UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2016 rok, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. M. przeliczenia świadczenia w związku z doliczeniem rekompensaty na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) oraz ustawy z dnia 19 grudnia 2008r o emeryturach pomostowych ( Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). W uzasadnieniu podano, że wnioskodawczyni nie udowodniła co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (k. 102 a.e.).

W odwołaniu od tej decyzji A. M. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji, podnosząc, że w spornym okresie pracowała jako obuwnik montażysta na stanowiskach klejowych w (...) Zakładach (...). W związku z tym posiada 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach. Nie ma jednak obecnie możliwości uzyskania świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych gdyż Zakłady te nie istnieją (odwołanie – k. 2 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie argumentując jak w zaskarżonej decyzji (k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

A. M. urodziła się (...). Od dnia 20 maja 1997 roku do dnia 31 lipca 2000 roku uprawiona była do renty. (k. 26-72ar) Następnie decyzją z dnia 17 listopada 2015 roku Zakład przyznał jej prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym po ukończeniu 60 lat i 9 miesięcy, której wysokość została ustalono w oparciu o zasady określone w art. 26 ustawy emerytalnej, tj. z uwzględnieniem kapitału początkowego (k. 98 a.e.).

Wnioskodawczyni nie ubiegała się o emeryturę we wcześniejszym wieku. (bezsporne)

W dniu 19 stycznia 2016 roku A. M. złożyła wniosek o przyznanie jej rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych wykonywaną w (...) Zakładach (...). Nie przedłożyła świadectwa wykonywania pracy w warunkach szcególnych (k. 101 a.e.).

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił przyznania wnioskodawczyni takiej rekompensaty z uwagi na to, iż nie udowodniła wymaganego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych (k. 102a.e.).

A. M. z dniem 29 maja 1973 roku została zatrudniona w (...) Zakładach (...) (...)w C., początkowo na 7 – dniowy okres próbny a następnie na czas nieokreślony, na stanowisku obuwnika montażysty. Pracę świadczyła na Wydziale Montażu. Był to wydział związany z końcowym etapem produkcji obuwia. Pracowała na taśmie przy której przy kolejnych etapach montażu obuwia pracował ok. 30 osób, na hali gdzie jednocześnie pracowało 10 taśm., na stanowisku związanym powlekaniem obuwia klejem, pracowała przy lakierowaniu, sklejaniu podeszwy z obuwiem, przy tzw. nakładaniu. Otrzymywała but już zaćwiekowany, zdrasany. But i podeszwy powlekała klejem, składała podeszwę posmarowaną klejem z butem, wkładała do podgrzewacza i łączyła obydwa elementy. Pracowała przy takim etapie, że buty były powlekane klejem dwa razy. Pracowała również przy wklejaniu zakładek, drasaniu, lakierowaniu. W takim charakterze w pierwszym okresie pracowała do 20.02.1981 roku przez okres 7 lat, 8 miesięcy i 23 dni. W okresie od 21.02.1981r. do 30.11.1994r. korzystała z urlopu wychowawczego. Po powrocie do pracy od 15.04.1986roku wróciła na wydział montażu wykonując jak poprzednio pracę na stanowisku klejowym przy czynnościach związanych z produkcją buta.

Z dniem 17.11.1989 roku została przeniesiona na Wydział (...) W. na stanowisko obuwnika wykrawacza. Był to wydział związany z pierwszym etapem produkcji obuwia. Na stanowisku obuwnika wykrawacza wnioskodawczyni za pomocą szablonów kroiła (wykrawały) ze skóry, tworzyw sztucznych, skóry lakierowanej i farbowanej elementy wierzchnie obuwia. Obsługiwała maszynę, wyposażoną w plastikowy kloc, na który kładła skórę lub tworzywo sztuczne, przykładała do niego szablon, a potem przyciskała element krojczy. W ostatnim roku zatrudnienia do 30.11.1994r., na tym samym stanowisku, wykonywała czynności polegające na malowaniu farbami elementów do produkcji obuwia. Na hali panowało zapylenie, materiały były nasycone klejami oraz środkami chemicznymi, był hałas od pracujących maszyn. Praca ta odbywała się w pełnym wymiarze czasu pracy. Okres od powrotu z urlopu wychowawczego do końca zatrudnienia – od 15.04.1986r. do 30.11.1994roku stanowił 8 lat, 7 miesięcy i 16 dni. (zeznania świadków J. S. k. 27v a.s. oraz M. D. k. 26va.s., zeznania A. M. k. 25-26 a.s w zw. z k. 28 a.s.).

Wnioskodawczyni przez cały wskazany okres tj. od 29 maja 1973 roku do 30 listopada 1994 roku, z wyłączeniem wyżej wskazanych okresów urlopów bezpłatnych i urlopu wychowawczego pracowała w (...) Zakładach (...) na dwóch stanowiskach: jako obuwnik montażysta przy wykonywaniu czynności klejowych oraz przy produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych jako obuwnik-wykrawacz. Tak stanowisko obuwnika montażysty wykonującego czynności klejowe jak i stanowisko obuwnika wykrawacza było stanowiskami pracy w warunkach szkodliwych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez wnioskodawczynię uznając je za jasne, pełne, logiczne, spójne z zeznaniami świadka oraz analizą dowodów w postaci dokumentów, w szczególności ze znajdującymi się w aktach osobowych angażami. Zarówno wnioskodawczyni jak i świadkowie twierdzili, że obowiązki A. M. w okresie zatrudnienia w (...) były wykonywane we wskazanym okresie na tym wydziałach i przy opisanych czynnościach.

