UZASADNIENIE

B. P. został prawomocnie skazany:

1. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wołominie V Wydział Grodzki z dnia 24 marca 2004 r. sygn. akt. V K 1118/03 za czyn z pkt I z art. 279§1 kk popełniony w dniu 19 października 2003 roku ,za czyn z pkt II z art. 291§1 kk popełniony w dniu 19 października 2003 roku oraz za czyn z pkt III z art. 291§1 kk popełniony w dniu 19 października 2003 roku na karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby ;postanowieniem Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 29 czerwca 2005 roku, sygn..akt : VK 1118/03 zarządzono skazanemu wykonanie kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2. wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim II Wydział Karny z dnia 3 marca 2005r. sygn. akt. II K 467/04 za przestępstwo z art. 279§1 k.k popełnione w dniu 11 grudnia 2004 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby; postanowieniem z dnia 21 grudnia 2005 roku , sygn..akt : II Ko 620/05 zarządzono skazanemu wykonanie kary 1 roku pozbawienia wolności;

3. wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim II Wydział Karny z dnia 6 grudnia 2005 r. sygn. akt. II K 463/05 za przestępstwo z pkt I z art. 306 k.k popełnione w okresie od 5 października 2004 roku do dnia 9 czerwca 2005 roku , za przestępstwo z pkt II z art. 291§1 kk popełnione w okresie od 5 października 2004 roku do dnia 9 czerwca 2005 roku na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby;

4. wyrokiem Sądu Rejonowego Mińsku Mazowieckim II Wydział Karny z dnia 30 listopada 2010 roku sygn. akt. II K 1337/10 za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k popełnione w dniu 26 września 2010 r. na karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równoważną kwocie 20 złotych;

5. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wołominie V Wydział Karny z dnia 25 maja 2012 r. sygn. akt. V K 1883/10 za czyn z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk popełniony w dniu 21 marca 2010 roku na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

6. wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim II Wydział Karny z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt. II K 165/13 za czyn z art. 158§1 kk w zb. z art. 288§1 kk w zw. z art.11§2 kk w zw. z art.64§1 kk popełniony w dniu 7 grudnia 2012 na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby;

7. wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie II Wydział Karny z dnia 25 marca 2014 roku, sygn. akt : II K 128/13 za czyn z pkt I z art. 13§1 kk w zw. z art.279§1 kk w zw. z art.64§1 kk popełniony w z nocy 23 na 24 lutego 2010 roku , za czyn z pkt II z art. 13§1 kk w zw. z art.279§1 kk w zw. z art.64§1 kk popełniony w nocy z 5 na 6 marca 2010 roku, za czyn z pkt III z art.13§1 kk w zw. z art.279§1 kk w zw. z art.64§1 kk popełniony w nocy z 17 na 18 marca 2010 roku przy uznaniu skazany działał w ramach ciągu przestępstw z art. 91§1 kk na karę 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności

Sąd Rejonowy w Legionowie, II Wydział Karny wyrokiem łącznym z 18 grudnia 2015 roku, sygn. akt II K 582/15 na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art.4§1 kk wymienione w pkt. 6 i 7 wyroki połączył i wymierzył B. P. karę łączną 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności; orzekł, że na podstawie art. 575§1 kpk wyroki podlegające łączeniu w zakresie nie objętym wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu; na podstawie art. 572 kpk w pozostałym zakresie postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego umorzył;. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego B. P. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca skazanego. Zaskarżył wyrok w całości i zarzucił mu:

1. obrazę przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 106 k.k. w zw. z art. 76 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015 roku oraz art. 107 § 4a k.k. w brzmieniu obowiązującym od 21 marca 2015 roku wyrażającą się w przyjęciu, że B. P. był karany wyrokami Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim o sygn. akt II K 463/05 z 6 grudnia 2005 roku oraz o sygn. akt II K 1337/10 z 30 listopada 2010 roku w sytuacji gdy te skazania uległy zatarciu z mocy prawa;

2. obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 117 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku wyrażającą się w przeprowadzeniu w dniu 18 grudnia 2015 roku rozprawy na której zapadł wyrok łączny w stosunku do B. P. pod jego nieobecność i nieobecność ustanowionego obrońcy, który nie został w ogóle powiadomiony o terminie rozprawy co stanowiło naruszenie prawa do obrony skazanego;

3. rażącą surowość, a tym samym niewspółmierność orzeczonej kary 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, wyrażającą się w nienależytym uwzględnieniu dyrektyw wymiaru kary, a w szczególności faktu, że wykonanie jednej z kar wchodzących w skład wyroku łącznego było warunkowo zawieszone.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Legionowie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja obrońcy skazanego okazała się częściowo zasadna, tym samym zasługiwała na uwzględnienie.

Przede wszystkim zaaprobować należało zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art.117 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. Zgodnie z dyspozycją art. 117 § 1 k.p.k. uprawnionego do wzięcia udziału w czynności procesowej zawiadamia się o jej czasie i miejscu, chyba że ustawa stanowi inaczej. Czynności nie przeprowadza się, jeżeli osoba uprawniona nie stawiła się, a brak dowodu, że została o niej powiadomiona, oraz jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że niestawiennictwo wynikło z powodu przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn, a także wtedy, gdy osoba ta usprawiedliwiła należycie niestawiennictwo i wnosi o nieprzeprowadzanie czynności bez jej obecności, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 117 § 2 k.p.k.). Z kolei zgodnie z art. 140 k.p.k. jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, orzeczenia, zarządzenia, zawiadomienia i odpisy, które ustawa nakazuje doręczać stronom, doręcza się również obrońcom, pełnomocnikom i ustawowym przedstawicielom. W przypadku gdy strona korzysta z pomocy kilku obrońców lub pełnomocników, pisma podlegające doręczeniu stronie należy doręczać wszystkim obrońcom lub pełnomocnikom.

Jak wynika z analizy akt niniejszej sprawy skazany ustanowił dwóch obrońców, jednakże tylko jeden z nich został powiadomiony o terminie rozprawy, w konsekwencji tylko on był na niej obecny i pierwotnie tylko jemu doręczono odpis zapadłego w niniejszej sprawie wyroku łącznego. Podkreślić należy przy tym, że stanowisko obrońcy obecnego na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Legionowie 18 grudnia 2015 roku było odmienne od stanowiska obrońcy wnioskującego o wydanie wyroku łącznego. Wszak jeden z nich wnosił o połączenie wyrokiem łącznym wyroków jednostkowych zapadłych w sprawach o sygnaturach V K 1883/10 i II K 128/13 oraz orzeczenie kary łącznej w wymiarze 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy obrońca obecny na rozprawie wnioskował o połączenie wyroków o sygnaturach II K 128/13 i II K 165/13 i wymierzenie kary łącznej 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności. Obrońcę, którego poprzez zaniechanie zawiadomienia o terminie rozprawy pozbawiono możliwości udziału w niej, nie mógł podjąć inicjatywy dowodowej ani nawet przedstawić swojego stanowiska, które chociażby w zakresie wniosku co do wymiaru kary łącznej było dla skazanego bardziej korzystne niż wniosek drugiego z obrońców oraz prokuratora. Rozbieżności tej nie mógł usunąć również sam skazany, który (zapewne wobec faktu ustanowienia dwóch obrońców i uznanie ich obecności za wystarczającą) nie wnosił o doprowadzenie go na rozprawę.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji doszło do ograniczenia prawa do obrony skazanego, albowiem nie umożliwiono mu skorzystania z pełnej reprezentacji jego interesów procesowych przez profesjonalne podmioty ustanowione przezeń w sprawie. Okoliczność ta bezsprzecznie mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tym samym skutkować musiała jego uchyleniem i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Nie sposób bowiem sanować sytuacji, w której skazany ponosiłby negatywne konsekwencje procesowe, wynikające z zaniechania obrońcy, co do którego nie wypełniono obowiązku określonego w treści art. 140 k.p.k.

Przy ponownym rozpoznaniu niniejszej sprawy Sąd Rejonowy winien dopełnić wszelkich wymogów dotyczących zawiadamiania stron postępowania oraz ich przedstawicieli o terminach czynności procesowych, a także doręczania im odpisów zapadłych w sprawie orzeczeń.

Sąd ten winien ponadto po raz kolejny dokładnie przeanalizować zapadłe wobec skazanego wyroki jednostkowe, z uwzględnieniem treści uchwały Sądu Najwyższego z 25 lutego 2005 roku, sygn. akt I KZP 36/04, z której wynika, że zawarty w art. 85 k.k. zwrot: "zanim zapadł pierwszy wyrok" odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego (kolejnych) przestępstwa i na tej podstawie dokonać prawidłowego ich połączenia węzłem wyroku łącznego rozważając przy tym dopuszczalność ciągu wskazanego we wniosku o wydanie wyroku łącznego.

Z uwagi na treść wyroku Sądu odwoławczego, która implikuje ponowne orzekanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego, na obecnym etapie bezprzedmiotowym jest wypowiadanie się przez ten Sąd o zasadności zarzutu rażącej niewspółmierności wymierzonej zaskarżonym orzeczeniem kary łącznej. Tym niemniej przy ponownym rozpoznawaniu niniejszej sprawy Sąd pierwszej instancji winien wziąć pod uwagę dyrektywy wymiaru kary łącznej, tj. związek podmiotowy i przedmiotowy między zbiegającymi się przestępstwami, w jakich odstępach czasu zostały one popełnione, stopień społecznej szkodliwości zachowań przestępczych skazanego oraz wymogi prewencji indywidualnej i generalnej, a także uprzednią jego karalność i wielość czynów wchodzących w skład realnego zbiegu w tej konfiguracji czasowej. Tym samym Sąd Rejonowy winien uwzględnić również podniesioną w omawianej apelacji kwestię ewentualnego zatarcia niektórych skazań B. P. i na tej podstawie oceniać wskazane powyżej elementy stanowiące podstawę wymiaru kary łącznej, w szczególności uprzednią karalność skazanego oraz potrzebę indywidualnego oddziaływania kary na B. P.. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy weźmie również pod uwagę daty popełnienia czynów, za które skazanemu wymierzono kary poszczególnymi wyrokami objętymi postępowaniem o wydanie wyroku łącznego pod kątem możliwości połączenia kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania i bez takiego zawieszania i wymierzenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności a następnie daty te porówna z datą wejścia w życie art. 89 § 1a k.k. pod kątem prawidłowego zastosowania zasady wyrażonej w art. 4 § 1 k.k.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE