UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. B. wniosła - po sprecyzowaniu wniosku - o odebranie od niej oświadczenia, że uchyla się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po swoim ojcu S. P., odebranie oświadczenia, że odrzuca spadek po swoim ojcu i zatwierdzenia przez Sąd oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że jeszcze zanim nastąpiło wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu wyprowadziła się z B. i zamieszkała w C., gdzie przeprowadziła się wraz z małoletnim synem. Wnioskodawczyni podniosła, że wszelkie doręczenia dokonywane na adres w B. były nieskuteczne, a wiadomość o stwierdzeniu nabycia spadku powzięła po tym jak Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w K. doręczył jej zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Wnioskodawczyni podniosła, że nie złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku po swoim ojcu S. P. na skutek błędu polegającego na nieznajomości przedmiotu spadku tj. że spadkodawca pozostawił po sobie dług spadkowy wobec (...) Sp. z o.o., ze względu na brak wiedzy wnioskodawczyni nie złożyła w terminie półrocznym po otwarciu spadku, nie ubiegała się też o odrzucenie spadku po tym jak zostało wszczęte postępowanie spadkowe, gdyż nie wiedziała, że takie się toczy. Wnioskodawczyni wskazała, ze nie wiedziała o tym, ażeby spadkodawca był zadłużony w (...) bądź w innych instytucjach finansowych.

Sąd zwolnił od dalszego udziału w sprawie uczestników postępowania B. S. oraz D. Z., ponieważ uczestnicy ci skutecznie odrzucili spadek po S. P.. Sąd wezwał natomiast do udziału w sprawie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S., ponieważ była wnioskodawcą w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po S. P..

Uczestnik postępowania wniósł o odrzucenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia i odrzuceniu spadku oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2012 r. Sąd Rejonowy w K. stwierdził, że spadek po S. P. zmarłym dnia 30 sierpnia 2008 r. w K. ostatnio zamieszkałym w K. na podstawie ustawy nabyła córka M. P. w całości.

Dowód:

- postanowienie z dnia 28.08.2012 r. w aktach I Ns 771/11

Wnioskodawczyni dowiedziała się o chorobie ojca w lipcu 2008 r. od kuzyna Z. P., ponieważ ojciec od 8 lat nie utrzymywał z nią kontaktów. Spadkodawca miał problemy z płaceniem alimentów na rzecz wnioskodawczyni, nie był na jej pierwszym ślubie. Siostra wnioskodawczyni - B. S. również nie utrzymywała kontaktów z ojcem. Wnioskodawczyni i B. S. także nie utrzymywały kontaktu ze sobą. W chwili śmierci ojca wnioskodawczyni mieszkała w miejscowości (...). Po śmierci ojca wnioskodawczyni była w zajmowanym przez niego mieszkaniu, przeglądała dokumenty. Na dwa tygodnie przed śmiercią spadkodawca mówił wnioskodawczyni o pożyczce zaciągniętej w P., ale wskazywał, że jeśli dostarczy się akt zgonu, to nie będą spłacać jej spadkobiercy. Wnioskodawczyni ustaliła, że spadkodawca miał zadłużenie za mieszkanie, za energię elektryczną, gaz i wodę. Wnioskodawczyni udała się do wierzycieli tych należności, okazywała akt zgonu. Wierzyciele poinformowali, że wnioskodawczyni na razie nic nie musi płacić, a w razie konieczności zgłoszą się. Wnioskodawczyni, po tym jak się okazało, że są długi zadzwoniła do siostry informując ją o tym. Wnioskodawczyni nie złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku uznając, że wyjaśniła wszystkie sprawy.

Dowód:

- zeznania wnioskodawczyni – k.27 – 28

Przeciwko spadkodawcy zapadł nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 7 kwietnia 2006 r. z powództwa (...) Sp. z o.o. w sprawie I Nc 1063/06.

okoliczność bezsporna

Siostra wnioskodawczyni B. S. w imieniu własnym a także w imieniu syna D. Z. złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku po S. P..

Dowód:

- protokół oświadczenia o odrzuceniu spadku z dnia 15.07.2009 r. (akta I Ns 665/09)

Spadkodawca nie zmienił nazwiska i miał dwie córki B. i M..

Dowód:

- pismo UM w K. z dnia 07.04.2014 r. – k.56

W USC K. za lata 1958 – 1998 odnaleziono tylko zarejestrowane małżeństwo spadkodawcy z H. K. zawarte 26 marca 1964 r.

Dowód:

- pismo USC w K. z dnia 30.04.2014 r. – k.61

- odpis skrócony aktu małżeństwa spadkodawcy – k.62

Syn wnioskodawczyni w roku szkolnym 2010/2011 uczęszczał do gimnazjum w C..

Dowód:

- zaświadczenie z dnia 20.11.2013 r. - k.22

Wnioskodawczyni do dnia 23 maja 2012 r. zameldowana była na pobyt stały pod adresem (...), na pobyt czasowy w okresie od 10 maja 2013 r. do 10 maja 2014 r. wC.przy ul. (...).

Dowód:

- pismo Urzędu Gminy K. z dnia 25.03.2014 r. – k.47

W Urzędzie Stanu Cywilnego w K. za lata 1959 – 1961 nie zarejestrowano urodzenia na nazwisko P..

Dowód:

- pismo USC K. z dnia 17.03.2014 r. – k.35

W systemie PESEL-SAD nie figuruje żaden mężczyzna urodzony między 1956 a 1963 r. o nazwisku P., syn S. K..

Dowód:

- wydruki z systemu PESEL-SAD – k.65 - 74

Z dniem 25 lutego 2014 r. wnioskodawczyni powróciła do nazwiska P..

Dowód:

- odpis skrócony aktu małżeństwa wnioskodawczyni – k.27

W dniu 27 maja 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w K.sporządził zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat w postępowaniu prowadzonym przeciwko wnioskodawczyni jako następcy prawnemu spadkodawcy.

Dowód:

- zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat z dnia 27 maja 2013 r. – k.7

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku i wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po S. P. z dnia 28 sierpnia 2012 r. w sprawie I Ns 771/11 podlegały oddaleniu.

Zgodnie z przepisem art.690 § 1 i 2 k.p.c. w razie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku sąd przeprowadza rozprawę. Jeżeli wskutek prawomocnego zatwierdzenia przez sąd uchylenia się, o którym mowa w § 1, ulega zmianie krąg osób, co do których nabycie spadku zostało już stwierdzone albo zarejestrowany został akt poświadczenia dziedziczenia, sąd po przeprowadzeniu rozprawy zmienia z urzędu postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo uchyla zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia i orzeka w tym przedmiocie. Natomiast przpis art.1019 k.c. stanowi: jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1)uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2)spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że wnioskodawczyni po śmierci ojca podjęła kroki dotyczące ustalenia, w szczególności stanu biernego majątku, i jak zeznała ustaliła, że spadkodawca miał długi z tytułu czynszu, dostawy energii elektrycznej, gazu i wody, a także w P. z tytułu pożyczki. Ponadto wnioskodawczyni podała, że nie spłaciła tych długów ojca, a jedynie zgłosiła się do wierzycieli okazując im odpis skrócony aktu zgonu ojca. W ocenie Sądu, wnioskodawczyni już odnośnie zadłużenia dotyczącego w/w należności nie wykazała żadnym dowodem, by odpowiedzialność za to zadłużenie została wyjaśniona w taki sposób, że ci wierzyciele nie będą dochodzić swych należności. Wnioskodawczyni wnosząc wniosek w niniejszej sprawie powołała się wyłącznie na swoją niewiedzę o długu spadkowym wynikającym z tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie VI Nc 1063/06, nie odniosła się do kwestii innych długów, jak również okoliczności związanych z ustaleniem stanu czynnego majątku spadkowego. W związku z tym nie sposób uznać, że wnioskodawczyni działała pod wpływem błędu prawnie doniosłego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie IV CSK 799/04 błędem takim nie jest nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego.

Zdaniem Sądu, skoro spadkodawca miał długi związane z należnościami czynszowymi oraz za media, a wnioskodawczyni nie wykazała, by długi te zostały umorzone, choć na to wskazywała w uzasadnieniu wniosku, jak też nie zajmowała się kwestią zadłużenia w P., to brak podstaw by zakwalifikować jej zachowanie jako należyte dołożenie staranności. Twierdzenia wnioskodawczyni dotyczące tego, że długi związane z mieszkaniem i mediami były niewielkie i nie wymagały odrzucenia przez nią spadku, a jedynie dług wobec (...) we W., gdyby o nim wiedziała w odpowiednim czasie skutkowałby odrzuceniem spadku, nie zostały przez wnioskodawczynię udowodnione. W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie dochowała należytej staranności i nie odrzuciła spadku w ustawowym terminie sześciu miesięcy, ponieważ uznała, że „wszystko udało mi się wyprostować” (k.28 akt sprawy), mimo że nie otrzymała żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, iż wskazywane długi już nie istnieją wobec śmierci spadkodawcy. Ponadto zwrócić należy uwagę, że w istocie nie wiadomo, czy dług, o którym zeznawała wnioskodawczyni w P. nie dotyczył w istocie (...) Sp. z o.o., bowiem wnioskodawczyni nie podjęła choćby jednej czynności, by ustalić, czy i jakie zadłużenie spadkodawca posiadał w P. i czy istotnie, istniały jakieś okoliczności dotyczące tego, że w chwili otwarcia spadku po pożyczkobiorcy, nie przechodzi na jego spadkobierców odpowiedzialność za ten dług.

W uzasadnieniu powołanego postanowienia podniesiono, iż o błędzie co do przedmiotu spadku można mówić wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności po stronie spadkobiercy, czy też inaczej, gdy "błąd jest usprawiedliwiony okolicznościami sprawy". Wskazuje się przy tym, że poprzestanie na pozbawionym jakichkolwiek konkretnych podstaw przypuszczeniu dotyczącym stanu majątku spadkowego nie może być uznane za błąd istotny, lecz za lekkomyślność, która nie stanowi podstawy uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia (niezłożenia oświadczenia) woli na podstawie przepisów o wadach oświadczenia woli.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 18 marca 2010 r. w sprawie VCSK 337/09 uczestnicy postępowania muszą udowodnić swoje twierdzenia wobec sądu (art. 6 k.c.). W tym celu sąd wyznacza rozprawę (art.690 k.p.c.).

Mając na względzie powyższe sąd rozpoznając niniejszą sprawę badał, czy istnieje wada oświadczenia woli i czy uprawnieninie wskazane w art.88 § 2 k.c. nie wygasło. Zdaniem Sądu, nie sposób uznać, że wnioskodawczyni działała pod wpływem błędu, skoro wiedziała że istnieją długi spadkowe, a nie uczyniła nic, by ustalić, choćby w P. inne długi ojca.

