UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu Z. R. prawa do emerytury.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
i nieskładkowe w wymiarze 25 lat, 8 miesięcy i 16 dni, w tym 6 lat, 5 miesięcy i 10 dni pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 23 lipca 1979r. do
22 września 1992r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony
w (...) w P., ponieważ zaświadczenie o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach zostało wystawione przez archiwum, a ponadto ubezpieczony w tym czasie był zatrudniony w charakterze członka (...) w P..

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury. Podnosił, iż nie jest zgodne z prawdą, że został zatrudniony w charakterze członka Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w P.. Argumentował, że nie wnosił żadnych wkładów członkowskich w postaci gospodarstwa rolnego, czy środków pieniężnych. Został zatrudniony od dnia 23 lipca 1979r. na podstawie umowy o pracę i przez cały okres był kierowcą samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Wynagradzany był na podstawie stawki godzinowej. Wskazywał, iż jego pracodawca uległ likwidacji i nie może uzyskać właściwych zaświadczeń.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Z. R. urodził się (...), wniosek o emeryturę zgłosił w dniu
4 kwietnia 2016r. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 8 miesięcy i 16 dni, w tym 6 lat, 5 miesięcy i 10 dni pracy wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (od
18 września 1975r. do 26 kwietnia 1976r., od 23 września 1992r. do 30 czerwca 1995r., od
1 sierpnia 1995r. do 30 czerwca 1996r. oraz od 6 sierpnia 1996r. do 31 grudnia 1998r.). Odwołujący złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

dowód: akta ZUS.

Wnioskodawca w okresie od 23 lipca 1979r. do 22 września 1992r. był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w P.. Odwołujący został przyjęty w poczet członków w dniu 23 lipca 1979r. Ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Wynagradzany był według dniówek obrachunkowych. Do ustania stosunku członkostwa doszło na skutek wypowiedzenia dokonanego przez członka i skreślenia z listy członków.

dowód: akta ZUS, akta osobowe z (...) (...) w P., częściowo wyjaśnienia ubezpieczonego (k. 28-28v akt).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust.1. Ust. 2 art. 32 ustawy stanowi, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. W ust. 4 powołanego art. 32 ustawy wskazano, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat /§3/. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych /§ 4 ust. 2/. Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku /§ 2 ust. 1/.

Ubezpieczony co prawda na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w dniu 20 marca 2016r. osiągnął 60 rok życia oraz złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Nie udowodnił jednak na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Odnośnie okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej(...) w P., gdzie ubezpieczony wykonywał pracę od 23 lipca 1979r. do
22 września 1992r. w pierwszej kolejności znaczenie miało ustalenie podstawy na jakiej ubezpieczony wykonywał pracę. Sporne było bowiem czy ubezpieczony pracował w tej spółdzielni jako pracownik, czy jako członek. Jest to istotne o tyle, iż z powołanego wyżej przepisu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach wynika, że przewidziana w nim możliwość przyznania emerytury w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 tej ustawy dotyczy przypadków wykonywania pracy tylko przez pracowników. Takie ograniczenie prawa do wcześniejszej emerytury jedynie do wypadków świadczenia pracy w charakterze pracownika nie jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równego traktowania. Wskazać należy, iż jak wynika pośrednio z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004r. (sygn. P 17/03, OTK ZU 2004 nr 6a) o ile nie ma podstaw do różnicowania uprawnień do emerytury w zależności od rodzaju zakładu pracy (pracodawcy), w którym pracownik jest zatrudniony, o tyle nie kwestionuje się ograniczenia prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na wykonywanie zatrudnienia tylko w charakterze pracownika. Takie zróżnicowanie uprawnień podmiotów ma charakter elementarny i wiąże się ze szczególnymi cechami stosunku pracy, które jakościowo odróżniają go od innych stosunków prawnych, w tym także i takich, w ramach których świadczona jest praca. Wykonywanie zatrudnienia w ramach stosunku pracy daje podstawę wyodrębnienia określonej grupy osób i usprawiedliwia inne ich traktowanie w regulacjach prawa pracy aniżeli osób, które statusu takiego nie mają.

Tym samym wykonywanie pracy jako członek wyklucza możliwość uwzględnienia danego okresu pracy do okresów pracy w warunkach szczególnych niezależnie od charakteru wykonywanych czynności. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszym procesie wskazuje, iż odwołujący w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w P. nie pracował jako pracownik najemny, lecz jako członek. Dokumentacja w tym zakresie jest jednoznaczna i potwierdza ona, iż ubezpieczony był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w P., a nie jej pracownikiem. Po pierwsze wskazują na to akta osobowe z tego okresu pracy. Znajduje się tam karta ewidencji pracy i dochodów ubezpieczonego-spółdzielcy, w której jednoznacznie wskazano, że został przyjęty w poczet członków w dniu 23 lipca 1979r., a więc pierwszego dnia zatrudnienia. Z dokumentacji tej wynika ilość dniówek obrachunkowych i obliczone na ich podstawie wynagrodzenie. Z karty tej wynika, że ubezpieczony od samego początku wynagradzany był według dniówek obrachunkowych. Zresztą dokumentacja ta stanowiła podstawę do wydania zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 26 lutego 2003r., które zostało złożone przez ubezpieczonego w ZUS. Przy czym należy zauważyć, iż w tym zaświadczeniu jednoznacznie wskazano, iż wystawione zostało na podstawie wykazów dniówek obrachunkowych ubezpieczonego spółdzielcy z lat 1979-1992. W aktach osobowych znajduje się ponadto zaświadczenie z dnia 20 sierpnia 1998r. potwierdzające, że ubezpieczony był zatrudniony na zasadzie członkostwa w okresie od 23 lipca 1979r. do 22 września 1992r. W aktach osobowych znajduje się także pismo z dnia 23 września 1992r., z którego wynika, że do ustania zatrudnienia doszło na skutek skreślenia z listy członków – wypowiedział członek. Biorąc pod uwagę wskazaną dokumentację Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom ubezpieczonego w części dotyczącej podstawy jego zatrudnienia i okoliczności z tym związanych. Sąd nie przeprowadził w tym zakresie dowodu z zeznań świadków, bowiem zeznania te nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia. W orzecznictwie jednolicie przyjmuje się bowiem, iż niedopuszczalne jest oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków w sytuacji, gdy z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynikają okoliczności przeciwne. Ustalenie prawa do świadczenia z ubezpieczenia wymaga przedstawienia dowodów precyzyjnych, jednoznacznych i pewnych. Nawet w przypadku gdyby świadkowie potwierdzili, że ubezpieczony pracował jako pracownik najemny to nie można byłoby uznać takich zeznań za wiarygodnych, bowiem zgromadzona dokumentacja jednoznacznie potwierdza, iż ubezpieczony był członkiem (...), a nie pracownikiem najemnym.

Reasumując, ubezpieczony nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. W konsekwencji uznając zaskarżoną decyzję za prawidłową Sąd, na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie ubezpieczonego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE