Sygn. akt III Ca 1192/16

POSTANOWIENIE

Dnia 24 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Gabriela Sobczyk (spr.)

Sędziowie: SO Roman Troll

SR (del.) Joanna Łukasińska-Kanty

Protokolant Agnieszka Wołoch

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2016 r. na rozprawie sprawy

z wniosku M. K.

z udziałem J. K., A. K. (1) i B. K.

o ustanowienie służebności drogi koniecznej

na skutek apelacji uczestników postępowania J. K. i A. K. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 26 kwietnia 2016 r., sygn. akt I Ns 297/12

postanawia:

1.  sprostować omyłki pisarskie w treści zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że:

a)  wykreślić w części wstępnej postanowienia oznaczenie jako uczestnika postępowania P. K.,

b)  punkty 5 i 6 postanowienia oznaczyć jako 4 i 5;

2.  zmienić zaskarżone postanowienie w punktach 1, 2 i 3 w ten sposób, że oddalić wniosek;

3.  zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania J. K. i A. K. (1) solidarnie kwotę 480 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Joanna Łukasińska-Kanty SSO Gabriela Sobczyk SSO Roman Troll

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. K. domagała się ustanowienia na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) służebność przejazdu i przechodu z obciążeniem działki nr (...) wchodzącej w skład nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) stanowiącą własność uczestników postępowania A. i D. małżonków K. (następnie A. i J. K.).

Uczestnicy postępowania domagali się oddalenia wniosku, podnosząc, że działka wnioskodawczyni wskazana we wniosku posiada pośredni dostęp do drogi publicznej poprzez inne nieruchomości stanowiące własność wnioskodawczyni i jej męża.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2016r.:

ustanowił na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w Ś. obręb J., obejmujących działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą nr (...) o powierzchni 0,1448 ha, w tytule własności zapisanej obecnie na rzecz M. K., córki R. i Z., służebność drogi koniecznej polegającej na prawie przechodu i przejazdu szlakiem drogowym zaznaczonym na szkicu sytuacyjnym dołączonym do opinii biegłego geodety A. S. z 22 sierpnia 2013 roku,( załącznik nr 2 i 3 do opinii) zajmującym:

- powierzchnię 0, (...) hektara na działce nr (...), wykazanej w księdze wieczystej (...), będącej własnością A. i J. K. szlakiem wyznaczonym przez punkty nr 200, (...), 66B, 19, 66 i 200 (linia przerywana koloru czerwonego na załączniku nr 2 i 3 do opinii)

- powierzchnię 0,0020 hektara na działce nr (...), wykazanej w księdze wieczystej (...), będącej własnością M. K., szlakiem wyznaczonym przez punkty (...) (...),(...) (linia przerywana koloru czerwonego na załączniku nr 2 i 3 do opinii)

- powierzchnię (...) (...) hektara na działce nr (...), wykazanej w księdze wieczystej (...), będącej własnością M. i B. K., szlakiem wyznaczonym przez punkty (...) (linia przerywana koloru czerwonego na załączniku nr 2 i 3 do opinii );

Sąd Rejonowy uczynił integralną częścią niniejszego postanowienia opinię biegłego A. S. z dnia 22 sierpnia 2013r. z załącznikami nr 2 i 3, a ponadto zasądził od wnioskodawczyni M. K. solidarnie na rzecz uczestników J. K. i A. K. (1) kwotę 4.107 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej;

Sąd Rejonowy nakazał pobrać od wnioskodawczyni M. K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 6.554,37 zł tytułem kosztów sądowych oraz zasądził od wnioskodawczyni M. K. solidarnie na rzecz uczestników postępowania J. K. i A. K. (1) kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

Sąd I instancji ustalił, że wnioskodawczyni M. K. jest właścicielką nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...) zapisanej w księdze wieczystej nr (...). W skład powyższej nieruchomości wchodzą również działki o numerach (...). Nieruchomość jest niezabudowana, użytkowana jako rola i łąka. Uczestnicy postępowania A. i J. K. są właścicielami sąsiedniej nieruchomości gruntowej obejmującej m.in. działkę nr (...) wchodzącą w skład nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Rybniku. Nieruchomość zabudowana jest domem jednorodzinnym zajmowanym przez uczestników. Sąd Rejonowy ustalił, że aktualnie nieruchomość wnioskodawczyni nie posiada bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. Dotychczasowy dojazd i dojście do działki nr (...) odbywał się szlakiem drogowym biegnącym przez działki nr (...). Ten szlak istnieje od wielu lat, jest częściowo utwardzany przez wnioskodawczynię kostką i gruzem Jest to jedyny dojazd do drogi publicznej z nieruchomości wnioskodawczyni. Z innej strony nie ma dojazdu. Ustalony szlak przebiega od ulicy (...) działką nr (...), następnie działkami numer (...). Wymagana szerokość drogi służebnej wynosi 5 m. Długość szlaku wynosi około 50 m, a jego powierzchnia 0,0250 ha. Bieg tego szlaku odpowiada treści roszczenia wnioskodawczyni. Sąd I instancji ustalił nadto, że istnieje możliwość urządzenia drogi dojazdowej od strony ulicy (...) przez działkę nr (...) i działkę nr (...), które stanową współwłasność wnioskodawczyni M. K. i jej męża B. K.. Szlak ten aktualnie nie jest przejezdny. Jego wymiary powinny wynosić: szerokość - 5 m, długość - około 80 metrów, powierzchnia - około 0,04 ha. Nawierzchnia nie jest utwardzona, obszar jest przedzielony płotami i zadrzewiony, występują też na nim duże spadki terenu. Koszt urządzenia drogi dojazdowej wynosi: w wersji nr 1 - 52.300 zł a w wersji nr 2 - 90.700 zł. Wartość prawa własności części działki nr (...) obciążonej służebnością drogi koniecznej wynosi 4.107 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w 2009r. wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania umówili się, że w pasie o szerokości 1,5 m na działce stanowiącej własność wnioskodawczyni oraz w pasie o szerokości 3,5 m na działce (...) stanowiącej własność uczestników postępowania przeprowadzona zostanie droga dojazdowa do działki (...). W związku z tym wnioskodawczyni dokonała przebudowy ogrodzenia, robót ziemnych i wycinki drzew na jej posesji. Wiosną 2012r. uczestnicy postępowania wycofali się jednak z tych ustaleń.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy przywołał regulację art. 145 k.c., wskazując, że można żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia potrzebnej służebności drogowej, jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Sąd ten stwierdził, iż ustanowienie służebności drogi koniecznej następuje w stosunkach sąsiedzkich ze względu na strukturę geodezyjną i własnościową nieruchomości. Roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej przysługuje w braku dostępu do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich, a także, gdy istniejący dostęp jest nieodpowiedni. Brak odpowiedniego dostępu powinien być faktem obiektywnym.

W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni nie posiada odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, co w ocenie Sądu Rejonowego uzasadnia ustanowienie służebności drogi koniecznej. Zaznaczył, że ustanawiając służebność drogi koniecznej sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę interes społeczno-gospodarczy, należy przy tym uwzględnić zarówno interes nieruchomości na rzecz której ma być służebność ustanowiona, jak i interes nieruchomości, która ma być obciążona.

W ocenie Sądu Rejonowego ustanowienie służebności drogi koniecznej na rzecz wnioskodawczyni uwzględnia w.w. interes społeczno – gospodarczy. Sąd Rejonowy odniósł się również do podnoszonego przez uczestników postępowania zarzutu, iż nieruchomość wnioskodawczyni posiada pośredni dostęp do drogi publicznej poprzez inne działki stanowiące własność wnioskodawczyni i jej męża. W ocenie Sądu I instancji przez brak odpowiedniego dostępu nieruchomości do drogi publicznej należy rozumieć nie tylko zupełną izolację nieruchomości, lecz także przypadek, w którym ten dostęp wprawdzie istnieje, ale jest szczególnie niedogodny. Taka sytuacja w ocenie Sądu Rejonowego zachodzi w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego wskazał, że wobec nieistnienia definicji legalnej odpowiedniego dostępu do drogi publicznej należy tę przesłankę stosowania art. 145 k.c. rozważać na tle okoliczności konkretnej sprawy, uwzględnieniu potocznego rozumienia słów użytych przez ustawodawcę. Regułą musi być przystosowanie dostępu przez właściciela nieruchomości izolowanej, a ustanowienie drogi koniecznej możliwe jest tylko wtedy, gdy owo przystosowanie wymaga nadmiernych, nieopłacalnych nakładów.

Sąd Rejonowy ocenił, że taka sytuacja zachodzi w realiach niniejszej sprawy. Zważywszy na koszty wykonania drogi dojazdowej w wersji pierwszej i drugiej, a także przedstawiane przez biegłego z zakresu budownictwa wątpliwości związane z dopuszczeniem owej drogi w wersji drugiej do użytkowania z powodu nachylenia terenu.

W ocenie Sądu rejonowego nie bez znaczenia jest również fakt, iż nieruchomość wnioskodawczyni i nieruchomość uczestników postępowania powstały z jednej nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej (...).

Z tych przyczyn Sąd Rejonowy ustanowił służebność drogi koniecznej na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości obejmującej działkę (...) w sposób opisany w postanowieniu. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej Sąd I instancji ustalił na kwotę 4.107 zł, którą zasądził od wnioskodawczyni solidarnie na rzecz uczestników postępowania J. i A. K. (1). Wynagrodzenie to przyjął zgodnie z wyliczeniami biegłego; uznając je za obliczone w sposób prawidłowy, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy.

O kosztach postępowania Sąd I instancji rozstrzygnął na podstawie art. 520 § 2 k.p.c.

Uczestnicy postępowania J. K. i A. K. (1) wywiedli apelację od opisanego powyżej postanowienia. Wnieśli oni o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie wniosku w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na ich rzecz solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje. Ewentualnie wnieśli o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Skarżący zarzucili:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji poprzez przyjęcie, że pomiędzy stronami istniało ustne porozumienie co do przeprowadzenia drogi koniecznej przez działkę uczestników postępowania oznaczoną nr (...), podczas gdy w rzeczywistości uczestnicy postępowania (i ich poprzednicy prawni) jedynie grzecznościowo wyrażali zgodę na przechód przez swoją nieruchomość, przy czym traktowali to rozwiązanie jako czasowe i nigdy nie godzili się na ustanowienie służebności drogi koniecznej - tym bardziej, że wnioskodawczyni ma możliwość przechodu i przejazdu do działki nr (...) przez nieruchomości stanowiące jej własność;

2.  obrazę prawa materialnego tj. art. 145 k.c. w zw. z art. 5 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wytyczenie służebności drogi koniecznej po działce uczestników postępowania, podczas gdy taki przebieg drogi koniecznej powoduje i powodować będzie ciągłe konflikty sąsiedzkie, a wszystko to w sytuacji, gdy działka (...) posiada dostęp pośredni do drogi publicznej przez działki należące do wnioskodawczyni, a nadto taki przebieg drogi rażąco ingeruje w prawo własności uczestników, którzy nie będą mogli nawet ogrodzić swojej posesji, a także narażeni będą na ciągłe i uporczywe przejeżdżanie samochodów w bezpośredniej styczności ze ścianą ich domu i przez ich podwórko, gdzie bawią się dzieci, co jest szczególnie ważne wobec deklaracji męża wnioskodawczyni o zamiarze sprzedania przedmiotowej działki na cele działalności hurtowniczej, a wszystkie powyższe okoliczności powodują, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji stoi w jawnej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, zaś wobec ich zaistnienia powinnym działaniem Sądu było odmówienie udzielenia ochrony prawnej sprzecznym z w.w. zasadami roszczeniom wnioskodawczyni i wytyczenie drogi koniecznej po nieruchomościach należących do samej wnioskodawczyni;

3.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną i sprzeczną z zasadami logiki i doświadczania życiowego ocenę dowodu z opinii biegłych A. S. i A. K. (2) i przyjęcie, że wytyczenie drogi koniecznej w wersji nr 2, a więc w całości po działkach należących do wnioskodawczyni wiąże się z nadmiernymi trudnościami, podczas gdy tak nie jest, bowiem obaj biegli wskazali, że istnieje możliwość wytoczenia takiej drogi po tych działkach, a koszty wykonania drogi w obu wariantach są porównywalne, szczególnie wobec zobowiązania wnioskodawczyni do zapłaty wynagrodzenia na rzecz uczestników, zaś rzekome przeciwwskazania do takiego przebiegu drogi, na które wskazuje Sąd, zostały wytworzone przez samą wnioskodawczynię (płot i drzewa) i są łatwe do usunięcia;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji poprzez pominięcie okoliczności, iż wskutek obciążania działki nr (...) służebnością drogową o powierzchni przyjętej przez Sąd przedmiotowa działka traci charakter budowlany i w przyszłości w razie zamiaru wykonania na niej budynku mieszkalnego realizacja tego zamiaru będzie niemożliwa.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 24 listopada 2016r. wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania B. K. wnieśli o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na ich rzecz od skarżących kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestników postępowania J. K. i A. K. (1) jako zasadna doprowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie wniosku.

W pierwszej kolejności, niezależnie od treści zarzutów apelacji podnieść należy, że ustanowienie służebności w części na działkach będących własnością czy współwłasnością samej wnioskodawczyni stoi w sprzeczności z brzmieniem art. 247kc, zgodnie z którym ograniczone prawo rzeczowe wygasa, jeżeli przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej, albo jeżeli ten, komu prawo to przysługuje nabędzie własność rzeczy obciążonej. W sposób wyraźny zatem ustawodawca łączy los prawa rzeczowego na nieruchomości z osobą właściciela, uznając, że prawo to nie może istnieć, jeżeli osoba uprawniona jest jednocześnie właścicielem rzeczy obciążonej. Tym samym już z tego powodu nie jest możliwe zaakceptowanie zaskarżonego postanowienia.

Odnosząc się do zarzutów apelacji i zasadniczej kwestii, jaką jest zasadność obciążenia służebnością drogową nieruchomości uczestników postępowania J. i A. K. (1), Sąd Okręgowy uznał zasadność zarzutu naruszenia art. 233kpc. Z opinii biegłego złożonych w sprawie nie wynika niemożność urządzenia drogi na działkach (...) stanowiących współwłasność wnioskodawczyni. Analiza opinii biegłego K. nie wskazuje, aby wykonanie drogi było niemożliwe, wskazuje natomiast że do jej urządzenia konieczne jest wykonanie niwelety terenu pod drogę, z uwagi zaś na prywatny jej charakter oraz nieznaczne przekroczenie przeciętnego pochylenia podłużnego drogi istnieje możliwość podjęcia starań o odstępstwa od warunków technicznych (k.236). Co za tym idzie- możliwe jest przeprowadzenie pasa drogowego po wskazanych działkach. Tym samym wniosek Sądu Rejonowego o braku odpowiedniego dostępu uwagi na ukształtowanie terenu działek będących współwłasnością wnioskodawczyni uznać należy za nie mający poparcia w treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Powołać się przy tym należy na §24 ust.4 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz.U. z 2016 poz.124 ), zgodnie z którym pochylenie ukośne jezdni nie powinno być mniejsze niż 0,7% i nie większe niż 12%. W wypadku trudnego ukształtowania terenu dopuszcza się na drogach klasy L i D pochylenie ukośne większe niż 12%. Podkreślenia wymaga, że powołane rozporządzenie określa wymogi dla drogi publicznej, a nie prywatnej. Tym samym skoro nawet w przypadku drogi publicznej, dopuszcza się pochylenie większe niż 12%, zatem możliwe jest ono także w odniesieniu do drogi prywatnej, co zresztą potwierdza przytoczona opinia biegłego K..

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego, wskazać należy, że przesłanki ustanowienia służebności drogi koniecznej wymienione są w art. 145 k.c. Zgodnie z tą regulacją prawną, ustanowienie drogi koniecznej następuje w przypadku braku odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, po nieruchomościach sąsiednich, z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości pozbawionej dostępu oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno – gospodarczy.

Konsekwentna linia orzecznicza Sądu Najwyższego wskazuje, że w warunkach gospodarki rynkowej wykładnia art. 145 § 1 k.c. powinna uwzględniać wpływ rozwoju techniki na ocenę "odpowiedniości" dostępu do drogi publicznej oraz możliwości przystosowania go do potrzeb właściciela nieruchomości. Instytucja ta nie może służyć wygodzie właścicieli działki władnącej, kosztem ograniczenia prawa właściciela działki obciążonej. Chodzi o odpowiedni, nie zaś o łatwiejszy dostęp do drogi publicznej. Pozwala to uznać, że w sytuacji, w której istniejący dostęp do drogi publicznej jest nieodpowiedni, regułą powinno być przystosowanie go do prawidłowego użytku, chyba że byłoby to niemożliwe lub wymagałoby niewspółmiernych i nieopłacalnych nakładów, co zachodzi zupełnie wyjątkowo (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 18 marca 2005r., III CK 447/04, Lex nr 197623, z 26 maja 2008r., V CSK 81/06, Lex 421045, z 21 czerwca 2011r., I CSK 646/10, Lex nr 898248).

Sąd Rejonowy miał na względzie przedstawione zasady, lecz nie nadał należytej wagi temu, że dopuszczalne jest urządzenie drogi dojazdowej przez nieruchomości stanowiące własność wnioskodawczyni i jej męża. Nie może budzić wątpliwości, że ustalenie rzeczywistej możliwości dostosowania istniejącego dojazdu do wymogów zaspokajających potrzeby oznaczonej nieruchomości powinno się odbywać indywidualnie, z uwzględnieniem jej konkretnych cech i potrzeb. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "odpowiedniego dostępu", którym posłużył się w art. 145 § 1 k.c., co nakazuje przyjąć, że chodzi o jego potoczne rozumienie. W tym zaś ujęciu "odpowiedni" to "odpowiadający przeznaczeniu", "spełniający wymagane warunki". O tym, czy istniejący dostęp jest odpowiedni, decydują więc każdorazowo okoliczności konkretnej sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 20 września 2012r., IV CSK 34/12, Lex nr 1230155).

W niniejszej sprawie było bezspornym, iż istnieje możliwość poprowadzenia drogi dojazdowej przez nieruchomości stanowiące własność wnioskodawczyni i jej męża. Urządzenie dojazdu od strony ulicy (...) przez działkę nr (...) i działkę nr (...), które stanową współwłasność wnioskodawczyni M. K. i jej męża B. K. nie wymaga niewspółmiernych czy nieopłacalnych nakładów. Zgodnie z opinią biegłych geodetów wymiary tego szlaku winny wynosić: szerokość - 5 m, długość - około 80 metrów, powierzchnia - około 0,04 ha. Ewentualne trudności z nachyleniem mogą być zniwelowane, nasadzenia i płoty wykonane przez wnioskodawczynię są przeszkodami łatwo usuwalnymi. Rację mają przy tym skarżący, podnosząc w apelacji, że posadzenie drzew i wybudowanie płotów leżało wyłącznie w gestii wnioskodawczyni a zatem ona winna ponosić tego konsekwencje i koszty związane z ich usunięciem. Koszty poprowadzenia dojazdu przez nieruchomości wnioskodawczyni i jej męża są porównywalne do kosztów adaptacji drogi koniecznej przez nieruchomość uczestników postępowania. Różnica wynosi około 30 %, przy czym należy wziąć pod uwagę, iż w przypadku ustanowienia służebności drogi koniecznej wnioskodawczyni byłaby zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia. Nadto drogi w obu wariantach zajmują podobną powierzchnię i mają porównywalną długość. Trzeba z całą stanowczością zaznaczyć, że w sytuacji, w której istniejący dostęp do drogi publicznej jest nieodpowiedni, regułą powinno być przystosowanie go do prawidłowego użytku a nie obciążanie nieruchomości sąsiednich. Jeszcze raz powtórzyć wypada, że instytucja służebności drogi koniecznej nie może służyć wygodzie właścicieli działki władnącej, kosztem ograniczenia prawa właściciela działki obciążonej. Chodzi o odpowiedni, nie zaś o łatwiejszy dostęp do drogi publicznej (por. postanowienie SN z 21.06.2011r., I CSK 646/10, LEX nr 898248).

Nadto Sąd odwoławczy miał na uwadze, że zgodnie z art. 145§3kc, przeprowadzenie drogi powinno uwzględniać interes społeczno- gospodarczy. W zakresie tego przepisu znajduje się takie przeprowadzenie drogi, aby nie była ona źródłem konfliktów sąsiedzkich (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 1983r., III CRN 14/83).

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania pomiędzy wnioskodawczynią a skarżącymi w związku z wnioskowanym przez M. K. przebiegiem drogi istnieje konflikt. Nie ma istotnego znaczenia, która ze stron jest bardziej aktywna w tym konflikcie. Istotne jest, że zarzewiem tego konfliktu jest proponowany przez wnioskodawczynię przebieg drogi koniecznej. Niewątpliwie zaś ustanowienie służebności drogi koniecznej na rzecz wnioskodawczyni z obciążaniem nieruchomości uczestników postępowania byłoby zarzewiem stałych konfliktów sąsiedzkich pomiędzy wnioskodawczynią a skarżącymi. Przy ustanowieniu drogi koniecznej trzeba mieć na uwadze interesy obu stron, a więc nie tylko żądającego ustanowienia drogi, lecz także właściciela nieruchomości, przez którą droga ta ma przechodzić. Jeśli szkoda grożąca właścicielowi nieruchomości, mającej zostać obciążoną drogą konieczną, jest większa niż korzyści, które uzyska żądający drogi, to nie można orzec ustanowienia drogi koniecznej (por. postanowienie SN z 7.11.2012r., IV CSK 423/12).

Dostęp działki (...) do drogi publicznej przez działki będące współwłasnością wnioskodawczyni, która może z nich korzystać i decydować o sposobie ich zagospodarowania w ocenie Sądu Okręgowego stanowi dostęp odpowiedni.

Uznając zatem, że w okolicznościach sprawy działka (...) ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej, należało wyciągnąć wniosek o braku przesłanek z art. 145§1kc uzasadniających ustanowienie drogi koniecznej. Tym samym Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy też nadmienić, że oceniając zasadność apelacji Sąd Okręgowy wziął pod uwagę stan faktyczny istniejący w momencie zamknięcia rozprawy( art. 316§1kpc w zw.z art. 13§2kpc), w tym stan własności nieruchomości. W tym kontekście, w szczególności wobec nabycia przez wnioskodawczynię i jej męża działek (...), nie ma znaczenia w sprawie okoliczność, że działka (...) i działka skarżących wywodzą się z podziału jednej nieruchomości. Okoliczność ta winna być bowiem brana pod uwagę wówczas, gdyby działka wnioskodawczyni(...) nie posiadała odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, a ona taki dostęp posiada.

Z przytoczonych powodów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w punktach 1, 2 i 3 w ten sposób, że oddalił wniosek. Zawarte w zaskarżonym postanowieniu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odpowiada treści art. 520§3kpc, zatem nie wymagało zmiany.

Orzekając o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy oparł się na art. 520 § 3 k.p.c. i zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania J. K. i A. K. (1) solidarne kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Rozstrzygnięcie to oparł na §10 ust.1 pkt 1 w zw. z §5 pkt3 w zw. z §15 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 poz. 1800 ze zm. )

O sprostowaniu omyłek pisarskich w treści zaskarżonego postanowienia orzekł na podstawie art. 350 § 1 - 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

SSR (del.) Joanna Łukasińska – Kanty SSO Gabriela Sobczyk SSO Roman Troll