Przystępując do oceny dowodów z zeznań świadków należy stwierdzić, że przesłuchane w sprawie osoby były dla wnioskodawczyni obce, tyle, że przez wiele lat pracowały w tej samej fabryce. J. S. i M. D. pracowały razem z wnioskodawczynią na tych samych wydziałach, przy podobnym rodzaju wykonywanej pracy (J. S. zajmowała identyczne stanowisko na obydwu wydziałach i uzyskała prawo do emerytury we wcześniejszym wieku z tytułu pracy warunkach szczególnych w oparciu o wyrok SO z dnia 29.04.2016r. w sprawie VIII U 1228/15 a M. D. prawo do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty związanej z ustaleniem wykonywania pracy w warunkach szczególnych w oparciu o wyrok SO z 25.05.2016r. w sprawie VII U 1908/15), w pokrywających się okresach zatrudnienia w (...) Zakładach (...). Miały więc one bezpośredni wgląd i styczność z wykonywanymi przez nią czynnościami, dysponowały niezbędnymi wiadomościami w zakresie charakteru czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię, jej obowiązków, warunków zatrudnienia i zasad organizacji pracy. Zeznania świadków były logiczne i spójne. Wzajemnie się uzupełniały oraz korelowały z zeznaniami odwołującej. Zostały odebrane w toku postępowania sądowego, po pouczeniu świadków o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Brak zatem podstaw, by je kwestionować. W związku z powyższym Sąd obdarzył w całości wiarą zeznania wszystkich zeznających w sprawie świadków.

Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych ubezpieczonego. Nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one również wątpliwości Sądu.

Odwołanie A. M. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r o emeryturach pomostowych ( Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm ) rekompensata – odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Ust. 2 art. 21 stanowi, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

A zatem należy wskazać, prawo do rekompensaty, zgodnie z w/w ustawą, mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej przez 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowym stanie faktycznym wnioskodawczyni spełnia warunek do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co było kwestionowane przez organ rentowy.

Analiza treści wykazu A, jako załącznika do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że wymieniona w dziale VII, poz. 12 praca przy produkcja spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych oraz wymieniona w dziale VII, poz.14 -prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego są pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jak ustalono w niniejszym postępowaniu, takie prace były wykonywane przez wnioskodawczynię przez okres 16 lat, 4 miesięcy i 9 dni. Na powyższe składa się okres od 29.05.1973r. do 20.02.1981r. (7 lat, 8 miesięcy i 23 dni) oraz okres od 15.04.1986r. do 30.11.1994r. (8 lat, 7 miesięcy i 16 dni)

Nadto podnieść należy, iż art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 w/w ustawy formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości. Literalna wykładnia tego przepisu zdaniem Sądu prowadzi do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS.

W ocenie Sądu Okręgowego jednakże, interpretacji ust. 2 powyższego przepisu, należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy zgodnie, z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1.1.1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej w zamian za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25.11.2010 r. (K 27/09, OTKA, 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro jak wynika z powyższego celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi nie w każdym przypadku pobierania przez osobę ubiegającą się o rekompensatę, emerytury z FUS, a jedynie w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39 czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Mając na uwadze powyższe rozważania uznać należy, iż A. M. spełniła wszelkie warunki do uzyskania prawa do rekompensaty

Z tych względów Sąd Okręgowy na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Pracownik socjalny to specjalista, który inicjuje i prowadzi działania mające na celu poprawę sytuacji osób, rodzin i grup społecznych znajdujących się w trudnym położeniu, dotkniętych niedostatkiem lub zagrożonych wykluczeniem bądź wykluczonych społecznie. Z jego pomocy korzystają przede wszystkim: osoby starsze, bezrobotne, zaburzone psychicznie, upośledzone umysłowo, dzieci z rodzin patologicznych, osoby będące ofiarami przemocy, niepełnosprawni fizycznie, uzależnieni, bezdomni oraz cudzoziemcy (w pierwszej kolejności – uchodźcy).

Pracownik socjalny organizuje pomoc finansową (np. zasiłek celowy na zakup opału na zimę), rzeczową (np. leki, odzież, bony żywnościowe), a także psychiczną, czyli wspiera i wzmacnia zdolności poszczególnych osób lub całych rodzin do samodzielnego rozwiązania i pokonania własnych problemów. Do jego zadań należy również szeroko rozumiane poradnictwo, m.in. dostarczanie informacji na temat instytucji i organizacji społecznych mogących wspierać i nieść określoną pomoc.

Ponadto pracownicy socjalni inicjują i uczestniczą w badaniach problemów społecznych oraz podają do publicznej wiadomości wyniki tych badań, aby uświadomić władzom lokalnym istniejące na danym terenie trudności. Opracowują i wdrażają programy społeczne ukierunkowane na podniesienie jakości życia. Współpracują też z innymi profesjonalistami, instytucjami i organizacjami w celu doskonalenia rozwiązań w dziedzinie pracy socjalnej.

WYROK

UZASADNIENIE