UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 16 listopada 2016 roku

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2016 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. Inspektorat w B., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8 lutego 2016 r., odmówił Z. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2016 poz. 887 ). W uzasadnieniu organ rentowy podał, iż ubezpieczona, orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 8 kwietnia 2016r. została uznana za zdolną do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniosła Z. B. domagając się zmiany decyzji i przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Odwołująca stwierdziła , iż przedmiotowa decyzja jest dla niej wysoce krzywdząca i jest ona niezgodna z jej aktualnym stanem zdrowia. Wskazała również, iż cierpi na liczne schorzenia, między innymi na depresję lękową, która objawia się ciągłym niepokojem, strachem, odczuwalnymi bólami i zawrotami głowy. Podniosła , że cierpi także na schorzenia kręgosłupa oraz znacznie podwyższone nadciśnienie tętnicze. Pomimo regularnego zażywania leków, występujące u niej schorzenia nie pozwalają jej normalnie funkcjonować.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenia argumentując, iż odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności, które miałyby wpływ na zmianę orzeczenia.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołująca Z. B. urodziła się (...) Posiada wykształcenie podstawowe, a pracowała jako kucharka, kaletnik, pracownik fizyczny w gospodarstwie rolnym. W okresach od 1 września 2011 r. do 30 września 2013 r. oraz od 1 czerwca 2014 r. do 31 lipca 2015 r., ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 8 lutego 2016 r. Z. B. złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty. Decyzją z dnia 13 kwietnia 2016 r. ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do wnioskowanego świadczenia.

/okoliczności bezsporne/

Sąd Okręgowy ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

W opinii lekarskiej z dnia 1 marca 2016 r., Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u odwołującej zaburzenia depresyjne nawracające ( aktualnie subdepresja ) oraz uzależnienie od BZDA. Po przeprowadzeniu badania fizykalnego oraz analizie dokumentacji medycznej i konsultacji specjalistycznej Lekarz orzecznik stwierdził u Z. B. brak niezdolności do pracy.

Dowód: opinia lekarska z dnia 01.03.2016 r. – akta ZUS.

Na skutek sprzeciwu wniesionego przez odwołującą sprawa skierowana została do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS, która w opinii lekarskiej z dnia 8 kwietnia 2016 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez Orzecznika ZUS. Wskazała, iż badaniem fizykalnym nie stwierdzono istotnych odchyleń, mogących w znacznym stopniu utrudnić lub uniemożliwić powrót do pracy. Podała, że na podstawie wywiadu, badania i analizy dokumentacji , ubezpieczona nie utraciła w stopniu znacznym zdolności do pracy na poziomie wykształcenia i kwalifikacji.

Dowód: opinia lekarska z dnia 08.04.2016 r. – akta ZUS.

W celu stwierdzenia , czy odwołująca jest zdolna do pracy zarobkowej, czy istniejąca poprzednio częściowa niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa stanu zdrowia i na czym polega, ewentualnie czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy zarobkowej , a jeśli tak to czy nie rokuje odzyskania zdolności nawet po przekwalifikowaniu oraz kiedy powstała niezdolność do pracy, Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii lekarzy – biegłych sądowych: lek. med. A. K. – specjalisty psychiatry oraz lek. med. G. R. – specjalisty reumatologa.

W opinii sądowo – psychiatrycznej z dnia 9 sierpnia 2016 r. biegła psychiatra stwierdziła u odwołującej zaburzenia depresyjne nawracające. Podała, iż choroba ma przewlekły przebieg, trwa od kilkunastu lat, mimo leczenia brak jest istotnej poprawy stanu psychicznego opiniowanej. Opiniowana Z. B. jest nadal częściowo, okresowo niezdolna do pracy od daty 01.08.2015 r. do daty osiągnięcia wieku emerytalnego. Podniosła nadto, iż aktualnie przekwalifikowanie zawodowe badanej nie jest możliwe.

Dowód: opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 09.08.2016 r. – k. 10 – 11.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zalegających w aktach ZUS i aktach sądowych dokumentów prywatnych i urzędowych oraz opinii biegłego lekarza specjalisty.

