Sygn. VUa 45/15
Dnia 27 grudnia 2016 roku
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,
Wydział V w składzie:
Przewodniczący: SSO Mariola Mastalerz
Sędziowie: SSO Urszula Sipińska-Sęk (spr.)
SSO Adam Bojko
Protokolant: st.sekr.sądowy Marcelina Machera
po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim
na rozprawie
sprawy z wniosku S. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy
na skutek apelacji wnioskodawcy S. S. od wyroku Sądu Rejonowego
IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb.
z dnia 11 września 2015r. sygn. IV U 28/15
1. zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję w ten sposób,
że ustalony uszczerbek na zdrowiu z tytułu wypadku przy pracy
u wnioskodawcy S. S. zwiększa z 15% do 32,5%,
2. oddala apelację w pozostałej części.
V Ua 45/15
(...) Oddział w T. decyzją z dnia 19 grudnia 2014 roku sygn. (...) przyznał S. S. odszkodowanie z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy pracy z dnia 24 kwietnia 2010 roku za 15% uszczerbku na zdrowiu w kwocie 10950zł.
Z. z dnia 11 września 2015 roku o sygn. IV U 28/15 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. S. od decyzji z dnia 24 kwietnia 2010r..
Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:
Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 11 listopada 2014 roku w sprawie IV U 162/13 zmienił decyzję ZUS z dnia 29 kwietnia 2013 roku i przyznał S. S. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy uznając, że zdarzenie z dnia 24 kwietnia 2010 roku było wypadkiem przy pracy. Wyrok jest prawomocny.
W sprawie tej sporne było, czy S. S. doznał urazu i czy był to wypadek przy pracy. ZUS kwestionując zdarzenie w decyzji odmówił prawa do odszkodowania nie uznając zdarzenia za wypadek przy pracy.
Prawomocnym wyrokiem zostało rozstrzygnięte, że w dniu 24 kwietniu 2010 roku powód uległ wypadkowi przy pracy. S. S. był wówczas zatrudniony w Hucie (...) w W.. Gdy wracał na swe stanowisko pracy przechodził obok miejsca, a którym studzi się szkło. Studzenie odbywa się powietrzem z wentylatorów oraz z rury z nawiewem.
S. S. poczuł uderzenie w oko. Oko zasiniało, zaczęło boleć. Doszło do odwarstwienia siatkówki oka lewego.
Uszczerbek na zdrowiu będący skutkiem tego wypadku wynosi 15% .
Sąd Rejonowy uznał, w oparciu o podzieloną opinię biegłej z zakresu okulistyki D. P. (1), iż odwołanie jest nieuzasadnione. Biegła dokonała oceny stanu narządu wzroku na chwilę obecną, ale uwzględniła stan, jaki istniał przed wypadkiem. Sąd wskazał, że powód jest osobą krótkowzroczną, z niedowidzeniem na oko prawe. Wartość uszczerbku na zdrowiu biegła oceniła na 50%, przy czym jest to uszczerbek określony na podstawie tabeli (załącznik do rozp. (...) z 18 grudnia 2002 roku – Dz.u. 2013.954) na podstawie ustalonych wartości obniżenia ostrości wzroku. Sąd podniósł również, iż z dokumentacji lekarskiej biegła ustaliła wartość uszczerbku na zdrowiu przed wypadkiem i wynosił on 35%. W związku z tym Sąd I instancji uznał, że wielkością uszczerbku jest wartość aktualna pomniejszona o stan poprzedni nie związany z wypadkiem. Sąd zgodził się z opinią biegłej, która przyjęła 15% uszczerbku na zdrowiu wskazując, iż uszczerbek ten ustaliła na podstawie tabeli z pkt 27a tabeli, a jest to zgodne z zasadą ustalania uszczerbku przy odwarstwieniu siatkówki określoną w punkcie 37.
Ponieważ ZUS przyznał wnioskodawcy odszkodowanie za 15% uszczerbku na zdrowiu, Sąd Rejonowy uznał, że decyzja jest zgodna z prawem, gdyż prawidłowo ustalono uszczerbek na zdrowiu i wysokość należnego odszkodowania. Dlatego Sąd Rejonowy na podstawie art.477 14§ 1 k.p.c odwołanie oddalił.
Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca S. S., zaskarżając go całości. Skarżący zarzucił Sądowi I instancji brak przygotowania do prowadzenia sprawy oraz brak znajomości instrukcji tabeli 27a, a biegłej nieprawidłowość w badaniu, na podstawie którego został ustalony 15% uszczerbek na zdrowiu. Skarżący podniósł, że uszczerbek powinien być wyższy tj. wynosić 35%, gdyż także drugie oko nie jest okiem zdrowym, a nadto biegła nie uwzględniła uszczerbku za ograniczone pole widzenia, a jedynie za ostrość wzroku.
Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w całości i ponowne przekazanie sprawy do Sądu I instancji, powołanie nowego lekarza biegłego z zakresu okulistyki oraz powołanie biegłego z zakresu BHP.
Na rozprawie apelacyjnej w dniu 22 marca 2016 roku Sąd oddalił wniosek dowodowy wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu BHP, dopuścił natomiast dowód z opinii biegłej okulisty A. A..
Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił :
W następstwie wypadku przy pracy z dnia 24 kwietnia 2010r. S. S. doznał odwarstwienia siatkówki oka lewego, co spowodowało trwały uszczerbek na zdrowiu w łącznej wysokości 32,5%:
-w zakresie obniżenia ostrości wzroku w wysokości 20 % z punktu c 27a załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 2002r. (uszczerbek po wypadku 55% (0,5 oko prawe, 0,1 oko lewe)- uszczerbek przed wypadkiem 35%( 0,4 oko prawe, 0,6 oko lewe))
- w zakresie zawężenia pola widzenia (do 30 o w kwadrantach dolnym i nosowym oraz do 40 o w części górnej i skroniowej) 12,5% z punktu c 32 załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 2002r.
(dowód: opinia biegłej z zakresu okulistyki A. A. (2) – k. 84-85 akt, opinia uzupełniająca – k.105-106 akt, wynik badania zawężenia pola widzenia z 30.09.2010r. – k. 154 dokumentacji medycznej ZUS)
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja ubezpieczonego zasługuje na częściowe uwzględnienie.
Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne - po ich uzupełnieniu w postępowaniu apelacyjnym - są wystarczające do merytorycznego rozpoznania apelacji.
Zarzuty apelacji sprowadzają się do błędnego ustalenia stanu faktycznego w zakresie ustalenia wysokości trwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu wypadku przy pracy, któremu uległ skarżący w 2010r.
Skarżący konsekwentnie podnosił, że opinia biegłej okulisty D. P. (1) jest niekompletna, gdyż nie uwzględnia faktu, że drugie oko, które nie uległo wypadkowi jest także okiem chorym oraz iż oprócz zmniejszenia ostrości wzroku, po wypadku nastąpiło u niego zawężenie pola widzenia. Mimo, że Sąd Rejonowy dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłej okulisty D. P. (1) celem odniesienia się do zarzutów skarżącego, to biegła de facto tego nie zrobiła. Opinia uzupełniająca ogranicza się bowiem do lakonicznego stwierdzenia biegłej, że nie zgadza się z zastrzeżeniami wnioskodawcy. Taka opinia uchyla się spod sądowej kontroli. Biegła nie wyjaśniła bowiem dlaczego zastrzeżenia wnioskodawcy są niesłuszne. Uniemożliwia to sprawdzenie logicznego ciągu rozumowania biegłej. Zarzuty skarżącego były istotne i konkretne i nie doczekały się wyjaśnienia, ani ze strony biegłej ani Sądu I instancji. Powyższe uchybienie procesowe skłoniło Sąd Okręgowy do uwzględnienia wniosku dowodowego skarżącego i dopuszczenia na okoliczności sporne dowodu z opinii drugiej biegłej z zakresu okulistyki A. A. (2).
Opinia biegłej A. A. (2) potwierdza zasadność zarzutów skarżącego. Biegła podniosła, że w wyniku wypadku przy pracy skarżący doznał uszczerbku zarówno w zakresie obniżenia ostrości wzroku jak i zawężenia pola widzenia, tak więc procentowe wartości uszczerbku należy zsumować.
Zawężenie pola widzenia (do 30 ( o) w kwadrantach dolnym i nosowym oraz do 40 ( o) w części górnej i skroniowej) po wypadku zostało stwierdzone osobistym badaniem przez lekarza okulistę- orzecznika ZUS w dniu 30 września 2010r. Pomimo to organ rentowy nie przyznał skarżącemu z tego tytułu jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu, tak samo jak biegła D. P.. Spowodowało to zaniżenie ustalonego trwałego uszczerbku na zdrowiu zarówno przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji, jak i przez biegłąD. P.. Wolną od tych nieprawidłowości jest opinia biegłej A. A. (2), która kompleksowo oceniła stan narządu wzroku skarżącego uwzględniając zarówno ostrość wzroku jak i zawężenie pola widzenia, dlatego Sąd Okręgowy w całości ją podzielił
Zarzuty organu rentowego co do nie przeprowadzenia przez biegłą A. A. osobistego badania zawężenia pola widzenia u skarżącego nie mają racji bytu. Biegła w tym zakresie oparła się na badaniu dokonanym po wypadku w dniu 30 września 2010r. przez lekarza orzecznika ZUS. Badanie to obiektywnie określa san narządu wzroku skarżącego po wypadku, a tym samym jest miarodajne do ustalenia uszczerbku na zdrowiu z tego tytułu. Badanie zawężenia pola widzenia wykonane po 6 latach od wypadku, nie oddawałoby prawidłowo zakresu uszczerbku na zdrowiu doznanego przez skarżącego na skutek wypadku przy pracy.
Tak samo za bezzasadne należy uznać zarzuty organu rentowego dotyczące zwiększenia przez biegłą A. A. stopnia uszczerbku na zdrowiu z tytułu ostrości wzroku w oparciu o pogorszenia parametrów widzenia oka prawego. Ma rację organ rentowy, że to nie oko prawe, lecz lewe uległo wypadkowi. Nie oznacza to jednak, że pogorszenie ostrości wzroku w oku prawym nie ma wpływu na stopień uszczerbku na zdrowiu związany z wypadkiem. Należy przypomnieć, że przed wypadkiem wnioskodawca cierpiał na niedowidzenie oka prawego i astygmatyzm krótkowzroczny obu oczu. Na skutek uszkodzenia oka lewego w wypadku cały ciężar widzenia został przeniesiony na niedowidzące oko prawe, co doprowadziło do pogłębienia istniejącej uprzednio wady. Nie ulega zatem wątpliwości, że pogorszenie stanu oka prawego ma bezpośredni związek z wypadkiem przy pracy, co powinno mieć odzwierciedlenie w wysokości ustalanego uszczerbku na zdrowiu. Tymczasem biegła D. P. w swej opinii , jak i organ rentowy, przy ustalaniu uszczerbku na zdrowiu skarżącego związanego z wypadkiem przy pracy skupili się wyłącznie na badaniu i porównywaniu stanu wzroku w oku lewym. Tylko opinia sporządzona przez biegłą A. A. (2) porównuje całościowo stan narządu wzroku skarżącego zarówno przed jak i po wypadku. Ponadto organ nie zauważa, że oko lewe uległo uszkodzeniu w większym stopniu niż to przyjęła biegła D. Pałenga Pydyn. Biegła przyjęła bowiem, że przed wypadkiem ostrość wzroku w oku lewym wynosiła 0,6 , a po wypadku 0,2. Tymczasem sam organ rentowy ustalił, tak samo jak biegła A. A., że po wypadku ostrość wzroku w oku lewym zmniejszyła się do 0,1, a nie 0,2. Ten błąd spowodował zaniżenie przez biegłą D. P.-Pydyn wartości uszczerbku związanej z ostrością wzroku.
Nie ma racji organ rentowy twierdząc, że po wypadku ostrość wzroku w oku prawym u wnioskodawcy uległa pogorszeniu w dacie badania przez biegła A. A.. Z dokumentacji medycznej wynika, że po wypadku ostrość wzroku w oku prawym wynosiła 0,5, już w dacie badania przez ZUS 26.02.2013r. Takie wartości wskazuje także badanie przeprowadzone przez biegłą D. Pałenga –Pydyn.
Prawidłowo zatem biegła A. A. ustaliła wysokość uszczerbku na zdrowiu skarżącego z dwóch pozycji załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym i długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974).
tj. 27 a (obniżenie ostrości wzroku) i 32 (zawężenie pola widzenia) łącznie na 32,5%.
Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, w myśl art. 11 ustęp 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przysługuje jednorazowe odszkodowanie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się zgodnie z art. 11 ustęp 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. zmienił w tym zakresie zaskarżony wyrok i poprzedzającą decyzję ZUS orzekając jak w punkcie 1 sentencji.
Dalej idąca apelacja skarżącego tj. w zakresie ustalenia 35% trwałego uszczerbku na zdrowiu jako niezasadna podlega na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.
Wprawdzie w opinii pierwotnej biegła A. A. ustaliła na 35% trwały uszczerbek na zdrowiu skarżącego z tytułu wypadku przy pracy. Nie mniej w opinii uzupełniającej wyjaśniła, że było to wynikiem niedopasowania występujących u skarżącego parametrów dotyczących zawężenia pola widzenia do procentowej skali określonej w załączniku do rozporządzenia. I tak u wnioskodawcy występuje zawężenie pola widzenia do 30 o w kwadrantach dolnym i nosowym oraz do 40 o w części górnej i skroniowej. Tabela zaś w poz. 32 przewiduje przy zawężeniu do 30 o przy nienaruszonym drugim oku – 15% uszczerbku, a przy zawężeniu do 40 o i nienaruszonym drugim oku drugim – 10%. Ponieważ u skarżącego oko drugie jest naruszone, a zawężenie pola widzenia w oku lewym oscyluje w granicach od 30 o do 40 o, biegła uznała za celowe dostosować procentowy uszczerbek na zdrowiu wynikający z tabeli do indywidualnej sytuacji skarżącego i przyznała mu z tego tytułu 12,5%. Sąd Okręgowy podzielił tą argumentację biegłej jako przekonującą i logiczną.