Zwrócić należy uwagę, że wnioskodawczyni powoływała się na fakt niezamieszkiwania w (...) w czasie, gdy toczyło się postępowanie I Ns 771/11 i z tego względu trudno ją uznać nawet za uczestniczkę. Wnioskodawczyni, w ocenie Sądu, nie wskazywała na nieważność postępowania, lecz na nieskuteczność doręczeń. Zdaniem Sądu, nie zostało wykazane przez wnioskodawczynię żadnym dowodem, że w dacie postępowania spadkowego po ojcu S. P. nie zamieszkiwała w (...). Postępowanie toczyło się od 6 czerwca 2011 r. do 28 sierpnia 2012 r. Niezależnie od przedłożonych przez wnioskodawczynię dokumentów w postaci skierowania do poradni specjalistycznej neurochirurgicznej z dnia 7 marca 2011 r. i zaświadczenia z dnia 20 listopada 2013 r. o uczęszczaniu przez syna wnioskodawczyni w roku szkolnym 2010/2011 do gimnazjum w (...) i jego ukończenia 31 sierpnia 2011 r. nie wynika, by wnioskodawczyni w ogóle nie przyjeżdżała do B. i nie odbierała korespondencji, nawet po jakimś czasie, bowiem jak wynika z pisma Urzędu Gminy K. z dnia 25 marca 2014 r. do dnia 23 marca 2012 r. wnioskodawczyni posiadała zameldowanie na pobyt stały w (...) Zeznania wnioskodawczyni są sprzeczne choćby z zaświadczeniem z dnia 20 listopada 2013 r. W zeznaniach podała, że wyjechała z B. 8 stycznia 2011 r., tymczasem z zaświadczenia szkoły syna wynika, że cały rok uczęszczał do gimnazjum. Nadto skierowanie do poradni specjalistycznej pozostaje bez znaczenia dla sprawy, ponieważ sprawa spadkowa I Ns 771/11 wpłynęła do Sądu Rejonowego w Kłodzku 6 czerwca 2011 r., zresztą wnioskodawczyni mogła korzystać z opieki zdrowotnej na terenie całego kraju. Zaskakująca jest niefrasobliwość wnioskodawczyni podnoszącej, że w jej mieszkaniu w B. nikt nie zamieszkiwał, gdy wyjechała, a jednocześnie nie sprawdzała skrzynki na listy, ponieważ zagubiła kluczyki od skrzynki i od opuszczenia mieszkania była w nim tylko 11 lipca 2012 r. tj. w dacie jego sprzedaży. Zatem trudno dopatrzeć się w niniejszym stanie faktycznym przesłanek z art.679 k.p.c., stanowiącym , iż dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

Niezależnie od wniosku o zatwierdzenie się uchylenia od skutków niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, w przypadku którego gdyby doszło do skutecznego uchylenia się od takich skutków Sąd z urzędu byłby zobligowany do zmiany postanowienia spadkowego, natomiast w kontekście niniejszej sprawy wnioskodawczyni jeśli twierdziła, że nie była skutecznie zawiadomiona o sprawie spadkowej, winna była wnosić o wznowienie postępowania na podstawie art.524 k.c., zgodnie z którym uczestnik postępowania może żądać wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, jednakże wznowienie postępowania nie jest dopuszczalne, jeżeli postanowienie kończące postępowanie może być zmienione lub uchylone. Zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania.

W ocenie Sądu, brak przesłanek z art.679 k.p.c. do zmiany postanowienia, niezależnie od kwestii, którą Sąd m usiałby wziąć z urzędu, gdyby wnioskodawczyni skutecznie uchyliła się od skutków niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, wnioskodawczyni, nie wyklucza możliwości wznowienia postępowania spadkowego w sytuacji, gdy strona pozbawiona była możliwości obrony swych praw. Zatem, nie będzie możliwe wznowienie postępowania spadkowego w takiej sytuacji, gdy zachodzą przesłanki z art.679 k.p.c.

Ponadto zupełnie chybione okazały się twierdzenia wnioskodawczyni dotyczące istnienia syna S. P.. Wnioskodawczyni podała, że ojciec miał 18 lat, gdy miał się w K. urodzić jego syn. Zarówno Urząd Stanu Cywilnego w K. nie zarejestrował urodzenia takiego dziecka w latach 1959 a 1963, jak tez baza systemu PESEL-SAD nie ujawniła żadnego mężczyzny urodzonego między 1956 a 1963, który byłby synem S. P.. Podobnie jest w przypadku zmiany nazwiska spadkodawcy, ponieważ z informacji z dnia 7 kwietnia 2014 r. wynika, że spadkodawca nie zmieniał nazwiska. Ustanawianie kuratora dla osoby, której istnienie jest wątpliwe, nie są znane jej żadne dane jest bezprzedmiotowe. W sytuacji, gdyby zaś taka osoba ujawniła się, ziszczą się wówczas przesłanki z art.679 k.p.c.

Mając powyższe na względzie, Sąd uznał, że brak jest podstaw do zatwierdzenia uchylenia się wnioskodawczyni od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu S. P. oddalił ten wniosek, jak również wniosek o zmianę postanowienia z dnia 28 sierpnia 2012 r. w sprawie I Ns 771/11.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art.520 § 3 k.p.c. zasądzając je od wnioskodawczyni, której wnioski zostały oddalone.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE