WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Włodzimierz Czechowicz
Protokolant:	Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 grudnia 2016 roku w Warszawie

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 20 maja 2016 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 20 maja 2016 roku znak
(...) w ten sposób, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego R. S. zalicza okres nauki na Wydziale (...) Politechniki (...) od dnia 1 października 1989 roku do dnia 6 listopada 1995 roku.

VII U 1111/16

UZASADNIENIE

Pismem złożonym w dniu 5 lipca 2016 roku R. S. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z dnia 20 maja 2016 roku dotyczącej ustalenia wysokości kapitału początkowego.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych obliczając kwotę kapitału początkowego nie uwzględnił okresu 10 semestrów studiów na Politechnice (...), mimo udokumentowania odpowiednimi zaświadczeniami.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ k.p.c. wskazując, że zgodnie z przepisem art. 7 ust. 9 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okresy nieskładkowe uważa się okres nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki w wymiarze określonym w programie studiów (k-4 a.s).

Po otrzymaniu odpowiedzi na odwołanie R. S. złożył pismo procesowe, w którym wskazał, że pojęcie „ukończenie studiów” nie jest równoznaczne z pojęciem „ukończenia nauki”, a na taką różnicę wskazuje uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1993 roku (k-11 a.s).

W toku postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy Warszawa-Praga ustalił następujący stan faktyczny: w dniu 7 kwietnia 2016 roku R. S. złożył wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego (k. 19 a/r). Do wniosku dołączył zaświadczenie z dnia 22 marca 2016 roku wystawione przez Politechnikę (...) stwierdzające, że odwołujący się zaliczył 10 semestrów studiów, zaliczył wszystkie semestry objęte programem studiów, do ukończenia studiów pozostało mu złożenie i obrona pracy dyplomowej (k-20 a/r).

Decyzją z dnia 20 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział odmówił zaliczenia okresu nauki w szkole wyższej z uwagi na fakt nieukończenia studiów
(k- 21 a/r).

Na wniosek odwołującego się Sąd Okręgowy zwrócił się do Politechniki (...) o nadesłanie jego akt osobowych oraz regulaminu studiów (k-14 a.s). Na podstawie nadesłanych w dniu 14 września 2016 roku dokumentów Sąd Okręgowy ustalił, że Regulamin Studiów w Politechnice (...) uchwalony przez Senat w dniu 29 maja 1991 roku (ze zmianami) stwierdzał w § 16 ust. 1, że ukończenie studiów następuje po zdaniu egzaminu dyplomowego (k-23v a.s). Na podstawie akt osobowych odwołującego się Sąd Okręgowy ustalił, że R. S. zaliczył 10 semestrów studiów w latach 1989-1995 zgodnie z planem studiów, które trwały 5 lat tj. 10 semestrów (zaświadczenie z dnia
10 stycznia 2007 roku). Takiej samej treści jest inne zaświadczenie z dnia 10 grudnia 2007 roku informujące również, że odwołujący się R. S. rozpoczął studia w dniu
1 października 1989 roku, został skreślony z listy studentów z dniem 6 listopada 1995 roku, co potwierdza zaświadczenie z dnia 7 listopada 1995 roku.

Na wniosek odwołującego się Sąd Okręgowy zwrócił się do ZUS I Oddział w W. o nadesłanie akt kapitału początkowego kolegi ze studiów odwołującego się C. P.. Odwołujący się stwierdził bowiem na rozprawie w dniu 24 października 2016 roku, że organ rentowy I Oddział Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (I Oddział w W. w W.) zaliczył temu właśnie koledze okres studiów do okresu nieskładkowego (odwołujący się k-30 nagranie 00:03:36). Na podstawie akt C. P. (karty bez numeracji) Sąd Okręgowy ustalił, że studiował on na Politechnice (...) w okresie od 20 października 1992 roku do 10 listopada 1995 roku. W dniu
10 grudnia 2007 roku Politechnika W. wystawiła zaświadczenie o zaliczeniu
10 semestrów, planowo studia trwały 10 semestrów, C. P. został skreślony z listy studentów z dniem 10 listopada 1995 roku. Zaświadczenie to jest wystawione z tym samym dniem, co wskazane wyżej zaświadczenie dla odwołującego się. Organ rentowy miał wątpliwości, (o czym świadczy odręczna notatka na wykazie wprowadzonych okresów ubezpieczenia C. P.) czy „ skreślony na V roku oznacza ukończenie studiów czy nie”, ostatecznie w decyzji z dnia 26 października 2015 roku (...) w pkt. III.2. przyjęto jako okresy nieskładkowe 5 lat, 0 miesięcy i 0 dni ograniczając je do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych. Na wykazie wprowadzonych okresów ubezpieczenia widnieje oznaczenie T w kolumnie „dopuszczony” w doniesieniu do okresów NP 11. Wysokość kapitału obliczono na kwotę 24.919,07 zł, nie wskazano przy tym, że okresu studiów nie uwzględniono z uwagi na nieukończenie studiów.

Na podstawie wyjaśnień odwołującego się złożonych na rozprawie w dniu
24 października 2016 roku Sąd Okręgowy ustalił, że studiował on przez 10 semestrów, nie złożył i nie obronił pracy dyplomowej (k-30, nagranie 00:03:36). Na rozprawie w dniu
29 grudnia 2016 roku odwołujący się popierał odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wnosił o oddalenie odwołania, nie zostały zgłoszone nowe wnioski dowodowe (k-40 a.s).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie akt sprawy, akt nadesłanych przez organ rentowy w kwestii ustalenia kapitału początkowego odwołującego się oraz C. P. (I Oddział ZUS), wyjaśnień odwołującego się oraz jego akt osobowych nadesłanych przez Politechnikę (...). Zgromadzony materiał dowodowy stanowił podstawę rozstrzygnięcia, nie był kwestionowany przez strony postępowania, nie złożono przy tym wniosków o uzupełnienie tego materiału.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga zważył, co następuje: spór w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii, czy organ rentowy prawidłowo nie uwzględnił okresu studiów na Politechnice (...) w wymiarze 10 semestrów w okresie od dnia
1 października 1989 roku do dnia 6 listopada 1995 roku, kiedy to odwołujący się został skreślony z listy studentów.

Jak wynika z przepisów art. 173 i nast. Ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 j.t.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie Ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

Przy ustalaniu zaś kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie Ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2 okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 Ustawy, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998r.

Sąd Okręgowy oceniając zasadność odwołania miał na uwadze wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 stycznia 2013 roku (III AUa 1074/12), w którym Sąd ten stwierdził, że zgodnie z art. 7 pkt 9 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresem nieskładkowym są okresy nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów. Sąd Apelacyjny wskazał przy tym, że termin ”ukończenie nauki” odnosi się do zaliczenia całego programu studiów, co należy odróżnić od pojęcia ”ukończenia studiów” z czym wiąże się obrona pracy magisterskiej i otrzymanie dyplomu ukończenia studiów wyższych.

Sąd Okręgowy zważył ponadto, że odwołujący trafnie powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1993 roku (II UZP 6/93 opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 1994, Nr 1, poz. 15) zgodnie z którą, użyte w art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) określenie "pod warunkiem ukończenia nauki", oznacza zaliczenie wszystkich semestrów przewidzianych programem studiów mimo nie uzyskania dyplomu ich ukończenia. W ocenie Sądu Okręgowego uchwała ta pomimo jej podjęcia w stanie prawnym obowiązującym przed wejściem w życie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ma nadal walor aktualności także pod rządami obecnie obowiązującej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Najwyższy wskazał w uzasadnieniu, że brak podstawy do przyjęcia wniosku, że ustawodawca miał na myśli tylko takie osoby, które zdały egzamin końcowy, a więc ukończyły wyższe studia. Nie wydaje się bowiem prawdopodobne, by ustawodawca zamierzał wyłączyć możliwość zaliczenia do okresu zatrudnienia kilkuletniego okresu nauki w szkole wyższej, ukończonej w wymiarze określonym programem, tylko ze względu na nieuzyskanie dyplomu. Ukończenie nauki w szkole wyższej bez uzyskania tytułu zawodowego wpływa niewątpliwie na poziom i kwalifikacje pracownika, a nieraz nawet daje pewne uprawnienia w sferze zawodowej, choćby w zakresie wysokości wynagrodzenia. Nieprzystąpienie do egzaminu końcowego (magisterskiego, dyplomowego) należy do sytuacji wyjątkowych, spowodowanych nieraz niekorzystnymi okolicznościami życiowymi, niezależnymi od osoby zainteresowanej. Nie byłoby więc słuszne pozbawianie takiej osoby możliwości zaliczenia - dla celów emerytalno-rentowych - kilkuletniego okresu nauki, w czasie których nie pracowała, gdyż uczyła się.

Potwierdzeniem poglądu wyrażonego w powyższej uchwale jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2000 roku (II UKN 279/99 opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2001, Nr 8, poz. 286) zgodnie z którym, okres nauki w szkole wyższej na jednym kierunku studiów jest, pod warunkiem ich ukończenia i w wymiarze określonym programem studiów, uwzględniany przy ustaleniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rentowych jako okres nieskładkowy, niezależnie od statusu uczelni lub trybu studiowania.

Przenosząc powyższe poglądy na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że skoro bezsporne jest w świetle zaświadczeń z Politechniki (...) odbycie przez R. S. 10 semestrów nauki przewidzianych w programie studiów, spełniona została przesłanka z art. 7 pkt. 9 ustawy dotycząca okresu nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów; jak wynika bowiem z art. 174. Ust. 2 pkt. 2. przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Takim właśnie okresem nieskładkowym jest w przypadku odwołującego się R. S. wskazany w sentencji wyroku okres nauki na Wydziale (...) Politechniki (...) od dnia 1 października 1989 roku do dnia skreślenia z listy studentów z dniem 6 listopada 1995 roku.

Sąd Okręgowy dokonał własnej analizy wskazanych wyżej przepisów dotyczących ustalania wysokości kapitału początkowego, nie kierował się przy tym jedynie argumentacją odwołującego, że skoro znajdującemu się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej C. P. uwzględniono okres studiów przy obliczeniu wysokości kapitału początkowego, powinno to skutkować także uwzględnieniem wniosku R. S. z dnia 7 kwietnia 2016 roku w zaskarżonej decyzji.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, że organ rentowy niezasadnie odmówił ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego R. S., co skutkowało uwzględnieniem odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.