Sąd w całości podzielił opinię biegłej psychiatry uznając, że zawiera ona kompleksową i wyczerpującą ocenę stanu organizmu odwołującej, a ponadto uwzględnia wpływ rozpoznawanych u niej schorzeń na zdolność do pracy. Sąd uznał, iż charakterystyka schorzeń została przez biegłą oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej popartej doświadczeniem osób sporządzających opinie. Dlatego też Sąd podzielił wnioski biegłej sądowej o niezdolności odwołującej do pracy zarobkowej. Podkreślić ponadto należy, że opiniująca w sprawie biegła swoje ustalenia i wnioski wywiodła po szczegółowej analizie całości dokumentacji medycznej oraz badaniu odwołującej.

Wydana w sprawie opinia sądowo- lekarska jest wyczerpująca. W sposób przejrzysty obrazuje stan zdrowia ubezpieczonej. Odpowiada też na wszystkie istotne pytania, w pełni realizując dyspozycję Sądu wyrażoną w sentencji postanowienia o powołaniu biegłych sądowych. Biegła na podstawie osobistych badań wnioskodawczyni, które przeprowadzone zostały dokładnie, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami oraz dogłębnej analizy dokumentacji medycznej, w tym wyników badań specjalistycznych, dokonała prawidłowego rozpoznania i sformułowała ostateczne wnioski, które Sąd w pełni podziela.

Opinia ponadto spełniła wymogi przewidziane dla tego rodzaju środków dowodowych określone w art. 278 kpc i art. 285 kpc zaś w toku postępowania nie ujawniły się żadne okoliczności, które mogłyby podważać zaufanie do wiedzy czy bezstronności biegłej. Strony nie wniosły również do nich żadnych merytorycznych zarzutów oraz nie wnioskowały o dopuszczenie opinii innego biegłego specjalisty. Wobec niekwestionowanej częściowej niezdolności do pracy odwołującej się z punktu widzenia schorzeń psychiatrycznych, Sąd pominął przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu reumatologii.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy i w jakim stopniu odwołująca Z. B. jest niezdolna do pracy, czy istniejąca u niej poprzednio częściowa niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jej stanu zdrowia i na czym polega oraz kiedy powstała niezdolność do pracy.

Stosownie do treści art. 61 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2016 poz. 887 ) prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

W myśl art. 57 ust. 1 powołanej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie, jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy, przy ocenie stopnia
i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak również możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy potwierdza, że odwołująca się spełniła ustawowe przesłanki do otrzymania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W niniejszej sprawie sporną stała się przesłanka z art. 57 ust.1 pkt 1 ustawy, dotycząca niezdolności do pracy. Dla rozstrzygnięcia, czy w przypadku ubezpieczonej mamy do czynienia z niezdolnością do pracy, koniecznym stało się zasięgnięcie opinii biegłych z zakresu dziedzin medycyny związanych z jej dolegliwościami. Z opinii biegłej z zakresu psychiatrii wynika, iż ubezpieczona cierpi na zaburzenia depresyjne nawracające, które w pełni uzasadniają orzeczenie u odwołującej częściowej niezdolności do pracy od 1.08.2015 roku do osiągniecia wieku emerytalnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS poprzez przyznanie odwołującej się renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 08.02.2016 r. (data wniosku o rentę) do (...) (data osiągnięcia wieku emerytalnego), biorąc za podstawę powołane wyżej przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 477¹⁴§ 2 k.p.c.

W punkcie 2 wyroku Sąd stwierdził natomiast, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W tym względzie Sąd miał na uwadze przepis art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z art. 118 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, z uwzględnieniem tego, iż w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (ust. 1a). W zdaniu drugim ust. 1a art. 118 ustawy dodano, że organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.06.2012 r. (III UK 110/11), błąd organu rentowego skutkujący jego „odpowiedzialnością odsetkową” może stanowić efekt błędu w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędu w ustaleniach faktycznych. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy było następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie – jak w przedmiotowej sprawie - dokonanej przez lekarza orzecznika czy komisję lekarską ZUS, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego i organ ten ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy błędnie ustalił stan zdrowia odwołującej się nie stwierdzając jej niezdolności do pracy. W toku postępowania sądowego nie wystąpiły jakiekolwiek nowe okoliczności nie znane organowi rentowemu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE