz powódki kwoty 522,70 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany Z. T. zobowiązał się wykonać na rzecz firmy (...) usługi wywozu gruzu z rozbiórki pieca na terenie (...). W tym celu zlecił powódce wykonanie tej usługi. Strony postępowania łączyła umowa, na mocy której powódka świadczyła na rzecz pozwanego usługi transportowe w okresie od grudnia 2012 r. do 20.03.2013 r. Za usługi te w 2012 r. powódka wystawiła pozwanemu faktury VAT o nr: (...) na kwotę 5 424,30 zł, (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). Za usługi świadczone w 2013 r. powódka wystawiła faktury VAT nr: (...), (...), (...). Zapłatę za usługi pozwany otrzymywał od dyrektora ciepłowni J. I., a powódka otrzymywała zapłatę od pozwanego. J. I. nie zalegał z płatnościami dla pozwanego. Nie miał zastrzeżeń co do wykonywanych usług. Rozliczenia dokonywane między nim a pozwanym odbywały się w ten sposób, że mistrz wystawiał dokument Wz za każdy dzień, bądź Wz zbiorcze za pewien okres i na podstawie tych dokumentów były wystawiane faktury i karty przekazania odpadów.

Dowód: zeznania świadków: B. W. – k. 94, W. M. – k. 179-180, J. I. – k. 178-179, zapisy z kontrahentem w rejestrze sprzedaży za rok 2012 – k. 46 oraz za rok 2013 – k. 47.

Ilość załadowanego i wywiezionego towaru była zapisywana przez operatora koparki A. Z., a ilość kursów zapisywał również B. W., mąż powódki. Zapisy te potwierdzał dyrektor ciepłowni J. I.. Kierowcy zatrudnieni przez powódkę nie uzyskiwali na portierni (...)ewidencji wyjazdów i ewidencji odpadów. Kierowca W. M. nie otrzymywał żadnych dokumentów Wz.

Dowód: zeznania świadków: B. W. – k. 94, W. M. – k. 179-180.

Płatności za usługi pozwany dokonywał albo osobiście i wówczas wystawiany był dokument KW albo poprzez przelewy bankowe. W początkowym okresie współpracy pozwany regulował należności, choć dokonywał wpłat nieregularnie, problemy z regulowaniem należności zaczęły się w styczniu lub lutym 2013 r.

Dowód: zeznania świadka B. W. – k. 94.

Pozwany informował powódkę, że brak zapłaty za świadczone przez nią usługi wynika z braku płatności przez zleceniodawcę. Mąż powódki B. W. w marcu 2013 r. dwukrotnie spotkał się bezpośrednio z dyrektorem ciepłowni J. I., a także kilkakrotnie dzwonił do niego z zapytaniem czy zapłacił pozwanemu za wykonane usługi. Poinformował go także, że pozwany nie zapłacił powódce za wykonane usługi transportowe, przy czym chodziło o płatności sprzed 2-3 miesięcy.

Dowód: zeznania świadków: J. I. – k. 178-179, B. W. – k. 94.

Pozwany Z. T. nie uregulował w całości lub w części należności wynikających z następujących faktur VAT wystawionych przez powódkę za świadczone usługi transportowe: nr (...)r. na kwotę 2 988,90 zł z terminem płatności na dzień 14.01.2013 r., nr (...)na kwotę 442,80 zł z terminem płatności na dzień 1.02.2013 r., nr (...)na kwotę 1 059,03 zł z terminem płatności na dzień 13.03.2013 r., nr (...)na kwotę 3 253,35 zł z terminem płatności na dzień 21.04.2013 r.

Dowód: faktury VAT – k. 5-8.

W piśmie z dnia 15.04.2013 r. pozwany poinformował powódkę o odesłaniu faktury VAT nr (...) z dnia 22.03.2013 r. i poprosił o jej poprawienie i dostarczenie dokumentów potwierdzających przez zleceniodawcę ilość przewiezionych kursów. W piśmie tym pozwany przypomniał, że wywóz gruntu był określony ryczałtowo i określał 280 ton, zatem do wykonania było 21 kursów. Wskazał, że wcześniej zostały zafakturowane 3 kursy, zatem do zafakturowania pozostało 19 kursów.

Dowód: pismo pozwanego skierowane do powódki z dnia 15.04.2013 r. – k. 82.

Pozwany w ramach łączącej strony umowy dokonał na rzecz powódki następujących wpłat:

- 1 900 zł w dniu 12.11.2012 r. jako częściowa zapłata za fakturę VAT (...) ( dowód: dowód wpłaty KW – k. 72),

- 3 524,30 zł w dniu 12.11.2012 r. jako dopłata do faktury VAT nr (...) ( dowód: potwierdzenie przelewu – k. 73),

- 4 700 zł w dniu 7.12.2012 r. jako zapłata za fakturę VAT nr (...) ( dowód: potwierdzenie przelewu – k. 71),

- 610,30 zł w dniu 1.02.2013 r. jako zapłata za fakturę VAT (...) ( dowód: dowód wpłaty KW – k. 37),

- 5 000 zł w dniu 19.02.2013 r. jako zapłatę za faktury VAT nr (...) ( dowód: potwierdzenie przelewu – k. 70),

- 1000 zł w dniu 8.03.2013 r. jako „zaliczka na wywóz gruntu z (...)” ( dowód: dowód wpłaty KW – k. 69),

- 100 zł w dniu 24.04.2013 r. jako „dopłata do faktury za wywóz gruzu” ( dowód: dowód wpłaty KW – k. 69).

W maju 2013 r. skradziony został samochód powódki marki M., w sprawie której to kradzieży zostało wszczęte dochodzenie w dniu 18.05.2013 r.

Dowód: zeznania świadka B. W. – k. 94, zawiadomienie o wszczęciu dochodzenia – k. 81.

M. W. w piśmie datowanym na dzień 15.11.2013 r. wezwała pozwanego Z. T. do zapłaty kwoty 5 277,88 zł.

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 4.

Za pięć ostatnich kursów wywozu gruzu z rozbiórki ciepłowni wykonanych w marcu 2013 r. powódka wystawiła faktury VAT nr (...) bezpośrednio firmie (...) z powodu braku płatności przez pozwanego.

Dowód: zeznania świadka B. W. – k. 94, faktury VAT – k. 79-80.

Sąd zważył, co następuje:

powództwo podlega uwzględnieniu.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci: faktur VAT, wezwania do zapłaty, zawiadomienia o wszczęciu dochodzenia, zapisów powódki w rejestrze sprzedaży za lata 2012 i 2013 oraz zeznań świadków pozwala na uwzględnienie roszczenia powódki. Wszelkie zaś twierdzenia i zarzuty pozwanego skierowane przeciwko roszczeniu pozwu nie są uzasadnione. Na pozwanym, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c., spoczywa ciężar udowodnienia faktów z których wywodzi określone skutki prawne, a ten takowych nie przedstawił.

Bezsporne było między stronami to, że łączyła je umowa na podstawie której powódka świadczyła na rzecz pozwanego usługi transportowe. Strony wskazywały jednak inne okresy wykonywania usług – powódka twierdziła, że miało to miejsce do marca 2013 r., zaś powód twierdził, że do stycznia 2013 r. Bezsporna była jedynie data początkowa świadczenia usług – wrzesień 2012 r., przy czym powódka wskazała, że okres za który pozwany nie uregulował należności to czas od 15.12.2012 r. do 20.03.2013 r. Sąd dał wiarę twierdzeniom powódki przyjmując, że świadczyła ona usługi na rzecz pozwanego w okresie od września 2012 r. do marca 2013 r. Fakt ten potwierdził świadek B. W., i choć Sąd podchodził z ostrożnością do jego zeznań, jako że będąc mężem powódki jest zainteresowany korzystnym dla niej rozstrzygnięciem, nie dopatrzył się jednak braku spójności czy logiczności w jego zeznaniach, zatem relację tego świadka uznał za konkretną relację rzeczywistego przebiegu zdarzeń. Ponadto okoliczność świadczenia usług na rzecz pozwanego do marca 2013 r. została potwierdzona przez dokumenty wystawione przez powódkę – zapisy z kontrahentami w rejestrze sprzedaży za lata 2012 i 2013. Wreszcie sam pozwany nie kwestionował tego, że powódka świadczyła usługi, za które wystawiona została faktura VAT nr (...) w dniu 11.02.2013 r. Kwestionował jedynie fakt świadczenia usług, za które wystawiona została faktura VAT nr (...).

Przechodząc do zarzutu pozwanego, że usługa za którą powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) z dnia 22.03.2014 r. nie została przez nią wykonana, Sąd uznał za pozbawiony podstaw. Podnoszone przez pozwanego twierdzenia, że powódka nie przedstawiła żadnych dokumentów typu WZ, rejestru wyjazdów itp. nie mogły odnieść zamierzonego rezultatu. Jak wynika z zeznań świadka W. M., kierowcy zatrudnionego u powódki, nigdy nie otrzymywał on dokumentów WZ. Z kolei z zeznań B. W. wynika, że kierowcy zatrudnieni przez powódkę nie uzyskiwali na portierni (...)ewidencji wyjazdów i ewidencji odpadów. Jednocześnie pozwany nie twierdził, że podstawą wystawienia innych faktur, za które uregulował należności, były wymienione przez niego dokumenty. Znamienne jest, że pozwany zaczął kwestionować fakt wykonania usług przez powódkę, a tym samym zasadność wystawienia faktury nr (...), w czasie kiedy zaczął zalegać z płatnościami na jej rzecz. Może to prowadzić do wniosku, że prawdziwym celem działania pozwanego była jedynie próba uchylenia się od zapłaty należności na rzecz powódki bądź odłożenie w czasie tej zapłaty. Wskazują na to także dalsze okoliczności.

Pozwany na dowód tego, że powódka nie wykonała przedmiotowej usługi podnosił, że wykonał ją przy pomocy sprzętu uzyskanego z firmy (...) z G.. Jednak na dowód tego pozwany nie przedstawił żadnej umowy łączącej go ze wskazanym podmiotem, czy też faktury wystawionej przez ten podmiot. Zgodnie zaś z art. 6 k.c., to na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia tego faktu, skoro wywodził z niego skutki prawne.

Sąd nie dał także wiary twierdzeniu pozwanego podniesionemu na dowód niewykonania usługi transportowej przez powódkę, że przyczyną niewykonania tej usługi (jak miała oświadczyć mu powódka) była kradzież pojazdu ciężarowego powódki w styczniu 2013 r. Z wiarygodnych zeznań B. W. wynika bowiem, że kradzież ta miała miejsce w maju 2013 r., zatem w okresie późniejszym niż wystawiona została faktura nr (...) z dnia 22.03.2014 r. Potwierdza to także zawiadomienie o wszczęciu dochodzenia w sprawie kradzieży pojazdu. Choć w zawiadomieniu tym brak jest daty dokonania przedmiotowej kradzieży, to jednak pewną wskazówką jest sama data wszczęcia dochodzenia, co miało miejsce w dniu 18.05.2013 r. Jest mało prawdopodobne, aby zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, a następnie wszczęcie dochodzenia miało nastąpić dopiero po pięciu miesiącach od dokonania kradzieży. Ponadto powódka świadczyła przecież usługi w okresie po styczniu 2013 r., za które wystawiła fakturę VAT nr (...) z dnia 11.02.2013 r., i jak już wspomniano, pozwany nie kwestionował wykonania usług, za które wystawiona została ta faktura.

Sąd zwrócił jednocześnie uwagę, że dyrektor ciepłowni, z terenu której wykonywane były usługi wywozu gruzu, nie miał zastrzeżeń co do wykonanych usług i nie zalegał z płatnościami na rzecz pozwanego. Skoro zaś pozwany przy wykonywaniu zlecenia posługiwał się firmą powódki, to wynika stąd domniemanie, że również powódka wywiązała się w całości z przyjętego na siebie zobowiązania. Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że twierdzenia pozwanego jakoby powódka nie wykonała usług, za które wystawiła fakturę nr (...), zmierzały jedynie do uniknięcia zapłaty za te usługi, a w rzeczywistości zostały one wykonane przez powódkę.

Nie znalazły potwierdzenia zarzuty pozwanego zmierzające do wykazania, że dokonał on już płatności wynikających z pozostałych faktur załączonych przez powódkę do pozwu. Przede wszystkim wskazać należy na niekonsekwencję pozwanego. W sprzeciwie od nakazu zapłaty podnosił on, że wszystkie należności, oprócz tych wynikających z faktury nr (...), zostały w całości uregulowane, co wynikać miało z posiadanych przez niego dokumentów. Natomiast już w kolejnym piśmie procesowym (k. 68) pozwany wnosił o oddalenie powództwa w części dotyczącej faktury VAT nr (...), a także potrącenia swoich kosztów z faktury nr (...). Skoro pozwany domagał się potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelnością powódki wynikającej z faktury VAT nr (...), to jednoznacznie świadczy to o tym, że wierzytelności tej do tej pory nie zaspokoił. Jednocześnie przyznał, że zalega z zapłatą kwoty 522,70 zł, powołując się na błąd w niedopełnieniu formalności. Twierdzenie o uregulowaniu należności na rzecz powódki podtrzymał jedynie co do kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 11.02.2013 r., wskazując że dowodem zapłaty są dołączone dokumenty KW na łączną kwotę 1 100 zł. Jednak dokumenty te, wbrew woli pozwanego, nie mogą świadczyć o tym, że zapłata wskazanej kwoty dokonana została właśnie na poczet faktury VAT nr (...) r. W dokumencie KW z dnia 8.03.2013 r. wskazane zostało jedynie, że zapłata kwoty 1000 zł następuje tytułem „zaliczki za wywóz gruntu z (...)”, zaś w dokumencie z dnia 24.04.2013 r. na kwotę 100 zł – „dopłata do f-ry za wywóz gruntu”. Takie ogólne stwierdzenia, bez wskazania w dokumentach konkretnej faktury VAT i przy jednoczesnym zaprzeczeniu przez powódkę, że zapłata nastąpiła na poczet wierzytelności wynikającej z faktury nr (...), nie mogą być dowodem uregulowania należności z tej faktury. Powódka wskazała, że wystawiała na rzecz pozwanego więcej faktur niż tylko te dołączone do pozwu, a płatności przez niego dokonywane zaliczała na poczet najstarszych wymaganych zaległości płatniczych. Powódce przysługiwało takie uprawnienie na podstawie art. 451 § 3 k.c., zgodnie z którym w sytuacji gdy dłużnik ma względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju i brak jest oświadczenia dłużnika lub wierzyciela odnośnie tego, który z kilku długów ma zostać zaspokojony, spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych - na poczet najdawniej wymagalnego. Jak zaś wskazano, w dokumentach KW, na które powołuje się pozwany brak jest wskazania na poczet którego długu dokonuje on zapłaty. Wobec takiego uprawnienia powódki nie ma znaczenia pewna zbieżność czasowa pomiędzy terminem płatności przedmiotowej faktury (13.03.2013 r.) a datą wystawienia dokumentów KW, tj. 8.03.2013 r. i 24.04.2013 r. Nie ma także znaczenia, że dokonana przez pozwanego zapłata potwierdzona dokumentami KW (1 100 zł) przewyższa nieznacznie kwotę wynikającą z faktury nr (...) (1 059,03 zł), co sugerować mogłoby zaspokojenie w całości tej wierzytelności. Powołanie się przez powódkę na zrealizowanie przysługującego jej uprawnienia poprzez zaliczenie zapłaty na poczet najstarszych wymagalnych zaległości powoduje, że nie można uznać, iż należność wynikająca z faktury VAT nr (...) została zaspokojona. Dowodem uregulowania należności wynikających z faktur załączonych do pozwu nie mogą być również inne dokumenty przedłożone przez pozwanego w postaci dokumentów KW lub potwierdzeń przelewu. Pozwany w dokumentach tych wskazał, że zapłata następuje na poczet długów wynikających z konkretnych faktur VAT i nie są to faktury, na podstawie których powódka dochodzi zapłaty w niniejszym postępowaniu, lecz faktury za wcześniejsze okresy współpracy. Jedynie w tytule potwierdzenia przelewu z dnia 19.02.2013 r. pozwany wymienił fakturę VAT nr (...) (a więc jedną ze stanowiących podstawę powództwa), ale jednocześnie wskazał w tytule także inną fakturę VAT nr (...). Powódka również w tym przypadku miała uprawnienie zaliczenia zapłaty przede wszystkim na poczet długu najdawniej wymagalnego. Ponadto pozwany nie kwestionował ostatecznie wierzytelności wynikającej z faktury nr (...), wnosząc jedynie o częściowe oddalenie powództwa w zakresie wymienionych przez niego faktur, wśród których nie znalazła się właśnie ta faktura (k. 68).

Nie był skuteczny zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia (k. 68) przysługującej mu wobec powódki wierzytelności w wysokości 300 zł z tytułu kosztów wyjazdu do L. na prośbę powódki z wierzytelnością wynikającą z faktury VAT nr (...) w wysokości 442,80 zł. Pozwany poprzestał jedynie na twierdzeniu o przysługującej mu wierzytelności, lecz nie udowodnił w żaden sposób ani tego czy wierzytelność ta rzeczywiście mu przysługuje ani jej wysokości. Nie sprostał tym samym spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu (art. 6 k.c.). Z powodu nie udowodnienia przysługującej pozwanemu względem powódki wierzytelności, zarzut potrącenia nie mógł zostać uwzględniony.

Wobec takiego stanu rzeczy Sąd uwzględnił roszczenie powódki w całości, zasądzając od pozwanego kwotę 5 277,88 zł, stanowiącą sumę kwot wynikających z załączonych faktur VAT, pomniejszoną w przypadku faktury nr (...) o zapłaconą przez pozwanego, jeszcze przed wytoczeniem powództwa, kwotę.

W myśl art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (tzn. nie spełnia go w terminie lub na wezwanie wierzyciela – art. 476 k.c.), wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 k.c.). Dlatego też Sąd zasądził na rzecz powódki odsetki ustawowe od poszczególnych kwot wynikających z faktur VAT od następnego dnia po wskazanych w tych dokumentach terminach zapłaty.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) Sąd obciążył pozwanego nieuiszczoną opłatą sądową od pozwu w wysokości 250 zł (od której uiszczenia powódka była zwolniona). Wobec przegrania procesu przez pozwanego, zaistniały podstawy do takiego obciążenia, stosownie do treści powołanego przepisu, przy zastosowaniu ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik sprawy z art. 98 § 1 k.p.c.

Również na podstawie normy z art. 98 § 1 k.p.c. Sąd obciążył pozwanego wydatkami w wysokości 50 zł stanowiącymi koszty stawiennictwa świadka.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE